శ్రీ దశమ్ గ్రంథ్

పేజీ - 315

ਕਹੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਤਾ ਕੀ ਮਹਿਮਾ ਨ ਲਖੀ ਜਾਇ ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਖੇਲੈ ਕਾਨ੍ਰਹ ਮਹਾ ਸੁਖੁ ਪਾਇ ਕੈ ॥੨੨੯॥

kahai kab sayaam taa kee mahimaa na lakhee jaae aaisee bhaat khelai kaanrah mahaa sukh paae kai |229|

ఈ విధముగా కవి దీని స్తుతిని వర్ణించలేమని, కృష్ణుడు ఈ నాటకంలో అంతులేని ఆనందాన్ని పొందుతున్నాడని చెప్పాడు.229.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

స్వయ్య

ਅੰਤ ਭਏ ਰੁਤਿ ਗ੍ਰੀਖਮ ਕੀ ਰੁਤਿ ਪਾਵਸ ਆਇ ਗਈ ਸੁਖਦਾਈ ॥

ant bhe rut greekham kee rut paavas aae gee sukhadaaee |

వేసవి కాలం ముగిసి హాయినిచ్చే వర్షాకాలం వచ్చింది

ਕਾਨ੍ਰਹ ਫਿਰੈ ਬਨ ਬੀਥਿਨ ਮੈ ਸੰਗਿ ਲੈ ਬਛਰੇ ਤਿਨ ਕੀ ਅਰੁ ਮਾਈ ॥

kaanrah firai ban beethin mai sang lai bachhare tin kee ar maaee |

కృష్ణుడు తన ఆవులు, దూడలతో అడవుల్లో, గుహల్లో తిరుగుతున్నాడు

ਬੈਠਿ ਤਬੈ ਫਿਰਿ ਮਧ ਗੁਫਾ ਗਿਰਿ ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਸਭੈ ਮਨੁ ਭਾਈ ॥

baitth tabai fir madh gufaa gir gaavat geet sabhai man bhaaee |

మరియు అతనికి నచ్చిన పాటలు పాడటం

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਅਤਿ ਹੀ ਉਪਮਾ ਕਬਿ ਨੇ ਮੁਖ ਤੇ ਇਮ ਭਾਖਿ ਸੁਨਾਈ ॥੨੩੦॥

taa chhab kee at hee upamaa kab ne mukh te im bhaakh sunaaee |230|

ఈ దృశ్యాన్ని కవి ఈ విధంగా వర్ణించాడు.230.

ਸੋਰਠਿ ਸਾਰੰਗ ਅਉ ਗੁਜਰੀ ਲਲਤਾ ਅਰੁ ਭੈਰਵ ਦੀਪਕ ਗਾਵੈ ॥

soratth saarang aau gujaree lalataa ar bhairav deepak gaavai |

సోరత, సారంగ్, గుజ్రీ, లలత్ మరియు భైరవ్‌లపై దీపక్ (రాగ్) పాడారు;

ਟੋਡੀ ਅਉ ਮੇਘ ਮਲ੍ਰਹਾਰ ਅਲਾਪਤ ਗੌਡ ਅਉ ਸੁਧ ਮਲ੍ਰਹਾਰ ਸੁਨਾਵੈ ॥

ttoddee aau megh malrahaar alaapat gauadd aau sudh malrahaar sunaavai |

వీరంతా సోరత్, సారంగ్, గుజ్రీ, లలిత్, భైరవ, దీపక్, తోడి, మేఘ్-మల్హా, గౌండ్ మరియు శుద్ధ్ మల్హర్‌ల సంగీత రీతులను మరొకరు వినేలా చేస్తున్నారు.

ਜੈਤਸਰੀ ਅਰੁ ਮਾਲਸਿਰੀ ਅਉ ਪਰਜ ਸੁ ਰਾਗਸਿਰੀ ਠਟ ਪਾਵੈ ॥

jaitasaree ar maalasiree aau paraj su raagasiree tthatt paavai |

అక్కడ అందరూ జైత్శ్రీ, మల్శ్రీ, శ్రీ రాగం పాడుతున్నారు

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਹਰਿ ਜੀ ਰਿਝ ਕੈ ਮੁਰਲੀ ਸੰਗ ਕੋਟਕ ਰਾਗ ਬਜਾਵੈ ॥੨੩੧॥

sayaam kahai har jee rijh kai muralee sang kottak raag bajaavai |231|

కృష్ణుడు ఆనందంలో తన వేణువుపై అనేక సంగీత రీతులను వాయిస్తున్నాడని కవి శ్యామ్ చెప్పారు.231.

