श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 652


ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਪੂਰੋ ਬਡਭਾਗੀ ॥
परम पुरख पूरो बडभागी ॥

(स) परमात्मनः सर्वाशिषः

ਮਹਾ ਮੁਨੀ ਹਰਿ ਕੇ ਰਸ ਪਾਗੀ ॥
महा मुनी हरि के रस पागी ॥

स महामुनिः, सः परमपुरुषः अर्थात् भगवतः प्रेम्णः लीनः आसीत्

ਬ੍ਰਹਮ ਭਗਤ ਖਟ ਗੁਨ ਰਸ ਲੀਨਾ ॥
ब्रहम भगत खट गुन रस लीना ॥

(स) दिव्यभक्तितत्त्वे षड्गुणेषु च लीनः

ਏਕ ਨਾਮ ਕੇ ਰਸ ਸਉ ਭੀਨਾ ॥੨੦੬॥
एक नाम के रस सउ भीना ॥२०६॥

ब्रह्मभक्तः षट्शास्त्राणां हे दर्शनवित् भगवन्नाम्नि लीनः स्थितः।२०६।

ਉਜਲ ਗਾਤ ਮਹਾ ਮੁਨਿ ਸੋਹੈ ॥
उजल गात महा मुनि सोहै ॥

(तत्) महामुनिस्य शुक्लशरीरं विराजमानम् आसीत्

ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਸਭ ਕੋ ਮਨ ਮੋਹੈ ॥
सुर नर मुनि सभ को मन मोहै ॥

देवमनुष्यमुनिप्रलोभयन्तं श्वेतशरीरं महामुनेः |

ਜਹ ਜਹ ਜਾਇ ਦਤ ਸੁਭ ਕਰਮਾ ॥
जह जह जाइ दत सुभ करमा ॥

यत्र दत्तो ययौ शुभकर्मणा,

ਤਹ ਤਹ ਹੋਤ ਸਭੈ ਨਿਹਕਰਮਾ ॥੨੦੭॥
तह तह होत सभै निहकरमा ॥२०७॥

यत्र यत्र दत्तः सत्कर्म कुर्वन् मुनिः याति तत्र निवसन्तः सर्वे निष्क्रियतां प्राप्तवन्तः।२०७।

ਭਰਮ ਮੋਹ ਤਿਹ ਦੇਖਤ ਭਾਗੈ ॥
भरम मोह तिह देखत भागै ॥

तस्य दर्शनात् मायामोहाः निर्वासिताः भवन्ति।

ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਸਭ ਹੀ ਉਠਿ ਲਾਗੈ ॥
राम भगति सभ ही उठि लागै ॥

तं दृष्ट्वा सर्वे माया-सक्ति-आदयः पलायिताः सर्वे भगवद्भक्ति-मग्नाः

ਪਾਪ ਤਾਪ ਸਭ ਦੂਰ ਪਰਾਈ ॥
पाप ताप सभ दूर पराई ॥

सर्वाणि पापानि उष्णानि च निष्कासितानि भवन्ति।

ਨਿਸਿ ਦਿਨ ਰਹੈ ਏਕ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥੨੦੮॥
निसि दिन रहै एक लिव लाई ॥२०८॥

