ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 श्री दसम् ग्रन्थः
पुटः - 474
ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥स्वय्या
ਮੂਸਲ ਲੈ ਮੁਸਲੀ ਕਰ ਮੈ ਅਰਿ ਕੋ ਪਲ ਮੈ ਦਲ ਪੁੰਜ ਹਰਿਓ ਹੈ ॥
मूसल लै मुसली कर मै अरि को पल मै दल पुंज हरिओ है ॥बलरामः गदां हस्ते गृहीत्वा, क्षणमात्रेण शत्रुसमूहं मारितवान्
ਬੀਰ ਪਰੇ ਧਰਨੀ ਪਰ ਘਾਇਲ ਸ੍ਰਉਨਤ ਸਿਉ ਤਨ ਤਾਹਿ ਭਰਿਓ ਹੈ ॥
बीर परे धरनी पर घाइल स्रउनत सिउ तन ताहि भरिओ है ॥रक्तसंतृप्तशरीराः योद्धा, क्षतम् भूमौ शयिताः सन्ति
ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਜਸੁ ਉਚ ਮਹਾ ਮਨ ਬੀਚ ਬਿਚਾਰ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥
ता छबि को जसु उच महा मन बीच बिचार कै स्याम करिओ है ॥कविः श्यामः तत् दृश्यं वर्णयन् कथयति यत् तस्मै भासते इति
ਮਾਨਹੁ ਦੇਖਨ ਕਉ ਰਨ ਕਉਤੁਕ ਕ੍ਰੋਧ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਧਰਿਓ ਹੈ ॥੧੭੬੬॥
मानहु देखन कउ रन कउतुक क्रोध भिआनक रूप धरिओ है ॥१७६६॥युद्धदृश्यानि द्रष्टुं 'क्रोधः' प्रत्यक्षतया प्रकटितः इति।१७६६।
ਇਤ ਓਰ ਹਲਾਯੁਧ ਜੁਧੁ ਕਰੈ ਉਤ ਸ੍ਰੀ ਗਰੜਧੁਜ ਕੋਪ ਭਰਿਓ ਹੈ ॥
इत ओर हलायुध जुधु करै उत स्री गरड़धुज कोप भरिओ है ॥अस्मिन् पार्श्वे बलरामः युद्धे निरतः तस्मिन् पार्श्वे कृष्णः कोपपूर्णः भवति
ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ਮੁਰਾਰਿ ਤਬੈ ਅਰਿ ਸੈਨ ਕੇ ਭੀਤਰ ਜਾਇ ਅਰਿਓ ਹੈ ॥
ससत्र संभारि मुरारि तबै अरि सैन के भीतर जाइ अरिओ है ॥शस्त्राणि आदाय सः शत्रुसैन्यं प्रतिरोधयति,
ਮਾਰਿ ਬਿਦਾਰ ਦਏ ਦਲ ਕਉ ਰਨ ਯਾ ਬਿਧਿ ਚਿਤ੍ਰ ਬਚਿਤ੍ਰ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥
मारि बिदार दए दल कउ रन या बिधि चित्र बचित्र करिओ है ॥शत्रुसेना च हत्वा विचित्रं दृश्यं निर्मितवान्
ਬਾਜ ਪੈ ਬਾਜ ਰਥੀ ਰਥ ਪੈ ਗਜ ਪੈ ਗਜ ਸ੍ਵਾਰ ਪੈ ਸ੍ਵਾਰ ਪਰਿਓ ਹੈ ॥੧੭੬੭॥
बाज पै बाज रथी रथ पै गज पै गज स्वार पै स्वार परिओ है ॥१७६७॥अश्वः शयितः दृश्यते, रथस्थः रथस्थः, गजः गजस्य उपरि, आवारस्य च सवारः दृश्यते।१७६७।
