चौपाई
त्वं वधार्थं नीषिष्यसि।
'ते भवन्तं वधार्थं नेतुम् प्रयतन्ते, यथा ते खड्गान् आकर्षयन्ति स्म।'
(त्वं) मनसि दृढं भव
'भवता दृढनिश्चयः भवितव्यः, भयं प्राप्य किमपि न प्रकाशयतु।'(4)
दोहिरा
स तु तं बद्ध्वा खड्गम् आकृष्य ।
स तु तत्क्षणात् क्षतिं कर्तुं प्रहृत्य हतः ततः।(5)
तस्य वधेन सः पश्चातापं न अनुभवति स्म ।
सः स्वग्रामे शान्तं जीवनं जीवितुं आरब्धवान्, न च शरीरं कदापि रहस्यं न लभते स्म।(6)(1)
राजमन्त्रीणां शुभचृतारसंवादस्य द्वाषष्टिदृष्टान्तः, आशीर्वादेन समाप्तः।(62)(1112)
चौपाई
दक्षिणे (एकः) प्रबलसिंहराजः आसीत् ।
दक्षिणे परबलसिंहः नामकः अनुकूलः राजा निवसति स्म यस्य बहु धनम् आसीत् ।
तस्य गृहे 'चारू चाचु' नाम स्त्री निवसति स्म ।
तस्य भार्या आसीत् अतिसुन्दरनेत्रा यद् उक्तवती राजः करिष्यति।(1)
सा स्त्री अतीव सुन्दरी इति उच्यते स्म ।
यथा सा अतीव सुन्दरी आसीत् तस्मात् कोऽपि शरीरः तया सह स्पर्धां कर्तुं न शक्तवान् ।
राजा तं बहु स्नेहम् अकरोत् ।
रजः तां परमादरेण धारयति स्म, कदाचिदपि परुषं न वदति स्म।(2)
सः बङ्गस्य राजा इति उच्यते स्म
ते बङ्गशस्य शासकाः इति प्रसिद्धाः आसन्, ते च विविधप्रणयेषु आनन्दं कुर्वन्ति स्म ।
राणी एकं सुन्दरं पुरुषं दृष्टवती
किन्तु, यदा राणी सुन्दरं पुरुषं दृष्ट्वा कामदेवेन अभिभूता अभवत्।(3)
रानी तस्य प्रेम्णा पतिता
रानी तं बहु प्रेम्णा, ततः बहु धनं दत्त्वा तं गृहात् निर्वासितवती।
तथैव सः बन्धुम् उपदिष्टवान्
तया कान्तं विचित्रं छृतं कर्तुं प्रशिक्षितम् आसीत्।(4)
दोहिरा
सा तस्मै उक्तवती आसीत् यत् 'द्वारात् बहिः भवतः वस्त्रं परित्यज्य ।
'दरिद्रवेषेण च तत्र स्थितः तिष्ठसि।'(5)
चौपाई
यदा राजा स्वगृहे पादं स्थापयति स्म।
यदा राजा तस्य पादं रानीस्थानस्य अन्तः स्थापयति स्म, तदा सा तं विषेण मारितवती ।
अथ सा महिला अतीव विनयशीलं वचनं अवदत्
सा महादुःखेन प्रोवाच मम प्रियराजेन मां त्यक्तम्।(6)
मृत्योः समये राजा मां अवदत्
'मृत्युसमये यत् कथितं तत् अहं कर्तुं निश्चितः अस्मि।'
तद् (मम) राज्यं दातव्यं दरिद्राय (दरिद्राय वा)।
'राजेन उच्चारितम् आसीत्, “राज्यं दरिद्राय दातव्यं तत् पूर्णं कर्तव्यम् ।(७)
दोहिरा
'यदि कश्चन शरीरः अतीव सुन्दरः किन्तु दरिद्रः, दुर्गद्वारस्य बहिः स्थितः च अस्ति।
“अनसंशयेन राज्यं युक्तं भवेत्” (८) ।
चौपाई
त्वं च अहं च दुर्गद्वारं गच्छामः।
'अहं त्वं च (मन्त्री) बहिः गमिष्यामः यदि च तादृशं व्यक्तिं प्राप्नुमः।'
अतः तस्मै राज्यं ददातु।
'ततः सम्यक् शृणु राज्यस्य शासनं तस्मै दीयते।'(9)