శ్రీ దశమ్ గ్రంథ్

పేజీ - 305

ਸੰਗ ਸਖਾ ਲੈ ਕਪਿ ਸਭੈ ਆਏ ਸੈਨ ਬਨਾਇ ॥੧੪੦॥

sang sakhaa lai kap sabhai aae sain banaae |140|

కృష్ణుడు కోపంతో ఇంటి నుండి బయటకు వెళ్లి, తనతో పాటు గోప పిల్లలను మరియు వానరులను తీసుకొని, సైన్యాన్ని రూపొందించి తిరిగి వచ్చాడు.140.

ਪਾਥਰ ਕੋ ਗਹਿ ਕੈ ਕਰੈ ਦੀਨੋ ਮਟੁ ਸੁ ਭਗਾਇ ॥

paathar ko geh kai karai deeno matt su bhagaae |

అందరూ రాళ్లు రువ్వి పాల కుండలను పగులగొట్టి పాలు నాలుగు వైపులా ప్రవహించాయి.

ਖੀਰ ਦਸੋ ਦਿਸ ਬਹਿ ਚਲਿਯੋ ਅਉ ਪੀਨੋ ਹਰਿ ਧਾਇ ॥੧੪੧॥

kheer daso dis beh chaliyo aau peeno har dhaae |141|

కృష్ణుడు మరియు అతని సహచరులు ఆ పాలు తాగారు.141.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

స్వయ్య

ਸੈਨ ਬਨਾਇ ਭਲੋ ਹਰਿ ਜੀ ਜਸੁਦਾ ਦਧਿ ਕੋ ਮਿਲਿ ਲੂਟਨ ਲਾਏ ॥

sain banaae bhalo har jee jasudaa dadh ko mil loottan laae |

ఈ విధంగా, ఒక సైన్యాన్ని రూపొందించి, కృష్ణుడు యశోద పాలను దోచుకోవడం ప్రారంభించాడు

ਹਾਥਨ ਮੈ ਗਹਿ ਕੈ ਸਭ ਬਾਸਨ ਕੈ ਬਲ ਕੋ ਚਹੂੰ ਓਰਿ ਬਗਾਏ ॥

haathan mai geh kai sabh baasan kai bal ko chahoon or bagaae |

వారి చేతుల్లో ఉన్న పాత్రలను పట్టుకుని, వారు వాటిని ఇక్కడ మరియు ఇటు విసిరేయడం ప్రారంభించారు

ਫੂਟ ਗਏ ਵਹ ਫੈਲ ਪਰਿਓ ਦਧਿ ਭਾਵ ਇਹੈ ਕਬਿ ਕੇ ਮਨਿ ਆਏ ॥

foott ge vah fail pario dadh bhaav ihai kab ke man aae |

(దీని ద్వారా) కుండలు పగిలి (వాటిలో) పెరుగు చింది. దాని అర్థం కవి మనసులోకి వచ్చింది (ఇంజ్).

ਕੰਸ ਕੋ ਮੀਝ ਨਿਕਾਰਨ ਕੋ ਅਗੂਆ ਜਨੁ ਆਗਮ ਕਾਨ੍ਰਹ ਜਨਾਏ ॥੧੪੨॥

kans ko meejh nikaaran ko agooaa jan aagam kaanrah janaae |142|

అక్కడక్కడా పాలూ, పెరుగులూ విరివిగా పారడం చూసి, పగిలిన పుర్రెలోంచి మజ్జ పగిలిపోవడానికి ముందే సంకేతంగా పాలు పారడం కవికి ఈ ఆలోచన వచ్చింది.142.

