श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 76


ਪੁਨਹਾ ॥
पुनहा ॥

पुन्हा

ਬਹੁਰਿ ਭਇਓ ਮਹਖਾਸੁਰ ਤਿਨ ਤੋ ਕਿਆ ਕੀਆ ॥
बहुरि भइओ महखासुर तिन तो किआ कीआ ॥

अथ महिषासुरः प्रादुर्भूतः यद् यद् अकरोत् तत् यथा ।

ਭੁਜਾ ਜੋਰਿ ਕਰਿ ਜੁਧੁ ਜੀਤ ਸਭ ਜਗੁ ਲੀਆ ॥
भुजा जोरि करि जुधु जीत सभ जगु लीआ ॥

बाहुबलेन सर्वजगत् ।

ਸੂਰ ਸਮੂਹ ਸੰਘਾਰੇ ਰਣਹਿ ਪਚਾਰ ਕੈ ॥
सूर समूह संघारे रणहि पचार कै ॥

सः सर्वान् देवान् युद्धक्षेत्रे आव्हानं कृतवान्।

ਟੂਕਿ ਟੂਕਿ ਕਰਿ ਡਾਰੇ ਆਯੁਧ ਧਾਰ ਕੈ ॥੧੩॥
टूकि टूकि करि डारे आयुध धार कै ॥१३॥

शस्त्रैश्च सर्वान् छिन्नवान् ॥१३॥

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥
स्वैया ॥

स्वय्या

ਜੁਧ ਕਰਿਯੋ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਦਾਨਵ ਮਾਰਿ ਸਭੈ ਸੁਰ ਸੈਨ ਗਿਰਾਇਓ ॥
जुध करियो महिखासुर दानव मारि सभै सुर सैन गिराइओ ॥

राक्षसराजः महिषासुरः युद्धं कृत्वा सर्वदेवबलानि हतवान्।

ਕੈ ਕੈ ਦੁ ਟੂਕ ਦਏ ਅਰਿ ਖੇਤਿ ਮਹਾ ਬਰਬੰਡ ਮਹਾ ਰਨ ਪਾਇਓ ॥
कै कै दु टूक दए अरि खेति महा बरबंड महा रन पाइओ ॥

सः महाबलान् योद्धान् अर्धभागं कृत्वा क्षेत्रे क्षिप्तवान्, सः एतादृशं घोरं उग्रं च युद्धं कृतवान्।

ਸ੍ਰਉਣਤ ਰੰਗ ਸਨਿਓ ਨਿਸਰਿਓ ਜਸੁ ਇਆ ਛਬਿ ਕੋ ਮਨ ਮੈ ਇਹਿ ਆਇਓ ॥
स्रउणत रंग सनिओ निसरिओ जसु इआ छबि को मन मै इहि आइओ ॥

तं रक्तेन लिप्तं दृष्ट्वा कविस्य मनसि एवं भाति-

ਮਾਰਿ ਕੈ ਛਤ੍ਰਨਿ ਕੁੰਡ ਕੈ ਛੇਤ੍ਰ ਮੈ ਮਾਨਹੁ ਪੈਠਿ ਕੈ ਰਾਮ ਜੂ ਨਾਇਓ ॥੧੪॥
मारि कै छत्रनि कुंड कै छेत्र मै मानहु पैठि कै राम जू नाइओ ॥१४॥

काशत्रियान् हत्वा इव परशुरामः तेषां रक्तेन स्नातः।।14।।

ਲੈ ਮਹਖਾਸੁਰ ਅਸਤ੍ਰ ਸੁ ਸਸਤ੍ਰ ਸਬੈ ਕਲਵਤ੍ਰ ਜਿਉ ਚੀਰ ਕੈ ਡਾਰੈ ॥
लै महखासुर असत्र सु ससत्र सबै कलवत्र जिउ चीर कै डारै ॥

बाहुशस्त्रैरपि महिषासुरः आराभ्यां क्षिपन् योद्धान् आरा इव।

ਲੁਥ ਪੈ ਲੁਥ ਰਹੀ ਗੁਥਿ ਜੁਥਿ ਗਿਰੇ ਗਿਰ ਸੇ ਰਥ ਸੇਾਂਧਵ ਭਾਰੇ ॥
लुथ पै लुथ रही गुथि जुथि गिरे गिर से रथ सेांधव भारे ॥

शवस्य पतितं शवं च बृहद् अश्वाः पर्वतसदृशाः समूहाः पतिताः।

ਗੂਦ ਸਨੇ ਸਿਤ ਲੋਹੂ ਮੈ ਲਾਲ ਕਰਾਲ ਪਰੇ ਰਨ ਮੈ ਗਜ ਕਾਰੇ ॥
गूद सने सित लोहू मै लाल कराल परे रन मै गज कारे ॥

श्वेतमेदः रक्तरक्तेन सह क्षेत्रे पतिताः कृष्णा गजाः ।

ਜਿਉ ਦਰਜੀ ਜਮ ਮ੍ਰਿਤ ਕੇ ਸੀਤ ਮੈ ਬਾਗੇ ਅਨੇਕ ਕਤਾ ਕਰਿ ਡਾਰੇ ॥੧੫॥
जिउ दरजी जम म्रित के सीत मै बागे अनेक कता करि डारे ॥१५॥

ते सर्वे मृताः शयन्ते यथा दर्जी, वस्त्रं छित्त्वा तेषां राशौ करोति।15.

