Sri Dasam Granth

ਮਨੋ ਦੋ ਗਿਰੰ ਜੁਧ ਜੁਟੇ ਸਪਛੰ ॥

Such a horrible battle was fought between Shankhasura and Machh. It appeared clearly that two mountains were waging war with each other.

ਕਟੇ ਮਾਸ ਟੁਕੰ ਭਖੇ ਗਿਧਿ ਬ੍ਰਿਧੰ ॥

ਹਸੈ ਜੋਗਣੀ ਚਉਸਠਾ ਸੂਰ ਸੁਧੰ ॥੫੨॥

The bits of flesh began to fall, which were devoured by huge vultures, and the sixty-four vampires (Yoginis) began to laugh on seeing this terrible war.52.

ਕੀਯੋ ਉਧਾਰ ਬੇਦੰ ਹਤੇ ਸੰਖਬੀਰੰ ॥

ਤਜ੍ਯੋ ਮਛ ਰੂਪੰ ਸਜ੍ਰਯੋ ਸੁੰਦ੍ਰ ਚੀਰ ॥

After killing Shankhasura, the Machh (fish) incarnation redeemed the Vedas and Lord, forsaking the Fish-form, bedecked himself with winsome garments.

ਸਬੈ ਦੇਵ ਥਾਪੇ ਕੀਯੋ ਦੁਸਟ ਨਾਸੰ ॥

ਟਰੇ ਸਰਬ ਦਾਨੋ ਭਰੇ ਜੀਵ ਤ੍ਰਾਸੰ ॥੫੩॥

After destroying the tyrants, the Lord established again all the gods, and demons frightening the creatures were destroyed.53.

ਤ੍ਰਿਭੰਗੀ ਛੰਦ ॥

TRIBHANGI STANZA

ਸੰਖਾਸੁਰ ਮਾਰੇ ਬੇਦ ਉਧਾਰੇ ਸਤ੍ਰ ਸੰਘਾਰੇ ਜਸੁ ਲੀਨੋ ॥

The Lord received great approbation of killing the demon Shankhasura, redeeming the Vedas and destroying the enemies.

ਦੇਵੇ ਸੁ ਬੁਲਾਯੋ ਰਾਜ ਬਿਠਾਯੋ ਛਤ੍ਰ ਫਿਰਾਯੋ ਸੁਖ ਦੀਨੋ ॥

He called Indra, the king of gods and blessed him with royalty and its comforts.

ਕੋਟੰ ਬਜੇ ਬਾਜੇ ਅਮਰੇਸੁਰ ਗਾਜੇ ਸੁਭ ਘਰਿ ਸਾਜੇ ਸੋਕ ਹਰੇ ॥

Millions of musical instruments began to resound, the gods began to play th tune of bliss and the sorrows of every house were destroyed.

ਦੈ ਕੋਟਕ ਦਛਨਾ ਕ੍ਰੋਰ ਪ੍ਰਦਛਨਾ ਆਨਿ ਸੁ ਮਛ ਕੇ ਪਾਇ ਪਰੇ ॥੫੪॥

All the gods bowed in respect at the feet of Fish incarnation presenting various types of gifts and making millions of circumambulations.54.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਮਛ ਪ੍ਰਥਮ ਅਵਤਾਰ ਸੰਖਾਸੁਰ ਬਧਹ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧॥

End of the description of the first Machh (fish) Incarnation and Killing of Shankhasura in BACHITTAR NATAK.

ਅਥ ਕਛ ਅਵਤਾਰ ਕਥਨੰ ॥

Now begins the description of Kachh (Tortoise) Incarnation:

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥

BHUJANG PRAYAAT STANZA

ਕਿਤੋ ਕਾਲ ਬੀਤਯੋ ਕਰਿਯੋ ਦੇਵ ਰਾਜੰ ॥

ਭਰੇ ਰਾਜ ਧਾਮੰ ਸੁਭੰ ਸਰਬ ਸਾਜੰ ॥

Indra, the king of gods, ruled for a long time and his palaces were full of all materials of comfort

ਗਜੰ ਬਾਜ ਬੀਣੰ ਬਿਨਾ ਰਤਨ ਭੂਪੰ ॥

ਕਰਿਯੋ ਬਿਸਨ ਬੀਚਾਰ ਚਿਤੰ ਅਨੂਪੰ ॥੧॥

But once Vishnu reflected upon a unique idea in his mind that this king is without elephants, horses and jewels (therefore something should be done in this direction).1.

ਸਬੈ ਦੇਵ ਏਕਤ੍ਰ ਕੀਨੇ ਪੁਰਿੰਦ੍ਰੰ ॥

ਸਸੰ ਸੂਰਜੰ ਆਦਿ ਲੈ ਕੈ ਉਪਿੰਦ੍ਰੰ ॥

Indra gathered together all the gods including Chandra. Surya and Upendra.

ਹੁਤੇ ਦਈਤ ਜੇ ਲੋਕ ਮਧ੍ਰਯੰ ਹੰਕਾਰੀ ॥

ਭਏ ਏਕਠੇ ਭ੍ਰਾਤਿ ਭਾਵੰ ਬਿਚਾਰੀ ॥੨॥

Considering this gathering as some stratagem against them, the proud demons also gathered together.2.

