श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 1052


ਮੂਰਖ ਰਾਵ ਭੇਦ ਨਹਿ ਪਾਵੈ ॥੨੨॥
मूरख राव भेद नहि पावै ॥२२॥

किन्तु मूर्खराजः किमपि रहस्यं अवगन्तुं न शक्तवान् । २२.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਛਿਆਸਠਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੬੬॥੩੨੯੬॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे इक सौ छिआसठवो चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥१६६॥३२९६॥अफजूं॥

अत्र श्रीचरितोपख्यानस्य त्रिचरितस्य मन्त्री भूपसंवादस्य १६६तमोऽध्यायः समाप्तः, सर्वं शुभम्। १६६.३२९६ इति । गच्छति

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

द्वयम् : १.

ਬਾਸ ਬਰੇਲੀ ਕੇ ਬਿਖੈ ਬੀਰ ਬਡੋ ਧਨ ਰਾਵ ॥
बास बरेली के बिखै बीर बडो धन राव ॥

बंसबरेलीयां धनरावः नाम महान् योद्धा आसीत् ।

ਸਾਹ ਪਰੀ ਤਾ ਕੀ ਤ੍ਰਿਯਾ ਰਾਖਤ ਸਭ ਕੋ ਭਾਵ ॥੧॥
साह परी ता की त्रिया राखत सभ को भाव ॥१॥

तस्य शाहपारी नाम पत्नी सर्वैः आदरणीया आसीत् । १.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चतुर्विंशतिः : १.

ਏਕ ਪਾਤ੍ਰ ਰਾਜਾ ਕੇ ਆਈ ॥
एक पात्र राजा के आई ॥

एकः वेश्या ('पत्रः') राज्ञः समीपम् आगतः

ਭੂਖਨ ਬਸਤ੍ਰ ਅਨੂਪ ਸੁਹਾਈ ॥
भूखन बसत्र अनूप सुहाई ॥

सुन्दरकवचभूषणैः सुविभूषितः |

ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ਅਟਿਕ ਤਵਨ ਪਰ ਗਯੋ ॥
न्रिप बर अटिक तवन पर गयो ॥

राजा तस्याः प्रेम्णः अभवत्

ਰਾਨਿਨ ਡਾਰਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਤੇ ਦਯੋ ॥੨॥
रानिन डारि ह्रिदै ते दयो ॥२॥

राज्ञीं च विस्मृतवान्। २.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

द्वयम् : १.

ਏਕ ਭ੍ਰਾਤ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਹੁਤੋ ਜਾ ਕੋ ਰੂਪ ਅਪਾਰ ॥
एक भ्रात न्रिप को हुतो जा को रूप अपार ॥

राज्ञः एकः भ्राता आसीत् यः अत्यन्तं सुन्दरः आसीत् ।

ਸਾਹ ਪਰੀ ਤਾ ਸੌ ਬਿਧੀ ਰਾਜਾ ਕੋ ਡਰ ਡਾਰਿ ॥੩॥
साह परी ता सौ बिधी राजा को डर डारि ॥३॥

शाहपरिः राज्ञः भयात् मुक्तः भूत्वा तस्य समीपे एव अटत् । ३.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चतुर्विंशतिः : १.

ਨਿਤਪ੍ਰਤਿ ਰਾਨੀ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਵੈ ॥
नितप्रति रानी ताहि बुलावै ॥

रानी प्रतिदिनं तं आह्वयितुं आरब्धा।

ਕਾਮ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸੰਗ ਕਮਾਵੈ ॥
काम भोग तिह संग कमावै ॥

तस्य सह क्रीडितुं आरब्धवान्।

ਰਾਜਾ ਕੌ ਹਿਯ ਤੇ ਬਿਸਰਾਯੋ ॥
राजा कौ हिय ते बिसरायो ॥

(सः) हृदयात् राजानं विस्मृतवान्

ਤਾ ਕੌ ਰਾਜ ਦੇਉ ਠਹਰਾਯੋ ॥੪॥
ता कौ राज देउ ठहरायो ॥४॥

(मम मनसि च) निश्चयं कृतवान् यत् अहं तस्मै राज्यं दास्यामि इति। ४.

ਅਬ ਮੈ ਰਾਜ ਦੇਤ ਹੌ ਤੋ ਕੌ ॥
अब मै राज देत हौ तो कौ ॥

इदानीं ते राज्यं दास्यामि

ਨਿਜੁ ਨਾਰੀ ਕਰਿਯਹੁ ਤੁਮ ਮੋ ਕੌ ॥
निजु नारी करियहु तुम मो कौ ॥

त्वं च मां तव भार्यां कृतवान्।

ਜੋ ਮੈ ਤੁਮੈ ਕਹੌਂ ਸੋ ਕਰਿਯਹੁ ॥
जो मै तुमै कहौं सो करियहु ॥

अहं यत् वदामि तत् कुरु

ਯਾ ਰਾਜਾ ਤੇ ਨੈਕ ਨ ਡਰਿਯਹੁ ॥੫॥
या राजा ते नैक न डरियहु ॥५॥

अस्मात् च राज्ञः मा भीतिः। ५.