ਏਕ ਕਟੇ ਅਧ ਬੀਚਹੁੰ ਤੇ ਭਟ ਏਕਨ ਕੇ ਸਿਰ ਕਾਟਿ ਗਿਰਾਏ ॥
एक कटे अध बीचहुं ते भट एकन के सिर काटि गिराए ॥केचन योद्धा द्विधा छिन्नन्ति, अनेकानां योद्धानां शिरः छिन्नानि क्षिप्तानि च
ਏਕ ਕੀਏ ਬਿਰਥੀ ਤਬ ਹੀ ਗਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰੇ ਸੰਗਿ ਬਾਨਨ ਘਾਏ ॥
एक कीए बिरथी तब ही गिर भूमि परे संगि बानन घाए ॥बहूनि क्षतशयन्ते भूमौ रथविहीनाः |
ਏਕ ਕੀਏ ਕਰ ਹੀਨ ਬਲੀ ਪਗ ਹੀਨ ਕਿਤੇ ਗਨਤੀ ਨਹਿ ਆਏ ॥
एक कीए कर हीन बली पग हीन किते गनती नहि आए ॥बहवः जनाः हस्ताः नष्टाः, बहवः पादाः च नष्टाः अभवन्
ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਕਿਨਹੂੰ ਨਹੀ ਧੀਰ ਧਰਿਓ ਤਬ ਹੀ ਰਨ ਛਾਡਿ ਪਰਾਏ ॥੧੭੬੮॥
स्याम भनै किनहूं नही धीर धरिओ तब ही रन छाडि पराए ॥१७६८॥ते गणयितुं न शक्यन्ते, कविः वदति यत् सर्वेषां सहनशक्तिः नष्टा, सर्वे युद्धक्षेत्रात् पलायिताः।१७६८।
ਜਾ ਦਲ ਜੀਤ ਲਯੋ ਸਿਗਰੇ ਜਗੁ ਅਉਰ ਕਹੂੰ ਰਨ ਤੇ ਨਹੀ ਹਾਰਿਓ ॥
जा दल जीत लयो सिगरे जगु अउर कहूं रन ते नही हारिओ ॥सर्वजगत्विजितं शत्रुसैन्यं कदापि न पराजितम् |
ਇੰਦ੍ਰ ਸੇ ਭੂਪ ਅਨੇਕ ਮਿਲੇ ਤਿਨ ਤੇ ਕਬਹੂੰ ਨਹੀ ਜਾ ਪਗੁ ਟਾਰਿਓ ॥
इंद्र से भूप अनेक मिले तिन ते कबहूं नही जा पगु टारिओ ॥एषा सेना तस्य विरुद्धं एकस्वरतया युद्धं कृतवती आसीत्
ਸੋ ਘਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਜਾਇ ਦੀਯੋ ਪਲ ਮੈ ਨ ਕਿਨੂੰ ਧਨੁ ਬਾਨ ਸੰਭਾਰਿਓ ॥
सो घनि स्याम भजाइ दीयो पल मै न किनूं धनु बान संभारिओ ॥स एव सेना कृष्णेन क्षणेन पलायिता अस्ति, तस्य धनुः बाणान् अपि ग्रहीतुं न शक्तवान्
ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਕਰੈ ਉਪਮਾ ਇਮ ਸ੍ਰੀ ਜਦੁਬੀਰ ਬਡੋ ਰਨ ਪਾਰਿਓ ॥੧੭੬੯॥
देव अदेव करै उपमा इम स्री जदुबीर बडो रन पारिओ ॥१७६९॥श्रीकृष्णस्य युद्धं प्रशंसन्तौ देवासुरौ तौ।।१७६९।।
ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥दोहरा
ਦ੍ਵੈ ਅਛੂਹਨੀ ਸੈਨ ਰਨਿ ਦਈ ਸ੍ਯਾਮ ਜਬ ਘਾਇ ॥
द्वै अछूहनी सैन रनि दई स्याम जब घाइ ॥यदा श्रीकृष्णः युद्धे अस्पृश्यद्वयं हत्वा ।
ਮੰਤ੍ਰੀ ਸੁਮਤਿ ਸਮੇਤ ਦਲੁ ਕੋਪ ਪਰਿਓ ਅਰਰਾਇ ॥੧੭੭੦॥
