श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 1376


ਹਾਥ ਪਾਉ ਕਰਿ ਕਾਮੁ ਸਭੁ ਚੀਤੁ ਨਿਰੰਜਨ ਨਾਲਿ ॥੨੧੩॥
हाथ पाउ करि कामु सभु चीतु निरंजन नालि ॥२१३॥

हात पायांनी सर्व कामे करा, पण आपले चैतन्य निष्कलंक परमेश्वराकडेच राहू द्या. ||२१३||

ਮਹਲਾ ੫ ॥
महला ५ ॥

पाचवी मेहल:

ਕਬੀਰਾ ਹਮਰਾ ਕੋ ਨਹੀ ਹਮ ਕਿਸ ਹੂ ਕੇ ਨਾਹਿ ॥
कबीरा हमरा को नही हम किस हू के नाहि ॥

कबीर, कोणीही माझा नाही आणि मी कोणाचाही नाही.

ਜਿਨਿ ਇਹੁ ਰਚਨੁ ਰਚਾਇਆ ਤਿਸ ਹੀ ਮਾਹਿ ਸਮਾਹਿ ॥੨੧੪॥
जिनि इहु रचनु रचाइआ तिस ही माहि समाहि ॥२१४॥

ज्याने सृष्टी निर्माण केली - त्याच्यामध्ये मी लीन होईन. ||२१४||

ਕਬੀਰ ਕੀਚੜਿ ਆਟਾ ਗਿਰਿ ਪਰਿਆ ਕਿਛੂ ਨ ਆਇਓ ਹਾਥ ॥
कबीर कीचड़ि आटा गिरि परिआ किछू न आइओ हाथ ॥

कबीर, पीठ चिखलात पडले आहे; माझ्या हातात काहीच आले नाही.

ਪੀਸਤ ਪੀਸਤ ਚਾਬਿਆ ਸੋਈ ਨਿਬਹਿਆ ਸਾਥ ॥੨੧੫॥
पीसत पीसत चाबिआ सोई निबहिआ साथ ॥२१५॥

ग्राउंड असताना जे खाल्ले - तेच काही उपयोगाचे आहे. ||२१५||

ਕਬੀਰ ਮਨੁ ਜਾਨੈ ਸਭ ਬਾਤ ਜਾਨਤ ਹੀ ਅਉਗਨੁ ਕਰੈ ॥
कबीर मनु जानै सभ बात जानत ही अउगनु करै ॥

कबीर, नश्वर सर्व काही जाणतो, आणि तरीही तो चुका करतो.

ਕਾਹੇ ਕੀ ਕੁਸਲਾਤ ਹਾਥਿ ਦੀਪੁ ਕੂਏ ਪਰੈ ॥੨੧੬॥
काहे की कुसलात हाथि दीपु कूए परै ॥२१६॥

एखाद्याच्या हातात दिवा, तो विहिरीत पडला तर काय फायदा? ||२१६||

ਕਬੀਰ ਲਾਗੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸੁਜਾਨ ਸਿਉ ਬਰਜੈ ਲੋਗੁ ਅਜਾਨੁ ॥
कबीर लागी प्रीति सुजान सिउ बरजै लोगु अजानु ॥

कबीर, मी सर्वज्ञ परमेश्वराच्या प्रेमात आहे; अज्ञानी लोक मला रोखण्याचा प्रयत्न करतात.

ਤਾ ਸਿਉ ਟੂਟੀ ਕਿਉ ਬਨੈ ਜਾ ਕੇ ਜੀਅ ਪਰਾਨ ॥੨੧੭॥
ता सिउ टूटी किउ बनै जा के जीअ परान ॥२१७॥

ज्याच्याकडे आपला आत्मा आणि जीवनाचा श्वास आहे, त्याच्याशी मी कधीही संबंध कसा तोडू शकतो. ||२१७||

ਕਬੀਰ ਕੋਠੇ ਮੰਡਪ ਹੇਤੁ ਕਰਿ ਕਾਹੇ ਮਰਹੁ ਸਵਾਰਿ ॥
कबीर कोठे मंडप हेतु करि काहे मरहु सवारि ॥

कबीर, तुमच्या घराच्या आणि वाड्याच्या सजावटीच्या प्रेमापोटी स्वतःला का मारायचे?

ਕਾਰਜੁ ਸਾਢੇ ਤੀਨਿ ਹਥ ਘਨੀ ਤ ਪਉਨੇ ਚਾਰਿ ॥੨੧੮॥
कारजु साढे तीनि हथ घनी त पउने चारि ॥२१८॥

सरतेशेवटी, फक्त सहा फूट किंवा त्याहून थोडे अधिक, तुमची चिठ्ठी असेल. ||२१८||

ਕਬੀਰ ਜੋ ਮੈ ਚਿਤਵਉ ਨਾ ਕਰੈ ਕਿਆ ਮੇਰੇ ਚਿਤਵੇ ਹੋਇ ॥
कबीर जो मै चितवउ ना करै किआ मेरे चितवे होइ ॥

कबीर, मला जे काही हवे आहे ते घडत नाही. केवळ विचार करून मी काय साध्य करू शकतो?