सर्वेषां पापव्याधिनाष्टा सर्वे एकेश्वरध्याननिमग्नाः।२०८।

ਕਾਛਨ ਏਕ ਤਹਾ ਮਿਲ ਗਈ ॥
काछन एक तहा मिल गई ॥

तत्र (सः) कच्छान् प्राप्नोत्

ਸੋਆ ਚੂਕ ਪੁਕਾਰਤ ਭਈ ॥
सोआ चूक पुकारत भई ॥

स मुनिः तत्र एकां माली-मालीं समागत्य निरन्तरम्

ਭਾਵ ਯਾਹਿ ਮਨ ਮਾਹਿ ਨਿਹਾਰਾ ॥
भाव याहि मन माहि निहारा ॥

तस्याः क्षेत्रं नष्टम् आसीत्) उद्घोषयति स्म।

ਦਸਵੋ ਗੁਰੂ ਤਾਹਿ ਬੀਚਾਰਾ ॥੨੦੯॥
दसवो गुरू ताहि बीचारा ॥२०९॥

तस्याः उद्घोषसंज्ञां मनसि अनुभवन् मुनिः तां दशमं गुरुं स्वीकृतवान्।२०९।

ਜੋ ਸੋਵੈ ਸੋ ਮੂਲੁ ਗਵਾਵੈ ॥
जो सोवै सो मूलु गवावै ॥

यः स्वपिति, (सः) उत्पत्तिं नष्टं करिष्यति।

ਜੋ ਜਾਗੈ ਹਰਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਬਸਾਵੈ ॥
जो जागै हरि ह्रिदै बसावै ॥

यो भगवन्तं सेवते स अहङ्कारं जगतोत्पत्तिं नाशयिष्यति

ਸਤਿ ਬੋਲਿ ਯਾ ਕੀ ਹਮ ਮਾਨੀ ॥
सति बोलि या की हम मानी ॥

सत्यचित्तस्य कृते तस्य वाक् इति वयं अभिप्रेतवन्तः।

ਜੋਗ ਧਿਆਨ ਜਾਗੈ ਤੇ ਜਾਨੀ ॥੨੧੦॥
जोग धिआन जागै ते जानी ॥२१०॥

कः वस्तुतः मयस्य निद्रायाः जागरितः भविष्यति, सः भगवन्तं मयस्य निद्रां स्थापयिष्यति, सः भगवन्तं हि हृदये निषेक्ष्यति मुनिः माली-माली-वाणीं सत्यं, ज्ञानं प्रज्वलनशक्तित्वेन च स्वीकृतवान् योग।२१०।

ਇਤਿ ਕਾਛਨ ਗੁਰੂ ਦਸਵੋ ਸਮਾਪਤੰ ॥੧੦॥
इति काछन गुरू दसवो समापतं ॥१०॥

लेडी-ग्रेडनरस्य दशमगुरुत्वेन दत्तकग्रहणस्य वर्णनस्य समाप्तिः।

ਅਥ ਸੁਰਥ ਯਾਰਮੋ ਗੁਰੂ ਕਥਨੰ ॥
अथ सुरथ यारमो गुरू कथनं ॥

अधुना सूरथस्य एकादशगुरुत्वेन स्वीकरणस्य वर्णनं आरभ्यते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਆਗੇ ਦਤ ਦੇਵ ਤਬ ਚਲਾ ॥
आगे दत देव तब चला ॥

दत्त देवः ततः अग्रे अगच्छत्

ਸਾਧੇ ਸਰਬ ਜੋਗ ਕੀ ਕਲਾ ॥
साधे सरब जोग की कला ॥

अथ दत्तः मुनिः सर्वान् योगकलाभ्यां कृत्वा अग्रे गतः |

ਅਮਿਤ ਤੇਜ ਅਰੁ ਉਜਲ ਪ੍ਰਭਾਉ ॥
अमित तेज अरु उजल प्रभाउ ॥

(तस्य) अमित तेज उजला च प्रभावः आसीत्,

ਜਾਨੁਕ ਬਨਾ ਦੂਸਰ ਹਰਿ ਰਾਉ ॥੨੧੧॥
जानुक बना दूसर हरि राउ ॥२११॥

तस्य महिमा अनन्तं द्वितीयदेव इव आसीत्।२११।

ਸਭ ਹੀ ਕਲਾ ਜੋਗ ਕੀ ਸਾਧੀ ॥
सभ ही कला जोग की साधी ॥

(येन) सर्वा योगकला सिद्धा, .

