श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 338


ਬ੍ਰਿਜ ਭਾਮਿਨ ਆ ਪਹੁਚੀ ਦਵਰੀ ਸੁਧਿ ਹਿਯਾ ਜੁ ਰਹੀ ਨ ਕਛੂ ਮੁਖ ਕੀ ॥
ब्रिज भामिन आ पहुची दवरी सुधि हिया जु रही न कछू मुख की ॥

ब्रजस्त्रियस्तत्र आगताः धावन्तः विस्मृत्य मनःशरीरचैतन्यम्

ਮੁਖ ਕੋ ਪਿਖਿ ਰੂਪ ਕੇ ਬਸ੍ਰਯ ਭਈ ਮਤ ਹ੍ਵੈ ਅਤਿ ਹੀ ਕਹਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਬਕੀ ॥
मुख को पिखि रूप के बस्रय भई मत ह्वै अति ही कहि कान्रह बकी ॥

(कन्हस्य) मुखं दृष्ट्वा ते (तस्य) व्याप्ताः भूत्वा अतीव उत्साहिताः भूत्वा 'कन्ह कान्ह' इति आह्वयन्ति।

ਇਕ ਝੂਮਿ ਪਰੀ ਇਕ ਗਾਇ ਉਠੀ ਤਨ ਮੈ ਇਕ ਹ੍ਵੈ ਰਹਿਗੀ ਸੁ ਜਕੀ ॥੪੪੭॥
इक झूमि परी इक गाइ उठी तन मै इक ह्वै रहिगी सु जकी ॥४४७॥

कृष्णस्य मुखं दृष्ट्वा ते तस्य सौन्दर्येन अत्यन्तं मुग्धाः अभवन् यत् कश्चित् डुलित्वा पतितः, कश्चित् गायन् उत्थितः, कश्चित् निष्क्रियः शयितः अस्ति।४४७।

ਹਰਿ ਕੀ ਸੁਨਿ ਕੈ ਸੁਰ ਸ੍ਰਉਨਨ ਮੈ ਸਭ ਧਾਇ ਚਲੀ ਬ੍ਰਿਜਭੂਮਿ ਸਖੀ ॥
हरि की सुनि कै सुर स्रउनन मै सभ धाइ चली ब्रिजभूमि सखी ॥

श्रुत्वा श्रोत्रेण शब्दं ब्रजस्त्रियः सर्वे कृष्णं प्रति धावितवन्तः

ਸਭ ਮੈਨ ਕੇ ਹਾਥਿ ਗਈ ਬਧ ਕੈ ਸਭ ਸੁੰਦਰ ਸ੍ਯਾਮ ਕੀ ਪੇਖਿ ਅਖੀ ॥
सभ मैन के हाथि गई बध कै सभ सुंदर स्याम की पेखि अखी ॥

रमणीयकृष्णस्य विडम्बनानि नेत्राणि दृष्ट्वा प्रेमदेवेन फसितानि

ਨਿਕਰੀ ਗ੍ਰਿਹ ਤੇ ਮ੍ਰਿਗਨੀ ਸਮ ਮਾਨਹੁ ਗੋਪਿਨ ਤੇ ਨਹਿ ਜਾਹਿ ਰਖੀ ॥
निकरी ग्रिह ते म्रिगनी सम मानहु गोपिन ते नहि जाहि रखी ॥

मृग इव गृहान् त्यक्त्वा गोपविमोचनं प्राप्य कृष्णमागताः।

ਇਹ ਭਾਤਿ ਹਰੀ ਪਹਿ ਆਇ ਗਈ ਜਨੁ ਆਇ ਗਈ ਸੁਧਿ ਜਾਨਿ ਸਖੀ ॥੪੪੮॥
इह भाति हरी पहि आइ गई जनु आइ गई सुधि जानि सखी ॥४४८॥

अधीरः भूत्वा तस्य सम्बोधनं ज्ञात्वा अन्यया सह एकया इव मिलित्वा।४४८।

ਗਈ ਆਇ ਦਸੋ ਦਿਸ ਤੇ ਗੁਪੀਆ ਸਭ ਹੀ ਰਸ ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੇ ਸਾਥ ਪਗੀ ॥
गई आइ दसो दिस ते गुपीआ सभ ही रस कान्रह के साथ पगी ॥

