श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 1354


ਧ੍ਰਿਗੰਤ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਸਨੇਹੰ ਧ੍ਰਿਗ ਸਨੇਹੰ ਭ੍ਰਾਤ ਬਾਂਧਵਹ ॥
ध्रिगंत मात पिता सनेहं ध्रिग सनेहं भ्रात बांधवह ॥

आपल्या आई आणि वडिलांशी प्रेमळ आसक्ती शापित आहे; शापित म्हणजे आपल्या भावंडांशी आणि नातेवाईकांशी प्रेमळ आसक्ती.

ਧ੍ਰਿਗ ਸ੍ਨੇਹੰ ਬਨਿਤਾ ਬਿਲਾਸ ਸੁਤਹ ॥
ध्रिग स्नेहं बनिता बिलास सुतह ॥

आपल्या जोडीदारासह आणि मुलांसह कौटुंबिक जीवनातील आनंदाशी संलग्नता शापित आहे.

ਧ੍ਰਿਗ ਸ੍ਨੇਹੰ ਗ੍ਰਿਹਾਰਥ ਕਹ ॥
ध्रिग स्नेहं ग्रिहारथ कह ॥

शापित आहे घरगुती घडामोडींची आसक्ती.

ਸਾਧਸੰਗ ਸ੍ਨੇਹ ਸਤੵਿੰ ਸੁਖਯੰ ਬਸੰਤਿ ਨਾਨਕਹ ॥੨॥
साधसंग स्नेह सत्यिं सुखयं बसंति नानकह ॥२॥

सद्संगत, पवित्र संगतीची प्रेमळ आसक्तीच खरी आहे. नानक तेथे शांततेत राहतात. ||2||

ਮਿਥੵੰਤ ਦੇਹੰ ਖੀਣੰਤ ਬਲਨੰ ॥
मिथ्यंत देहं खीणंत बलनं ॥

शरीर खोटे आहे; त्याची शक्ती तात्पुरती आहे.

ਬਰਧੰਤਿ ਜਰੂਆ ਹਿਤੵੰਤ ਮਾਇਆ ॥
बरधंति जरूआ हित्यंत माइआ ॥

तो म्हातारा होतो; त्याचे मायेवरील प्रेम खूप वाढते.

ਅਤੵੰਤ ਆਸਾ ਆਥਿਤੵ ਭਵਨੰ ॥
अत्यंत आसा आथित्य भवनं ॥

मनुष्य हा शरीराच्या घरी तात्पुरता पाहुणा आहे, परंतु त्याच्या खूप आशा आहेत.

ਗਨੰਤ ਸ੍ਵਾਸਾ ਭੈਯਾਨ ਧਰਮੰ ॥
गनंत स्वासा भैयान धरमं ॥

धर्माचा न्यायनिवाडा अथक आहे; तो प्रत्येक श्वास मोजतो.

ਪਤੰਤਿ ਮੋਹ ਕੂਪ ਦੁਰਲਭੵ ਦੇਹੰ ਤਤ ਆਸ੍ਰਯੰ ਨਾਨਕ ॥
पतंति मोह कूप दुरलभ्य देहं तत आस्रयं नानक ॥

मानवी शरीर, प्राप्त करणे इतके अवघड आहे, भावनिक आसक्तीच्या खोल गडद गर्तेत पडले आहे. हे नानक, त्याचा एकमेव आधार देव आहे, वास्तवाचे सार आहे.

ਗੋਬਿੰਦ ਗੋਬਿੰਦ ਗੋਬਿੰਦ ਗੋਪਾਲ ਕ੍ਰਿਪਾ ॥੩॥
गोबिंद गोबिंद गोबिंद गोपाल क्रिपा ॥३॥

हे देवा, जगाचा स्वामी, विश्वाचा स्वामी, विश्वाचा स्वामी, माझ्यावर कृपा करा. ||3||

ਕਾਚ ਕੋਟੰ ਰਚੰਤਿ ਤੋਯੰ ਲੇਪਨੰ ਰਕਤ ਚਰਮਣਹ ॥
काच कोटं रचंति तोयं लेपनं रकत चरमणह ॥

हा नाजूक शरीर-किल्ला पाण्याने बनलेला, रक्ताने मलमलेला आणि त्वचेत गुंडाळलेला आहे.

