श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 550


ਅਨਦਿਨੁ ਸਹਸਾ ਕਦੇ ਨ ਚੂਕੈ ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ ਦੁਖੁ ਪਾਏ ॥
अनदिनु सहसा कदे न चूकै बिनु सबदै दुखु पाए ॥

रात्रंदिवस त्याची शंका कधीच थांबत नाही; शब्दाशिवाय त्याला वेदना होतात.

ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਲੋਭੁ ਅੰਤਰਿ ਸਬਲਾ ਨਿਤ ਧੰਧਾ ਕਰਤ ਵਿਹਾਏ ॥
कामु क्रोधु लोभु अंतरि सबला नित धंधा करत विहाए ॥

त्याच्या आत लैंगिक इच्छा, क्रोध आणि लोभ खूप शक्तिशाली आहेत; तो आपले जीवन सतत सांसारिक व्यवहारात गुंतून जातो.

ਚਰਣ ਕਰ ਦੇਖਤ ਸੁਣਿ ਥਕੇ ਦਿਹ ਮੁਕੇ ਨੇੜੈ ਆਏ ॥
चरण कर देखत सुणि थके दिह मुके नेड़ै आए ॥

त्याचे पाय, हात, डोळे आणि कान थकले आहेत; त्याचे दिवस मोजले गेले आहेत आणि त्याचा मृत्यू अटळ आहे.

ਸਚਾ ਨਾਮੁ ਨ ਲਗੋ ਮੀਠਾ ਜਿਤੁ ਨਾਮਿ ਨਵ ਨਿਧਿ ਪਾਏ ॥
सचा नामु न लगो मीठा जितु नामि नव निधि पाए ॥

खरे नाम त्याला गोड वाटत नाही - ज्या नामाने नऊ खजिना मिळतात.

ਜੀਵਤੁ ਮਰੈ ਮਰੈ ਫੁਨਿ ਜੀਵੈ ਤਾਂ ਮੋਖੰਤਰੁ ਪਾਏ ॥
जीवतु मरै मरै फुनि जीवै तां मोखंतरु पाए ॥

पण जर तो जिवंत असतानाच मेला असेल, तर मरणाने तो खऱ्या अर्थाने जगतो; त्यामुळे त्याला मुक्ती मिळते.

ਧੁਰਿ ਕਰਮੁ ਨ ਪਾਇਓ ਪਰਾਣੀ ਵਿਣੁ ਕਰਮਾ ਕਿਆ ਪਾਏ ॥
धुरि करमु न पाइओ पराणी विणु करमा किआ पाए ॥

पण जर त्याला अशा पूर्वनिर्धारित कर्माचा वरदहस्त नसेल, तर या कर्माशिवाय त्याला काय मिळणार?

ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਸਮਾਲਿ ਤੂ ਮੂੜੇ ਗਤਿ ਮਤਿ ਸਬਦੇ ਪਾਏ ॥
गुर का सबदु समालि तू मूड़े गति मति सबदे पाए ॥

गुरूंच्या वचनाचे स्मरण कर, मूर्खा; शब्दाद्वारे तुम्हाला मोक्ष आणि ज्ञान प्राप्त होईल.

ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਦ ਹੀ ਪਾਏ ਜਾਂ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ॥੨॥
नानक सतिगुरु तद ही पाए जां विचहु आपु गवाए ॥२॥

हे नानक, त्यालाच खरे गुरु सापडतात, जो आतून स्वाभिमान दूर करतो. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਜਿਸ ਦੈ ਚਿਤਿ ਵਸਿਆ ਮੇਰਾ ਸੁਆਮੀ ਤਿਸ ਨੋ ਕਿਉ ਅੰਦੇਸਾ ਕਿਸੈ ਗਲੈ ਦਾ ਲੋੜੀਐ ॥
जिस दै चिति वसिआ मेरा सुआमी तिस नो किउ अंदेसा किसै गलै दा लोड़ीऐ ॥

ज्याचे चैतन्य माझ्या सद्गुरूंनी भरलेले आहे - त्याला कशाचीही चिंता वाटावी?

ਹਰਿ ਸੁਖਦਾਤਾ ਸਭਨਾ ਗਲਾ ਕਾ ਤਿਸ ਨੋ ਧਿਆਇਦਿਆ ਕਿਵ ਨਿਮਖ ਘੜੀ ਮੁਹੁ ਮੋੜੀਐ ॥
हरि सुखदाता सभना गला का तिस नो धिआइदिआ किव निमख घड़ी मुहु मोड़ीऐ ॥

परमेश्वर शांती देणारा, सर्व गोष्टींचा स्वामी आहे; क्षणभर किंवा क्षणभरही आपण त्याच्या ध्यानापासून आपले तोंड का फिरवू?

ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਧਿਆਇਆ ਤਿਸ ਨੋ ਸਰਬ ਕਲਿਆਣ ਹੋਏ ਨਿਤ ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੀ ਸੰਗਤਿ ਜਾਇ ਬਹੀਐ ਮੁਹੁ ਜੋੜੀਐ ॥
जिनि हरि धिआइआ तिस नो सरब कलिआण होए नित संत जना की संगति जाइ बहीऐ मुहु जोड़ीऐ ॥

जो परमेश्वराचे चिंतन करतो त्याला सर्व सुख व सुखे प्राप्त होतात; आपण रोज जाऊ या, संत समाजात बसायला.

ਸਭਿ ਦੁਖ ਭੁਖ ਰੋਗ ਗਏ ਹਰਿ ਸੇਵਕ ਕੇ ਸਭਿ ਜਨ ਕੇ ਬੰਧਨ ਤੋੜੀਐ ॥
सभि दुख भुख रोग गए हरि सेवक के सभि जन के बंधन तोड़ीऐ ॥

परमेश्वराच्या सेवकाचे सर्व दुःख, भूक, रोग नाहीसे होतात; नम्रांचे बंधन फाटले आहे.

ਹਰਿ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਹੋਆ ਹਰਿ ਭਗਤੁ ਹਰਿ ਭਗਤ ਜਨਾ ਕੈ ਮੁਹਿ ਡਿਠੈ ਜਗਤੁ ਤਰਿਆ ਸਭੁ ਲੋੜੀਐ ॥੪॥
हरि किरपा ते होआ हरि भगतु हरि भगत जना कै मुहि डिठै जगतु तरिआ सभु लोड़ीऐ ॥४॥

परमेश्वराच्या कृपेने, माणूस परमेश्वराचा भक्त बनतो; प्रभूच्या नम्र भक्ताचे मुख पाहून संपूर्ण जगाचा उद्धार होतो आणि पार वाहून जातो. ||4||

ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
सलोक मः ३ ॥

सालोक, तिसरी मेहल:

ਸਾ ਰਸਨਾ ਜਲਿ ਜਾਉ ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਕਾ ਸੁਆਉ ਨ ਪਾਇਆ ॥
सा रसना जलि जाउ जिनि हरि का सुआउ न पाइआ ॥

ज्या जिभेने भगवंताच्या नामाचा आस्वाद घेतला नाही, ती जिभेला जाळून टाका.

ਨਾਨਕ ਰਸਨਾ ਸਬਦਿ ਰਸਾਇ ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਮੰਨਿ ਵਸਾਇਆ ॥੧॥
नानक रसना सबदि रसाइ जिनि हरि हरि मंनि वसाइआ ॥१॥

हे नानक, ज्याचे मन भगवंताच्या नामाने भरलेले आहे, हर, हर - त्याची जीभ शब्दाचा आस्वाद घेते. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਸਾ ਰਸਨਾ ਜਲਿ ਜਾਉ ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਉ ਵਿਸਾਰਿਆ ॥
सा रसना जलि जाउ जिनि हरि का नाउ विसारिआ ॥

भगवंताच्या नामाचा विसर पडलेली जीभ जाळून टाका.

ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਸਨਾ ਹਰਿ ਜਪੈ ਹਰਿ ਕੈ ਨਾਇ ਪਿਆਰਿਆ ॥੨॥
नानक गुरमुखि रसना हरि जपै हरि कै नाइ पिआरिआ ॥२॥

हे नानक, गुरुमुखाची जीभ परमेश्वराच्या नामाचा जप करते आणि त्याला परमेश्वराचे नाव आवडते. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਹਰਿ ਆਪੇ ਠਾਕੁਰੁ ਸੇਵਕੁ ਭਗਤੁ ਹਰਿ ਆਪੇ ਕਰੇ ਕਰਾਏ ॥
हरि आपे ठाकुरु सेवकु भगतु हरि आपे करे कराए ॥

परमेश्वर स्वतःच स्वामी, सेवक आणि भक्त आहे; परमेश्वर स्वतः कारणांचा कारण आहे.

ਹਰਿ ਆਪੇ ਵੇਖੈ ਵਿਗਸੈ ਆਪੇ ਜਿਤੁ ਭਾਵੈ ਤਿਤੁ ਲਾਏ ॥
हरि आपे वेखै विगसै आपे जितु भावै तितु लाए ॥

परमेश्वर स्वतः पाहतो आणि तो स्वतः आनंदित होतो. जशी त्याची इच्छा आहे, तशीच तो आपल्याला आज्ञा देतो.

ਹਰਿ ਇਕਨਾ ਮਾਰਗਿ ਪਾਏ ਆਪੇ ਹਰਿ ਇਕਨਾ ਉਝੜਿ ਪਾਏ ॥
हरि इकना मारगि पाए आपे हरि इकना उझड़ि पाए ॥

परमेश्वर काहींना मार्गावर ठेवतो आणि परमेश्वर इतरांना वाळवंटात नेतो.

