श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 559


ਪਾਪ ਕਮੈ ਵਹ ਦੁਰਗਤਿ ਪੈ ਹੈ ॥
पाप कमै वह दुरगति पै है ॥

(ते) पापं अर्जयित्वा दुःखं प्राप्नुयुः

ਪਾਪ ਸਮੁੰਦ ਜੈ ਹੈ ਨ ਤਰਿ ॥੭੭॥
पाप समुंद जै है न तरि ॥७७॥

ते निर्लज्जतया जगति गमिष्यन्ति, पापकर्मणा अर्जयिष्यन्ति, विनाशं च प्राप्नुयुः, अशक्ताः च तिष्ठन्ति, पापसमुद्रं पारं कर्तुं न शक्ष्यन्ति।7

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहरा

ਠਉਰ ਠਉਰ ਨਵ ਮਤ ਚਲੇ ਉਠਾ ਧਰਮ ਕੋ ਦੌਰ ॥
ठउर ठउर नव मत चले उठा धरम को दौर ॥

नानास्थानेषु नव सम्प्रदायाः उत्पद्यन्ते धर्मस्य प्रभावः च समाप्तः भविष्यति

ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਜਹ ਤਹ ਦੁਰ ਰਹੀ ਪਾਪ ਭਇਓ ਸਿਰਮੌਰ ॥੭੮॥
सुक्रित जह तह दुर रही पाप भइओ सिरमौर ॥७८॥

सद्भावः गुप्तं तिष्ठति पापं च सर्वत्र नृत्यति।।78।।

ਨਵਪਦੀ ਛੰਦ ॥
नवपदी छंद ॥

नवपदी स्तन्जा

ਜਹ ਤਹ ਕਰਨ ਲਗੇ ਸਭ ਪਾਪਨ ॥
जह तह करन लगे सभ पापन ॥

यत्र सर्वे पापं कर्तुं आरभन्ते।

ਧਰਮ ਕਰਮ ਤਜਿ ਕਰ ਹਰਿ ਜਾਪਨ ॥
धरम करम तजि कर हरि जापन ॥

तत्र तत्र सर्वे धर्माज्ञां भगवतः नामस्मरणं च त्यक्त्वा पापं करिष्यन्ति

ਪਾਹਨ ਕਉ ਸੁ ਕਰਤ ਸਬ ਬੰਦਨ ॥
पाहन कउ सु करत सब बंदन ॥

सर्वाणि मूर्तयः बन्दनानि धारयिष्यन्ति

ਡਾਰਤ ਧੂਪ ਦੀਪ ਸਿਰਿ ਚੰਦਨ ॥੭੯॥
डारत धूप दीप सिरि चंदन ॥७९॥

पाषाणमूर्तयः पूजिताः भविष्यन्ति केवलं तेषु धूपः। दीप-प्रकाशाः चप्पलं च प्रदत्तं भविष्यति।79.

ਜਹ ਤਹ ਧਰਮ ਕਰਮ ਤਜਿ ਭਾਗਤ ॥
जह तह धरम करम तजि भागत ॥

धर्मकर्मभ्यः (जनाः) कुतः पलायिष्यन्ति

ਉਠਿ ਉਠਿ ਪਾਪ ਕਰਮ ਸੌ ਲਾਗਤ ॥
उठि उठि पाप करम सौ लागत ॥

तत्र तत्र धर्मनिषेधं त्यक्त्वा जनाः पलायिष्यन्ति, पापकर्मणि लीनाः भविष्यन्ति

ਜਹ ਤਹ ਭਈ ਧਰਮ ਗਤਿ ਲੋਪੰ ॥
जह तह भई धरम गति लोपं ॥

यत्र धर्मस्य वेगः अन्तर्धानं भविष्यति

ਪਾਪਹਿ ਲਗੀ ਚਉਗਨੀ ਓਪੰ ॥੮੦॥
पापहि लगी चउगनी ओपं ॥८०॥

न धर्मः दृश्यमानः तिष्ठति पापं च चतुर्विधं भविष्यति।८०।

ਭਾਜ੍ਯੋ ਧਰਮ ਭਰਮ ਤਜਿ ਅਪਨਾ ॥
भाज्यो धरम भरम तजि अपना ॥

(लोके) धर्मः स्वस्य (एकमेव) विचारं त्यक्त्वा पलाययिष्यति।

ਜਾਨੁਕ ਹੁਤੋ ਲਖਾ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ॥
जानुक हुतो लखा इह सुपना ॥