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

KABIT

ਲਲਤ ਧਨਾਸਰੀ ਬਜਾਵਹਿ ਸੰਗਿ ਬਾਸੁਰੀ ਕਿਦਾਰਾ ਔਰ ਮਾਲਵਾ ਬਿਹਾਗੜਾ ਅਉ ਗੂਜਰੀ ॥

lalat dhanaasaree bajaaveh sang baasuree kidaaraa aauar maalavaa bihaagarraa aau goojaree |

కృష్ణుడు తన వేణువుపై లలిత్, ధనసరి, కేదార, మాల్వా, బిహాగరా, గుజ్రీ అనే సంగీత రీతులను ప్లే చేస్తున్నాడు.

ਮਾਰੂ ਅਉ ਪਰਜ ਔਰ ਕਾਨੜਾ ਕਲਿਆਨ ਸੁਭ ਕੁਕਭ ਬਿਲਾਵਲੁ ਸੁਨੈ ਤੇ ਆਵੈ ਮੂਜਰੀ ॥

maaroo aau paraj aauar kaanarraa kaliaan subh kukabh bilaaval sunai te aavai moojaree |

, మారు, కన్రా, కళ్యాణ్, మేఘ్ మరియు బిలావల్

ਭੈਰਵ ਪਲਾਸੀ ਭੀਮ ਦੀਪਕ ਸੁ ਗਉਰੀ ਨਟ ਠਾਢੋ ਦ੍ਰੁਮ ਛਾਇ ਮੈ ਸੁ ਗਾਵੈ ਕਾਨ੍ਰਹ ਪੂਜਰੀ ॥

bhairav palaasee bheem deepak su gauree natt tthaadto drum chhaae mai su gaavai kaanrah poojaree |

మరియు చెట్టు కింద నిలబడి, అతను భైరవ, భీమ్ పలాసి, దీపక్ మరియు గౌరి యొక్క సంగీత రీతులను ప్లే చేస్తున్నాడు.

ਤਾ ਤੇ ਗ੍ਰਿਹ ਤਿਆਗਿ ਤਾ ਕੀ ਸੁਨਿ ਧੁਨਿ ਸ੍ਰੋਨਨ ਮੈ ਮ੍ਰਿਗਨੈਨੀ ਫਿਰਤ ਸੁ ਬਨਿ ਬਨਿ ਊਜਰੀ ॥੨੩੨॥

taa te grih tiaag taa kee sun dhun sronan mai mriganainee firat su ban ban aoojaree |232|

ఈ మోడ్‌ల శబ్దం వింటూ, తమ ఇళ్లను విడిచిపెట్టి, డో-ఐడ్ మహిళలు ఇటు పరుగెత్తుతున్నారు.232.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

స్వయ్య

ਸੀਤ ਭਈ ਰੁਤਿ ਕਾਤਿਕ ਕੀ ਮੁਨਿ ਦੇਵ ਚੜਿਓ ਜਲ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ਥੋਰੋ ॥

seet bhee rut kaatik kee mun dev charrio jal hvai gayo thoro |

చలికాలం వచ్చిందంటే కార్తీకమాసం వచ్చిందంటే నీళ్లు తగ్గాయి

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕਨੀਰੇ ਕੇ ਫੂਲ ਧਰੇ ਅਰੁ ਗਾਵਤ ਬੇਨ ਬਜਾਵਤ ਭੋਰੋ ॥

kaanrah kaneere ke fool dhare ar gaavat ben bajaavat bhoro |

కృష్ణుడు కనేరు పూలతో తనని తాను అలంకరించుకుని, ఉదయాన్నే తన వేణువు మీద వాయిస్తున్నాడు

ਸ੍ਯਾਮ ਕਿਧੋ ਉਪਮਾ ਤਿਹ ਕੀ ਮਨ ਮਧਿ ਬਿਚਾਰੁ ਕਬਿਤੁ ਸੁ ਜੋਰੋ ॥

sayaam kidho upamaa tih kee man madh bichaar kabit su joro |

కవి శ్యామ్ ఆ ఉపమానాన్ని గుర్తు చేసుకుంటూ తన మనసులో కబిత్ చరణాన్ని కంపోజ్ చేస్తున్నాడు.