कृष्णस्य धुनेन मुग्धाः सर्वे दशदिशाभ्यां गोपीः प्राप्ताः

ਪਿਖ ਕੈ ਮੁਖਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੋ ਚੰਦ ਕਲਾ ਸੁ ਚਕੋਰਨ ਸੀ ਮਨ ਮੈ ਉਮਗੀ ॥
पिख कै मुखि कान्रह को चंद कला सु चकोरन सी मन मै उमगी ॥

कृष्णमुखं दृष्ट्वा तेषां मनः चन्द्रदर्शने तीतरवत् भावात्मकं जातम्

ਹਰਿ ਕੋ ਪੁਨਿ ਸੁਧਿ ਸੁ ਆਨਨ ਪੇਖਿ ਕਿਧੌ ਤਿਨ ਕੀ ਠਗ ਡੀਠ ਲਗੀ ॥
हरि को पुनि सुधि सु आनन पेखि किधौ तिन की ठग डीठ लगी ॥

पुनः कृष्णस्य सुन्दरं मुखं दृष्ट्वा गोपीनां दर्शनं तत्रैव स्थितम्

ਭਗਵਾਨ ਪ੍ਰਸੰਨਿ ਭਯੋ ਪਿਖ ਕੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਮਨੋ ਮ੍ਰਿਗ ਦੇਖ ਮ੍ਰਿਗੀ ॥੪੪੯॥
भगवान प्रसंनि भयो पिख कै कबि स्याम मनो म्रिग देख म्रिगी ॥४४९॥

कृष्णोऽपि पश्यन् प्रसीदति हरिदर्शन इव ॥४४९॥

ਗੋਪਿਨ ਕੀ ਬਰਜੀ ਨ ਰਹੀ ਸੁਰ ਕਾਨਰ ਕੀ ਸੁਨਬੇ ਕਹੁ ਤ੍ਰਾਘੀ ॥
गोपिन की बरजी न रही सुर कानर की सुनबे कहु त्राघी ॥

गोपैः निषिद्धाः अपि, त्वरितगोपीः, अधीराः अभवन्, कृष्णस्य वेणुस्य धुनम् श्रुत्वा

ਨਾਖਿ ਚਲੀ ਅਪਨੇ ਗ੍ਰਿਹ ਇਉ ਜਿਮੁ ਮਤਿ ਜੁਗੀਸ੍ਵਰ ਇੰਦ੍ਰਹਿ ਲਾਘੀ ॥
नाखि चली अपने ग्रिह इउ जिमु मति जुगीस्वर इंद्रहि लाघी ॥

गृहं त्यक्त्वा मद्यं चरन्ति शिव चर इव, इन्द्रस्य परिचर्या विना

ਦੇਖਨ ਕੋ ਮੁਖਿ ਤਾਹਿ ਚਲੀ ਜੋਊ ਕਾਮ ਕਲਾ ਹੂੰ ਕੋ ਹੈ ਫੁਨਿ ਬਾਘੀ ॥
देखन को मुखि ताहि चली जोऊ काम कला हूं को है फुनि बाघी ॥

कृष्णस्य मुखं कामपूर्णं च दर्शनार्थम् ।

ਡਾਰਿ ਚਲੀ ਸਿਰ ਕੇ ਪਟ ਇਉ ਜਨੁ ਡਾਰਿ ਚਲੀ ਸਭ ਲਾਜ ਬਹਾਘੀ ॥੪੫੦॥
डारि चली सिर के पट इउ जनु डारि चली सभ लाज बहाघी ॥४५०॥

शिरोवासं परित्यज्य अपि सर्वलज्जां त्यक्त्वा चरन्ति।।४५०।।

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੇ ਪਾਸਿ ਗਈ ਜਬ ਹੀ ਤਬ ਹੀ ਸਭ ਗੋਪਿਨ ਲੀਨ ਸੁ ਸੰਙਾ ॥
कान्रह के पासि गई जब ही तब ही सभ गोपिन लीन सु संङा ॥

