श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 1013


ਅੰਤਰਿ ਅਗਨਿ ਨ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਬੂਝੈ ਬਾਹਰਿ ਪੂਅਰ ਤਾਪੈ ॥
अंतरि अगनि न गुर बिनु बूझै बाहरि पूअर तापै ॥

गुरूंशिवाय आतली आग विझत नाही; आणि बाहेर अजूनही आग जळत आहे.

ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਬਿਨੁ ਭਗਤਿ ਨ ਹੋਵੀ ਕਿਉ ਕਰਿ ਚੀਨਸਿ ਆਪੈ ॥
गुर सेवा बिनु भगति न होवी किउ करि चीनसि आपै ॥

गुरूंची सेवा केल्याशिवाय भक्ती होत नाही. कोणी स्वतःहून परमेश्वराला कसे ओळखू शकेल?

ਨਿੰਦਾ ਕਰਿ ਕਰਿ ਨਰਕ ਨਿਵਾਸੀ ਅੰਤਰਿ ਆਤਮ ਜਾਪੈ ॥
निंदा करि करि नरक निवासी अंतरि आतम जापै ॥

इतरांची निंदा करणे, नरकात राहणे; त्याच्या आत धुक्याचा अंधार आहे.

ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਭਰਮਿ ਵਿਗੂਚਹਿ ਕਿਉ ਮਲੁ ਧੋਪੈ ਪਾਪੈ ॥੩॥
अठसठि तीरथ भरमि विगूचहि किउ मलु धोपै पापै ॥३॥

अठ्ठावन्न पवित्र तीर्थक्षेत्री भटकून तो उध्वस्त होतो. पापाची घाण कशी धुता येईल? ||3||

ਛਾਣੀ ਖਾਕੁ ਬਿਭੂਤ ਚੜਾਈ ਮਾਇਆ ਕਾ ਮਗੁ ਜੋਹੈ ॥
छाणी खाकु बिभूत चड़ाई माइआ का मगु जोहै ॥

तो धूळ चाळतो, आणि आपल्या शरीरावर राख लावतो, परंतु तो मायेच्या संपत्तीचा मार्ग शोधत असतो.

ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਏਕੁ ਨ ਜਾਣੈ ਸਾਚੁ ਕਹੇ ਤੇ ਛੋਹੈ ॥
अंतरि बाहरि एकु न जाणै साचु कहे ते छोहै ॥

अंतर्यामी आणि बाह्यतः तो एकच परमेश्वर ओळखत नाही; जर कोणी त्याला सत्य सांगितले तर त्याला राग येतो.

ਪਾਠੁ ਪੜੈ ਮੁਖਿ ਝੂਠੋ ਬੋਲੈ ਨਿਗੁਰੇ ਕੀ ਮਤਿ ਓਹੈ ॥
पाठु पड़ै मुखि झूठो बोलै निगुरे की मति ओहै ॥

तो शास्त्रे वाचतो, पण खोटे बोलतो; ज्याला गुरु नाही त्याची बुद्धी अशी आहे.

ਨਾਮੁ ਨ ਜਪਈ ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਕਿਉ ਸੋਹੈ ॥੪॥
नामु न जपई किउ सुखु पावै बिनु नावै किउ सोहै ॥४॥

नामाचा जप केल्याशिवाय त्याला शांती कशी मिळेल? नामाशिवाय तो चांगला कसा दिसेल? ||4||

ਮੂੰਡੁ ਮੁਡਾਇ ਜਟਾ ਸਿਖ ਬਾਧੀ ਮੋਨਿ ਰਹੈ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
मूंडु मुडाइ जटा सिख बाधी मोनि रहै अभिमाना ॥

काहीजण मुंडण करतात, काहींनी आपले केस मॅट केलेल्या पेचांमध्ये ठेवतात; काही जण ते वेण्यांमध्ये ठेवतात, तर काही गप्प बसतात, अहंकारी अभिमानाने भरलेले असतात.

ਮਨੂਆ ਡੋਲੈ ਦਹ ਦਿਸ ਧਾਵੈ ਬਿਨੁ ਰਤ ਆਤਮ ਗਿਆਨਾ ॥
मनूआ डोलै दह दिस धावै बिनु रत आतम गिआना ॥

त्यांची मने प्रेमळ भक्ती आणि आत्म्याच्या ज्ञानाशिवाय दहा दिशांना डगमगतात आणि भटकतात.

ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਛੋਡਿ ਮਹਾ ਬਿਖੁ ਪੀਵੈ ਮਾਇਆ ਕਾ ਦੇਵਾਨਾ ॥
अंम्रितु छोडि महा बिखु पीवै माइआ का देवाना ॥

ते अमृताचा त्याग करतात, आणि मायेने वेडे झालेले घातक विष पितात.

ਕਿਰਤੁ ਨ ਮਿਟਈ ਹੁਕਮੁ ਨ ਬੂਝੈ ਪਸੂਆ ਮਾਹਿ ਸਮਾਨਾ ॥੫॥
किरतु न मिटई हुकमु न बूझै पसूआ माहि समाना ॥५॥

भूतकाळातील कृती पुसल्या जाऊ शकत नाहीत; परमेश्वराची आज्ञा न समजल्याने ते पशू बनतात. ||5||

ਹਾਥ ਕਮੰਡਲੁ ਕਾਪੜੀਆ ਮਨਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਉਪਜੀ ਭਾਰੀ ॥
हाथ कमंडलु कापड़ीआ मनि त्रिसना उपजी भारी ॥

हातात वाडगा घेऊन, त्याचा पॅच केलेला कोट घातला, त्याच्या मनात खूप इच्छा निर्माण झाल्या.

