श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 1290


ਇਸਤ੍ਰੀ ਪੁਰਖੈ ਜਾਂ ਨਿਸਿ ਮੇਲਾ ਓਥੈ ਮੰਧੁ ਕਮਾਹੀ ॥
इसत्री पुरखै जां निसि मेला ओथै मंधु कमाही ॥

पण रात्रीच्या वेळी स्त्री-पुरुष एकत्र आले की देहबुद्धीने एकत्र येतात.

ਮਾਸਹੁ ਨਿੰਮੇ ਮਾਸਹੁ ਜੰਮੇ ਹਮ ਮਾਸੈ ਕੇ ਭਾਂਡੇ ॥
मासहु निंमे मासहु जंमे हम मासै के भांडे ॥

देहात आपण गर्भधारणा करतो आणि देहात आपण जन्म घेतो; आम्ही देहाचे पात्र आहोत.

ਗਿਆਨੁ ਧਿਆਨੁ ਕਛੁ ਸੂਝੈ ਨਾਹੀ ਚਤੁਰੁ ਕਹਾਵੈ ਪਾਂਡੇ ॥
गिआनु धिआनु कछु सूझै नाही चतुरु कहावै पांडे ॥

हे धर्मपंडित, तू स्वत:ला हुशार म्हणत असुनही तुला अध्यात्मिक बुद्धी आणि ध्यान याविषयी काहीच माहिती नाही.

ਬਾਹਰ ਕਾ ਮਾਸੁ ਮੰਦਾ ਸੁਆਮੀ ਘਰ ਕਾ ਮਾਸੁ ਚੰਗੇਰਾ ॥
बाहर का मासु मंदा सुआमी घर का मासु चंगेरा ॥

हे स्वामी, बाहेरचे मांस वाईट आहे असे तुम्ही मानता, पण तुमच्या घरातल्यांचे मांस चांगले आहे.

ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭਿ ਮਾਸਹੁ ਹੋਏ ਜੀਇ ਲਇਆ ਵਾਸੇਰਾ ॥
जीअ जंत सभि मासहु होए जीइ लइआ वासेरा ॥

सर्व प्राणी आणि प्राणी देह आहेत; आत्म्याने देहात आपले घर घेतले आहे.

ਅਭਖੁ ਭਖਹਿ ਭਖੁ ਤਜਿ ਛੋਡਹਿ ਅੰਧੁ ਗੁਰੂ ਜਿਨ ਕੇਰਾ ॥
अभखु भखहि भखु तजि छोडहि अंधु गुरू जिन केरा ॥

ते न खाणारे खातात; ते जे खाऊ शकतात ते नाकारतात आणि सोडून देतात. त्यांचा एक शिक्षक आहे जो अंध आहे.

ਮਾਸਹੁ ਨਿੰਮੇ ਮਾਸਹੁ ਜੰਮੇ ਹਮ ਮਾਸੈ ਕੇ ਭਾਂਡੇ ॥
मासहु निंमे मासहु जंमे हम मासै के भांडे ॥

देहात आपण गर्भधारणा करतो आणि देहात आपण जन्म घेतो; आम्ही देहाचे पात्र आहोत.

ਗਿਆਨੁ ਧਿਆਨੁ ਕਛੁ ਸੂਝੈ ਨਾਹੀ ਚਤੁਰੁ ਕਹਾਵੈ ਪਾਂਡੇ ॥
गिआनु धिआनु कछु सूझै नाही चतुरु कहावै पांडे ॥

हे धर्मपंडित, तू स्वत:ला हुशार म्हणत असुनही तुला अध्यात्मिक बुद्धी आणि ध्यान याविषयी काहीच माहिती नाही.

ਮਾਸੁ ਪੁਰਾਣੀ ਮਾਸੁ ਕਤੇਬਂੀ ਚਹੁ ਜੁਗਿ ਮਾਸੁ ਕਮਾਣਾ ॥
मासु पुराणी मासु कतेबीं चहु जुगि मासु कमाणा ॥

पुराणात मांसाला परवानगी आहे, बायबल आणि कुराणात मांसाला परवानगी आहे. चार युगांपासून मांसाचा वापर केला जात आहे.

