श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 1426


ਵਗਸ਼ਤਨ ਦਰਾਬੇ ਬ ਬੇਰੂੰ ਅਜ਼ਾ ॥
वगशतन दराबे ब बेरूं अज़ा ॥

चिरकालं यावत् सः अश्वः जले परिभ्रमति स्म,

ਕਿ ਹੈਰਤ ਬਿਮਾਦੰਦ ਸ਼ਾਹੇ ਜਹਾ ॥੩੧॥
कि हैरत बिमादंद शाहे जहा ॥३१॥

एतस्मिन्नन्तरे भूमिराजा घटनां ज्ञातवान् ।(३१) ।

ਕਿ ਦੰਦਾ ਖ਼ੁਰਦ ਦਸਤ ਅਜ਼ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ॥
कि दंदा क़ुरद दसत अज़ शेर शाह ॥

शेरशाहः राजा तस्य हस्तं दष्टवान् (स्वप्नः नास्ति इति निश्चयं कर्तुं),

ਬ ਹੈਰਤ ਹਮੀ ਰਫ਼ਤ ਆਲਮ ਪਨਾਹ ॥੩੨॥
ब हैरत हमी रफ़त आलम पनाह ॥३२॥

स च कर्मणा अत्यन्तं विपत्तौ स्थापितः।(32)

ਕਿ ਮਰਾ ਕੁਜ਼ਾ ਬੁਰਦ ਅਸਪੇ ਅਜ਼ੀਮ ॥
कि मरा कुज़ा बुरद असपे अज़ीम ॥

'कथं मम उत्तमः अश्वः एकेन गृहीतः ?

ਬਿ ਬਖ਼ਸ਼ੀਦ ਓ ਹਮ ਚੁ ਕਸਮੇ ਕਰੀਮ ॥੩੩॥
बि बक़शीद ओ हम चु कसमे करीम ॥३३॥

'ईश्वरस्य मानेन क्षमिष्यामि इति उक्तवान्(३३) ।

ਦਰੇਗ਼ਾ ਅਗਰ ਰੂਇ ਓ ਦੀਦਮੇ ॥
दरेग़ा अगर रूइ ओ दीदमे ॥

'यदि अहं तं व्यक्तिं पश्यामि, .

ਬ ਸਦ ਗੰਜ ਸਰਬਸਤ ਬਖ਼ਸ਼ੀਦਮੇ ॥੩੪॥
ब सद गंज सरबसत बक़शीदमे ॥३४॥

'अहं तं क्षमिष्यामि निधिं च दास्यामि।'(34)

ਕਿ ਹੈਫ਼ਸਤ ਗਰੋ ਦੀਦਏ ਯਾਫ਼ਤਮ ॥
कि हैफ़सत गरो दीदए याफ़तम ॥

'विचित्रं, यदि अहं कदापि तं सम्मुखीभवामि,

ਬ ਜਾਏ ਦਿਗ਼ਰ ਦਿਲ ਨਜ਼ੋ ਤਾਫ਼ਤਮ ॥੩੫॥
ब जाए दिग़र दिल नज़ो ताफ़तम ॥३५॥

'अहं कदापि क्रोधं न उड्डीयेत।'(35)

ਕਿ ਦੀਦਾਰ ਬਖ਼ਸ਼ੰਦ ਅਗਰ ਓ ਮਰਾ ॥
कि दीदार बक़शंद अगर ओ मरा ॥

'यदि स्वेच्छया आगच्छति, .

ਕਿ ਸਦ ਗੰਜ ਸਰਬਸਤ ਬਖ਼ਸ਼ਮ ਵਰਾ ॥੩੬॥
कि सद गंज सरबसत बक़शम वरा ॥३६॥

'अहं तस्मै मुद्रापूर्णानि पुटशतं दास्यामि।'(36)

ਚੁ ਸ਼ੁਹਰਤ ਕੁਨਾਨੀਦ ਸ਼ਹਰ ਅੰਦਰੂੰ ॥
चु शुहरत कुनानीद शहर अंदरूं ॥

नगरेण बहिः, तत् घोषितम्,

ਕਿ ਬਖ਼ਸ਼ੀਦ ਮਮ ਖ਼ੂੰਨ ਅਜ਼ ਖ਼੍ਵਾਰ ਖ਼ੂੰ ॥੩੭॥
कि बक़शीद मम क़ूंन अज़ क़्वार क़ूं ॥३७॥

'अहं तं लुटेरं क्षमिष्यामि किन्तु सः एकवारं न्यूनातिन्यूनम् मां द्रष्टुं आगच्छेत्।'(३७)

ਬਿ ਬਸਤੰਦ ਦਸਤਾਰ ਅਜ਼ ਜਾਮ ਜ਼ਰ ॥
बि बसतंद दसतार अज़ जाम ज़र ॥

ततः सुवर्णपगडीधारिणी ज्वरस्य कन्या ।

ਬ ਪੇਸ਼ੇ ਸ਼ਹ ਆਮਦ ਚੁ ਜ਼ਰਰੀ ਸਿਪਰ ॥੩੮॥
ब पेशे शह आमद चु ज़ररी सिपर ॥३८॥

लसत्कवचं च धृत्वा उपस्थापयामास,(38)

