श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 474


ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਆਪੇ ਹੀ ਕਰਣਾ ਕੀਓ ਕਲ ਆਪੇ ਹੀ ਤੈ ਧਾਰੀਐ ॥
आपे ही करणा कीओ कल आपे ही तै धारीऐ ॥

तूच सृष्टी निर्माण केलीस; तुम्ही स्वतःच त्यात तुमची शक्ती ओतली आहे.

ਦੇਖਹਿ ਕੀਤਾ ਆਪਣਾ ਧਰਿ ਕਚੀ ਪਕੀ ਸਾਰੀਐ ॥
देखहि कीता आपणा धरि कची पकी सारीऐ ॥

पृथ्वीच्या हरलेल्या आणि जिंकलेल्या फासेप्रमाणे तू तुझी निर्मिती पाहतोस.

ਜੋ ਆਇਆ ਸੋ ਚਲਸੀ ਸਭੁ ਕੋਈ ਆਈ ਵਾਰੀਐ ॥
जो आइआ सो चलसी सभु कोई आई वारीऐ ॥

जो कोणी आला आहे तो निघून जाईल. सर्वांना त्यांची पाळी येईल.

ਜਿਸ ਕੇ ਜੀਅ ਪਰਾਣ ਹਹਿ ਕਿਉ ਸਾਹਿਬੁ ਮਨਹੁ ਵਿਸਾਰੀਐ ॥
जिस के जीअ पराण हहि किउ साहिबु मनहु विसारीऐ ॥

जो आपल्या आत्म्याचा आणि आपल्या जीवनाचा श्वासोच्छ्वासाचा मालक आहे - आपण आपल्या मनातून त्या स्वामी आणि स्वामीला का विसरावे?

ਆਪਣ ਹਥੀ ਆਪਣਾ ਆਪੇ ਹੀ ਕਾਜੁ ਸਵਾਰੀਐ ॥੨੦॥
आपण हथी आपणा आपे ही काजु सवारीऐ ॥२०॥

आपल्या हातांनी, आपण आपल्या स्वतःच्या प्रकरणांचे निराकरण करूया. ||20||

ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
सलोकु महला २ ॥

सालोक, दुसरी मेहल:

ਏਹ ਕਿਨੇਹੀ ਆਸਕੀ ਦੂਜੈ ਲਗੈ ਜਾਇ ॥
एह किनेही आसकी दूजै लगै जाइ ॥

हे कोणत्या प्रकारचे प्रेम आहे, जे द्वैताला चिकटून आहे?

ਨਾਨਕ ਆਸਕੁ ਕਾਂਢੀਐ ਸਦ ਹੀ ਰਹੈ ਸਮਾਇ ॥
नानक आसकु कांढीऐ सद ही रहै समाइ ॥

हे नानक, त्यालाच प्रेमी म्हणतात, जो सदैव लीन असतो.

ਚੰਗੈ ਚੰਗਾ ਕਰਿ ਮੰਨੇ ਮੰਦੈ ਮੰਦਾ ਹੋਇ ॥
चंगै चंगा करि मंने मंदै मंदा होइ ॥

पण ज्याला त्याच्यासाठी चांगले केले जाते तेव्हाच चांगले वाटते आणि जेव्हा वाईट घडते तेव्हा त्याला वाईट वाटते

ਆਸਕੁ ਏਹੁ ਨ ਆਖੀਐ ਜਿ ਲੇਖੈ ਵਰਤੈ ਸੋਇ ॥੧॥
आसकु एहु न आखीऐ जि लेखै वरतै सोइ ॥१॥

- त्याला प्रियकर म्हणू नका. तो फक्त स्वतःच्या खात्यासाठी व्यवहार करतो. ||1||

ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥

दुसरी मेहल:

ਸਲਾਮੁ ਜਬਾਬੁ ਦੋਵੈ ਕਰੇ ਮੁੰਢਹੁ ਘੁਥਾ ਜਾਇ ॥
सलामु जबाबु दोवै करे मुंढहु घुथा जाइ ॥

जो आपल्या धन्याला आदरपूर्वक अभिवादन करतो आणि असभ्य नकार देतो, तो सुरुवातीपासूनच चुकीचा आहे.

ਨਾਨਕ ਦੋਵੈ ਕੂੜੀਆ ਥਾਇ ਨ ਕਾਈ ਪਾਇ ॥੨॥
नानक दोवै कूड़ीआ थाइ न काई पाइ ॥२॥

हे नानक, त्याची दोन्ही कृती खोटी आहे; त्याला परमेश्वराच्या दरबारात स्थान मिळत नाही. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਜਿਤੁ ਸੇਵਿਐ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ਸੋ ਸਾਹਿਬੁ ਸਦਾ ਸਮੑਾਲੀਐ ॥
जितु सेविऐ सुखु पाईऐ सो साहिबु सदा समालीऐ ॥

त्याची सेवा केल्याने शांती मिळते; चिंतन करा आणि त्या प्रभू आणि स्वामीचे सदैव वास करा.

