श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 1407


ਬੁਰੀਦਹ ਸਰ ਓਰਾ ਰਵਾ ਜਾਇ ਗਸ਼ਤ ॥
बुरीदह सर ओरा रवा जाइ गशत ॥

सा शिरः आदाय तत्स्थानं गता

ਦਰਾ ਜਾ ਸਬਲ ਸਿੰਘ ਕਿ ਬਿਨਸ਼ਸਤਹ ਅਸਤ ॥੧੫॥
दरा जा सबल सिंघ कि बिनशसतह असत ॥१५॥

यत्र सम्बलसिंहः (राजः) उपविष्टः आसीत्।(15)

ਤੁ ਗੁਫ਼ਤੀ ਮਰਾ ਹਮ ਚੁਨੀ ਕਰਦਹਅਮ ॥
तु गुफ़ती मरा हम चुनी करदहअम ॥

'(अहो! राज), यथा त्वया कथितं, मया कृतम्।'

ਬਪੇਸ਼ੇ ਤੁ ਈਂ ਸਰ ਮਨ ਆਵੁਰਦਹਅਮ ॥੧੬॥
बपेशे तु ईं सर मन आवुरदहअम ॥१६॥

'अत्र, अहं भवतः पुरतः क्वाजी-शिरः स्थापयामि।'(16)

ਅਗਰ ਸਰ ਤੁ ਖ਼ਾਹੀ ਸਰ ਤੁਮੇ ਦਿਹਮ ॥
अगर सर तु क़ाही सर तुमे दिहम ॥

'मम शिरः इच्छसि चेदपि अहं त्वां दातुं शक्नोमि,

ਬ ਜਾਨੋ ਦਿਲੇ ਬਰ ਤੁ ਆਸ਼ਕ ਸ਼ੁਦਮ ॥੧੭॥
ब जानो दिले बर तु आशक शुदम ॥१७॥

'यतो हि त्वां मम हृदयात्मनाभ्यां प्रेम करोमि।(17)

ਕਿ ਇਮ ਸ਼ਬ ਕੁਨ ਆਂ ਅਹਿਦ ਤੋ ਬਸਤਈ ॥
कि इम शब कुन आं अहिद तो बसतई ॥

'अहो! मम कान्त, यत्किमपि वचनं त्वया दत्तं, तत् त्वं अद्यैव सायंकाले पूर्णं करोषि ।

ਬ ਗਮਜ਼ਹਿ ਚਸ਼ਮ ਜਾਨ ਮਨ ਕੁਸ਼ਤਈ ॥੧੮॥
ब गमज़हि चशम जान मन कुशतई ॥१८॥

'नेत्रनिमिषैः त्वं मम आत्मानं गृहीतवान्।'(१८)

ਚੁ ਦੀਦਸ਼ ਸਰੇ ਰਾਜਹੇ ਨਉ ਜਵਾ ॥
चु दीदश सरे राजहे नउ जवा ॥

विच्छिन्नशिरां दृष्ट्वा रजः भयभीतः अभवत् ।

ਬ ਤਰਸੀਦ ਗੁਫ਼ਤਾਹ ਕਿ ਏ ਬਦ ਨਿਸ਼ਾ ॥੧੯॥
ब तरसीद गुफ़ताह कि ए बद निशा ॥१९॥

आह-अहो! त्वं पिशाचः,(१९) २.

ਚੁਨਾ ਬਦ ਤੁ ਕਰਦੀ ਖ਼ੁਦਵੰਦ ਖ਼ੇਸ਼ ॥
चुना बद तु करदी क़ुदवंद क़ेश ॥

'यदि त्वया भर्तुः एवम् दुर्व्यवहारः कृतः ।

ਕਿ ਮਾਰਾ ਚਿਯਾਰੀ ਅਜ਼ੀਂ ਕਾਰ ਬੇਸ਼ ॥੨੦॥
कि मारा चियारी अज़ीं कार बेश ॥२०॥

'तर्हि मे किं न करिष्यसि?(२०)