ਬਗੋਯਦ ਕਿ ਸ਼ੇਰ ਅਫ਼ਕਨੋ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ॥
बगोयद कि शेर अफ़कनो शेर शाह ॥

उवाच च - अहो शेरशाह सिंहघातकः ।

ਕਿ ਅਜ਼ ਰਾਹ ਰਾ ਮਨ ਬਿਬੁਰਦੰਦ ਰਾਹ ॥੩੯॥
कि अज़ राह रा मन बिबुरदंद राह ॥३९॥

'अहमेव तव अश्वं विचित्ररूपेण गृहीतवान् आसम्।'(39)

ਅਜਬਮਾਦ ਸਾਹਿਬ ਖ਼ਿਰਦ ਈਂ ਜਵਾਬ ॥
अजबमाद साहिब क़िरद ईं जवाब ॥

तां श्रुत्वा विस्मितः स राजा बुद्धिमान् |

ਦਿਗ਼ਰ ਬਾਰ ਗੋਯਦ ਕਿ ਬਾ ਵੈ ਸਵਾਬ ॥੪੦॥
दिग़र बार गोयद कि बा वै सवाब ॥४०॥

पुनः शीघ्रं च पृष्टवान्,(40)

ਕਿ ਨਕਲ ਸ ਨੁਮਾ ਈਂ ਮਰਾ ਸ਼ੇਰ ਤਨ ॥
कि नकल स नुमा ईं मरा शेर तन ॥

'अहो त्वं शीघ्रं कथयसि कथं कृतं त्वया?

ਬ ਵਜਹੇ ਚਰਾ ਬੁਰਦਾ ਅਸਪੇ ਕੁਹਨ ॥੪੧॥
ब वजहे चरा बुरदा असपे कुहन ॥४१॥

'दर्शनार्थं त्वं आगत्य पुनः क्रीडसि।'(४१)

ਨਿਸ਼ਸਤੰਦ ਅਜ਼ਾ ਵਜਹੇ ਬਰ ਰੋਦ ਆਬ ॥
निशसतंद अज़ा वजहे बर रोद आब ॥

सा नदीतीरे उपविष्टा, .

ਬਿ ਬੁਰਦੰਦ ਬਾਦਹ ਬਖ਼ੁਰਦਨ ਕਬਾਬ ॥੪੨॥
बि बुरदंद बादह बक़ुरदन कबाब ॥४२॥

मद्यं च पीत्वा कबोबं खादितवती।(42)

ਰਵਾ ਕਰਦ ਅਵਲ ਬਸੇ ਪੁਸ਼ਤ ਕਾਹ ॥
रवा करद अवल बसे पुशत काह ॥

ततः सा तृणपुञ्जान् प्लवति स्म,

ਦਗ਼ਾ ਮੇ ਦਿਹਦ ਪਾਸਬਾਨਾਨ ਸ਼ਾਹ ॥੪੩॥
दग़ा मे दिहद पासबानान शाह ॥४३॥

एवं च राज्ञः रक्षकाः वञ्चिताः।(43)

ਵਜ਼ਾ ਪਸ ਬ ਕੋਸ਼ਸ਼ ਕੁਨਾਨੀਦ ਲਖ਼ਤ ॥
वज़ा पस ब कोशश कुनानीद लक़त ॥

तस्याः नदीपारं गमनस्य चतुरताम् दर्शयितुं ।

ਬ ਪੈਰਸ਼ ਦਰਾਮਦ ਜਿ ਦਰੀਯਾਇ ਸਖ਼ਤ ॥੪੪॥
ब पैरश दरामद जि दरीयाइ सक़त ॥४४॥

सा रूक्षजलस्य उपरि तरति स्म।(44)

ਵਜ਼ਾ ਬਿਸ਼ਕੁਨਾਨੀਦ ਓ ਗਿਰਦ ਸ਼ੁਦ ॥
वज़ा बिशकुनानीद ओ गिरद शुद ॥

प्रथमा रक्षकं सा तथैव मारितवती ।

ਬ ਦੀਦਨ ਅਜ਼ੋ ਸ਼ਾਹ ਪਯ ਮੁਰਦਹ ਸ਼ੁਦ ॥੪੫॥
ब दीदन अज़ो शाह पय मुरदह शुद ॥४५॥

रजः इव च अन्तर्धानं जातम्।(45)

ਘੜੀ ਯਕ ਬਿਮਾਦੰਦ ਗ਼ਰੂਬ ਆਫ਼ਤਾਬ ॥
घड़ी यक बिमादंद ग़रूब आफ़ताब ॥

यदा सूर्यः अस्तं गतः तदा एव ।

ਵਜ਼ਾ ਜਾ ਬਿਯਾਮਦ ਕੁਸ਼ਾਯਦ ਤਨਾਬ ॥੪੬॥
वज़ा जा बियामद कुशायद तनाब ॥४६॥

तत्रैव आगत्य सा द्वितीयाश्वं विमोचयत्।(46)