ਜਿਤੁ ਕੀਤਾ ਪਾਈਐ ਆਪਣਾ ਸਾ ਘਾਲ ਬੁਰੀ ਕਿਉ ਘਾਲੀਐ ॥
जितु कीता पाईऐ आपणा सा घाल बुरी किउ घालीऐ ॥

अशी दुष्कृत्ये का करतोस, की तुला असे भोगावे लागतील?

ਮੰਦਾ ਮੂਲਿ ਨ ਕੀਚਈ ਦੇ ਲੰਮੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲੀਐ ॥
मंदा मूलि न कीचई दे लंमी नदरि निहालीऐ ॥

अजिबात वाईट करू नका; दूरदृष्टीने भविष्याकडे पहा.

ਜਿਉ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲਿ ਨ ਹਾਰੀਐ ਤੇਵੇਹਾ ਪਾਸਾ ਢਾਲੀਐ ॥
जिउ साहिब नालि न हारीऐ तेवेहा पासा ढालीऐ ॥

म्हणून फासे अशा प्रकारे फेकून द्या की तुम्ही तुमच्या स्वामी आणि स्वामीपासून गमावू नका.

ਕਿਛੁ ਲਾਹੇ ਉਪਰਿ ਘਾਲੀਐ ॥੨੧॥
किछु लाहे उपरि घालीऐ ॥२१॥

अशी कृत्ये करा ज्यामुळे तुम्हाला फायदा होईल. ||२१||

ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
सलोकु महला २ ॥

सालोक, दुसरी मेहल:

ਚਾਕਰੁ ਲਗੈ ਚਾਕਰੀ ਨਾਲੇ ਗਾਰਬੁ ਵਾਦੁ ॥
चाकरु लगै चाकरी नाले गारबु वादु ॥

जर एखादा सेवक व्यर्थ आणि वादग्रस्त होऊन सेवा करतो,

ਗਲਾ ਕਰੇ ਘਣੇਰੀਆ ਖਸਮ ਨ ਪਾਏ ਸਾਦੁ ॥
गला करे घणेरीआ खसम न पाए सादु ॥

तो त्याला पाहिजे तितके बोलू शकतो, परंतु तो त्याच्या स्वामीला संतुष्ट करणार नाही.

ਆਪੁ ਗਵਾਇ ਸੇਵਾ ਕਰੇ ਤਾ ਕਿਛੁ ਪਾਏ ਮਾਨੁ ॥
आपु गवाइ सेवा करे ता किछु पाए मानु ॥

परंतु जर त्याने आपला स्वाभिमान काढून टाकला आणि सेवा केली तर त्याचा सन्मान होईल.

ਨਾਨਕ ਜਿਸ ਨੋ ਲਗਾ ਤਿਸੁ ਮਿਲੈ ਲਗਾ ਸੋ ਪਰਵਾਨੁ ॥੧॥
नानक जिस नो लगा तिसु मिलै लगा सो परवानु ॥१॥

हे नानक, ज्याच्याशी तो जोडला गेला त्याच्यामध्ये विलीन झाला तर त्याची आसक्ती मान्य होते. ||1||

ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥

दुसरी मेहल:

ਜੋ ਜੀਇ ਹੋਇ ਸੁ ਉਗਵੈ ਮੁਹ ਕਾ ਕਹਿਆ ਵਾਉ ॥
जो जीइ होइ सु उगवै मुह का कहिआ वाउ ॥

मनात जे आहे, ते समोर येते; स्वतःहून बोललेले शब्द फक्त वारा आहेत.

ਬੀਜੇ ਬਿਖੁ ਮੰਗੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਵੇਖਹੁ ਏਹੁ ਨਿਆਉ ॥੨॥
बीजे बिखु मंगै अंम्रितु वेखहु एहु निआउ ॥२॥

तो विषाचे बीज पेरतो, आणि अमृताची मागणी करतो. बघा - हा कुठला न्याय? ||2||

ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥

दुसरी मेहल:

ਨਾਲਿ ਇਆਣੇ ਦੋਸਤੀ ਕਦੇ ਨ ਆਵੈ ਰਾਸਿ ॥
नालि इआणे दोसती कदे न आवै रासि ॥

मूर्खासोबतची मैत्री कधीच योग्य ठरत नाही.

ਜੇਹਾ ਜਾਣੈ ਤੇਹੋ ਵਰਤੈ ਵੇਖਹੁ ਕੋ ਨਿਰਜਾਸਿ ॥
जेहा जाणै तेहो वरतै वेखहु को निरजासि ॥

त्याला माहीत आहे, तो कृती करतो; पाहा, आणि ते तसे आहे हे पहा.

ਵਸਤੂ ਅੰਦਰਿ ਵਸਤੁ ਸਮਾਵੈ ਦੂਜੀ ਹੋਵੈ ਪਾਸਿ ॥
वसतू अंदरि वसतु समावै दूजी होवै पासि ॥

एक गोष्ट दुसऱ्या गोष्टीत लीन होऊ शकते, पण द्वैत त्यांना वेगळे ठेवते.