ਅਪਨਾ ਚਿਤਵਿਆ ਹਰਿ ਕਰੈ ਜੋ ਮੇਰੇ ਚਿਤਿ ਨ ਹੋਇ ॥੨੧੯॥
अपना चितविआ हरि करै जो मेरे चिति न होइ ॥२१९॥

परमेश्वराला वाटेल ते करतो; हे माझ्यावर अजिबात नाही. ||२१९||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਚਿੰਤਾ ਭਿ ਆਪਿ ਕਰਾਇਸੀ ਅਚਿੰਤੁ ਭਿ ਆਪੇ ਦੇਇ ॥
चिंता भि आपि कराइसी अचिंतु भि आपे देइ ॥

देव स्वतःच मनुष्यांना चिंताग्रस्त करतो आणि स्वतःच चिंता दूर करतो.

ਨਾਨਕ ਸੋ ਸਾਲਾਹੀਐ ਜਿ ਸਭਨਾ ਸਾਰ ਕਰੇਇ ॥੨੨੦॥
नानक सो सालाहीऐ जि सभना सार करेइ ॥२२०॥

हे नानक, सर्वांची काळजी घेणाऱ्याची स्तुती करा. ||२२०||

ਮਃ ੫ ॥
मः ५ ॥

पाचवी मेहल:

ਕਬੀਰ ਰਾਮੁ ਨ ਚੇਤਿਓ ਫਿਰਿਆ ਲਾਲਚ ਮਾਹਿ ॥
कबीर रामु न चेतिओ फिरिआ लालच माहि ॥

कबीर, मर्त्य परमेश्वराचे स्मरण करत नाही; तो लोभात मग्न होऊन फिरतो.

ਪਾਪ ਕਰੰਤਾ ਮਰਿ ਗਇਆ ਅਉਧ ਪੁਨੀ ਖਿਨ ਮਾਹਿ ॥੨੨੧॥
पाप करंता मरि गइआ अउध पुनी खिन माहि ॥२२१॥

पाप करत असताना तो मरतो आणि त्याचे आयुष्य एका क्षणात संपते. ||२२१||

ਕਬੀਰ ਕਾਇਆ ਕਾਚੀ ਕਾਰਵੀ ਕੇਵਲ ਕਾਚੀ ਧਾਤੁ ॥
कबीर काइआ काची कारवी केवल काची धातु ॥

कबीर, शरीर हे मातीच्या भांड्यासारखे किंवा ठिसूळ धातूच्या भांड्यासारखे आहे.

ਸਾਬਤੁ ਰਖਹਿ ਤ ਰਾਮ ਭਜੁ ਨਾਹਿ ਤ ਬਿਨਠੀ ਬਾਤ ॥੨੨੨॥
साबतु रखहि त राम भजु नाहि त बिनठी बात ॥२२२॥

जर तुम्हाला ते सुरक्षित आणि निरोगी ठेवायचे असेल तर कंपन करा आणि परमेश्वराचे ध्यान करा; अन्यथा, वस्तू खंडित होईल. ||२२२||

ਕਬੀਰ ਕੇਸੋ ਕੇਸੋ ਕੂਕੀਐ ਨ ਸੋਈਐ ਅਸਾਰ ॥
कबीर केसो केसो कूकीऐ न सोईऐ असार ॥

कबीर, सुंदर केस असलेल्या परमेश्वराचे नामस्मरण कर; नकळत झोपू नका.

ਰਾਤਿ ਦਿਵਸ ਕੇ ਕੂਕਨੇ ਕਬਹੂ ਕੇ ਸੁਨੈ ਪੁਕਾਰ ॥੨੨੩॥
राति दिवस के कूकने कबहू के सुनै पुकार ॥२२३॥

रात्रंदिवस त्याच्या नामाचा जप केल्याने शेवटी परमेश्वर तुमची हाक ऐकेल. ||२२३||

ਕਬੀਰ ਕਾਇਆ ਕਜਲੀ ਬਨੁ ਭਇਆ ਮਨੁ ਕੁੰਚਰੁ ਮਯ ਮੰਤੁ ॥
कबीर काइआ कजली बनु भइआ मनु कुंचरु मय मंतु ॥

कबीर, शरीर हे केळीचे वन आहे आणि मन हे नशा केलेला हत्ती आहे.

ਅੰਕਸੁ ਗੵਾਨੁ ਰਤਨੁ ਹੈ ਖੇਵਟੁ ਬਿਰਲਾ ਸੰਤੁ ॥੨੨੪॥
अंकसु ग्यानु रतनु है खेवटु बिरला संतु ॥२२४॥

अध्यात्मिक शहाणपणाचे रत्न हे उत्पादन आहे आणि दुर्मिळ संत हा स्वार आहे. ||२२४||

ਕਬੀਰ ਰਾਮ ਰਤਨੁ ਮੁਖੁ ਕੋਥਰੀ ਪਾਰਖ ਆਗੈ ਖੋਲਿ ॥
कबीर राम रतनु मुखु कोथरी पारख आगै खोलि ॥

कबीर, परमेश्वराचे नाव हे रत्न आहे आणि तोंड हे पर्स आहे; ही पर्स मूल्यांकनकर्त्याला उघडा.