ਮਨ ਬੀਸਕ ਇਕ ਬਿਸਹਿ ਮੰਗੈਯੈ ॥
मन बीसक इक बिसहि मंगैयै ॥

विंशतिमनं याचस्व विषमेकं च |

ਸਭ ਭੋਜਨ ਕੇ ਬੀਚ ਡਰੈਯੈ ॥
सभ भोजन के बीच डरैयै ॥

सर्वेषां भोजने च स्थापयतु।

ਰਾਜਾ ਸਹਿਤ ਆਨ ਸਭ ਖੈ ਹੈ ॥
राजा सहित आन सभ खै है ॥

राजासहिताः सर्वे आगत्य भोजनं करिष्यन्ति

ਛਿਨਕਿਕ ਬਿਖੈ ਮ੍ਰਿਤਕ ਹ੍ਵੈ ਜੈਹੈ ॥੬॥
छिनकिक बिखै म्रितक ह्वै जैहै ॥६॥

एकस्मिन् समये च सर्वे म्रियन्ते। ६.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

द्वयम् : १.

ਤਿਨ ਕੌ ਪ੍ਰਥਮ ਸੰਘਾਰਿ ਕੈ ਲੀਜੈ ਰਾਜੁ ਛਿਨਾਇ ॥
तिन कौ प्रथम संघारि कै लीजै राजु छिनाइ ॥

प्रथमं तान् हत्वा (ततः) राज्यं गृहाण

ਆਪ ਦੇਸ ਪਤਿ ਹੂਜਿਯੈ ਮੋਹਿ ਸਹਿਤ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥੭॥
आप देस पति हूजियै मोहि सहित सुख पाइ ॥७॥

देशस्य च स्वामी भूत्वा मया सह सुखं प्राप्नुहि। ७.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चतुर्विंशतिः : १.

ਤਬ ਤਿਨ ਜਾਰ ਕਾਜ ਸੋਊ ਕਿਯੋ ॥
तब तिन जार काज सोऊ कियो ॥

अथ तस्य मित्रं तथैव अकरोत्

ਸੈਨ ਸਹਿਤ ਨਿਵਤੋ ਨ੍ਰਿਪ ਦਿਯੋ ॥
सैन सहित निवतो न्रिप दियो ॥

सेनया सह राजानं च प्रेषितवान्।

ਸਭ ਭੋਜਨ ਭੀਤਰ ਬਿਸੁ ਡਾਰੀ ॥
सभ भोजन भीतर बिसु डारी ॥

सर्वेषां भोजने विषं स्थापयतु

ਸਭਹਿਨ ਬੇਸ੍ਵਾ ਸਹਿਤ ਖਵਾਰੀ ॥੮॥
सभहिन बेस्वा सहित खवारी ॥८॥

वेश्या सहितं सर्वान् च पोषयति स्म। ८.

ਸੈਨ ਸਹਿਤ ਭਛਤ ਨ੍ਰਿਪ ਭਏ ॥
सैन सहित भछत न्रिप भए ॥

राजा सेनाया सह भोजनं कृतवान्

ਘਰਿਕਿਕ ਬਿਖੈ ਮੌਤ ਮਰਿ ਗਏ ॥
घरिकिक बिखै मौत मरि गए ॥

ते च एकघण्टे एव मृताः।

ਜਿਯਤ ਬਚੇ ਤੋ ਤਿਨ ਗਹਿ ਘਾਏ ॥
जियत बचे तो तिन गहि घाए ॥

ये जीविताः आसन् ते गृहीताः हताः च ।

ਤਿਨ ਤੇ ਏਕ ਜਾਨ ਨਹਿ ਪਾਏ ॥੯॥
तिन ते एक जान नहि पाए ॥९॥

तेषु एकः अपि जीवितुं न शक्तवान् । ९.

ਤਿਨ ਕੌ ਮਾਰਿ ਰਾਜ ਤਿਨ ਲਿਯੋ ॥
तिन कौ मारि राज तिन लियो ॥

तान् हत्वा राज्यं गृहीतवान्

ਤਾ ਕੌ ਨਿਜੁ ਨਾਰੀ ਲੈ ਕਿਯੋ ॥
ता कौ निजु नारी लै कियो ॥

तां च स्वस्य राज्ञीम् अकरोत्।

ਹਾਥ ਠਾਢ ਕੀਨੋ ਤਿਹ ਘਾਯੋ ॥
हाथ ठाढ कीनो तिह घायो ॥

यः हस्तं उत्थापितवान् (अर्थात् शस्त्रं उत्थापितवान्) सः हतः।

ਪਾਇ ਪਰਿਯੋ ਤਿਹ ਆਨਿ ਮਿਲਾਯੋ ॥੧੦॥
पाइ परियो तिह आनि मिलायो ॥१०॥

यः पादयोः पतितः, सः तं संयुज्यते स्म। १०.

ਐਸੋ ਚਰਿਤ ਚੰਚਲਾ ਕੀਨੋ ॥
ऐसो चरित चंचला कीनो ॥

एतादृशं चरितं स्त्रिया कृतम्

ਨਿਜੁ ਨਾਯਕ ਕੌ ਬਧ ਕਰਿ ਦੀਨੋ ॥
निजु नायक कौ बध करि दीनो ॥

भर्तारं च हत्वा।

ਔਰ ਸੂਰਮਨ ਕੌ ਬਧ ਕਿਯੋ ॥
और सूरमन कौ बध कियो ॥

अन्येषां वीराणां वधः अपि

ਰਾਜ ਜਾਰ ਅਪਨੈ ਕੋ ਦਿਯੋ ॥੧੧॥
राज जार अपनै को दियो ॥११॥

सख्याय च राज्यं दत्तवान्। ११.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

द्वयम् : १.

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸੌ ਚੰਚਲਾ ਨਿਜੁ ਨਾਯਕ ਕੋ ਮਾਰਿ ॥
इह चरित्र सौ चंचला निजु नायक को मारि ॥

अनेन चरित्रेण सा स्त्रिया पतिं हतवती