ਸਾਹਿਬ ਸੇਤੀ ਹੁਕਮੁ ਨ ਚਲੈ ਕਹੀ ਬਣੈ ਅਰਦਾਸਿ ॥
साहिब सेती हुकमु न चलै कही बणै अरदासि ॥

कोणीही स्वामींना आज्ञा देऊ शकत नाही; त्याऐवजी नम्र प्रार्थना करा.

ਕੂੜਿ ਕਮਾਣੈ ਕੂੜੋ ਹੋਵੈ ਨਾਨਕ ਸਿਫਤਿ ਵਿਗਾਸਿ ॥੩॥
कूड़ि कमाणै कूड़ो होवै नानक सिफति विगासि ॥३॥

असत्याचे आचरण केल्याने खोटेपणाच प्राप्त होतो. हे नानक, परमेश्वराच्या स्तुतीने, एक फुलतो. ||3||

ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥

दुसरी मेहल:

ਨਾਲਿ ਇਆਣੇ ਦੋਸਤੀ ਵਡਾਰੂ ਸਿਉ ਨੇਹੁ ॥
नालि इआणे दोसती वडारू सिउ नेहु ॥

मुर्खाशी मैत्री आणि भडक माणसाशी प्रेम,

ਪਾਣੀ ਅੰਦਰਿ ਲੀਕ ਜਿਉ ਤਿਸ ਦਾ ਥਾਉ ਨ ਥੇਹੁ ॥੪॥
पाणी अंदरि लीक जिउ तिस दा थाउ न थेहु ॥४॥

पाण्यामध्ये काढलेल्या रेषांप्रमाणे आहेत, ज्यात कोणताही खूण किंवा खूण नाही. ||4||

ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥

दुसरी मेहल:

ਹੋਇ ਇਆਣਾ ਕਰੇ ਕੰਮੁ ਆਣਿ ਨ ਸਕੈ ਰਾਸਿ ॥
होइ इआणा करे कंमु आणि न सकै रासि ॥

जर मूर्खाने एखादे काम केले तर तो ते योग्य करू शकत नाही.

ਜੇ ਇਕ ਅਧ ਚੰਗੀ ਕਰੇ ਦੂਜੀ ਭੀ ਵੇਰਾਸਿ ॥੫॥
जे इक अध चंगी करे दूजी भी वेरासि ॥५॥

जरी त्याने काही बरोबर केले तरी तो पुढची गोष्ट चुकीची करतो. ||5||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਚਾਕਰੁ ਲਗੈ ਚਾਕਰੀ ਜੇ ਚਲੈ ਖਸਮੈ ਭਾਇ ॥
चाकरु लगै चाकरी जे चलै खसमै भाइ ॥

जर एखादा सेवक, सेवा करत असेल तर, त्याच्या मालकाच्या इच्छेचे पालन करतो,

ਹੁਰਮਤਿ ਤਿਸ ਨੋ ਅਗਲੀ ਓਹੁ ਵਜਹੁ ਭਿ ਦੂਣਾ ਖਾਇ ॥
हुरमति तिस नो अगली ओहु वजहु भि दूणा खाइ ॥

त्याचा मान वाढतो आणि त्याला दुप्पट वेतन मिळते.

ਖਸਮੈ ਕਰੇ ਬਰਾਬਰੀ ਫਿਰਿ ਗੈਰਤਿ ਅੰਦਰਿ ਪਾਇ ॥
खसमै करे बराबरी फिरि गैरति अंदरि पाइ ॥

पण जर तो त्याच्या गुरूच्या बरोबरीचा दावा करतो, तर तो त्याच्या मालकाची नाराजी कमावतो.

ਵਜਹੁ ਗਵਾਏ ਅਗਲਾ ਮੁਹੇ ਮੁਹਿ ਪਾਣਾ ਖਾਇ ॥
वजहु गवाए अगला मुहे मुहि पाणा खाइ ॥

तो त्याचा संपूर्ण पगार गमावतो, आणि त्याच्या चेहऱ्यावर चपलाही मारल्या जातात.

ਜਿਸ ਦਾ ਦਿਤਾ ਖਾਵਣਾ ਤਿਸੁ ਕਹੀਐ ਸਾਬਾਸਿ ॥
जिस दा दिता खावणा तिसु कहीऐ साबासि ॥

ज्याच्याकडून आपण आपले पोषण प्राप्त करतो, आपण सर्व त्याचा उत्सव साजरा करूया.

ਨਾਨਕ ਹੁਕਮੁ ਨ ਚਲਈ ਨਾਲਿ ਖਸਮ ਚਲੈ ਅਰਦਾਸਿ ॥੨੨॥
नानक हुकमु न चलई नालि खसम चलै अरदासि ॥२२॥

हे नानक, कोणीही स्वामींना आज्ञा देऊ शकत नाही; त्याऐवजी आपण प्रार्थना करूया. ||२२||

ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
सलोकु महला २ ॥

सालोक, दुसरी मेहल:

ਏਹ ਕਿਨੇਹੀ ਦਾਤਿ ਆਪਸ ਤੇ ਜੋ ਪਾਈਐ ॥
एह किनेही दाति आपस ते जो पाईऐ ॥

ही कोणती देणगी आहे जी आपल्याला आपल्याच मागणीने मिळते?


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430