Sri Dasam Granth

Page - 361

ਕਰਿ ਕੈ ਬਸਿ ਵਾ ਸੰਗਿ ਐਸੇ ਕਹੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਜਦੁਰਾਇ ਕਹਾਨੀ ॥

kar kai bas vaa sang aaise kahee kab sayaam kahai jaduraae kahaanee |

The poet Shyam tells the story of Krishna, having taken him into (his) abode (Krishna) thus shared words with him.

ਪੈ ਰਸ ਰੀਤਹਿ ਕੀ ਅਤਿ ਹੀ ਜੁ ਹੁਤੀ ਸਮ ਮਾਨਹੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਨੀ ॥

pai ras reeteh kee at hee ju hutee sam maanahu amrit baanee |

In this way , subduing Radha, Krishna extended further the story of his passionate love and with his nectar-like words he led the tradition of passionate love to the extreme

ਤੇਰੋ ਕਹਾ ਬਿਗਰੈ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਰਿ ਕਹਿਯੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸ੍ਯਾਮ ਗੁਮਾਨੀ ॥

tero kahaa bigarai brij naar kahiyo ih bhaat sayaam gumaanee |

lady of Braj (Radha!), what ails you, the proud Sri Krishna said thus,

ਅਉਰ ਸਭੈ ਤ੍ਰੀਯ ਚੇਰਿਨ ਹੈ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨ ਸੁਤਾ ਤਿਨ ਮੈ ਤੂ ਰਾਨੀ ॥੬੭੦॥

aaur sabhai treey cherin hai brikhabhaan sutaa tin mai too raanee |670|

The proud Krishna said, “O Radha! what harm will come to you in this? All the women are your servants and you are the only queen amongst them.”670.

ਜਹਾ ਚੰਦ ਕੀ ਚਾਦਨੀ ਛਾਜਤ ਹੈ ਜਹਾ ਪਾਤ ਚੰਬੇਲੀ ਕੇ ਸੇਜ ਡਹੀ ਹੈ ॥

jahaa chand kee chaadanee chhaajat hai jahaa paat chanbelee ke sej ddahee hai |

Where there is moonshine and a bed of the flowers of jasmine

ਸੇਤ ਜਹਾ ਗੁਲ ਰਾਜਤ ਹੈ ਜਿਹ ਕੇ ਜਮੁਨਾ ਢਿਗ ਆਇ ਬਹੀ ਹੈ ॥

set jahaa gul raajat hai jih ke jamunaa dtig aae bahee hai |

Where there are white flowers and Yamuna is flowing nearby

ਤਾਹੀ ਸਮੈ ਹਰਿ ਰਾਧੇ ਗ੍ਰਸੀ ਉਪਮਾ ਤਿਹ ਕੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੀ ਹੈ ॥

taahee samai har raadhe grasee upamaa tih kee kab sayaam kahee hai |

There Krishna embraced Radha

ਸੇਤ ਤ੍ਰੀਯਾ ਤਨ ਸ੍ਯਾਮ ਹਰੀ ਮਨੋ ਸੋਮ ਕਲਾ ਇਹ ਰਾਹੁ ਗਹੀ ਹੈ ॥੬੭੧॥

set treeyaa tan sayaam haree mano som kalaa ih raahu gahee hai |671|

The white-coloured Radha and the black-coloured Krishna together appear like the moonlight coming on this path.671.

ਤਿਹ ਕੋ ਹਰਿ ਜੂ ਫਿਰਿ ਛੋਰਿ ਦਯੋ ਸੋਊ ਕੁੰਜ ਗਲੀ ਕੇ ਬਿਖੈ ਬਨ ਮੈ ॥

tih ko har joo fir chhor dayo soaoo kunj galee ke bikhai ban mai |

Sri Krishna then released him in the narrow streets of Ban.

ਫਿਰਿ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਮੈ ਸੋਊ ਜਾਇ ਮਿਲੀ ਅਤਿ ਆਨੰਦ ਕੈ ਅਪੁਨੇ ਤਨ ਮੈ ॥

fir gvaarin mai soaoo jaae milee at aanand kai apune tan mai |

Then Krishna left her in the alcove and in great delight she went to meet the other gopis

ਅਤਿ ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਹੈ ਕਹੀ ਉਪਜੀ ਜੁ ਕੋਊ ਕਬਿ ਕੈ ਮਨ ਮੈ ॥

at taa chhab kee upamaa hai kahee upajee ju koaoo kab kai man mai |

The simile of the image of that time which arose in the mind of the poet, is said as follows.