ਫੋਰ ਦਏ ਤਿਨ ਜੋ ਸਭ ਬਾਸਨ ਕ੍ਰੋਧ ਭਰੀ ਜਸੁਦਾ ਤਬ ਧਾਈ ॥

for de tin jo sabh baasan krodh bharee jasudaa tab dhaaee |

కృష్ణుడి చేతిలో నాళాలన్నీ పగులగొట్టినప్పుడు, యశోద కోపంతో పరుగెత్తింది

ਫਾਧਿ ਚੜੇ ਕਪਿ ਰੂਖਨ ਰੂਖਨ ਗ੍ਵਾਰਨ ਗ੍ਵਾਰਨ ਸੈਨ ਭਗਾਈ ॥

faadh charre kap rookhan rookhan gvaaran gvaaran sain bhagaaee |

వానరులు చెట్లపైకి ఎక్కారు మరియు గోప పిల్లల సైన్యాన్ని కృష్ణుడు సంకేతాలతో పారిపోయేలా చేసాడు

ਦਉਰਤ ਦਉਰਿ ਤਬੈ ਹਰਿ ਜੀ ਬਸੁਧਾ ਪਰਿ ਆਪਨੀ ਮਾਤ ਹਰਾਈ ॥

daurat daur tabai har jee basudhaa par aapanee maat haraaee |

కృష్ణ పరిగెడుతూనే ఉన్నాడు, అతని తల్లి అలిసిపోయింది

ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਫਿਰ ਕੈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੈ ਪਤਿ ਊਖਲ ਸੋ ਫੁਨਿ ਦੇਹਿ ਬੰਧਾਈ ॥੧੪੩॥

sayaam kahai fir kai brij kai pat aookhal so fun dehi bandhaaee |143|

కృష్ణుడు పట్టుబడినప్పుడు, బ్రజ ప్రభువు ఉఖల్ (పెద్ద చెక్క మోర్టార్)తో కట్టబడ్డాడని కవి శ్యామ్ చెప్పాడు.143.

ਦਉਰਿ ਗਹੇ ਹਰਿ ਜੀ ਜਸੁਦਾ ਜਬ ਬਾਧਿ ਰਹੀ ਰਸੀਆ ਨਹੀ ਮਾਵੈ ॥

daur gahe har jee jasudaa jab baadh rahee raseea nahee maavai |

యశోద కృష్ణుడిని పట్టుకోవడానికి పరిగెత్తినప్పుడు మరియు అతనిని కాలి వేళ్ళతో పట్టుకోవడంతో అతను ఏడవడం ప్రారంభించాడు

ਕੈ ਇਕਠੀ ਬ੍ਰਿਜ ਕੀ ਰਸੀਆ ਸਭ ਜੋਰਿ ਰਹੀ ਕਛੁ ਥਾਹਿ ਨ ਪਾਵੈ ॥

kai ikatthee brij kee raseea sabh jor rahee kachh thaeh na paavai |

తల్లి బ్రజ గులాబీలను ఒకచోట చేర్చింది, కానీ కృష్ణుడిని బంధించలేకపోయింది

ਫੇਰਿ ਬੰਧਾਇ ਭਏ ਬ੍ਰਿਜ ਕੇ ਪਤਿ ਊਖਲ ਸੋ ਧਰਿ ਊਪਰ ਧਾਵੈ ॥

fer bandhaae bhe brij ke pat aookhal so dhar aoopar dhaavai |

చివరికి, అతను ఉఖాల్‌తో కట్టబడ్డాడు మరియు భూమిపైకి వెళ్లడం ప్రారంభించాడు

ਸਾਧ ਉਧਾਰਨ ਕੋ ਜੁਮਲਾਰਜੁਨ ਤਾਹਿਾਂ ਨਿਮਿਤ ਕਿਧੋ ਵਹ ਜਾਵੈ ॥੧੪੪॥

saadh udhaaran ko jumalaarajun taahiaan nimit kidho vah jaavai |144|

ఇది యమలాజున మోక్షం కోసమే జరుగుతోంది.144.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

దోహ్రా

ਘੀਸਤਿ ਘੀਸਤਿ ਉਖਲਹਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਉਧਾਰਤ ਸਾਧ ॥

gheesat gheesat ukhaleh kaanrah udhaarat saadh |

శ్రీకృష్ణుడు (నాల్ మరియు కూవర్ అనే ఇద్దరు) ఉఖల్‌ను లాగుతున్నప్పుడు సాధువులను అరువు తీసుకుంటాడు.