यदा (सा) श्रीकृष्णं गता, तदा (कन्हा) सर्वान् गोपीन् स्वेन सह नीतवान्।

ਚੀਰ ਪਰੇ ਗਿਰ ਕੈ ਤਨ ਭੂਖਨ ਟੂਟ ਗਈ ਤਿਨ ਹਾਥਨ ਬੰਙਾ ॥
चीर परे गिर कै तन भूखन टूट गई तिन हाथन बंङा ॥

यदा गोपीः कृष्णस्य समीपं प्राप्तवन्तः तदा तेषां चेतना पुनः आगत्य तेषां अलङ्कारवस्त्राणि पतितानि अधीरतायां च हस्तकङ्कणाः भग्नाः इति दृष्टवन्तः

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ਸਭੈ ਗੁਪੀਆ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਈ ਇਕ ਰੰਙਾ ॥
कान्रह को रूप निहारि सभै गुपीआ कबि स्याम भई इक रंङा ॥

कविः श्याम (आह) सर्वे गोपीः (कृष्णेन सह) कान्हारूपं दृष्ट्वा एकवर्णाः अभवन्।

ਹੋਇ ਗਈ ਤਨਮੈ ਸਭ ਹੀ ਇਕ ਰੰਗ ਮਨੋ ਸਭ ਛੋਡ ਕੈ ਸੰਙਾ ॥੪੫੧॥
होइ गई तनमै सभ ही इक रंग मनो सभ छोड कै संङा ॥४५१॥

कृष्णमुखं दृष्ट्वा तेनैकं भूत्वा अनेन एकस्वरेण मत्ताः सर्वे शरीरमनसः लज्जां विसृजन्ति स्म।४५१।

ਗੋਪਿਨ ਭੂਲਿ ਗਈ ਗ੍ਰਿਹ ਕੀ ਸੁਧਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਹੀ ਕੇ ਰਸ ਭੀਤਰ ਰਾਚੀ ॥
गोपिन भूलि गई ग्रिह की सुधि कान्रह ही के रस भीतर राची ॥

कृष्णप्रेमेण ओतप्रोता गोपीः स्वगृहेषु चैतन्यं विस्मृतवन्तः

ਭਉਹ ਭਰੀ ਮਧੁਰੀ ਬਰਨੀ ਸਭ ਹੀ ਸੁ ਢਰੀ ਜਨੁ ਮੈਨ ਕੇ ਸਾਚੀ ॥
भउह भरी मधुरी बरनी सभ ही सु ढरी जनु मैन के साची ॥

तेषां भ्रूपलकयोः मद्यवृष्टिः भवति स्म, प्रेमदेवः एव तान् निर्मितवान् इति भासते स्म

ਛੋਰ ਦਏ ਰਸ ਅਉਰਨ ਸ੍ਵਾਦ ਭਲੇ ਭਗਵਾਨ ਹੀ ਸੋ ਸਭ ਮਾਚੀ ॥
छोर दए रस अउरन स्वाद भले भगवान ही सो सभ माची ॥

(ते) सर्वान् रसान् रसान् च त्यक्त्वा भगवतः कान्हस्य रसे निमग्नाः अभवन्।

ਸੋਭਤ ਤਾ ਤਨ ਮੈ ਹਰਿ ਕੋ ਮਨੋ ਕੰਚਨ ਮੈ ਚੁਨੀਆ ਚੁਨਿ ਖਾਚੀ ॥੪੫੨॥
सोभत ता तन मै हरि को मनो कंचन मै चुनीआ चुनि खाची ॥४५२॥

कृष्णप्रेमविहाय अन्ये सर्वे भोगाः विस्मृताः, एकत्र सञ्चितसुवर्णस्य चयनितमूर्तयः इव भव्याः दृश्यन्ते स्म।४५२।

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿ ਰਹੀ ਬ੍ਰਿਜ ਮੈ ਜੁ ਹੁਤੀ ਗੁਪੀਆ ਅਤਿ ਹਾਛੀ ॥
कान्रह को रूप निहारि रही ब्रिज मै जु हुती गुपीआ अति हाछी ॥

कृष्णस्य शोभां पश्यन्तः ब्रजस्य गोपाः सुन्दराः |