ਨਵੰਤ ਦੁਆਰੰ ਭੀਤ ਰਹਿਤੰ ਬਾਇ ਰੂਪੰ ਅਸਥੰਭਨਹ ॥
नवंत दुआरं भीत रहितं बाइ रूपं असथंभनह ॥

त्याला नऊ दरवाजे आहेत, पण दरवाजे नाहीत; त्याला वाऱ्याच्या खांबांनी, श्वासाच्या वाहिन्यांचा आधार दिला जातो.

ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮੰ ਨਹ ਸਿਮਰੰਤਿ ਅਗਿਆਨੀ ਜਾਨੰਤਿ ਅਸਥਿਰੰ ॥
गोबिंद नामं नह सिमरंति अगिआनी जानंति असथिरं ॥

अज्ञानी मनुष्य विश्वाच्या स्वामीचे स्मरण करीत नाही; त्याला असे वाटते की हे शरीर शाश्वत आहे.

ਦੁਰਲਭ ਦੇਹ ਉਧਰੰਤ ਸਾਧ ਸਰਣ ਨਾਨਕ ॥
दुरलभ देह उधरंत साध सरण नानक ॥

हे मौल्यवान शरीर पवित्र अभयारण्यात जतन केले जाते आणि सोडवले जाते, हे नानक,

ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰੇ ਜਪੰਤਿ ॥੪॥
हरि हरि हरि हरि हरि हरे जपंति ॥४॥

परमेश्वराच्या नामाचा जप, हर, हर, हर, हर, हर. ||4||

ਸੁਭੰਤ ਤੁਯੰ ਅਚੁਤ ਗੁਣਗੵੰ ਪੂਰਨੰ ਬਹੁਲੋ ਕ੍ਰਿਪਾਲਾ ॥
सुभंत तुयं अचुत गुणग्यं पूरनं बहुलो क्रिपाला ॥

हे तेजस्वी, शाश्वत आणि अविनाशी, परिपूर्ण आणि विपुल दयाळू,

ਗੰਭੀਰੰ ਊਚੈ ਸਰਬਗਿ ਅਪਾਰਾ ॥
गंभीरं ऊचै सरबगि अपारा ॥

प्रगल्भ आणि अथांग, उदात्त आणि उदात्त, सर्वज्ञ आणि अनंत भगवान देव.

ਭ੍ਰਿਤਿਆ ਪ੍ਰਿਅੰ ਬਿਸ੍ਰਾਮ ਚਰਣੰ ॥
भ्रितिआ प्रिअं बिस्राम चरणं ॥

हे तुझ्या भक्त सेवकांच्या प्रिय, तुझे चरण हे शांतीचे अभयारण्य आहेत.

ਅਨਾਥ ਨਾਥੇ ਨਾਨਕ ਸਰਣੰ ॥੫॥
अनाथ नाथे नानक सरणं ॥५॥

हे निराधारांचे स्वामी, असहायांचे सहाय्यक, नानक तुझे आश्रय शोधत आहेत. ||5||

ਮ੍ਰਿਗੀ ਪੇਖੰਤ ਬਧਿਕ ਪ੍ਰਹਾਰੇਣ ਲਖੵ ਆਵਧਹ ॥
म्रिगी पेखंत बधिक प्रहारेण लख्य आवधह ॥

हरणांना पाहून शिकारी आपल्या शस्त्रांवर निशाणा साधतो.

ਅਹੋ ਜਸੵ ਰਖੇਣ ਗੋਪਾਲਹ ਨਾਨਕ ਰੋਮ ਨ ਛੇਦੵਤੇ ॥੬॥
अहो जस्य रखेण गोपालह नानक रोम न छेद्यते ॥६॥

परंतु हे नानक, जगाच्या प्रभूने जर एखाद्याचे रक्षण केले तर त्याच्या डोक्यावरील केसालाही स्पर्श होणार नाही. ||6||

ਬਹੁ ਜਤਨ ਕਰਤਾ ਬਲਵੰਤ ਕਾਰੀ ਸੇਵੰਤ ਸੂਰਾ ਚਤੁਰ ਦਿਸਹ ॥
बहु जतन करता बलवंत कारी सेवंत सूरा चतुर दिसह ॥

त्याला चारही बाजूंनी नोकर आणि शक्तिशाली योद्धे वेढलेले असू शकतात;

ਬਿਖਮ ਥਾਨ ਬਸੰਤ ਊਚਹ ਨਹ ਸਿਮਰੰਤ ਮਰਣੰ ਕਦਾਂਚਹ ॥
बिखम थान बसंत ऊचह नह सिमरंत मरणं कदांचह ॥

तो एखाद्या उंच ठिकाणी राहू शकतो, जवळ जाणे कठीण आहे आणि मृत्यूचा विचारही करू शकत नाही.