धर्मनिषेधं त्यक्त्वा जनाः दुर्भयं दृष्टमिव पलायिष्यन्ति

ਸਭ ਸੰਸਾਰ ਤਜੀ ਤ੍ਰੀਅ ਆਪਨ ॥
सभ संसार तजी त्रीअ आपन ॥

सर्वं जगत् स्वस्त्रीणां त्यजति

ਮੰਤ੍ਰ ਕੁਮੰਤ੍ਰ ਲਗੇ ਮਿਲਿ ਜਾਪਨ ॥੮੧॥
मंत्र कुमंत्र लगे मिलि जापन ॥८१॥

सर्वे जनाः स्वपत्नीं त्यक्त्वा दुष्टसंज्ञां पुनः पुनः करिष्यन्ति।८१।

ਚਹੁ ਦਿਸ ਘੋਰ ਪ੍ਰਚਰ ਭਇਓ ਪਾਪਾ ॥
चहु दिस घोर प्रचर भइओ पापा ॥

चतुर्पक्षेषु स्थूलपापानि बहु भविष्यन्ति।

ਕੋਊ ਨ ਜਾਪ ਸਕੈ ਹਰਿ ਜਾਪਾ ॥
कोऊ न जाप सकै हरि जापा ॥

चतुर्दिक्षु पापस्य प्रचलनात् कोऽपि भगवतः स्मरणं न करिष्यति

ਪਾਪ ਕ੍ਰਿਆ ਸਭ ਜਾ ਚਲ ਪਈ ॥
पाप क्रिआ सभ जा चल पई ॥

पापकर्म सर्वत्र गमिष्यति।

ਧਰਮ ਕ੍ਰਿਆ ਯਾ ਜਗ ਤੇ ਗਈ ॥੮੨॥
धरम क्रिआ या जग ते गई ॥८२॥

पापप्रवृत्तयः तथैव प्रबलाः भविष्यन्ति यत् लोके सर्वे धर्माः समाप्ताः भविष्यन्ति।82।

ਅੜਿਲ ਦੂਜਾ ॥
अड़िल दूजा ॥

अरिल् द्वितीयः

ਜਹਾ ਤਹਾ ਆਧਰਮ ਉਪਜਿਯਾ ॥
जहा तहा आधरम उपजिया ॥

यत्र यत्र अधर्मः भविष्यति।

ਜਾਨੁਕ ਧਰਮ ਪੰਖ ਕਰਿ ਭਜਿਯਾ ॥
जानुक धरम पंख करि भजिया ॥

तत्र तत्र अधर्मजन्मत्वात् धर्मः पक्षं प्राप्य उड्डीयेत

ਡੋਲਤ ਜਹ ਤਹ ਪੁਰਖ ਅਪਾਵਨ ॥
डोलत जह तह पुरख अपावन ॥

अशुद्धाः जनाः कुत्र भ्रमिष्यन्ति ?

ਲਾਗਤ ਕਤ ਹੀ ਧਰਮ ਕੋ ਦਾਵਨ ॥੮੩॥
लागत कत ही धरम को दावन ॥८३॥

दुष्टजनाः इतस्ततः भ्रमिष्यन्ति धर्मस्य वारः कदापि न आगमिष्यति।८३।

ਅਰਥਹ ਛਾਡਿ ਅਨਰਥ ਬਤਾਵਤ ॥
अरथह छाडि अनरथ बतावत ॥

ते सम्यक् वचनानि त्यक्त्वा दुष्टानि वदिष्यन्ति

ਧਰਮ ਕਰਮ ਚਿਤਿ ਏਕ ਨ ਲਿਆਵਤ ॥
धरम करम चिति एक न लिआवत ॥

जनाः सर्वाणि सार्थकवस्तूनि निरर्थकानि करिष्यन्ति, धार्मिककर्मसंज्ञा तत्र मनसि कदापि न प्रविशन्ति