ਮੈਨ ਉਠਿਯੋ ਜਗਿ ਕੈ ਤਿਨ ਕੈ ਤਨਿ ਲੇਤ ਹੈ ਪੇਚ ਮਨੋ ਅਹਿ ਤੋਰੋ ॥੨੩੩॥

main utthiyo jag kai tin kai tan let hai pech mano eh toro |233|

స్త్రీలందరి దేహంలో ప్రేమదేవుడు మేల్కొని పాములా తిరుగుతున్నాడని వర్ణించడం.233.

ਗੋਪੀ ਬਾਚ ॥

gopee baach |

గోపి ప్రసంగం:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

స్వయ్య

ਬੋਲਤ ਹੈ ਮੁਖ ਤੇ ਸਭ ਗਵਾਰਿਨ ਪੁੰਨਿ ਕਰਿਓ ਇਨ ਹੂੰ ਅਤਿ ਮਾਈ ॥

bolat hai mukh te sabh gavaarin pun kario in hoon at maaee |

ఓ తల్లీ! ఈ వేణువు యాత్రికుల స్టేషన్లలో అనేక తపస్సులు, సంయమనం మరియు స్నానాలు చేసింది.

ਜਗ੍ਯ ਕਰਿਯੋ ਕਿ ਕਰਿਯੋ ਤਪ ਤੀਰਥ ਗੰਧ੍ਰਬ ਤੇ ਇਨ ਕੈ ਸਿਛ ਪਾਈ ॥

jagay kariyo ki kariyo tap teerath gandhrab te in kai sichh paaee |

దానికి గంధర్వుల నుండి ఆదేశాలు అందాయి

ਕੈ ਕਿ ਪੜੀ ਸਿਤਬਾਨਹੁ ਤੇ ਕਿ ਕਿਧੋ ਚਤੁਰਾਨਨਿ ਆਪ ਬਨਾਈ ॥

kai ki parree sitabaanahu te ki kidho chaturaanan aap banaaee |

ఇది ప్రేమ దేవుడిచే ఉపదేశించబడింది మరియు బ్రహ్మ స్వయంగా తయారుచేశాడు

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਉਪਮਾ ਤਿਹ ਕੀ ਇਹ ਤੇ ਹਰਿ ਓਠਨ ਸਾਥ ਲਗਾਈ ॥੨੩੪॥

sayaam kahai upamaa tih kee ih te har otthan saath lagaaee |234|

కృష్ణుడు తన పెదవులతో తాకడానికి కారణం ఇదే.

ਸੁਤ ਨੰਦ ਬਜਾਵਤ ਹੈ ਮੁਰਲੀ ਉਪਮਾ ਤਿਹ ਕੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਗਨੋ ॥

sut nand bajaavat hai muralee upamaa tih kee kab sayaam gano |

నంద కుమారుడు (కృష్ణుడు) వేణువు వాయిస్తాడు, శ్యామ్ (కవి) అతని పోలికను పరిశీలిస్తాడు.

ਤਿਹ ਕੀ ਧੁਨਿ ਕੋ ਸੁਨਿ ਮੋਹ ਰਹੇ ਮੁਨਿ ਰੀਝਤ ਹੈ ਸੁ ਜਨੋ ਰੁ ਕਨੋ ॥

tih kee dhun ko sun moh rahe mun reejhat hai su jano ru kano |

నందుని కుమారుడైన కృష్ణుడు తన వేణువుపై వాయిస్తున్నాడు మరియు కవి శ్యామ్ వేణువు యొక్క శబ్దం విని, ఋషులు మరియు అడవి జీవులు సంతోషిస్తున్నారని చెప్పారు.

ਤਨ ਕਾਮ ਭਰੀ ਗੁਪੀਆ ਸਭ ਹੀ ਮੁਖ ਤੇ ਇਹ ਭਾਤਨ ਜਵਾਬ ਭਨੋ ॥

tan kaam bharee gupeea sabh hee mukh te ih bhaatan javaab bhano |

గోపికలందరూ మోహంతో నిండిపోయి నోటితో ఇలా స్పందించారు.