ਹੋਵੰਤਿ ਆਗਿਆ ਭਗਵਾਨ ਪੁਰਖਹ ਨਾਨਕ ਕੀਟੀ ਸਾਸ ਅਕਰਖਤੇ ॥੭॥
होवंति आगिआ भगवान पुरखह नानक कीटी सास अकरखते ॥७॥

पण जेव्हा आद्य भगवान देवाकडून आदेश येतो, हे नानक, एक मुंगीसुद्धा त्याचा श्वास हिरावून घेऊ शकते. ||7||

ਸਬਦੰ ਰਤੰ ਹਿਤੰ ਮਇਆ ਕੀਰਤੰ ਕਲੀ ਕਰਮ ਕ੍ਰਿਤੁਆ ॥
सबदं रतं हितं मइआ कीरतं कली करम क्रितुआ ॥

शब्दाच्या वचनाशी ओतणे आणि संलग्न होणे; दयाळू आणि दयाळू असणे; परमेश्वराच्या स्तुतीचे कीर्तन गाणे - या कलियुगातील या अंधकारमय युगातील सर्वात फायदेशीर कृती आहेत.

ਮਿਟੰਤਿ ਤਤ੍ਰਾਗਤ ਭਰਮ ਮੋਹੰ ॥
मिटंति तत्रागत भरम मोहं ॥

अशा प्रकारे, व्यक्तीच्या आंतरिक शंका आणि भावनिक आसक्ती दूर होतात.

ਭਗਵਾਨ ਰਮਣੰ ਸਰਬਤ੍ਰ ਥਾਨੵਿੰ ॥
भगवान रमणं सरबत्र थान्यिं ॥

भगवंत सर्व ठिकाणी व्याप्त आणि व्याप्त आहे.

ਦ੍ਰਿਸਟ ਤੁਯੰ ਅਮੋਘ ਦਰਸਨੰ ਬਸੰਤ ਸਾਧ ਰਸਨਾ ॥
द्रिसट तुयं अमोघ दरसनं बसंत साध रसना ॥

म्हणून त्याच्या दर्शनाचे धन्य दर्शन घ्या; तो पवित्रांच्या जिभेवर वास करतो.

ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰੇ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਿਅੰ ਜਾਪੁ ਜਪਨਾ ॥੮॥
हरि हरि हरि हरे नानक प्रिअं जापु जपना ॥८॥

हे नानक, ध्यान करा आणि प्रिय परमेश्वराच्या नामाचा जप करा, हर, हर, हर, . ||8||

ਘਟੰਤ ਰੂਪੰ ਘਟੰਤ ਦੀਪੰ ਘਟੰਤ ਰਵਿ ਸਸੀਅਰ ਨਖੵਤ੍ਰ ਗਗਨੰ ॥
घटंत रूपं घटंत दीपं घटंत रवि ससीअर नख्यत्र गगनं ॥

सौंदर्य नाहीसे होते, बेटे नाहीशी होतात, सूर्य, चंद्र, तारे आणि आकाश नाहीसे होते.

ਘਟੰਤ ਬਸੁਧਾ ਗਿਰਿ ਤਰ ਸਿਖੰਡੰ ॥
घटंत बसुधा गिरि तर सिखंडं ॥

पृथ्वी, पर्वत, जंगले, भूमी नष्ट होतात.

ਘਟੰਤ ਲਲਨਾ ਸੁਤ ਭ੍ਰਾਤ ਹੀਤੰ ॥
घटंत ललना सुत भ्रात हीतं ॥

एखाद्याचा जोडीदार, मुले, भावंडे आणि प्रिय मित्र नाहीसे होतात.

ਘਟੰਤ ਕਨਿਕ ਮਾਨਿਕ ਮਾਇਆ ਸ੍ਵਰੂਪੰ ॥
घटंत कनिक मानिक माइआ स्वरूपं ॥

सोने, दागिने आणि मायेचे अतुलनीय सौंदर्य नाहीसे होते.