ਨਿਕਟਿ ਤਬੈ ਤਿਨ ਕੇ ਗਏ ਜਾਨਨਹਾਰ ਅਗਾਧ ॥੧੪੫॥

nikatt tabai tin ke ge jaananahaar agaadh |145|

తన వెనుక ఉఖల్‌ను లాగి, కృష్ణుడు సాధువులను విముక్తి చేయడం ప్రారంభించాడు, అతను, అర్థం చేసుకోలేని భగవంతుడు వారి దగ్గరికి వెళ్ళాడు.145.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

స్వయ్య

ਊਖਲ ਕਾਨ੍ਰਹ ਅਰਾਇ ਕਿਧੌ ਬਲ ਕੈ ਤਨ ਕੋ ਤਰੁ ਤੋਰ ਦਏ ਹੈ ॥

aookhal kaanrah araae kidhau bal kai tan ko tar tor de hai |

కృష్ణుడు ఉఖల్‌ను చెట్లకు చిక్కాడు మరియు అతని శరీరం యొక్క శక్తితో వాటిని వేరు చేశాడు

ਤਉ ਨਿਕਸੇ ਤਿਨ ਤੇ ਜੁਮਲਾਰਜਨ ਕੈ ਬਿਨਤੀ ਸੁਰ ਲੋਕ ਗਏ ਹੈ ॥

tau nikase tin te jumalaarajan kai binatee sur lok ge hai |

అక్కడ చెట్ల క్రింద నుండి యమలార్జునుడు కనిపించి కృష్ణునికి నమస్కరించి స్వర్గానికి వెళ్ళాడు

ਤਾ ਛਬਿ ਕੋ ਜਸੁ ਉਚ ਮਹਾ ਕਬਿ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਭਏ ਹੈ ॥

taa chhab ko jas uch mahaa kab ke man mai ih bhaat bhe hai |

ఆ సంఘటన యొక్క వైభవం మరియు గొప్ప విజయం కవి మనస్సులో అలా (అనుభవించబడింది)

ਨਾਗਨ ਕੇ ਪੁਰਿ ਤੇ ਮਧੁ ਕੇ ਮਟ ਕੈ ਮਤਿ ਕੀ ਲਜੁ ਐਚ ਲਏ ਹੈ ॥੧੪੬॥

naagan ke pur te madh ke matt kai mat kee laj aaich le hai |146|

ఈ దృశ్యం యొక్క అందం గొప్ప కవిని ఎంతగానో ఆకర్షించింది, అతను నాగాల ప్రాంతం నుండి క్రిందికి లాగిన తేనె యొక్క కాడను పొందినట్లు అనిపించింది.146.

ਕਉਤਕ ਦੇਖਿ ਸਭੈ ਬ੍ਰਿਜ ਕੇ ਜਨ ਜਾਇ ਤਬੈ ਜਸੁਦਾ ਪਹਿ ਆਖੀ ॥

kautak dekh sabhai brij ke jan jaae tabai jasudaa peh aakhee |

(ఆ) కౌటకుడిని చూసి, బ్రజ్-భూమి ప్రజలందరూ జశోధ వద్దకు వెళ్లి (మొత్తం) చెప్పారు.

ਤੋਰ ਦਏ ਤਨ ਕੋ ਬਲ ਕੈ ਤਰ ਭਾਤਿ ਭਲੀ ਹਰਿ ਕੀ ਸੁਭ ਸਾਖੀ ॥

tor de tan ko bal kai tar bhaat bhalee har kee subh saakhee |

ఈ అద్భుత దృశ్యాన్ని చూసిన బ్రజ ప్రజలు యశోద వద్దకు పరిగెత్తుకుంటూ వచ్చి కృష్ణుడు తన శరీర బలంతో చెట్లను పెకిలించాడని చెప్పారు.