मंत्री सुमति समेत दलु कोप परिओ अरराइ ॥१७७०॥यदा कृष्णः अत्यन्तं विशालौ सैन्यदलद्वयं नाशितवान् तदा मन्त्री सुमतिः क्रोधेन आव्हानं कुर्वन् तस्य उपरि पतितः।१७७०।
ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥स्वय्या
ਧਾਇ ਪਰੇ ਕਰਿ ਕੋਪ ਤਬੈ ਭਟ ਦੈ ਮੁਖ ਢਾਲ ਲਏ ਕਰਵਾਰੈ ॥
धाइ परे करि कोप तबै भट दै मुख ढाल लए करवारै ॥तदा योधाः क्रुद्धाः पतिताः (ये) मुखयोः कवचाः, खड्गहस्ताः च आसन्।
ਸਾਮੁਹੇ ਆਇ ਹਠੀ ਹਠਿ ਸਿਉ ਘਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹਾ ਇਹ ਭਾਤਿ ਹਕਾਰੈ ॥
सामुहे आइ हठी हठि सिउ घनि स्याम कहा इह भाति हकारै ॥योद्धाः क्रुद्धाः खड्गकवचहस्तेषु गृहीत्वा कृष्णस्य उपरि पतितवन्तः, यः तान् आह्वानं कृतवान्, ते च तस्य पुरतः निरन्तरं आगतवन्तः
ਮੂਸਲ ਚਕ੍ਰ ਗਦਾ ਗਹਿ ਕੈ ਸੁ ਹਤੈ ਹਰਿ ਕੌਚ ਉਠੈ ਚਿਨਗਾਰੈ ॥
मूसल चक्र गदा गहि कै सु हतै हरि कौच उठै चिनगारै ॥अस्मिन् पार्श्वे कृष्णः स्वहस्तेषु गदा-चक्र-गदा-आदीन् गृहीत्वा घोरान् प्रहारं कृतवान्, कवचात् स्फुलिङ्गाः च निर्गताः
ਮਾਨੋ ਲੁਹਾਰ ਲੀਏ ਘਨ ਹਾਥਨ ਲੋਹ ਕਰੇਰੇ ਕੋ ਕਾਮ ਸਵਾਰੈ ॥੧੭੭੧॥
मानो लुहार लीए घन हाथन लोह करेरे को काम सवारै ॥१७७१॥लोहकारः स्वस्य इच्छानुसारं मुद्गरस्य प्रहारैः लोहं निर्माति इति भासते स्म।१७७१
ਤਉ ਲਗ ਹੀ ਬਰਮਾਕ੍ਰਿਤ ਊਧਵ ਆਏ ਹੈ ਸ੍ਯਾਮ ਸਹਾਇ ਕੇ ਕਾਰਨ ॥
तउ लग ही बरमाक्रित ऊधव आए है स्याम सहाइ के कारन ॥तावत् क्रात्वर्मा उद्धवश्च कृष्णस्य साहाय्यमागतौ
ਅਉਰ ਅਕ੍ਰੂਰ ਲਏ ਸੰਗ ਜਾਦਵ ਧਾਇ ਪਰਿਓ ਅਰ ਬੀਰ ਬਿਦਾਰਨ ॥
अउर अक्रूर लए संग जादव धाइ परिओ अर बीर बिदारन ॥अक्रूरः अपि यादवयोद्धान् स्वेन सह गृहीत्वा शत्रून् मारयितुं शत्रून् उपरि पतितः
ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰਿ ਸਭੈ ਅਪੁਨੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮੁਖ ਮਾਰਿ ਉਚਾਰਨ ॥
ससत्र संभारि सभै अपुने कबि स्याम कहै मुख मारि उचारन ॥कविः श्यामः कथयति, सर्वे योद्धाः स्वशस्त्राणि धारयन्ति, रोदन्ति च।
ਓਰ ਦੁਹੂੰ ਅਤਿ ਜੁਧੁ ਭਯੋ ਸੁ ਗਦਾ ਬਰਛੀ ਕਰਵਾਰਿ ਕਟਾਰਨ ॥੧੭੭੨॥