ਮਨੋ ਕੇਹਰਿ ਤੇ ਛੁਟਵਾਇ ਮਿਲੀ ਮ੍ਰਿਗਨੀ ਕੋ ਮਨੋ ਮ੍ਰਿਗੀਯਾ ਬਨ ਮੈ ॥੬੭੨॥

mano kehar te chhuttavaae milee mriganee ko mano mrigeeyaa ban mai |672|

Describing the beauty of that spectacle, the poet says that she went to meet the other gopis like a doe, escaping the clutches of a lion, joins the herd of deers.672.

ਫਿਰਿ ਜਾਇ ਕੈ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਮੈ ਹਰਿ ਜੂ ਅਤਿ ਹੀ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਖੇਲ ਮਚਾਯੋ ॥

fir jaae kai gvaarin mai har joo at hee ik sundar khel machaayo |

Krishna began to play a charming play amongst the gopis

ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਹੂੰ ਕੇ ਹਾਥ ਪੈ ਹਾਥ ਧਰਿਯੋ ਅਤਿ ਸਹੀ ਮਨ ਮੈ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥

chandrabhagaa hoon ke haath pai haath dhariyo at sahee man mai sukh paayo |

He placed his hand on the hand of Chandarbhaga, by which she experienced extreme pleasure

ਗਾਵਤ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਹੈ ਸਭ ਗੀਤ ਜੋਊ ਉਨ ਕੈ ਮਨ ਭੀਤਰ ਭਾਯੋ ॥

gaavat gvaarin hai sabh geet joaoo un kai man bheetar bhaayo |

The gopis began to sing their favourite song

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮਨਿ ਆਨੰਦ ਕੈ ਮਨ ਕੋ ਫੁਨਿ ਸੋਕ ਸਭੈ ਬਿਸਰਾਯੋ ॥੬੭੩॥

sayaam kahai man aanand kai man ko fun sok sabhai bisaraayo |673|

The poet Shyam says that they were extremely pleased and all the sorrow of their mind ended.673.

ਹਰਿ ਨਾਚਤ ਨਾਚਤ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਮੈ ਹਸਿ ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਹੂੰ ਕੀ ਓਰਿ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

har naachat naachat gvaarin mai has chandrabhagaa hoon kee or nihaariyo |

During his dance, Krishna saw smilingly towards Chandarbhaga

ਸੋਊ ਹਸੀ ਇਤ ਤੇ ਏ ਹਸੇ ਜਦੁਰਾ ਤਿਹ ਸੋ ਬਚਨਾ ਹੈ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

soaoo hasee it te e hase jaduraa tih so bachanaa hai uchaariyo |

She laughed from this side and from that side Krishna began to talk smilingly with her

ਮੇਰੋ ਮਹਾ ਹਿਤ ਹੈ ਤੁਮ ਸੋ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨ ਸੁਤਾ ਇਹ ਹੇਰਿ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥

mero mahaa hit hai tum so brikhabhaan sutaa ih her bichaariyo |

I love you so much. Radha, seeing this (everything), thought (thus in her mind).

ਆਨਿ ਤ੍ਰਿਯਾ ਸੰਗਿ ਹੇਤ ਕਰਿਯੋ ਹਮ ਊਪਰ ਤੇ ਹਰਿ ਚੇਤ ਬਿਸਾਰਿਯੋ ॥੬੭੪॥

aan triyaa sang het kariyo ham aoopar te har chet bisaariyo |674|

Seeing this Radha thought that Krishna was then absorbed in love with another woman and as such his love with her had ended.674.

