श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 527


ਸੇਵ ਕਰੀ ਸਿਵ ਕੀ ਹਿਤ ਸੋ ਤਿਹ ਗਾਲ੍ਰਹ ਬਜਾਇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਾਯੋ ॥
सेव करी सिव की हित सो तिह गाल्रह बजाइ प्रसंन करायो ॥

शिवं सेवयामास बकक्रीडया च प्रीणयत् |

ਸ੍ਯਾਮ ਹਨੋ ਝਟ ਦੈ ਛਿਨ ਮੈ ਤਿਨਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਤਟ ਦੈ ਬਰੁ ਪਾਯੋ ॥੨੨੭੬॥
स्याम हनो झट दै छिन मै तिनि स्याम भनै तट दै बरु पायो ॥२२७६॥

सः शिवस्य सेवां कृत्वा आराध्य च मनसा एकेन प्रीतिं कृत्वा कृष्णवधस्य वरं क्षणमात्रेण प्राप्तवान्।2276।

ਰੁਦ੍ਰ ਬਾਚ ਦਛ ਸੋ ॥
रुद्र बाच दछ सो ॥

सुदक्षमुद्दिश्य शिवस्य वाक्यम्-

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਤਬ ਸਿਵ ਜੂ ਫਿਰ ਯੌ ਉਚਰੋ ॥
तब सिव जू फिर यौ उचरो ॥

तदा शिवाजी एवम् उक्तवान्

ਹਰਿ ਕੇ ਬਧ ਹਿਤ ਹੋਮਹਿ ਕਰੋ ॥
हरि के बध हित होमहि करो ॥

अथ शिवः पुनस्तमब्रवीत्-कृष्णवधार्थं होमं कुरु

ਤਾ ਤੇ ਮੂਰਤਿ ਏਕ ਨਿਕਰਿ ਹੈ ॥
ता ते मूरति एक निकरि है ॥

तस्मात् (हवन कुण्ड) मूर्तिः उद्भवति।

ਸੋ ਹਰਿ ਜੀ ਕੇ ਪ੍ਰਾਨਨ ਹਰਿ ਹੈ ॥੨੨੭੭॥
सो हरि जी के प्रानन हरि है ॥२२७७॥

तेन होमात् (यज्ञात्) मूर्तिं प्राप्स्यसि, या कृष्णस्य प्राणं गृह्णीयात्।2277।

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहरा

ਏਕ ਕਹੀ ਤਿਹ ਜੁਧ ਸਮੈ ਜੋ ਕੋਊ ਬਿਮੁਖ ਕਰਾਇ ॥
एक कही तिह जुध समै जो कोऊ बिमुख कराइ ॥

एकः (अपि) अवदत् यत् युद्धे यः कश्चित् तां (मूर्तिं) अमुखं करिष्यति (अर्थात् पश्चात् कृत्वा)।

ਤਾ ਪੈ ਬਲੁ ਨਹਿ ਚਲਿ ਸਕੈ ਤੁਹਿ ਮਾਰੈ ਫਿਰਿ ਆਇ ॥੨੨੭੮॥
ता पै बलु नहि चलि सकै तुहि मारै फिरि आइ ॥२२७८॥

“यदि कश्चित् तं युद्धे प्रतिधृत्य अप्रमादं करोति तर्हि सा शक्तिः भवन्तं मारयितुं आगमिष्यति”2278.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਐਸੇ ਸੁਦਛਨ ਕੋ ਜਬ ਹੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਅਸ ਰੁਦ੍ਰ ਬਖਾਨਿਯੋ ॥
ऐसे सुदछन को जब ही कबि स्याम भनै अस रुद्र बखानियो ॥

इति शिवः सुदक्षं प्राह प्रसन्नः सन् |

ਸੋ ਉਨਿ ਕਾਜ ਕੀਯੋ ਉਠ ਕੈ ਅਪੁਨੇ ਮਨ ਮੈ ਅਤਿ ਹੀ ਹਰਿਖਾਨਿਯੋ ॥
सो उनि काज कीयो उठ कै अपुने मन मै अति ही हरिखानियो ॥