ਮੁਖ ਕਾਨ੍ਰਹ ਗੁਲਾਬ ਕੋ ਫੂਲ ਭਯੋ ਇਹ ਨਾਲਿ ਗੁਲਾਬ ਚੁਆਤ ਮਨੋ ॥੨੩੫॥

mukh kaanrah gulaab ko fool bhayo ih naal gulaab chuaat mano |235|

గోపికల దేహాలు మోహముతో నిండిపోయి కృష్ణుని నోరు రోజా పువ్వులా ఉందని, వేణువు యొక్క స్వరం గులాబీ సారాన్ని చినుకులాగా ఉందని చెబుతున్నారు.235.

ਮੋਹਿ ਰਹੇ ਸੁਨਿ ਕੈ ਧੁਨਿ ਕੌ ਮ੍ਰਿਗ ਮੋਹਿ ਪਸਾਰ ਗੇ ਖਗ ਪੈ ਪਖਾ ॥

mohi rahe sun kai dhun kau mrig mohi pasaar ge khag pai pakhaa |

వేణునాదంతో నెమళ్లు పరవశించిపోతుంటాయి, పక్షులు కూడా పరవశించిపోయి రెక్కలు విప్పుతున్నాయి.

ਨੀਰ ਬਹਿਓ ਜਮੁਨਾ ਉਲਟੋ ਪਿਖਿ ਕੈ ਤਿਹ ਕੋ ਨਰ ਖੋਲ ਰੇ ਚਖਾ ॥

neer bahio jamunaa ulatto pikh kai tih ko nar khol re chakhaa |

వేణువు యొక్క స్వరం విని, చేపలు, ప్రియమైన మరియు పక్షి అందరూ మోహానికి లోనయ్యారు, ఓ ప్రజలారా! కళ్ళు తెరిచి చూడు యమునా జలం ఎదురుగా ప్రవహిస్తోంది

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਤਿਨ ਕੋ ਸੁਨਿ ਕੈ ਬਛੁਰਾ ਮੁਖ ਸੋ ਕਛੁ ਨ ਚੁਗੈ ਕਖਾ ॥

sayaam kahai tin ko sun kai bachhuraa mukh so kachh na chugai kakhaa |

వేణువు విని దూడలు గడ్డి తినడం మానేశాయి అంటాడు కవి

ਛੋਡਿ ਚਲੀ ਪਤਨੀ ਅਪਨੇ ਪਤਿ ਤਾਰਕ ਹ੍ਵੈ ਜਿਮ ਡਾਰਤ ਲਖਾ ॥੨੩੬॥

chhodd chalee patanee apane pat taarak hvai jim ddaarat lakhaa |236|

భార్య తన ఇంటిని, సంపదను విడిచిపెట్టిన సన్యాసిలా భర్తను విడిచిపెట్టింది.236.

ਕੋਕਿਲ ਕੀਰ ਕੁਰੰਗਨ ਕੇਹਰਿ ਮੈਨ ਰਹਿਯੋ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਮਤਵਾਰੋ ॥

kokil keer kurangan kehar main rahiyo hvai kai matavaaro |

నైటింగేల్స్, చిలుకలు మరియు జింకలు మొదలైనవన్నీ కామం యొక్క వేదనలో మునిగిపోయాయి.

ਰੀਝ ਰਹੇ ਸਭ ਹੀ ਪੁਰ ਕੇ ਜਨ ਆਨਨ ਪੈ ਇਹ ਤੈ ਸਸਿ ਹਾਰੋ ॥

reejh rahe sabh hee pur ke jan aanan pai ih tai sas haaro |

కృష్ణుడి ముఖం ముందు చంద్రుడు మంచానపడ్డాడని నగర ప్రజలందరూ సంతోషిస్తున్నారు

ਅਉ ਇਹ ਕੀ ਮੁਰਲੀ ਜੁ ਬਜੈ ਤਿਹ ਊਪਰਿ ਰਾਗ ਸਭੈ ਫੁਨਿ ਵਾਰੋ ॥

aau ih kee muralee ju bajai tih aoopar raag sabhai fun vaaro |

అన్ని సంగీత రీతులు వేణువు రాగం ముందు తమను తాము త్యాగం చేస్తున్నాయి

ਨਾਰਦ ਜਾਤ ਥਕੈ ਇਹ ਤੈ ਬੰਸੁਰੀ ਜੁ ਬਜਾਵਤ ਕਾਨਰ ਕਾਰੋ ॥੨੩੭॥

naarad jaat thakai ih tai bansuree ju bajaavat kaanar kaaro |237|

నారదుడు తన వీణ వాయించడం ఆపి, కృష్ణుడి వేణువును వింటూ అలసిపోయాడు.237.

