श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 279


ਧਨੁ ਧਨੁ ਲੇਖੈਂ ॥
धनु धनु लेखैं ॥

आशीर्वादं च जपन् ।

ਇਤ ਸਰ ਛੋਰੇ ॥
इत सर छोरे ॥

इतः बाणाः विदारयन्ति (यैः सह योद्धाः)।

ਮਸ ਕਣ ਤੂਟੈਂ ॥੭੫੩॥
मस कण तूटैं ॥७५३॥

परतः देवाः युद्धं पश्यन्ति ब्रावो, ब्रावो शब्दः च श्रूयते। अस्मिन् पार्श्वे बाणाः निर्वहन्ति मांसखण्डाः च छिन्नन्ति।७५३।

ਭਟ ਬਰ ਗਾਜੈਂ ॥
भट बर गाजैं ॥

श्रेष्ठाः योद्धाः गर्जन्ति, २.

ਦੁੰਦਭ ਬਾਜੈਂ ॥
दुंदभ बाजैं ॥

गर्जति, २.

ਸਰਬਰ ਛੋਰੈਂ ॥
सरबर छोरैं ॥

सुबाणाः उड्डीयन्ते, २.

ਮੁਖ ਨਹ ਮੋਰੈਂ ॥੭੫੪॥
मुख नह मोरैं ॥७५४॥

योद्धा गर्जन्ति, ढोलः प्रतिध्वन्यते, बाणाः निर्वहन्ति, परन्तु तथापि ते युद्धक्षेत्रात् न निवर्तन्ते।७५४।

ਲਛਮਨ ਬਾਚ ਸਿਸ ਸੋ ॥
लछमन बाच सिस सो ॥

बालकान् प्रति लक्ष्मणस्य वाक्यम् : .

ਅਣਕਾ ਛੰਦ ॥
अणका छंद ॥

अङ्का स्तन्जा

ਸ੍ਰਿਣ ਸ੍ਰਿਣ ਲਰਕਾ ॥
स्रिण स्रिण लरका ॥

शृणु शृणु बालकाः !

ਜਿਨ ਕਰੁ ਕਰਖਾ ॥
जिन करु करखा ॥

मा युद्धं कुरु ('कर्खा'), २.

ਦੇ ਮਿਲਿ ਘੋਰਾ ॥
दे मिलि घोरा ॥

अश्वं दत्त्वा मिलित्वा

ਤੁਹਿ ਬਲ ਥੋਰਾ ॥੭੫੫॥
तुहि बल थोरा ॥७५५॥

हे बालकाः ! शृणु मा युद्धं कुरु, अश्वं आनयन् मां मिलतु, यतः ते अपर्याप्तबलम् अस्ति।७५५।

ਹਠ ਤਜਿ ਅਈਐ ॥
हठ तजि अईऐ ॥

हठं त्यक्त्वा आगच्छतु।

ਜਿਨ ਸਮੁਹਈਐ ॥
जिन समुहईऐ ॥

प्रतिरोधं मा कुरुत

ਮਿਲਿ ਮਿਲਿ ਮੋ ਕੋ ॥
मिलि मिलि मो को ॥

आगच्छतु मां मिलतु

ਡਰ ਨਹੀਂ ਤੋ ਕੋ ॥੭੫੬॥
डर नहीं तो को ॥७५६॥

तव हठं त्यक्त्वा आगच्छ मा मम सम्मुखीभव, मा भयं, आगत्य मां मिलतु।७५६।

ਸਿਸ ਨਹੀ ਮਾਨੀ ॥
सिस नही मानी ॥

(लचमनस्य वचनम्) बालकाः न विश्वासं कृतवन्तः,

ਅਤਿ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
अति अभिमानी ॥

ते अतीव गर्विताः सन्ति, .

ਗਹਿ ਧਨੁ ਗਜਯੋ ॥
गहि धनु गजयो ॥

धनुषं धृत्वा गर्जन्ति

ਦੁ ਪਗ ਨ ਭਜਯੋ ॥੭੫੭॥
दु पग न भजयो ॥७५७॥

बालकाः न अङ्गीकृतवन्तः यतः तेषां बलस्य गर्वः आसीत्, ते धनुषः गृहीत्वा गर्जन्ति स्म, पदद्वयमपि न प्रत्यागच्छन्ति स्म।७५७।

ਅਜਬਾ ਛੰਦ ॥
अजबा छंद ॥

अजबा स्तन्जा

ਰੁਧੇ ਰਣ ਭਾਈ ॥
रुधे रण भाई ॥

उभौ भ्रातरौ रणनिमग्नौ स्तः।

ਸਰ ਝੜਿ ਲਾਈ ॥
सर झड़ि लाई ॥

बाणानां प्रकोपः स्थापितः, .