ਜ਼ਿ ਤੋ ਦੋਸਤੀ ਮਨ ਬ ਬਾਜ਼ ਆਮਦਮ ॥
ज़ि तो दोसती मन ब बाज़ आमदम ॥

'भवतः मैत्रीं विना मम श्रेयः, अहं तव भ्रातृत्वं त्याजयामि।'

ਜ਼ਿ ਕਰਦਹ ਤੁ ਮਨ ਦਰ ਨਿਯਾਜ਼ ਆਮਦਮ ॥੨੧॥
ज़ि करदह तु मन दर नियाज़ आमदम ॥२१॥

'भवतः कर्म मां भयभीतं कृतवान्।'(21)

ਚੁਨੀ ਬਦ ਤੁ ਕਰਦੀ ਖ਼ੁਦਾਵੰਦ ਕਾਰ ॥
चुनी बद तु करदी क़ुदावंद कार ॥

'भवता भर्तुः एतादृशं दुष्टं व्यवहारः कृतः ।

ਮਰਾ ਕਰਦਹ ਬਾਸ਼ੀ ਚੁਨੀ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ॥੨੨॥
मरा करदह बाशी चुनी रोज़गार ॥२२॥

'भवन्तः मयि अपि स्वस्य दुर्विचारं प्रशासितुं शक्नुवन्ति।'(22)

ਬਿਅੰਦਾਖ਼ਤ ਸਰ ਰਾ ਦਰਾ ਜਾ ਜ਼ਿ ਦਸਤ ॥
बिअंदाक़त सर रा दरा जा ज़ि दसत ॥

सा तत्र शिरः क्षिप्तवती ततः,

ਬਰੇ ਸੀਨਹ ਓ ਸਰ ਬਿਜ਼ਦ ਹਰ ਦੁ ਦਸਤ ॥੨੩॥
बरे सीनह ओ सर बिज़द हर दु दसत ॥२३॥

वक्षःस्थलं शिरः च हस्तेन ताडयितुं प्रवृत्तः।(23)

ਮਰਾ ਪੁਸ਼ਤ ਦਾਦੀ ਤੁਰਾ ਹਕ ਦਿਹਦ ॥
मरा पुशत दादी तुरा हक दिहद ॥

'त्वया मयि पृष्ठं कृत्वा ईश्वरः त्वां प्रति मुखं करिष्यति,

ਵਜ਼ਾ ਰੋਜ਼ ਮਉਲਾਇ ਕਾਜ਼ੀ ਸ਼ਵਦ ॥੨੪॥
वज़ा रोज़ मउलाइ काज़ी शवद ॥२४॥

'तत् च भवतः उपरि ईश्वरस्य न्यायस्य दिवसः भविष्यति।'(24)

ਬਿਅੰਦਾਖ਼ਤ ਸਰ ਖ਼ਾਨਹ ਆਮਦ ਬੁਬਾਜ਼ ॥
बिअंदाक़त सर क़ानह आमद बुबाज़ ॥

तत्र शिरः क्षिप्य सा स्वगृहं प्रत्यागतवती ।

ਬਆਂ ਲਾਸ਼ ਕਾਜ਼ੀ ਬਖ਼ੁਸ਼ਪੀਦ ਦਰਾਜ਼ ॥੨੫॥
बआं लाश काज़ी बक़ुशपीद दराज़ ॥२५॥

क्वाजीस्य मृतशरीरस्य अतिरिक्तं शयानं सा निद्रां गता।(25)

ਬਿਅੰਦਾਖ਼ਤ ਬਰ ਸਰ ਜ਼ਿ ਖ਼ੁਦ ਦਸਤ ਖ਼ਾਕ ॥
बिअंदाक़त बर सर ज़ि क़ुद दसत क़ाक ॥

(पश्चात् सा उत्थाय केशेषु रजः स्थापयित्वा उद्घोषयति स्म।

ਬਿਗੁਫ਼ਤਾ ਕਿ ਖ਼ੇਜ਼ੇਦ ਯਾਰਾਨ ਪਾਕ ॥੨੬॥
बिगुफ़ता कि क़ेज़ेद यारान पाक ॥२६॥

'अहो! मम पुण्याः मित्राणि, अत्र आगच्छन्तु,(26)