ਜਜਿ ਕਾਜਿ ਵੀਆਹਿ ਸੁਹਾਵੈ ਓਥੈ ਮਾਸੁ ਸਮਾਣਾ ॥
जजि काजि वीआहि सुहावै ओथै मासु समाणा ॥

हे पवित्र मेजवानी आणि विवाह उत्सवांमध्ये वैशिष्ट्यीकृत आहे; त्यामध्ये मांस वापरले जाते.

ਇਸਤ੍ਰੀ ਪੁਰਖ ਨਿਪਜਹਿ ਮਾਸਹੁ ਪਾਤਿਸਾਹ ਸੁਲਤਾਨਾਂ ॥
इसत्री पुरख निपजहि मासहु पातिसाह सुलतानां ॥

स्त्रिया, पुरुष, राजे, सम्राट यांची उत्पत्ती मांसापासून झाली आहे.

ਜੇ ਓਇ ਦਿਸਹਿ ਨਰਕਿ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਉਨੑ ਕਾ ਦਾਨੁ ਨ ਲੈਣਾ ॥
जे ओइ दिसहि नरकि जांदे तां उन का दानु न लैणा ॥

जर तुम्ही त्यांना नरकात जाताना पाहिले तर त्यांच्याकडून दान स्वीकारू नका.

ਦੇਂਦਾ ਨਰਕਿ ਸੁਰਗਿ ਲੈਦੇ ਦੇਖਹੁ ਏਹੁ ਧਿਙਾਣਾ ॥
देंदा नरकि सुरगि लैदे देखहु एहु धिङाणा ॥

देणारा नरकात जातो, तर घेणारा स्वर्गात जातो - हा अन्याय पहा.

ਆਪਿ ਨ ਬੂਝੈ ਲੋਕ ਬੁਝਾਏ ਪਾਂਡੇ ਖਰਾ ਸਿਆਣਾ ॥
आपि न बूझै लोक बुझाए पांडे खरा सिआणा ॥

तुम्ही स्वतःला समजत नाही, पण तुम्ही इतरांना उपदेश करता. हे पंडित, तुम्ही खरेच खूप शहाणे आहात.

ਪਾਂਡੇ ਤੂ ਜਾਣੈ ਹੀ ਨਾਹੀ ਕਿਥਹੁ ਮਾਸੁ ਉਪੰਨਾ ॥
पांडे तू जाणै ही नाही किथहु मासु उपंना ॥

हे पंडित, मांसाची उत्पत्ती कोठून झाली हे तुला माहीत नाही.

ਤੋਇਅਹੁ ਅੰਨੁ ਕਮਾਦੁ ਕਪਾਹਾਂ ਤੋਇਅਹੁ ਤ੍ਰਿਭਵਣੁ ਗੰਨਾ ॥
तोइअहु अंनु कमादु कपाहां तोइअहु त्रिभवणु गंना ॥

मका, ऊस आणि कापूस हे पाण्यापासून तयार होतात. तिन्ही जग पाण्यापासून निर्माण झाले.

ਤੋਆ ਆਖੈ ਹਉ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਹਛਾ ਤੋਐ ਬਹੁਤੁ ਬਿਕਾਰਾ ॥
तोआ आखै हउ बहु बिधि हछा तोऐ बहुतु बिकारा ॥

पाणी म्हणतो, "मी अनेक प्रकारे चांगला आहे." पण पाणी अनेक रूपे घेते.