ਨਹ ਘਟੰਤ ਕੇਵਲ ਗੋਪਾਲ ਅਚੁਤ ॥
नह घटंत केवल गोपाल अचुत ॥

केवळ शाश्वत, अपरिवर्तनीय परमेश्वर नाहीसा होत नाही.

ਅਸਥਿਰੰ ਨਾਨਕ ਸਾਧ ਜਨ ॥੯॥
असथिरं नानक साध जन ॥९॥

हे नानक, केवळ नम्र संतच सदैव स्थिर आणि स्थिर असतात. ||9||

ਨਹ ਬਿਲੰਬ ਧਰਮੰ ਬਿਲੰਬ ਪਾਪੰ ॥
नह बिलंब धरमं बिलंब पापं ॥

धार्मिकतेचे आचरण करण्यास उशीर करू नका; पाप करण्यास विलंब.

ਦ੍ਰਿੜੰਤ ਨਾਮੰ ਤਜੰਤ ਲੋਭੰ ॥
द्रिड़ंत नामं तजंत लोभं ॥

भगवंताचे नाम, नाम आपल्यात बसवा आणि लोभ सोडून द्या.

ਸਰਣਿ ਸੰਤੰ ਕਿਲਬਿਖ ਨਾਸੰ ਪ੍ਰਾਪਤੰ ਧਰਮ ਲਖੵਿਣ ॥
सरणि संतं किलबिख नासं प्रापतं धरम लख्यिण ॥

संतांच्या गाभाऱ्यात पापे नष्ट होतात. धार्मिकतेचे चरित्र त्या व्यक्तीला प्राप्त होते,

ਨਾਨਕ ਜਿਹ ਸੁਪ੍ਰਸੰਨ ਮਾਧਵਹ ॥੧੦॥
नानक जिह सुप्रसंन माधवह ॥१०॥

हे नानक, ज्याच्यावर परमेश्वर प्रसन्न आणि संतुष्ट आहे. ||10||

ਮਿਰਤ ਮੋਹੰ ਅਲਪ ਬੁਧੵੰ ਰਚੰਤਿ ਬਨਿਤਾ ਬਿਨੋਦ ਸਾਹੰ ॥
मिरत मोहं अलप बुध्यं रचंति बनिता बिनोद साहं ॥

उथळ समजूतदार व्यक्ती भावनिक आसक्तीत मरत आहे; तो आपल्या पत्नीबरोबर सुखाच्या शोधात मग्न आहे.

ਜੌਬਨ ਬਹਿਕ੍ਰਮ ਕਨਿਕ ਕੁੰਡਲਹ ॥
जौबन बहिक्रम कनिक कुंडलह ॥

तरुण सौंदर्य आणि सोनेरी कानातले सह,

ਬਚਿਤ੍ਰ ਮੰਦਿਰ ਸੋਭੰਤਿ ਬਸਤ੍ਰਾ ਇਤੵੰਤ ਮਾਇਆ ਬੵਾਪਿਤੰ ॥
बचित्र मंदिर सोभंति बसत्रा इत्यंत माइआ ब्यापितं ॥

अद्भुत वाड्या, सजावट आणि कपडे - अशा प्रकारे माया त्याला चिकटून राहते.

ਹੇ ਅਚੁਤ ਸਰਣਿ ਸੰਤ ਨਾਨਕ ਭੋ ਭਗਵਾਨਏ ਨਮਹ ॥੧੧॥
हे अचुत सरणि संत नानक भो भगवानए नमह ॥११॥

हे शाश्वत, अपरिवर्तनीय, परोपकारी भगवान देवा, हे संतांचे अभयारण्य, नानक तुला नम्रपणे प्रणाम करतो. ||11||

ਜਨਮੰ ਤ ਮਰਣੰ ਹਰਖੰ ਤ ਸੋਗੰ ਭੋਗੰ ਤ ਰੋਗੰ ॥
जनमं त मरणं हरखं त सोगं भोगं त रोगं ॥

जन्म असेल तर मृत्यू आहे. सुख असेल तर दुःख आहे. उपभोग असेल तर रोग होतो.

ਊਚੰ ਤ ਨੀਚੰ ਨਾਨੑਾ ਸੁ ਮੂਚੰ ॥
ऊचं त नीचं नाना सु मूचं ॥

जर उच्च असेल तर कमी आहे. लहान असेल तर महान आहे.


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430