ਹਰਿ ਰਾਧਿਕਾ ਆਨਨ ਦੇਖਤ ਹੀ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥

har raadhikaa aanan dekhat hee apane man mai ih bhaat uchaariyo |

Seeing the face of Krishna, Radha said in her own mind, “Krishna has now been subdued by other women

ਸ੍ਯਾਮ ਭਏ ਬਸਿ ਅਉਰ ਤ੍ਰਿਯਾ ਤਿਹ ਤੇ ਅਤਿ ਪੈ ਮਨਿ ਮਾਨ ਹੀ ਧਾਰਿਯੋ ॥

sayaam bhe bas aaur triyaa tih te at pai man maan hee dhaariyo |

Therefore he does not remember me now with his heart”

ਆਨੰਦ ਥੋ ਜਿਤਨੋ ਮਨ ਮੈ ਤਿਤਨੋ ਇਹ ਭਾਖਿ ਬਿਦਾ ਕਰਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥

aanand tho jitano man mai titano ih bhaakh bidaa kar ddaariyo |

Saying this, she bade farewell to bliss from her mind

ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਮੁਖਿ ਚੰਦ ਦੁਤੈ ਸਭ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਤੇ ਘਟ ਮੋਹਿ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੬੭੫॥

chandrabhagaa mukh chand dutai sabh gvaarin te ghatt mohi bichaariyo |675|

She thought that the face of Chandarbhaga is like moon for Krishna and he loves her the least out of all the gopis.675.

ਕਹਿ ਕੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੋਊ ਤਬ ਹੀ ਅਪਨੇ ਮਨ ਮੈ ਇਹ ਬਾਤ ਬਿਚਾਰੀ ॥

keh kai ih bhaat soaoo tab hee apane man mai ih baat bichaaree |

Having said this (in his mind), he considered this in his mind

ਪ੍ਰੀਤ ਕਰੀ ਹਰਿ ਆਨਹਿ ਸੋ ਤਜਿ ਖੇਲ ਸਭੈ ਉਠਿ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਰੀ ॥

preet karee har aaneh so taj khel sabhai utth dhaam sidhaaree |

Saying thus, she ruminated in her mind and thinking that Krishna then loved someone else, she started for her home

ਐਸ ਕਰੀ ਗਨਤੀ ਮਨ ਮੈ ਉਪਮਾ ਤਿਹ ਕੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਉਚਾਰੀ ॥

aais karee ganatee man mai upamaa tih kee kab sayaam uchaaree |

(Radha) thus pondered in mind whose similitude the poet Shyam says (thus).

ਤ੍ਰੀਯਨ ਬੀਚ ਚਲੈਗੀ ਕਥਾ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥਿ ਬਿਸਾਰੀ ॥੬੭੬॥

treeyan beech chalaigee kathaa brikhabhaan sutaa brijanaath bisaaree |676|

The poet Shyam says, “Now it will be talked among women that Krishna has forgotton Radha.”676.

ਅਥ ਰਾਧਿਕਾ ਕੋ ਮਾਨ ਕਥਨੰ ॥

ath raadhikaa ko maan kathanan |

Now begins the description of the honouring of Radha

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

SWAYYA

ਇਹ ਭਾਤਿ ਚਲੀ ਕਹਿ ਕੈ ਸੁ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਸੋਊ ਕੁੰਜ ਗਲੀ ਹੈ ॥

eih bhaat chalee keh kai su triyaa kab sayaam kahai soaoo kunj galee hai |

Saying thus, Radha is leaving the alcove

ਚੰਦਮੁਖੀ ਤਨ ਕੰਚਨ ਸੇ ਸਭ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਤੇ ਜੋਊ ਖੂਬ ਭਲੀ ਹੈ ॥

chandamukhee tan kanchan se sabh gvaarin te joaoo khoob bhalee hai |

Radha, the most beautiful amongst the gopis has the face like moon and the body like gold

ਮਾਨ ਕੀਯੋ ਨਿਖਰੀ ਤਿਨ ਤੇ ਮ੍ਰਿਗਨੀ ਸੀ ਮਨੋ ਸੁ ਬਿਨਾ ਹੀ ਅਲੀ ਹੈ ॥

maan keeyo nikharee tin te mriganee see mano su binaa hee alee hai |

Having been proud, she now was separated from her friends like a doe from the herd of does

ਯੌ ਉਪਜੀ ਉਪਮਾ ਮਨ ਮੈ ਪਤਿ ਸੋ ਰਤਿ ਮਾਨਹੁ ਰੂਠਿ ਚਲੀ ਹੈ ॥੬੭੭॥

yau upajee upamaa man mai pat so rat maanahu rootth chalee hai |677|

On seeing her, it seemed that Rati, being angry with the god of love, was leaving him.677.