ਏਤੇ ਰਸ ਛੋਡਿ ਹੋਵੈ ਸੰਨਿਆਸੀ ਨਾਨਕੁ ਕਹੈ ਵਿਚਾਰਾ ॥੨॥
एते रस छोडि होवै संनिआसी नानकु कहै विचारा ॥२॥

या स्वादिष्ट पदार्थांचा त्याग करून, माणूस खरा संन्यासी, अलिप्त संन्यासी बनतो. नानक चिंतन करून बोलतात. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਹਉ ਕਿਆ ਆਖਾ ਇਕ ਜੀਭ ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਕਿਨ ਹੀ ਪਾਇਆ ॥
हउ किआ आखा इक जीभ तेरा अंतु न किन ही पाइआ ॥

मी फक्त एकाच जिभेने काय बोलू शकतो? मला तुमच्या मर्यादा सापडत नाहीत.

ਸਚਾ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰਿ ਸੇ ਤੁਝ ਹੀ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇਆ ॥
सचा सबदु वीचारि से तुझ ही माहि समाइआ ॥

जे खरे शब्दाचे चिंतन करतात ते हे परमेश्वरा, तुझ्यात लीन होतात.

ਇਕਿ ਭਗਵਾ ਵੇਸੁ ਕਰਿ ਭਰਮਦੇ ਵਿਣੁ ਸਤਿਗੁਰ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਆ ॥
इकि भगवा वेसु करि भरमदे विणु सतिगुर किनै न पाइआ ॥

काही भगवी वस्त्रे परिधान करून फिरतात, पण खऱ्या गुरूशिवाय कोणालाच परमेश्वर सापडत नाही.

ਦੇਸ ਦਿਸੰਤਰ ਭਵਿ ਥਕੇ ਤੁਧੁ ਅੰਦਰਿ ਆਪੁ ਲੁਕਾਇਆ ॥
देस दिसंतर भवि थके तुधु अंदरि आपु लुकाइआ ॥

ते थकून जाईपर्यंत ते परदेशात व देशांत फिरतात, पण तू त्यांच्यामध्ये स्वतःला लपवून ठेवतोस.

ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਰਤੰਨੁ ਹੈ ਕਰਿ ਚਾਨਣੁ ਆਪਿ ਦਿਖਾਇਆ ॥
गुर का सबदु रतंनु है करि चानणु आपि दिखाइआ ॥

गुरूचे वचन हे एक रत्न आहे, ज्याद्वारे परमेश्वर प्रकाशतो आणि स्वतःला प्रकट करतो.

ਆਪਣਾ ਆਪੁ ਪਛਾਣਿਆ ਗੁਰਮਤੀ ਸਚਿ ਸਮਾਇਆ ॥
आपणा आपु पछाणिआ गुरमती सचि समाइआ ॥

स्वत:ची जाणीव करून, गुरूंच्या उपदेशाचे पालन केल्याने मनुष्य सत्यात लीन होतो.

ਆਵਾ ਗਉਣੁ ਬਜਾਰੀਆ ਬਾਜਾਰੁ ਜਿਨੀ ਰਚਾਇਆ ॥
आवा गउणु बजारीआ बाजारु जिनी रचाइआ ॥

ये-जा करत, फसवणूक करणारे आणि जादूगार त्यांचा जादूचा कार्यक्रम मांडतात.

ਇਕੁ ਥਿਰੁ ਸਚਾ ਸਾਲਾਹਣਾ ਜਿਨ ਮਨਿ ਸਚਾ ਭਾਇਆ ॥੨੫॥
इकु थिरु सचा सालाहणा जिन मनि सचा भाइआ ॥२५॥

परंतु ज्यांचे चित्त खऱ्या भगवंताने प्रसन्न झाले आहे, ते सत्पुरुष, नित्य स्थिर परमेश्वराची स्तुती करतात. ||२५||

ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
सलोक मः १ ॥

सालोक, पहिली मेहल:

ਨਾਨਕ ਮਾਇਆ ਕਰਮ ਬਿਰਖੁ ਫਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਫਲ ਵਿਸੁ ॥
नानक माइआ करम बिरखु फल अंम्रित फल विसु ॥

हे नानक, मायेने केलेल्या कर्माच्या झाडाला अमृत आणि विषारी फळ मिळते.