ਕਰਮ ਧਰਮ ਕੀ ਕ੍ਰਿਆ ਭੁਲਾਵਤ ॥
करम धरम की क्रिआ भुलावत ॥

धर्मः कर्मविधिं विस्मरिष्यति

ਜਹਾ ਤਹਾ ਆਰਿਸਟ ਬਤਾਵਤ ॥੮੪॥
जहा तहा आरिसट बतावत ॥८४॥

धर्मकर्माणि विस्मृत्य तत्र तत्र पापं प्रचारयिष्यन्ति।।८४।।

ਕੁਲਕ ਛੰਦ ॥
कुलक छंद ॥

कुलक स्तन्जा

ਧਰਮ ਨ ਕਰਹੀ ॥
धरम न करही ॥

धर्मः न करिष्यति।

ਹਰਿ ਨ ਉਚਰਹੀ ॥
हरि न उचरही ॥

धर्मकर्माणि न करिष्यन्ति, भगवतः नाम न उच्चारयिष्यन्ति

ਪਰ ਘਰਿ ਡੋਲੈ ॥
पर घरि डोलै ॥

अपरिचिताः परिभ्रमिष्यन्ति (गृहस्य भार्याः, धनं च द्रष्टुं)।

ਜਲਹ ਬਿਰੋਲੈ ॥੮੫॥
जलह बिरोलै ॥८५॥

परेषां गृहेषु प्रविशन्ति जलं मथन्ति च, तत्तत्त्वं साक्षात्कर्तुं प्रयतन्ते।।८५।।

ਲਹੈ ਨ ਅਰਥੰ ॥
लहै न अरथं ॥

(समीचीनम्) अर्थं न अवगमिष्यति

ਕਹੈ ਅਨਰਥੰ ॥
कहै अनरथं ॥

ते च गलत् अर्थं दास्यन्ति।

ਬਚਨ ਨ ਸਾਚੇ ॥
बचन न साचे ॥

वचनं सत्यं न भविष्यति

ਮਤਿ ਕੇ ਕਾਚੇ ॥੮੬॥
मति के काचे ॥८६॥

वास्तविकं अर्थं न अवगत्य ते व्यर्थभाषणं करिष्यन्ति, अस्थायी धर्मान् च स्वीकुर्वन्ति, ते कदापि सत्यस्य विषये न वदिष्यन्ति।86.

ਪਰਤ੍ਰੀਆ ਰਾਚੈ ॥
परत्रीआ राचै ॥

ते विदेशीयस्त्रीषु मग्नाः भविष्यन्ति

ਘਰਿ ਘਰਿ ਜਾਚੈ ॥
घरि घरि जाचै ॥

ते च गृहे गृहे भिक्षाटनं गमिष्यन्ति।

ਜਹ ਤਹ ਡੋਲੈ ॥
जह तह डोलै ॥

कुत्र भ्रमिष्यसि ?

ਰਹਿ ਰਹਿ ਬੋਲੈ ॥੮੭॥
रहि रहि बोलै ॥८७॥

परगृहेषु प्रविश्य इतस्ततः वदिष्यन्ति परस्त्रीभिः सह लीनाः तिष्ठन्ति।८७।

ਧਨ ਨਹੀ ਛੋਰੈ ॥
धन नही छोरै ॥

धनं न त्यक्ष्यति।

ਨਿਸਿ ਘਰ ਫੋਰੈ ॥
निसि घर फोरै ॥

धनं आच्छादयन्तः रात्रौ चोराय गमिष्यन्ति

ਗਹਿ ਬਹੁ ਮਾਰੀਅਤ ॥
गहि बहु मारीअत ॥

(जमगन् तान् चौर इव गृह्णीयात्) बहु हन्ति च

ਨਰਕਹਿ ਡਾਰੀਅਤ ॥੮੮॥
नरकहि डारीअत ॥८८॥

सामूहिकरूपेण नश्यन्ति नरकं गमिष्यन्ति च।88।