ਬਰਖੇ ਬਾਣੰ ॥
बरखे बाणं ॥

ते बाणान् विदारयन्ति

ਪਰਖੇ ਜੁਆਣੰ ॥੭੫੮॥
परखे जुआणं ॥७५८॥

उभौ भ्रातरौ युद्धे लीनौ बाणवृष्टौ च सैनिकबलं परीक्षितवन्तौ।७५८।

ਡਿਗੇ ਰਣ ਮਧੰ ॥
डिगे रण मधं ॥

(बहु) क्षेत्रे पतिताः, २.

ਅਧੋ ਅਧੰ ॥
अधो अधं ॥

(बहुः) शयानः अर्धच्छेदः, २.

ਕਟੇ ਅੰਗੰ ॥
कटे अंगं ॥

(बहु) अङ्गानि छिन्नानि, २.

ਰੁਝੈ ਜੰਗੰ ॥੭੫੯॥
रुझै जंगं ॥७५९॥

योधाः खण्डितानि युद्धक्षेत्रे पतितानि, युद्धसैनिकानाम् अङ्गानि च छिन्नानि अभवन्।७५९।

ਬਾਣਨ ਝੜ ਲਾਯੋ ॥
बाणन झड़ लायो ॥

(योधाः बाणानां व्याघ्रं विनिपातितवन्तः,

ਸਰਬ ਰਸਾਯੋ ॥
सरब रसायो ॥

बाणवृष्ट्या रक्तकुण्डाः लहरन्ति स्म |

ਬਹੁ ਅਰ ਮਾਰੇ ॥
बहु अर मारे ॥

(प्रेम) अनेकाः शत्रून् हताः, २.

ਡੀਲ ਡਰਾਰੇ ॥੭੬੦॥
डील डरारे ॥७६०॥

बहवो शत्रवः हता बहवः भयपूर्णाः।७६०।

ਡਿਗੇ ਰਣ ਭੂਮੰ ॥
डिगे रण भूमं ॥

(बहु) क्षेत्रे पतिताः, २.

ਨਰਬਰ ਘੂਮੰ ॥
नरबर घूमं ॥

डुलन्तः युद्धक्षेत्रे पतितुं आरब्धवन्तः उत्तमाः योद्धाः

ਰਜੇ ਰਣ ਘਾਯੰ ॥
रजे रण घायं ॥

अनेके युद्धे श्रान्ताः भवन्ति

ਚਕੇ ਚਾਯੰ ॥੭੬੧॥
चके चायं ॥७६१॥

शरीरेषु व्रणाः कृताः परन्तु तदपि तेषु उत्साहस्य अभावः नासीत्।७६१।

ਅਪੂਰਬ ਛੰਦ ॥
अपूरब छंद ॥

APOORAB STANZA इति

ਗਣੇ ਕੇਤੇ ॥
गणे केते ॥

कति इति गणयामः

ਹਣੇ ਜੇਤੇ ॥
हणे जेते ॥

ये हताः

ਕਈ ਮਾਰੇ ॥
कई मारे ॥

बहवः मारिताः सन्ति

ਕਿਤੇ ਹਾਰੇ ॥੭੬੨॥
किते हारे ॥७६२॥

मृतानां संख्या अगणनीया, कति हता, कति च पराजिता।७६२।

ਸਭੈ ਭਾਜੇ ॥
सभै भाजे ॥

सर्वे पलायिताः, .

ਚਿਤੰ ਲਾਜੇ ॥
चितं लाजे ॥

लज्जा हृदयेन, २.

ਭਜੇ ਭੈ ਕੈ ॥
भजे भै कै ॥

ते भयेन पलायिताः

ਜੀਯੰ ਲੈ ਕੈ ॥੭੬੩॥
जीयं लै कै ॥७६३॥

मनसि लज्जिताः सर्वे पलायिताः भयमग्नाः प्राणान् रक्षन्तः गतवन्तः।७६३।

ਫਿਰੇ ਜੇਤੇ ॥
फिरे जेते ॥

(यावन्तः युद्धं कर्तुं) पुनः आगतः