सिंहासनयोग्यं कृतवान् ॥(५१)
तादृशः पुरुषः सुवर्णवितानं राजमुद्रां मुद्रां च अर्हति स्म ।
सहस्राणि च सम्मानानि तस्य उपरि यज्यन्ते स्म।(52)
(अन्ये) त्रयः मूर्खाः कलङ्कितचित्ताः आसन्।
तेषां भाषा ग्राम्यम् आसीत्, तेषां गमनं च घृणितम् आसीत्।(५३)
सः (राजा) स्वकामं प्रदर्शितवान्, यथा सः (पुत्रः) राज्यं दातव्यः आसीत्,
तस्मै सर्वं सम्पदं प्रवक्ष्यति स्म,(५४) ।
स च सिंहासने उपविष्टुं योग्यः व्यक्तिः स्यात्,
तस्य उच्चबुद्धेः कारणात्।(55)
ततः, सः (चतुर्थः राजपुत्रः) राजा दलीप इति उपाधिं प्राप्तवान्,
यथा राज्ञा तस्मै राज्यं दत्तवान्।(56)
अन्ये त्रयः प्रदेशात् निर्वासिताः,
यतः न ते बुद्धिमन्तः न च दुष्टगुणवर्जिताः आसन्।(57)
सः (दलीपः) राजपीठे उपविष्टः,
निधिद्वारं च तस्य कृते कीलकेन उद्घाटितम्।(58)
(राजा) तस्मै राज्यं दत्त्वा, स्वयं च स्वतन्त्रः अभवत् ।
तपस्वीवेषं आराध्य वने मार्गं गतः ॥(५९)
(कविः कथयति) .
'अहो साकि, बारवेटर, हरितपूर्णं (द्रव) चषकं ददातु, .
'यस्य मम आवश्यकता भवेत् संघर्षकाले,(६०)
'इदं च ददातु यथा मूल्याङ्कनकाले .
'मम खड्गप्रयोगं आरभेयम्।'(61)(2)
पुरातनं च निधिं कुञ्जिकायाः सह उद्घाटितवान्। ६२.
(राजा मान्धत) त्यक्त्वा बन्धनविहीनः अभवत् ।
अङ्कं (भिक्षुणां) आदाय वनं ययौ। ६३.
हरितस्य (भव-हरिनम्) (मद्यस्य) चषकं देहि मे साकि ॥
यत् युद्धकाले मम कृते उपयोगी भविष्यति। ६४.
मम (एतत्) दानं प्रयच्छ यथा अहं मम भागानां परीक्षणं करोमि
अहं च मम खड्गस्य उपयोगं कर्तुं शक्नोमि। ६५.२.
भगवान् एक एव विजयः सच्चे गुरोः |
ईश्वरः सर्वस्य प्रज्ञायाः न्यायस्य च दाता अस्ति।
(सः) आनन्दं जीवं चातुर्यं च ददाति।(1)
(सः) परोपकारी सहायकश्च, २.
(सः) बन्धं विघटयति, अस्माकं विचारं च मार्गदर्शनं करोति।(2)
शृणु अधुना दयालुस्य कथा,
शत्रून् रजसि कः पदाति स्म।(3)
सः चीनदेशस्य राजा अतीव चतुरः मुक्तहृदयः च आसीत् ।
सः दरिद्रान् उत्थापयति स्म किन्तु अहङ्कारिणः अधः पश्यति स्म।(4)
सः युद्धे सर्वेषु (न्यायालयस्य) प्रबन्धनेषु च निपुणः आसीत् ।
खड्गतायां तु करगतिषु अतिवेगः आसीत् ।(५) ।
तस्य निपुणः खड्गः, बन्दुकक्रियाः बहु प्रवीणाः आसन् ।
सः खानपानयोः द्वितीयः नासीत्, उभयत्र च युद्धपराक्रमे दरबाररीत्या च भवन्तः चिन्तयिष्यन्ति स्म यत् तस्य सदृशः कोऽपि भवितुम् अर्हति इति (६)
सः एतावत् बाणक्षेपणे, बन्दुकस्य च निक्षेपे च प्रवीणः आसीत् ।
यत् त्वं चिन्तयिष्यसि, सः मातुः उदरस्य प्रशिक्षितः आसीत्।(७)
तस्य धनस्य प्रचुरता आसीत् ।
सः करीम्, बाउंटीफुल् इत्यस्य माध्यमेन बहुषु प्रान्तेषु शासनं कृतवान् ।(८)
(अकस्मात्) तस्य राज्यस्य समाप्तिः अभवत् ।
तस्य च सर्वे मन्त्रिणः आगत्य तस्य परितः स्थितवन्तः।(9)