ਲੋਚਨ ਹੈ ਮ੍ਰਿਗ ਕੇ ਕਟਿ ਕੇਹਰਿ ਨਾਕ ਕਿਧੋ ਸੁਕ ਸੋ ਤਿਹ ਕੋ ਹੈ ॥

lochan hai mrig ke katt kehar naak kidho suk so tih ko hai |

అతను జింక వంటి కళ్ళు, సింహం వంటి ముఖం మరియు చిలుక వంటి ముఖం కలిగి ఉంటాడు.

ਗ੍ਰੀਵ ਕਪੋਤ ਸੀ ਹੈ ਤਿਹ ਕੀ ਅਧਰਾ ਪੀਆ ਸੇ ਹਰਿ ਮੂਰਤਿ ਜੋ ਹੈ ॥

greev kapot see hai tih kee adharaa peea se har moorat jo hai |

అతని (కృష్ణుని) కళ్ళు గాడివిలాగా, నడుము సింహంలాగా, ముక్కు చిలుకలాగా, మెడ పావురంలాగా, పెదవులు (అధర్) అమృతంలా ఉన్నాయి.

ਕੋਕਿਲ ਅਉ ਪਿਕ ਸੇ ਬਚਨਾਮ੍ਰਿਤ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਕਬਿ ਸੁੰਦਰ ਸੋਹੈ ॥

kokil aau pik se bachanaamrit sayaam kahai kab sundar sohai |

అతని వాక్కు నైటింగేల్ మరియు నెమలి వంటి మధురమైనది

ਪੈ ਇਹ ਤੇ ਲਜ ਕੈ ਅਬ ਬੋਲਤ ਮੂਰਤਿ ਲੈਨ ਕਰੈ ਖਗ ਰੋਹੈ ॥੨੩੮॥

pai ih te laj kai ab bolat moorat lain karai khag rohai |238|

మధురంగా మాట్లాడే ఈ జీవులు ఇప్పుడు వేణువు శబ్దానికి సిగ్గుపడుతున్నాయి మరియు వారి మధ్యలో అసూయపడుతున్నాయి.238.

ਫੂਲ ਗੁਲਾਬ ਨ ਲੇਤ ਹੈ ਤਾਬ ਸਹਾਬ ਕੋ ਆਬ ਹ੍ਵੈ ਦੇਖਿ ਖਿਸਾਨੋ ॥

fool gulaab na let hai taab sahaab ko aab hvai dekh khisaano |

అతని అందం ముందు అసహ్యమైన గులాబీ మరియు ఎరుపు మరియు సొగసైన రంగు అతని సౌమ్యత ముందు సిగ్గుపడుతున్నాయి

ਪੈ ਕਮਲਾ ਦਲ ਨਰਗਸ ਕੋ ਗੁਲ ਲਜਤ ਹ੍ਵੈ ਫੁਨਿ ਦੇਖਤ ਤਾਨੋ ॥

pai kamalaa dal naragas ko gul lajat hvai fun dekhat taano |

కమలం మరియు నార్సిసస్ అతని ఆకర్షణ ముందు సిగ్గుపడుతున్నాయి

ਸ੍ਯਾਮ ਕਿਧੋ ਅਪੁਨੇ ਮਨ ਮੈ ਬਰਤਾ ਗਨਿ ਕੈ ਕਬਿਤਾ ਇਹ ਠਾਨੋ ॥

sayaam kidho apune man mai barataa gan kai kabitaa ih tthaano |

లేక శ్యామ్ (కవి) తన మనసులో శ్రేష్ఠతను తెలుసుకుని ఈ కవితను చేస్తున్నాడు.

ਦੇਖਨ ਕੋ ਇਨ ਕੇ ਸਮ ਪੂਰਬ ਪਛਮ ਡੋਲੈ ਲਹੈ ਨਹਿ ਆਨੋ ॥੨੩੯॥

dekhan ko in ke sam poorab pachham ddolai lahai neh aano |239|

కవి శ్యామ్ తన అందం గురించి తన మనసులో సందిగ్ధతతో కనిపిస్తాడు మరియు అతనిలాంటి వ్యక్తిని చూడటానికి తూర్పు నుండి పడమర వరకు తిరిగినప్పటికీ, కృష్ణుడి వంటి విజయవంతమైన వ్యక్తిని తాను కనుగొనలేకపోయానని చెప్పాడు.239.