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਅਤਿ ਹੀ ਕਬਿ ਨੇ ਅਪੁਨੇ ਮੁਖ ਤੇ ਇਮ ਭਾਖੀ ॥

taa chhab kee upamaa at hee kab ne apune mukh te im bhaakhee |

ఆ దృశ్యంలోని విపరీతమైన పోలికను ఇలా చెబుతూ కవి చెప్పాడు

ਫੇਰਿ ਕਹੀ ਭਹਰਾਇ ਤਿਤੈ ਉਡੇ ਜਿਉ ਧਰ ਤੇ ਉਡ ਜਾਤ ਹੈ ਮਾਖੀ ॥੧੪੭॥

fer kahee bhaharaae titai udde jiau dhar te udd jaat hai maakhee |147|

ఆ మధురమైన దృశ్యాన్ని వర్ణిస్తూ, తల్లి పొంగిపోయి, కృష్ణుడిని చూడడానికి ఈగలా ఎగిరిందని కవి చెప్పాడు.147.

ਦੂਤਨ ਕੇ ਬਧ ਕੋ ਸਿਵ ਮੂਰਤਿ ਹੈ ਨਿਜ ਸੋ ਕਰਤਾ ਸੁਖ ਦਇਯਾ ॥

dootan ke badh ko siv moorat hai nij so karataa sukh deiyaa |

రాక్షసుల సంహారానికి కృష్ణుడు శివుడు లాంటివాడు

ਲੋਗਨ ਕੋ ਬਰਤਾ ਹਰਤਾ ਦੁਖ ਹੈ ਕਰਤਾ ਮੁਸਲੀਧਰ ਭਇਯਾ ॥

logan ko barataa harataa dukh hai karataa musaleedhar bheiyaa |

ఆయనే సృష్టికర్త, సుఖాలను ఇచ్చేవాడు, ప్రజల కష్టాలను తొలగించేవాడు, బలరాం సోదరుడు.

ਡਾਰ ਦਈ ਮਮਤਾ ਹਰਿ ਜੀ ਤਬ ਬੋਲ ਉਠੀ ਇਹ ਹੈ ਮਮ ਜਾਇਯਾ ॥

ddaar dee mamataa har jee tab bol utthee ih hai mam jaaeiyaa |

(అతడు) శ్రీ కృష్ణుడు (జశోధకు కరుణాభావం) విస్తరించాడు మరియు అతను నా కొడుకు అని చెప్పడం ప్రారంభించాడు.

ਖੇਲ ਬਨਾਇ ਦਯੋ ਹਮ ਕੋ ਬਿਧਿ ਜੋ ਜਨਮ੍ਯੋ ਗ੍ਰਿਹਿ ਪੂਤ ਕਨਇਯਾ ॥੧੪੮॥

khel banaae dayo ham ko bidh jo janamayo grihi poot kaneiyaa |148|

అనుబంధం తాకిడికి గురైన ఆ తల్లి అతడిని తన కొడుకు అని పిలిచి, తన ఇంట్లో కృష్ణుడిలాంటి కొడుకు పుట్టడం దేవుడి క్రీడ అని చెప్పింది.148.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਤਰੁ ਤੋਰ ਜਮਲਾਰਜਨ ਉਧਾਰਬੋ ਬਰਨਨੰ ॥

eit sree bachitr naattake granthe krisanaavataare tar tor jamalaarajan udhaarabo barananan |

బచిత్తర్ నాటకంలో కృష్ణ అవతారంలో "వృక్షాలను పెకిలించడం ద్వారా యమలార్జునుడి మోక్షం" యొక్క వర్ణన ముగింపు.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

స్వయ్య

ਤੋਰਿ ਦਏ ਤਰੁ ਜੋ ਤਿਹ ਹੀ ਤਬ ਗੋਪਨ ਬੂਢਨ ਮੰਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰੋ ॥

tor de tar jo tih hee tab gopan boodtan mantr bichaaro |

(జమ్లార్జన్) బ్రిచ్ విరిగిన ప్రదేశంలో, పాత గార్డ్లు (సత్) ఈ సంప్రదింపులు జరిపారు.