ਬਦ੍ਯੋ ਅਰਧੁ ਅਰਧੰ ਦੁਹੂੰ ਬਾਟਿ ਲੀਬੋ ॥

ਸਬੋ ਬਾਤ ਮਾਨੀ ਯਹੇ ਕਾਮ ਕੀਬੋ ॥

Now both the groups decided that whatever shall be attained, the same shall be distributed equally. All of them agreed on this proposal and the work was begun

ਕਰੋ ਮਥਨੀ ਕੂਟ ਮੰਦ੍ਰਾਚਲੇਯੰ ॥

ਤਕ੍ਰਯੋ ਛੀਰ ਸਾਮੁੰਦ੍ਰ ਦੇਅੰ ਅਦੇਯੰ ॥੩॥

Both the gods and demons settled the programme of churning the milk-ocean, making churning-stick of the Mandrachal mountain.3.

ਕਰੀ ਮਥਕਾ ਬਾਸਕੰ ਸਿੰਧ ਮਧੰ ॥

ਮਥੈ ਲਾਗ ਦੋਊ ਭਏ ਅਧੁ ਅਧੰ ॥

The serpent Vasuki was made the rope of the churning-stick and dividing the participants equally, both the ends of the rope were held tighty.

ਸਿਰੰ ਦੈਤ ਲਾਗੇ ਗਹੀ ਪੁਛ ਦੇਵੰ ॥

ਮਥ੍ਰਯੋ ਛੀਰ ਸਿੰਧੰ ਮਨੋ ਮਾਟਕੇਵੰ ॥੪॥

The demons caught hold of the side of the head and the gods the tail, they began to churn like the curd in a vessel.4.

ਇਸੋ ਕਉਣ ਬੀਯੋ ਧਰੇ ਭਾਰੁ ਪਬੰ ॥

ਉਠੇ ਕਾਪ ਬੀਰੰ ਦਿਤ੍ਰਯਾਦਿਤ੍ਰਯ ਸਬੰ ॥

Now they reflected on this idea as to who can be the mighty hero, who can endure the load of the mountain (because a base was required for the purpose)? Hearing this Ditya, Aditya etc., the heroes shuddered, faltering in absurd prattle.

ਤਬੈ ਆਪ ਹੀ ਬਿਸਨ ਮੰਤ੍ਰੰ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

ਤਰੇ ਪਰਬਤੰ ਕਛਪੰ ਰੂਪ ਧਾਰਿਯੋ ॥੫॥

Then observing this difficulty of both the gods and demons, Vishnu himself thought about it and transforming himself in the form of Kachh (tortoise), seated himself at the base of the mountain.5.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕਛੁ ਦੁਤੀਆ ਅਉਤਾਰ ਬਰਨਨੰ ਸੰਪੂਰਨਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨॥

End of the description of the second Kachh (tortoise), incarnation in BACHITTAR NATAK.2.

ਅਥ ਛੀਰ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਮਥਨ ਚਉਦਹ ਰਤਨ ਕਥਨੰ ॥

Now begins the description of the Churing of the Milkocean and the Fourteen Jewels:

ਸ੍ਰੀ ਭਗਉਤੀ ਜੀ ਸਹਾਇ ॥

Let Shri Bhagauti Ji (The Primal Power) be helpful.

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥

TOTAK STANZA

ਮਿਲਿ ਦੇਵ ਅਦੇਵਨ ਸਿੰਧੁ ਮਥਿਯੋ ॥

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਵਿਤਨ ਮਧਿ ਕਥਿਯੋ ॥

Both the gods and demons unitedly churned the ocean, which hath been narrated in verse by the poet Shyam.

ਤਬ ਰਤਨ ਚਤੁਰਦਸ ਯੋ ਨਿਕਸੇ ॥

ਅਸਿਤਾ ਨਿਸਿ ਮੋ ਸਸਿ ਸੇ ਬਿਗਸੇ ॥੧॥

Then the fourteen jewels, in their splendour emanated from the sea, just as the moon looks elegant during the night.1.

ਅਮਰਾਤਕ ਸੀਸ ਕੀ ਓਰ ਹੂਅੰ ॥

ਮਿਲਿ ਪੂਛ ਗਹੀ ਦਿਸਿ ਦੇਵ ਦੂਅੰ ॥

The demons caught Vasuki from the side of the head and the gods from the side of the tail.

ਰਤਨੰ ਨਿਕਸੇ ਬਿਗਸੇ ਸਸਿ ਸੇ ॥

ਜਨੁ ਘੂਟਨ ਲੇਤ ਅਮੀ ਰਸ ਕੇ ॥੨॥

On seeing the jewels emanating from the sea, they became pleased as though they had drunk the ambrosia.2.

ਨਿਕਸ੍ਰਯੋ ਧਨੁ ਸਾਇਕ ਸੁਧ ਸਿਤੰ ॥