ਲਗ਼ਾਮਸ਼ ਬਿਦਾਦੰਦ ਸ੍ਵਾਰੇ ਸ਼ੁਦਸਤ ॥
लग़ामश बिदादंद स्वारे शुदसत ॥

लङ्घयित्वा सा अश्वमारुह्य ।

ਬਿਜ਼ਦ ਤਾਜੀਆਂਨਹ ਚੁ ਅਫ਼ਰੀਤ ਮਸਤ ॥੪੭॥
बिज़द ताजीआंनह चु अफ़रीत मसत ॥४७॥

ततः च सा शैतानिकपशुं प्रहृतवती।(47)

ਚੁਨਾ ਅਸਪ ਖ਼ੋਜ਼ੀਦ ਬਰਤਰ ਜਿ ਸ਼ਾਹ ॥
चुना असप क़ोज़ीद बरतर जि शाह ॥

अश्वः एतावत् उच्चैः उड्डीयत,

ਜ਼ਿ ਬਾਲਾ ਬਿਯਾਮਦ ਬ ਦਰੀਯਾਇ ਗਾਹ ॥੪੮॥
ज़ि बाला बियामद ब दरीयाइ गाह ॥४८॥

राज्ञः शिरसि स्खलितं च नदीं प्लवति इति।(48)

ਬ ਪੈਰਸ਼ ਦਰਾਮਦ ਜਿ ਦਰੀਯਾ ਅਜ਼ੀਮ ॥
ब पैरश दरामद जि दरीया अज़ीम ॥

महानद्याः उपरि तरन्, २.

ਕਿ ਪਾਰਸ ਹਮੀ ਗਸ਼ਤ ਹੁਕਮੇ ਕਰੀਮ ॥੪੯॥
कि पारस हमी गशत हुकमे करीम ॥४९॥

ईश्वरस्य आशीर्वादेन अश्वः पारं गतः।(49)

ਫ਼ਰੋਦ ਆਮਦਸ਼ ਅਸਪ ਕਰਦਸ ਸਲਾਮ ॥
फ़रोद आमदश असप करदस सलाम ॥

सा अवरुह्य नृपं नमस्कृत्य ।

ਬਿਗੋਯਦ ਸੁਖ਼ਨ ਸ਼ਾਹਿ ਅਰਬੀ ਕਲਾਮ ॥੫੦॥
बिगोयद सुक़न शाहि अरबी कलाम ॥५०॥

अरबीभाषायां च उच्चैः संवादं कृतवान्।(50)

ਤੁ ਅਕਲਸ਼ ਚਰਾ ਗਸ਼ਤ ਏ ਸ਼ਾਹਿ ਸ਼ਾਹ ॥
तु अकलश चरा गशत ए शाहि शाह ॥

'अहो शेरशाह, किमर्थं त्वया बुद्धिमान् विसर्जितुम् अददात्।'

ਕਿ ਮਾ ਰਾਹ ਬੁਰਦਨ ਤੁ ਦਾਦਨ ਸੁਰਾਹ ॥੫੧॥
कि मा राह बुरदन तु दादन सुराह ॥५१॥

'मया स्वयं राहुः गृहीतः आसीत् किन्तु इदानीं त्वया, स्वयमेव सूरहुः दत्तः।'(५१)

ਕਿ ਗੁਫ਼ਤਸ਼ ਚੁਨੀ ਤਾ ਰਵਾ ਕਰਦ ਰਖ਼ਸ਼ ॥
कि गुफ़तश चुनी ता रवा करद रक़श ॥

एवं निगदन्ती सा अश्वं द्रुतं गता ।

ਬ ਯਾਦ ਆਮਦੋ ਏਜ਼ਦੇ ਦਾਦ ਬਖ਼ਸ਼ ॥੫੨॥
ब याद आमदो एज़दे दाद बक़श ॥५२॥

सा च महान् परोपकारी सर्वशक्तिमान् धन्यवादं दत्तवती।(52)

ਬਿ ਅਫ਼ਤਾਦ ਪੁਸ਼ਤ ਅਸਪਹਾ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ॥
बि अफ़ताद पुशत असपहा बेशुमार ॥

सा बहुभिः अश्ववाहिभिः अनुसृता,

ਕਿ ਓ ਰਾ ਨ ਹਮ ਬਰ ਕੁਨਦ ਕਸ ਸ੍ਵਾਰ ॥੫੩॥
कि ओ रा न हम बर कुनद कस स्वार ॥५३॥

किन्तु तां ग्रहीतुं कोऽपि न प्राप्नोत्।(53)

ਬਿਜ਼ਦ ਮਰਦ ਦਾਸਤਾਰਹਾ ਪੇਸ਼ ਸ਼ਾਹ ॥
बिज़द मरद दासतारहा पेश शाह ॥

तस्य योद्धवः सर्वे पगडीं राज्ञः पुरतः क्षिप्तवन्तः ।

ਕਿ ਏ ਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਾਨ ਆਲਮ ਪਨਾਹ ॥੫੪॥
कि ए शाह शाहान आलम पनाह ॥५४॥

(उवाच च) 'अहो विश्वराज प्रदाता च,(54)