ਕਿ ਬਦਕਾਰ ਕਰਦ ਈਂ ਕਸੇ ਸ਼ੋਰ ਬਖ਼ਤ ॥
कि बदकार करद ईं कसे शोर बक़त ॥

'केनचित् दुष्टेन दुष्टकर्म कृतम्।'

ਕਿ ਕਾਜ਼ੀ ਬ ਜਾ ਕੁਸ਼ਤ ਯਕ ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਖ਼ਤ ॥੨੭॥
कि काज़ी ब जा कुशत यक ज़क़म सक़त ॥२७॥

'एकेन प्रहारेन सः क्वाजीं मारितवान्।'(27)

ਬ ਹਰ ਜਾ ਕਿ ਯਾਬੇਦ ਖ਼ੂੰਨਸ਼ ਨਿਸ਼ਾ ॥
ब हर जा कि याबेद क़ूंनश निशा ॥

रक्तलेशान् अनुसृत्य जनाः प्रगन्तुं आरब्धवन्तः,

ਹੁਮਾ ਰਾਹ ਗੀਰੰਦ ਹਮਹ ਮਰਦੁਮਾ ॥੨੮॥
हुमा राह गीरंद हमह मरदुमा ॥२८॥

ते च सर्वे समानं मार्गं गतवन्तः।(28)

ਬ ਆਂ ਜਾ ਜਹਾ ਖ਼ਲਕ ਇਸਤਾਦਹ ਕਰਦ ॥
ब आं जा जहा क़लक इसतादह करद ॥

सा सर्वान् जनान् तत्र आनयत् ।

ਬਜਾਏ ਕਿ ਸਰ ਕਾਜ਼ੀ ਅਫ਼ਤਾਦਹ ਕਰਦ ॥੨੯॥
बजाए कि सर काज़ी अफ़तादह करद ॥२९॥

यत्र सा क्वाजीशिरः क्षिप्तवती आसीत्।(29)

ਬਿਦਾਨਿਸ਼ਤ ਹਮਹ ਔਰਤੋ ਮਰਦੁਮਾ ॥
बिदानिशत हमह औरतो मरदुमा ॥

सा महिला जनान् प्रत्यययत्,

ਕਿ ਈਂ ਰਾ ਬ ਕੁਸ਼ਤ ਅਸਤ ਰਾਜਹ ਹੁਮਾ ॥੩੦॥
कि ईं रा ब कुशत असत राजह हुमा ॥३०॥

रजः क्वाजीं हतवान् इति।(30)

ਗਿਰਫ਼ਤੰਦ ਓ ਰਾ ਬੁਬਸਤੰਦ ਸਖ਼ਤ ॥
गिरफ़तंद ओ रा बुबसतंद सक़त ॥

ते (जनाः) राजानं गृहीत्वा बद्धवन्तः,

ਕਿ ਜਾਏ ਜਹਾਗੀਰ ਬਿਨਸ਼ਸਤਹ ਤਖ਼ਤ ॥੩੧॥
कि जाए जहागीर बिनशसतह तक़त ॥३१॥

तं च तत्र आनयत्, यत्र (सम्राट्) जहांगीरः तस्य सिंहासने उपविष्टः आसीत्।(31)

ਬਿ ਗੁਫ਼ਤੰਦ ਕਿ ਈਂ ਰਾ ਹਵਾਲਹ ਕੁਨਦ ॥
बि गुफ़तंद कि ईं रा हवालह कुनद ॥

सम्राट् अचिन्तयत्, 'यदि अहं (राजं) क्वाजीपत्न्याः समर्पयामि तर्हि

ਬ ਦਿਲ ਹਰਚਿ ਦਾਰਦ ਸਜ਼ਾਯਸ਼ ਦਿਹਦ ॥੩੨॥
ब दिल हरचि दारद सज़ायश दिहद ॥३२॥

'यथा सा तं व्यवहारं करिष्यति'(३२)