ਗੋਕੁਲ ਕੋ ਤਜੀਐ ਚਲੀਐ ਬ੍ਰਿਜ ਹ੍ਵੈ ਈਹਾ ਭਾਵ ਤੇ ਭਾਵਨ ਭਾਰੋ ॥

gokul ko tajeeai chaleeai brij hvai eehaa bhaav te bhaavan bhaaro |

వృక్షాలు నేలకొరిగినప్పుడు, గోకులంలో నివసించడం కష్టంగా మారినందున, గోకులం వదిలి బ్రజలో నివసించాలని గోపాకులందరూ సంప్రదింపుల తర్వాత నిర్ణయించుకున్నారు.

ਬਾਤ ਸੁਨੀ ਜਸੁਦਾ ਅਰੁ ਨੰਦਹਿ ਬ੍ਯੋਤ ਭਲੋ ਮਨ ਮਧਿ ਬਿਚਾਰੋ ॥

baat sunee jasudaa ar nandeh bayot bhalo man madh bichaaro |

(ఎప్పుడు) జశోధ మరియు నంద ఈ విషయం విని (వారు కూడా) ఈ ప్లాన్ బాగుందని మనసులో అనుకున్నారు.

ਅਉਰ ਭਲੀ ਇਹ ਤੇ ਨ ਕਛੂ ਜਿਹ ਤੇ ਸੁ ਬਚੇ ਸੁਤ ਸ੍ਯਾਮ ਹਮਾਰੋ ॥੧੪੯॥

aaur bhalee ih te na kachhoo jih te su bache sut sayaam hamaaro |149|

అటువంటి నిర్ణయం గురించి విన్న యశోద మరియు నందులు కూడా తమ కుమారుని రక్షణ కోసం బ్రజ తప్ప వేరే సరైన స్థలం లేదని నిర్ణయించుకున్నారు.149.

ਘਾਸਿ ਭਲੋ ਦ੍ਰੁਮ ਛਾਹ ਭਲੀ ਜਮੁਨਾ ਢਿਗ ਹੈ ਨਗ ਹੈ ਤਟਿ ਜਾ ਕੇ ॥

ghaas bhalo drum chhaah bhalee jamunaa dtig hai nag hai tatt jaa ke |

గడ్డి, చెట్ల నీడ, యమునా తీరం, పర్వతం అన్నీ ఉన్నాయి

ਕੋਟਿ ਝਰੈ ਝਰਨਾ ਤਿਹ ਤੇ ਜਗ ਮੈ ਸਮਤੁਲਿ ਨਹੀ ਕਛੁ ਤਾ ਕੇ ॥

kott jharai jharanaa tih te jag mai samatul nahee kachh taa ke |

అక్కడ చాలా శుక్లాలు ఉన్నాయి మరియు ప్రపంచంలో ఇలాంటి ప్రదేశం మరెక్కడా లేదు

ਬੋਲਤ ਹੈ ਪਿਕ ਕੋਕਿਲ ਮੋਰ ਕਿਧੌ ਘਨ ਮੈ ਚਹੁੰ ਓਰਨ ਵਾ ਕੇ ॥

bolat hai pik kokil mor kidhau ghan mai chahun oran vaa ke |

అతనికి నాలుగు వైపులా కోకిలలు, ఆకుకూరలు, నెమళ్లు వర్షాకాలంలో మాట్లాడతాయి.

ਬੇਗ ਚਲੋ ਤੁਮ ਗੋਕੁਲ ਕੋ ਤਜਿ ਪੁੰਨ ਹਜਾਰ ਅਬੈ ਤੁਮ ਗਾ ਕੇ ॥੧੫੦॥

beg chalo tum gokul ko taj pun hajaar abai tum gaa ke |150|

అక్కడ నలువైపులా పిక్కలు మరియు రాత్రుల స్వరం వినిపిస్తుంది, కాబట్టి మనం వేలకొద్దీ పుణ్యకార్యాల పుణ్యాన్ని పొందేందుకు వెంటనే గోకులాన్ని విడిచి బ్రజకు వెళ్లాలి.150.