ओर दुहूं अति जुधु भयो सु गदा बरछी करवारि कटारन ॥१७७२॥स्वशस्त्राणि धारयित्वा “हन्तुं, हन्तुं” कर्तव्यं, उभयतः गदाभिः, शूलैः खड्गैः, खड्गैः इत्यादिभिः घोरं युद्धं कृतम् ।१७७२ ।
ਆਵਤ ਹੀ ਬਰਮਾਕ੍ਰਿਤ ਜੂ ਅਰਿ ਸੈਨਹੁ ਤੇ ਸੁ ਘਨੇ ਭਟ ਕੂਟੇ ॥
आवत ही बरमाक्रित जू अरि सैनहु ते सु घने भट कूटे ॥क्रात्वर्मा आगत्य बहूनि योद्धान् च्छिन्नवान्
ਏਕ ਪਰੇ ਬਿਬ ਖੰਡ ਤਹੀ ਅਰਿ ਏਕ ਗਿਰੇ ਧਰ ਪੈ ਸਿਰ ਫੂਟੇ ॥
एक परे बिब खंड तही अरि एक गिरे धर पै सिर फूटे ॥कश्चित् द्विधा छिन्नः कस्यचित् शिरः छिन्नः
ਏਕ ਮਹਾ ਬਲਵਾਨ ਕਮਾਨਨ ਤਾਨਿ ਚਲਾਵਤ ਇਉ ਸਰ ਛੂਟੇ ॥
एक महा बलवान कमानन तानि चलावत इउ सर छूटे ॥अनेकानां शक्तिशालिनां धनुभ्यः एवं विसृज्यन्ते बाणाः
ਕਾਜ ਬਸੇਰੇ ਕੇ ਰੈਨ ਸਮੇ ਮਧਿਆਨ ਮਨੋ ਤਰੁ ਪੈ ਖਗ ਟੂਟੇ ॥੧੭੭੩॥
काज बसेरे के रैन समे मधिआन मनो तरु पै खग टूटे ॥१७७३॥यत् इदं प्रतीयते यत् पक्षिणः वृक्षान् प्रति समूहान् उड्डीयन्ते सायंकाले विश्रामार्थम्।१७७३।
ਏਕ ਕਬੰਧ ਲੀਏ ਕਰਵਾਰਿ ਫਿਰੈ ਰਨ ਭੂਮਿ ਕੇ ਭੀਤਰ ਡੋਲਤ ॥
एक कबंध लीए करवारि फिरै रन भूमि के भीतर डोलत ॥कुत्रचित् शिरसा कूपाः सङ्ग्रामे परिभ्रमन्ति खड्गहस्तेषु गृहीत्वा च
ਧਾਇ ਪਰੈ ਤਿਹ ਓਰ ਬਲੀ ਭਟ ਜੋ ਤਿਹ ਕੋ ਲਲਕਾਰ ਕੈ ਬੋਲਤ ॥
धाइ परै तिह ओर बली भट जो तिह को ललकार कै बोलत ॥यः कश्चित् क्षेत्रे आव्हानं करोति, तस्य उपरि योद्धाः पतन्ति
ਏਕ ਪਰੇ ਗਿਰ ਪਾਇ ਕਟੇ ਉਠਬੇ ਕਹੁ ਬਾਹਨ ਕੋ ਬਲੁ ਤੋਲਤ ॥
एक परे गिर पाइ कटे उठबे कहु बाहन को बलु तोलत ॥कश्चित् पतितः यतः तस्य पादः छिन्नः अस्ति तथा च उत्थानार्थं सः वाहनस्य आश्रयं गृह्णाति च स
ਏਕ ਕਟੀ ਭੁਜ ਯੌ ਤਰਫੈ ਜਲ ਹੀਨ ਜਿਉ ਮੀਨ ਪਰਿਓ ਝਕਝੋਲਤ ॥੧੭੭੪॥
एक कटी भुज यौ तरफै जल हीन जिउ मीन परिओ झकझोलत ॥१७७४॥कुत्रापि छिन्नबाहुः जलाद् मत्स्य इव विकृष्यते।१७७४।
ਏਕ ਕਬੰਧ ਬਿਨਾ ਹਥਿਆਰਨ ਰਾਮ ਕਹੈ ਰਨ ਮਧਿ ਦਉਰੈ ॥
एक कबंध बिना हथिआरन राम कहै रन मधि दउरै ॥कविः रामः कथयति यत् कश्चन शिरःहीनः कूपः युद्धक्षेत्रे अस्त्रं विना धावति तथा च
ਸੁੰਡਨ ਤੇ ਗਜ ਰਾਜਨ ਕੋ ਗਹਿ ਕੈ ਕਰਿ ਕੈ ਬਲ ਸੋ ਝਕਝੋਰੈ ॥