ਬਿ ਫ਼ਰਮੂਦ ਜਲਾਦ ਰਾ ਸ਼ੋਰ ਬਖ਼ਤ ॥
बि फ़रमूद जलाद रा शोर बक़त ॥

ततः सः जल्लादम् आज्ञापयत्,

ਕਿ ਈਂ ਸਰ ਜੁਦਾ ਕੁਨ ਬ ਯਕ ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਖ਼ਤ ॥੩੩॥
कि ईं सर जुदा कुन ब यक ज़क़म सक़त ॥३३॥

'एकेन कठिनेन प्रहारेन अस्य शिरः हन्ति।'(33)

ਚੁ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਰਾ ਦੀਦ ਆਂ ਨੌਜਵਾ ॥
चु शमशेर रा दीद आं नौजवा ॥

स युवकः खड्गं दृष्टवान् ।

ਬ ਲਰਜ਼ਹ ਦਰਾਮਦ ਚੁ ਸਰਵੇ ਗਿਰਾ ॥੩੪॥
ब लरज़ह दरामद चु सरवे गिरा ॥३४॥

स क्षुब्धं महासरुवृक्षमिव ॥(३४)

ਬਗ਼ੁਫ਼ਤਾ ਕਿ ਮਨ ਕਾਰ ਬਦ ਕਰਦਹਅਮ ॥
बग़ुफ़ता कि मन कार बद करदहअम ॥

कुहूकुहू च (स्त्रियाम्) 'यत् मया कृतं दुष्कृतम्,

ਬ ਕਾਰੇ ਸ਼ੁਮਾ ਤਉਰ ਖ਼ੁਦ ਕਰਦਹਅਮ ॥੩੫॥
ब कारे शुमा तउर क़ुद करदहअम ॥३५॥

'मया तव हृदयं ग्रहीतुं कृतम्।'(35)

ਨਮੂਦਹ ਇਸ਼ਾਰਤ ਬਿ ਚਸ਼ਮੇ ਬਿਆਂ ॥
नमूदह इशारत बि चशमे बिआं ॥

ततः निमिषं कृत्वा अपि अवदत् - 'अहो सर्वस्त्रीणां मध्ये स्त्रियाः।'

ਕਿ ਏ ਬਾਨੂਏ ਸਰਵਰੇ ਬਾਨੂਆਂ ॥੩੬॥
कि ए बानूए सरवरे बानूआं ॥३६॥

'सर्वराज्ञीषु च राज्ञी,(36)

ਬਹੁਕਮੇ ਸ਼ੁਮਾ ਮਨ ਖ਼ਤਾ ਕਰਦਹਅਮ ॥
बहुकमे शुमा मन क़ता करदहअम ॥

'यदि अहं भवतः अवज्ञां कृतवान् तर्हि अहं पापं कृतवान्।'

ਕਿ ਕਾਰ ਈਂ ਬਬੇ ਮਸਲਹਤ ਕਰਦਹਅਮ ॥੩੭॥
कि कार ईं बबे मसलहत करदहअम ॥३७॥

'अविचारितोऽपृष्टं च मया कृतमिदं कर्म कृतम्' इति(३७) ।

ਖ਼ਲਾਸਮ ਬਿਦਿਹ ਅਹਦ ਕਰਦਮ ਕਬੂਲ ॥
क़लासम बिदिह अहद करदम कबूल ॥

'अधुना अहं मुक्तं गच्छामि।' अहं तव आज्ञां पालिष्यामि,

ਕਿ ਅਹਿਦੇ ਖ਼ੁਦਾ ਅਸਤ ਕਸਮੇ ਰਸੂਲ ॥੩੮॥
कि अहिदे क़ुदा असत कसमे रसूल ॥३८॥

'अहं च ईश्वरस्य शपथार्थमिदं वदामि।'(38)