अकरोत्, यथा शिवानिर्देशः

ਹੋਮ ਕੀਓ ਤਿਨਿ ਪਾਵਕ ਮੈ ਘ੍ਰਿਤ ਅਛਤ ਜਉ ਜੈਸੇ ਬੇਦਨ ਬਖਾਨਿਯੋ ॥
होम कीओ तिनि पावक मै घ्रित अछत जउ जैसे बेदन बखानियो ॥

वह्निघृतादिप्रयोगेन वैदिकनियमानुसारेण हवनं चकार

ਰੁਦ੍ਰ ਕੇ ਭਾਖਬੇ ਕੋ ਸੁ ਕਛੂ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਜੜ ਭੇਦ ਨ ਜਾਨਿਯੋ ॥੨੨੭੯॥
रुद्र के भाखबे को सु कछू कबि स्याम भनै जड़ भेद न जानियो ॥२२७९॥

स मूढः शिवस्य वचनस्य रहस्यं न अवगच्छति स्म।2279।

ਤਉ ਨਿਕਸੀ ਤਿਹ ਤੇ ਪ੍ਰਿਤਮਾ ਇਹ ਦੇਖਤ ਹੀ ਸਭ ਕਉ ਡਰੁ ਆਵੈ ॥
तउ निकसी तिह ते प्रितमा इह देखत ही सभ कउ डरु आवै ॥

तस्मात् होमात् मूर्तिः निर्गतवती, तां दृष्ट्वा सर्वे भीताः अभवन्

ਕਉਨ ਬਲੀ ਪ੍ਰਗਟਿਯੋ ਜਗ ਮੈ ਇਹ ਧਾਵਤ ਅਗ੍ਰਜ ਕੋ ਠਹਰਾਵੈ ॥
कउन बली प्रगटियो जग मै इह धावत अग्रज को ठहरावै ॥

कः स लोके महाबलः, यः तस्य विरुद्धं स्थातुं शक्नोति।

ਠਾਢੀ ਭਈ ਕਰਿ ਲੈ ਕੈ ਗਦਾ ਅਤਿ ਰੋਸ ਕੈ ਦਾਤ ਸੋ ਦਾਤ ਬਜਾਵੈ ॥
ठाढी भई करि लै कै गदा अति रोस कै दात सो दात बजावै ॥

सा मूर्तिः क्रोधेन दन्तं कर्षन् उत्तिष्ठति स्म, महतीं गदां गृहीत्वा च

ਐਸੇ ਲਖਿਯੋ ਸਭ ਹੂ ਇਹ ਤੇ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਜੀਵਤ ਜਾਨ ਨ ਪਾਵੈ ॥੨੨੮੦॥
ऐसे लखियो सभ हू इह ते ब्रिज नाइक जीवत जान न पावै ॥२२८०॥

सर्वे मन्यन्ते स्म यत् इदानीं कृष्णः न जीविष्यति इति।2280।

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਤਬ ਦਿਸ ਦ੍ਵਾਰਵਤੀ ਕੀ ਧਾਈ ॥
तब दिस द्वारवती की धाई ॥

(सा मूर्तिः) ततः द्वारिकां प्रति पलायितवान्।

ਅਤਿ ਚਿਤਿ ਅਪਨੇ ਕ੍ਰੋਧ ਬਢਾਈ ॥
अति चिति अपने क्रोध बढाई ॥

तदा सा मूर्तिः मनसि अत्यन्तं क्रुद्धा द्वारकां प्रति गन्तुं प्रवृत्ता

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਇਤੈ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
स्री ब्रिजनाथ इतै सुनि पायो ॥

अत्र श्रीकृष्णोऽपि श्रुतवान्