सुंडन ते गज राजन को गहि कै करि कै बल सो झकझोरै ॥गजानां कूपग्रहणं, बलेन प्रचण्डतया कम्पयति
ਭੂਮਿ ਗਿਰੇ ਮ੍ਰਿਤ ਅਸ੍ਵਨ ਕੀ ਦੁਹੂੰ ਹਾਥਨ ਸੋ ਗਹਿ ਗ੍ਰੀਵ ਮਰੋਰੈ ॥
भूमि गिरे म्रित अस्वन की दुहूं हाथन सो गहि ग्रीव मरोरै ॥भूमौ शयितानां मृताश्वानां कण्ठं च हस्तद्वयेन कर्षति च
ਸ੍ਯੰਦਨ ਕੇ ਅਸਵਾਰਨ ਕੇ ਸਿਰ ਏਕ ਚਪੇਟ ਹੀ ਕੇ ਸੰਗਿ ਤੋਰੈ ॥੧੭੭੫॥
स्यंदन के असवारन के सिर एक चपेट ही के संगि तोरै ॥१७७५॥एकेन स्तम्भेन मृतानां अश्ववाहकानां शिरः भङ्गयितुं प्रयतते।१७७५।
ਕੂਦਤ ਹੈ ਰਨ ਮੈ ਭਟ ਏਕ ਕੁਲਾਚਨ ਦੈ ਕਰਿ ਜੁਧੁ ਕਰੈ ॥
कूदत है रन मै भट एक कुलाचन दै करि जुधु करै ॥युद्धक्षेत्रे निरन्तरं कूर्दन्तः डुलन्तः च युद्धं कुर्वन्ति
ਇਕ ਬਾਨ ਕਮਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨਨ ਤੇ ਕਬਿ ਰਾਮ ਕਹੈ ਨ ਰਤੀ ਕੁ ਡਰੈ ॥
इक बान कमान क्रिपानन ते कबि राम कहै न रती कु डरै ॥न बिभ्यन्ति स्वल्पापि धनुर्बाणखड्गान्
ਇਕ ਕਾਇਰ ਤ੍ਰਾਸ ਬਢਾਇ ਚਿਤੈ ਰਨ ਭੂਮਿ ਹੂੰ ਤੇ ਤਜ ਸਸਤ੍ਰ ਟਰੈ ॥
इक काइर त्रास बढाइ चितै रन भूमि हूं ते तज ससत्र टरै ॥बहवः कायराः रणक्षेत्रे शस्त्राणि परित्यजन्ति भयात् पुनः युद्धक्षेत्रं प्रति आगच्छन्ति तथा च
ਇਕ ਲਾਜ ਭਰੇ ਪੁਨਿ ਆਇ ਅਰੈ ਲਰਿ ਕੈ ਮਰ ਕੈ ਗਿਰਿ ਭੂਮਿ ਪਰੈ ॥੧੭੭੬॥
इक लाज भरे पुनि आइ अरै लरि कै मर कै गिरि भूमि परै ॥१७७६॥युद्धं कृत्वा मृतं पतनं भूमौ।1776.
ਬ੍ਰਿਜਭੂਖਨ ਚਕ੍ਰ ਸੰਭਾਰਤ ਹੀ ਤਬ ਹੀ ਦਲੁ ਬੈਰਨ ਕੇ ਧਸਿ ਕੈ ॥
ब्रिजभूखन चक्र संभारत ही तब ही दलु बैरन के धसि कै ॥यदा कृष्णः चक्रं धारयति स्म तदा शत्रुसैनिकाः भयभीताः अभवन्
ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਾਨ ਕੀਏ ਬਲਵਾਨ ਘਨੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਸੁ ਕਛੂ ਹਸਿ ਕੈ ॥
बिनु प्रान कीए बलवान घने कबि स्याम भनै सु कछू हसि कै ॥श्रीकृष्णः स्मितं कुर्वन् अनेकान् प्रतापान् प्राणान् वंचयति स्म
ਇਕ ਚੂਰਨ ਕੀਨ ਗਦਾ ਗਹਿ ਕੈ ਇਕ ਪਾਸ ਕੇ ਸੰਗ ਲੀਏ ਕਸਿ ਕੈ ॥
इक चूरन कीन गदा गहि कै इक पास के संग लीए कसि कै ॥(ततः) गदामादाय कटिनिपीड्य कानिचन मर्दयित्वा (हत्वा) अन्ये च।