ਮਹਾ ਸਿਧਿ ਮੋਨੀ ਮਨਿ ਲਾਧੀ ॥
महा सिधि मोनी मनि लाधी ॥

स महानिपुणः मौनदर्शी पुरुषः सर्वं योगकौशलम् आचरति स्म

ਅਧਿਕ ਤੇਜ ਅਰੁ ਅਧਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾ ॥
अधिक तेज अरु अधिक प्रभावा ॥

(तस्य) महान् वेगः प्रभावः च अस्ति, .

ਜਾ ਲਖਿ ਇੰਦ੍ਰਾਸਨ ਥਹਰਾਵਾ ॥੨੧੨॥
जा लखि इंद्रासन थहरावा ॥२१२॥

अत्यन्तं वैभवं प्रभावं च दृष्ट्वा शक्रपीठं च कम्पितम्।212।

ਮਧੁਭਾਰ ਛੰਦ ॥ ਤ੍ਵਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
मधुभार छंद ॥ त्वप्रसादि ॥

मधुभर स्तंजा तव प्रसादेन

ਮੁਨਿ ਮਨਿ ਉਦਾਰ ॥
मुनि मनि उदार ॥

उदारचित्तः मुनिः

ਗੁਨ ਗਨ ਅਪਾਰ ॥
गुन गन अपार ॥

(यस्मिन्) असंख्यगुणाः सन्ति, २.

ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਲੀਨ ॥
हरि भगति लीन ॥

हरिभक्तौ निमग्नः

ਹਰਿ ਕੋ ਅਧੀਨ ॥੨੧੩॥
हरि को अधीन ॥२१३॥

असंख्यगुणपूर्णः उदारः ऋषिः भगवतः भक्त्या लीनः भगवतः वशीभूतः आसीत्।213।

ਤਜਿ ਰਾਜ ਭੋਗ ॥
तजि राज भोग ॥

राज्यानुग्रहान् परित्यज्य, २.

ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਜੋਗ ॥
संन्यास जोग ॥

संन्यास योग (ग्रहण) २.

ਸੰਨ੍ਯਾਸ ਰਾਇ ॥
संन्यास राइ ॥

सन्यासराजत्वेन च

ਹਰਿ ਭਗਤ ਭਾਇ ॥੨੧੪॥
हरि भगत भाइ ॥२१४॥

राजभोगान् त्यक्त्वा यत् योगीराजः भगवतः मिलनभक्त्यर्थं योगं च स्वीकृतवान् आसीत्।२१४।

ਮੁਖ ਛਬਿ ਅਪਾਰ ॥
मुख छबि अपार ॥

(तस्य) मुखस्य अपारं दृष्टिः अस्ति, .

ਪੂਰਣ ਵਤਾਰ ॥
पूरण वतार ॥

तस्य सम्यक् अवतारस्य मुखस्य शोभा महती आसीत्

ਖੜਗੰ ਅਸੇਖ ॥
खड़गं असेख ॥

(सः) खरग इव पूर्णः (कुशङ्गरा ज्ञानी)।

ਬਿਦਿਆ ਬਿਸੇਖ ॥੨੧੫॥
बिदिआ बिसेख ॥२१५॥

खड्गवत् तीक्ष्णः, अनेकेषु प्रमुखेषु विज्ञानेषु च निपुणः आसीत्।२१५।

ਸੁੰਦਰ ਸਰੂਪ ॥
सुंदर सरूप ॥

तस्य रूपं सुन्दरं, .

ਮਹਿਮਾ ਅਨੂਪ ॥
महिमा अनूप ॥

महिमा अतुल्यम्, २.

ਆਭਾ ਅਪਾਰ ॥
आभा अपार ॥

अपार आभासः अस्ति, २.

ਮੁਨਿ ਮਨਿ ਉਦਾਰ ॥੨੧੬॥
मुनि मनि उदार ॥२१६॥

अद्वितीयमहात्म्यं असीमितवैभवं उदारचित्तं च तस्य रमणीयस्य मुनिः।216।