ਇਤ ਤੇ ਹਰਿ ਖੇਲਤ ਰਾਸ ਬਿਖੈ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨ ਸੁਤਾ ਕਰਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਿਹਾਰੀ ॥

eit te har khelat raas bikhai brikhabhaan sutaa kar preet nihaaree |

While playing in the rasa, Sri Krishna lovingly looked at Radha. Poet Shyam says,

ਪੇਖ ਰਹਿਯੋ ਨ ਪਿਖੀ ਤਿਨ ਮੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਜੁ ਹੁਤੀ ਸੋਊ ਪਿਆਰੀ ॥

pekh rahiyo na pikhee tin mai kab sayaam kahai ju hutee soaoo piaaree |

On this side, Krishna, absorbed in the amorous play, looked towards Radha, but she was nowhere to be seen

ਚੰਦ੍ਰਪ੍ਰਭਾ ਸਮ ਜਾ ਮੁਖ ਹੈ ਤਨ ਕੰਚਨ ਸੋ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਨਾਰੀ ॥

chandraprabhaa sam jaa mukh hai tan kanchan so at sundar naaree |

She is a very beautiful woman with a moon-like face and golden body.

ਕੈ ਗ੍ਰਿਹਿ ਮਾਨ ਕੈ ਨੀਦ ਗਈ ਕਿ ਕੋਊ ਉਨਿ ਮਾਨ ਕੀ ਬਾਤ ਬਿਚਾਰੀ ॥੬੭੮॥

kai grihi maan kai need gee ki koaoo un maan kee baat bichaaree |678|

Radha, whose face is like the moon and whose body is like gold and who is extremely charming has either gone to her home under the impact of sleep or because of some pride and thinking about it, she has left.678.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਬਾਚ ॥

kaanrah baach |

Speech of Krishna:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

SWAYYA

ਬਿਜਛਟਾ ਜਿਹ ਨਾਮ ਸਖੀ ਕੋ ਹੈ ਸੋਊ ਸਖੀ ਜਦੁਰਾਇ ਬੁਲਾਈ ॥

bijachhattaa jih naam sakhee ko hai soaoo sakhee jaduraae bulaaee |

Krishna called the young damsel named Vidhuchhata

ਅੰਗ ਪ੍ਰਭਾ ਜਿਹ ਕੰਚਨ ਸੀ ਜਿਹ ਤੇ ਮੁਖ ਚੰਦ ਛਟਾ ਛਬਿ ਪਾਈ ॥

ang prabhaa jih kanchan see jih te mukh chand chhattaa chhab paaee |

Her body glistened like gold and the glory of her face was like moon

ਤਾ ਸੰਗਿ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਹਰਿ ਜੂ ਸੁਨ ਤੂ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨ ਸੁਤਾ ਪਹਿ ਜਾਈ ॥

taa sang aaise kahiyo har joo sun too brikhabhaan sutaa peh jaaee |

Kishan said to him thus, (O Sakhi!) Listen, you go to Radha.

ਪਾਇਨ ਪੈ ਬਿਨਤੀਅਨ ਕੈ ਅਤਿ ਹੇਤ ਕੇ ਭਾਵ ਸੋ ਲਿਆਉ ਮਨਾਈ ॥੬੭੯॥

paaein pai binateean kai at het ke bhaav so liaau manaaee |679|

Krishna called her and said, “You go to Radha and falling at her feet request her and persuade her to come.”679.

ਜਦੁਰਾਇ ਕੀ ਸੁਨ ਕੈ ਬਤੀਆ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨ ਸੁਤਾ ਜੋਊ ਬਾਲ ਭਲੀ ਹੈ ॥

jaduraae kee sun kai bateea brikhabhaan sutaa joaoo baal bhalee hai |

After listening to Krishna, who is a very good woman Radha,

ਰੂਪ ਮਨੋ ਸਮ ਸੁੰਦਰ ਮੈਨ ਕੇ ਮਾਨਹੁ ਸੁੰਦਰਿ ਕੰਜ ਕਲੀ ਹੈ ॥

roop mano sam sundar main ke maanahu sundar kanj kalee hai |

Listening to the words of Krishna, the king of Yadavas, the young damsel obeying him, started towards Radha, who is charming like the god of love and lotus,