ਸਭ ਕਾਰਣ ਕਰਤਾ ਕਰੇ ਜਿਸੁ ਖਵਾਲੇ ਤਿਸੁ ॥੧॥
सभ कारण करता करे जिसु खवाले तिसु ॥१॥

कर्ता सर्व कर्म करतो; त्याच्या आज्ञेप्रमाणे आपण फळे खातो. ||1||

ਮਃ ੨ ॥
मः २ ॥

दुसरी मेहल:

ਨਾਨਕ ਦੁਨੀਆ ਕੀਆਂ ਵਡਿਆਈਆਂ ਅਗੀ ਸੇਤੀ ਜਾਲਿ ॥
नानक दुनीआ कीआं वडिआईआं अगी सेती जालि ॥

हे नानक, ऐहिक महानता आणि वैभव अग्नीत जाळून टाक.

ਏਨੀ ਜਲੀਈਂ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਇਕ ਨ ਚਲੀਆ ਨਾਲਿ ॥੨॥
एनी जलीईं नामु विसारिआ इक न चलीआ नालि ॥२॥

या होमहवनांमुळे मनुष्यांना भगवंताच्या नामाचा विसर पडला आहे. त्यापैकी एकही शेवटी तुमच्यासोबत जाणार नाही. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ ਹੋਇ ਨਿਬੇੜੁ ਹੁਕਮਿ ਚਲਾਇਆ ॥
सिरि सिरि होइ निबेड़ु हुकमि चलाइआ ॥

तो प्रत्येक जीवाचा न्याय करतो; त्याच्या आदेशानुसार, तो आपल्याला पुढे नेतो.

ਤੇਰੈ ਹਥਿ ਨਿਬੇੜੁ ਤੂਹੈ ਮਨਿ ਭਾਇਆ ॥
तेरै हथि निबेड़ु तूहै मनि भाइआ ॥

परमेश्वरा, न्याय तुझ्या हातात आहे. तू माझ्या मनाला आनंद देणारी आहेस.

ਕਾਲੁ ਚਲਾਏ ਬੰਨਿ ਕੋਇ ਨ ਰਖਸੀ ॥
कालु चलाए बंनि कोइ न रखसी ॥

नश्वराला मृत्यूने जखडून ठेवले आहे आणि दूर नेले आहे; त्याला कोणीही वाचवू शकत नाही.

ਜਰੁ ਜਰਵਾਣਾ ਕੰਨਿੑ ਚੜਿਆ ਨਚਸੀ ॥
जरु जरवाणा कंनि चड़िआ नचसी ॥

म्हातारपण, अत्याचारी, नश्वराच्या खांद्यावर नाचतो.

ਸਤਿਗੁਰੁ ਬੋਹਿਥੁ ਬੇੜੁ ਸਚਾ ਰਖਸੀ ॥
सतिगुरु बोहिथु बेड़ु सचा रखसी ॥

म्हणून खऱ्या गुरूंच्या बोटीवर चढा, आणि खरा प्रभु तुमची सुटका करील.

ਅਗਨਿ ਭਖੈ ਭੜਹਾੜੁ ਅਨਦਿਨੁ ਭਖਸੀ ॥
अगनि भखै भड़हाड़ु अनदिनु भखसी ॥

इच्छेचा अग्नी रात्रंदिवस नश्वरांना भस्म करत भट्टीसारखा जळतो.

ਫਾਥਾ ਚੁਗੈ ਚੋਗ ਹੁਕਮੀ ਛੁਟਸੀ ॥
फाथा चुगै चोग हुकमी छुटसी ॥

फसलेल्या पक्ष्यांप्रमाणे, मर्त्य कणीस चोखतात; परमेश्वराच्या आज्ञेनेच त्यांना मुक्ती मिळेल.

ਕਰਤਾ ਕਰੇ ਸੁ ਹੋਗੁ ਕੂੜੁ ਨਿਖੁਟਸੀ ॥੨੬॥
करता करे सु होगु कूड़ु निखुटसी ॥२६॥

निर्माणकर्ता जे काही करतो ते घडते; खोटे शेवटी अयशस्वी होईल. ||२६||


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430