ਲੈ ਸੁਰ ਸੰਗ ਸਬੈ ਸੁਰਪਾਲ ਸੁ ਕੋਪ ਕੇ ਸਤ੍ਰੁ ਕੀ ਸੈਨ ਪੈ ਧਾਏ ॥
लै सुर संग सबै सुरपाल सु कोप के सत्रु की सैन पै धाए ॥

इन्द्रः सर्वदेवमादाय शत्रुबलान् आक्रम्य |

ਦੈ ਮੁਖ ਢਾਰ ਲੀਏ ਕਰਵਾਰ ਹਕਾਰ ਪਚਾਰ ਪ੍ਰਹਾਰ ਲਗਾਏ ॥
दै मुख ढार लीए करवार हकार पचार प्रहार लगाए ॥

कवचेन मुखं आच्छादयित्वा खड्गहस्तं कृत्वा उच्चैः उद्घोषैः आक्रमणं कृतवन्तः ।

ਸ੍ਰਉਨ ਮੈ ਦੈਤ ਸੁਰੰਗ ਭਏ ਕਬਿ ਨੇ ਮਨ ਭਾਉ ਇਹੈ ਛਬਿ ਪਾਏ ॥
स्रउन मै दैत सुरंग भए कबि ने मन भाउ इहै छबि पाए ॥

राक्षसाः रक्तेन रञ्जिताः कविः इव भाति

ਰਾਮ ਮਨੋ ਰਨ ਜੀਤ ਕੈ ਭਾਲਕ ਦੈ ਸਿਰਪਾਉ ਸਬੈ ਪਹਰਾਏ ॥੧੬॥
राम मनो रन जीत कै भालक दै सिरपाउ सबै पहराए ॥१६॥

युद्धं जित्वा रामः सर्वऋक्षेभ्यः मानवस्त्रं प्रयच्छति इव ॥१६॥

ਘਾਇਲ ਘੂਮਤ ਹੈ ਰਨ ਮੈ ਇਕ ਲੋਟਤ ਹੈ ਧਰਨੀ ਬਿਲਲਾਤੇ ॥
घाइल घूमत है रन मै इक लोटत है धरनी बिललाते ॥

बहवः क्षतिग्रस्ताः योद्धाः युद्धक्षेत्रे आवर्तन्ते, तेषां बहवः भूमौ विकृष्यन्ते, रोदन्ति च ।

ਦਉਰਤ ਬੀਚ ਕਬੰਧ ਫਿਰੈ ਜਿਹ ਦੇਖਤ ਕਾਇਰ ਹੈ ਡਰ ਪਾਤੇ ॥
दउरत बीच कबंध फिरै जिह देखत काइर है डर पाते ॥

कूपाः अपि तत्र भ्रमन्ति, यत् दृष्ट्वा कायराः भीताः भवन्ति।

ਇਯੋ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਜੁਧੁ ਕੀਯੋ ਤਬ ਜੰਬੁਕ ਗਿਰਝ ਭਏ ਰੰਗ ਰਾਤੇ ॥
इयो महिखासुर जुधु कीयो तब जंबुक गिरझ भए रंग राते ॥

महिषासुरः तादृशं युद्धं कृतवान् यत् शृगालगृध्राः अतीव प्रसन्नाः भवन्ति ।

ਸ੍ਰੌਨ ਪ੍ਰਵਾਹ ਮੈ ਪਾਇ ਪਸਾਰ ਕੈ ਸੋਏ ਹੈ ਸੂਰ ਮਨੋ ਮਦ ਮਾਤੇ ॥੧੭॥
स्रौन प्रवाह मै पाइ पसार कै सोए है सूर मनो मद माते ॥१७॥

वीराश्च मत्ताः प्रणताः रुधिरधारायां शयन्ते।।17।।

ਜੁਧੁ ਕੀਓ ਮਹਖਾਸੁਰ ਦਾਨਵ ਦੇਖਤ ਭਾਨੁ ਚਲੇ ਨਹੀ ਪੰਥਾ ॥
जुधु कीओ महखासुर दानव देखत भानु चले नही पंथा ॥

महिषासुरस्य युद्धे युद्धं दृष्ट्वा सूर्यः कक्षायां न गच्छति ।

ਸ੍ਰੌਨ ਸਮੂਹ ਚਲਿਓ ਲਖਿ ਕੈ ਚਤੁਰਾਨਨ ਭੂਲਿ ਗਏ ਸਭ ਗ੍ਰੰਥਾ ॥
स्रौन समूह चलिओ लखि कै चतुरानन भूलि गए सभ ग्रंथा ॥

ब्रह्मा अपि रक्तधारादर्शनग्रन्थान् विस्मृतवान्।

ਮਾਸ ਨਿਹਾਰ ਕੈ ਗ੍ਰਿਝ ਰੜੈ ਚਟਸਾਰ ਪੜੈ ਜਿਮੁ ਬਾਰਕ ਸੰਥਾ ॥
मास निहार कै ग्रिझ रड़ै चटसार पड़ै जिमु बारक संथा ॥

मांसं दृष्ट्वा गृध्राः एवं उपविष्टाः सन्ति, यथा बालकाः विद्यालये पाठं शिक्षन्ते।

ਸਾਰਸੁਤੀ ਤਟਿ ਲੈ ਭਟ ਲੋਥ ਸ੍ਰਿੰਗਾਲ ਕਿ ਸਿਧ ਬਨਾਵ ਕੰਥਾ ॥੧੮॥
सारसुती तटि लै भट लोथ स्रिंगाल कि सिध बनाव कंथा ॥१८॥

सरस्वतीतटे उपविष्टाः योगिनः स्वपटलरजतानां संशोधनं कुर्वन्तः इव क्षेत्रे शवान् कर्षन्ति।१८।