ਹਰਿ ਸਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਸਚੁ ਤਪਾਵਸੁ ਕਰਿ ਵੇਖੈ ਚਲਤ ਸਬਾਏ ॥
हरि सचा साहिबु सचु तपावसु करि वेखै चलत सबाए ॥

परमेश्वर हाच खरा स्वामी आहे; त्याचा न्याय खरा आहे. तो त्याची सर्व नाटके मांडतो आणि पाहतो.

ਗੁਰਪਰਸਾਦਿ ਕਹੈ ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਹਰਿ ਸਚੇ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਏ ॥੫॥
गुरपरसादि कहै जनु नानकु हरि सचे के गुण गाए ॥५॥

गुरूंच्या कृपेने, सेवक नानक बोलतो आणि खऱ्या परमेश्वराची स्तुती गातो. ||5||

ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
सलोक मः ३ ॥

सालोक, तिसरी मेहल:

ਦਰਵੇਸੀ ਕੋ ਜਾਣਸੀ ਵਿਰਲਾ ਕੋ ਦਰਵੇਸੁ ॥
दरवेसी को जाणसी विरला को दरवेसु ॥

संन्यास समजणारा दर्विश, संत त्याग करणारा किती दुर्लभ आहे.

ਜੇ ਘਰਿ ਘਰਿ ਹੰਢੈ ਮੰਗਦਾ ਧਿਗੁ ਜੀਵਣੁ ਧਿਗੁ ਵੇਸੁ ॥
जे घरि घरि हंढै मंगदा धिगु जीवणु धिगु वेसु ॥

घरोघरी भीक मागत फिरणाऱ्याचे जीवन शापित आहे आणि कपडे शापित आहेत.

ਜੇ ਆਸਾ ਅੰਦੇਸਾ ਤਜਿ ਰਹੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਿਖਿਆ ਨਾਉ ॥
जे आसा अंदेसा तजि रहै गुरमुखि भिखिआ नाउ ॥

परंतु, जर त्याने आशा आणि चिंता सोडली आणि गुरुमुखाने त्याचे दान म्हणून नाम घेतले,

ਤਿਸ ਕੇ ਚਰਨ ਪਖਾਲੀਅਹਿ ਨਾਨਕ ਹਉ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਾਉ ॥੧॥
तिस के चरन पखालीअहि नानक हउ बलिहारै जाउ ॥१॥

मग नानक त्याचे पाय धुतात, आणि त्याला बलिदान देतात. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਨਾਨਕ ਤਰਵਰੁ ਏਕੁ ਫਲੁ ਦੁਇ ਪੰਖੇਰੂ ਆਹਿ ॥
नानक तरवरु एकु फलु दुइ पंखेरू आहि ॥

हे नानक, झाडाला एक फळ आहे, पण त्यावर दोन पक्षी बसलेले आहेत.

ਆਵਤ ਜਾਤ ਨ ਦੀਸਹੀ ਨਾ ਪਰ ਪੰਖੀ ਤਾਹਿ ॥
आवत जात न दीसही ना पर पंखी ताहि ॥

ते येताना किंवा जाताना दिसत नाहीत; या पक्ष्यांना पंख नसतात.

ਬਹੁ ਰੰਗੀ ਰਸ ਭੋਗਿਆ ਸਬਦਿ ਰਹੈ ਨਿਰਬਾਣੁ ॥
बहु रंगी रस भोगिआ सबदि रहै निरबाणु ॥

एकाला पुष्कळ आनंद मिळतो, तर दुसरा, शब्दाच्या माध्यमातून, निर्वाणामध्ये राहतो.

ਹਰਿ ਰਸਿ ਫਲਿ ਰਾਤੇ ਨਾਨਕਾ ਕਰਮਿ ਸਚਾ ਨੀਸਾਣੁ ॥੨॥
हरि रसि फलि राते नानका करमि सचा नीसाणु ॥२॥

हे नानक, भगवंताच्या नामाच्या फळाच्या सूक्ष्म साराने ओतप्रोत होऊन, आत्मा देवाच्या कृपेची खरी चिन्हे धारण करतो. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਆਪੇ ਧਰਤੀ ਆਪੇ ਹੈ ਰਾਹਕੁ ਆਪਿ ਜੰਮਾਇ ਪੀਸਾਵੈ ॥
आपे धरती आपे है राहकु आपि जंमाइ पीसावै ॥

तो स्वतःच शेत आहे आणि तो स्वतःच शेतकरी आहे. तो स्वतः धान्य पिकवतो आणि दळतो.

ਆਪਿ ਪਕਾਵੈ ਆਪਿ ਭਾਂਡੇ ਦੇਇ ਪਰੋਸੈ ਆਪੇ ਹੀ ਬਹਿ ਖਾਵੈ ॥
आपि पकावै आपि भांडे देइ परोसै आपे ही बहि खावै ॥

तो स्वतः स्वयंपाक करतो, तो स्वतःच जेवण ताटात घालतो आणि तो स्वतःच जेवायला बसतो.


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430