ਕੋਈ ਆਇ ਮਿਲੈਗੋ ਗਾਹਕੀ ਲੇਗੋ ਮਹਗੇ ਮੋਲਿ ॥੨੨੫॥
कोई आइ मिलैगो गाहकी लेगो महगे मोलि ॥२२५॥

जर खरेदीदार सापडला तर त्याची किंमत जास्त असेल. ||२२५||

ਕਬੀਰ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਜਾਨਿਓ ਨਹੀ ਪਾਲਿਓ ਕਟਕੁ ਕੁਟੰਬੁ ॥
कबीर राम नामु जानिओ नही पालिओ कटकु कुटंबु ॥

कबीर, नश्वराला परमेश्वराचे नाव माहित नाही, परंतु त्याने खूप मोठे कुटुंब वाढवले आहे.

ਧੰਧੇ ਹੀ ਮਹਿ ਮਰਿ ਗਇਓ ਬਾਹਰਿ ਭਈ ਨ ਬੰਬ ॥੨੨੬॥
धंधे ही महि मरि गइओ बाहरि भई न बंब ॥२२६॥

तो त्याच्या सांसारिक व्यवहारातच मरण पावतो आणि मग तो बाह्य जगात ऐकला जात नाही. ||२२६||

ਕਬੀਰ ਆਖੀ ਕੇਰੇ ਮਾਟੁਕੇ ਪਲੁ ਪਲੁ ਗਈ ਬਿਹਾਇ ॥
कबीर आखी केरे माटुके पलु पलु गई बिहाइ ॥

कबीर, क्षणोक्षणी, डोळ्याच्या झटक्यात, आयुष्य निघून जात आहे.

ਮਨੁ ਜੰਜਾਲੁ ਨ ਛੋਡਈ ਜਮ ਦੀਆ ਦਮਾਮਾ ਆਇ ॥੨੨੭॥
मनु जंजालु न छोडई जम दीआ दमामा आइ ॥२२७॥

नश्वर त्याच्या सांसारिक गुंता सोडत नाही; मृत्यूचा दूत आत जातो आणि ड्रम वाजवतो. ||२२७||

ਕਬੀਰ ਤਰਵਰ ਰੂਪੀ ਰਾਮੁ ਹੈ ਫਲ ਰੂਪੀ ਬੈਰਾਗੁ ॥
कबीर तरवर रूपी रामु है फल रूपी बैरागु ॥

कबीर, परमेश्वर वृक्ष आहे आणि जगाचा मोहभंग हे फळ आहे.

ਛਾਇਆ ਰੂਪੀ ਸਾਧੁ ਹੈ ਜਿਨਿ ਤਜਿਆ ਬਾਦੁ ਬਿਬਾਦੁ ॥੨੨੮॥
छाइआ रूपी साधु है जिनि तजिआ बादु बिबादु ॥२२८॥

निरुपयोगी युक्तिवाद सोडून दिलेला पवित्र मनुष्य वृक्षाची सावली आहे. ||२२८||

ਕਬੀਰ ਐਸਾ ਬੀਜੁ ਬੋਇ ਬਾਰਹ ਮਾਸ ਫਲੰਤ ॥
कबीर ऐसा बीजु बोइ बारह मास फलंत ॥

कबीर, बारा महिने फळ देणाऱ्या रोपाच्या बिया लाव.

ਸੀਤਲ ਛਾਇਆ ਗਹਿਰ ਫਲ ਪੰਖੀ ਕੇਲ ਕਰੰਤ ॥੨੨੯॥
सीतल छाइआ गहिर फल पंखी केल करंत ॥२२९॥

थंडगार सावली आणि भरपूर फळे, ज्यावर पक्षी आनंदाने खेळतात. ||२२९||

ਕਬੀਰ ਦਾਤਾ ਤਰਵਰੁ ਦਯਾ ਫਲੁ ਉਪਕਾਰੀ ਜੀਵੰਤ ॥
कबीर दाता तरवरु दया फलु उपकारी जीवंत ॥

कबीर, महान दाता हा वृक्ष आहे, जो सर्वांना करुणेचे फळ देतो.

ਪੰਖੀ ਚਲੇ ਦਿਸਾਵਰੀ ਬਿਰਖਾ ਸੁਫਲ ਫਲੰਤ ॥੨੩੦॥
पंखी चले दिसावरी बिरखा सुफल फलंत ॥२३०॥

जेव्हा पक्षी इतर देशांत स्थलांतरित होतात, तेव्हा हे वृक्ष, तू फळे देतोस. ||२३०||

ਕਬੀਰ ਸਾਧੂ ਸੰਗੁ ਪਰਾਪਤੀ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇ ਲਿਲਾਟ ॥
कबीर साधू संगु परापती लिखिआ होइ लिलाट ॥

कबीर, नश्वराच्या कपाळावर असे प्रारब्ध लिहिलेले असेल तर तो साधु संगत, पवित्र संगत शोधतो.


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430