ਇਸਤ੍ਰੀ ਤਜਿ ਕਰਿ ਕਾਮਿ ਵਿਆਪਿਆ ਚਿਤੁ ਲਾਇਆ ਪਰ ਨਾਰੀ ॥
इसत्री तजि करि कामि विआपिआ चितु लाइआ पर नारी ॥

स्वत:च्या पत्नीचा त्याग करून तो कामवासनेत मग्न असतो; त्याचे विचार इतरांच्या बायकांवर असतात.

ਸਿਖ ਕਰੇ ਕਰਿ ਸਬਦੁ ਨ ਚੀਨੈ ਲੰਪਟੁ ਹੈ ਬਾਜਾਰੀ ॥
सिख करे करि सबदु न चीनै लंपटु है बाजारी ॥

तो शिकवतो आणि उपदेश करतो, परंतु शब्दाचे चिंतन करत नाही; तो रस्त्यावर खरेदी आणि विकला जातो.

ਅੰਤਰਿ ਬਿਖੁ ਬਾਹਰਿ ਨਿਭਰਾਤੀ ਤਾ ਜਮੁ ਕਰੇ ਖੁਆਰੀ ॥੬॥
अंतरि बिखु बाहरि निभराती ता जमु करे खुआरी ॥६॥

आत विष घेऊन, तो संशयमुक्त असल्याचे भासवतो; तो मृत्यूच्या दूताने उद्ध्वस्त आणि अपमानित केला आहे. ||6||

ਸੋ ਸੰਨਿਆਸੀ ਜੋ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵੈ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ॥
सो संनिआसी जो सतिगुर सेवै विचहु आपु गवाए ॥

तो एकटाच संन्यासी आहे, जो खऱ्या गुरूंची सेवा करतो आणि आतून स्वतःचा अहंकार काढून टाकतो.

ਛਾਦਨ ਭੋਜਨ ਕੀ ਆਸ ਨ ਕਰਈ ਅਚਿੰਤੁ ਮਿਲੈ ਸੋ ਪਾਏ ॥
छादन भोजन की आस न करई अचिंतु मिलै सो पाए ॥

तो कपडे किंवा अन्न मागत नाही; न मागता, त्याला जे मिळते ते तो स्वीकारतो.

ਬਕੈ ਨ ਬੋਲੈ ਖਿਮਾ ਧਨੁ ਸੰਗ੍ਰਹੈ ਤਾਮਸੁ ਨਾਮਿ ਜਲਾਏ ॥
बकै न बोलै खिमा धनु संग्रहै तामसु नामि जलाए ॥

तो रिकामे शब्द बोलत नाही; तो सहनशीलतेची संपत्ती गोळा करतो आणि नामाने त्याचा राग जाळून टाकतो.

ਧਨੁ ਗਿਰਹੀ ਸੰਨਿਆਸੀ ਜੋਗੀ ਜਿ ਹਰਿ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਏ ॥੭॥
धनु गिरही संनिआसी जोगी जि हरि चरणी चितु लाए ॥७॥

धन्य असा गृहस्थ, संन्यासी आणि योगी, जो आपले चैतन्य परमेश्वराच्या चरणांवर केंद्रित करतो. ||7||

ਆਸ ਨਿਰਾਸ ਰਹੈ ਸੰਨਿਆਸੀ ਏਕਸੁ ਸਿਉ ਲਿਵ ਲਾਏ ॥
आस निरास रहै संनिआसी एकसु सिउ लिव लाए ॥

आशेमध्ये, संन्यासी आशेने अविचल राहतो; तो एका परमेश्वरावर प्रेमाने लक्ष केंद्रित करतो.

ਹਰਿ ਰਸੁ ਪੀਵੈ ਤਾ ਸਾਤਿ ਆਵੈ ਨਿਜ ਘਰਿ ਤਾੜੀ ਲਾਏ ॥
हरि रसु पीवै ता साति आवै निज घरि ताड़ी लाए ॥

तो परमेश्वराच्या उदात्त तत्वात मद्यपान करतो आणि त्यामुळे त्याला शांती आणि शांती मिळते; स्वतःच्या घरात, तो ध्यानाच्या खोल समाधित लीन राहतो.

ਮਨੂਆ ਨ ਡੋਲੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਧਾਵਤੁ ਵਰਜਿ ਰਹਾਏ ॥
मनूआ न डोलै गुरमुखि बूझै धावतु वरजि रहाए ॥

त्याचे मन डगमगत नाही; गुरुमुख म्हणून, तो समजतो. तो बाहेर भटकण्यापासून रोखतो.

ਗ੍ਰਿਹੁ ਸਰੀਰੁ ਗੁਰਮਤੀ ਖੋਜੇ ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਏ ॥੮॥
ग्रिहु सरीरु गुरमती खोजे नामु पदारथु पाए ॥८॥

गुरूंच्या शिकवणीनुसार, तो आपल्या देहाचे घर शोधतो, आणि नामाची संपत्ती प्राप्त करतो. ||8||

ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਸਨੁ ਮਹੇਸੁ ਸਰੇਸਟ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਵੀਚਾਰੀ ॥
ब्रहमा बिसनु महेसु सरेसट नामि रते वीचारी ॥

ब्रह्मा, विष्णू आणि शिव हे श्रेष्ठ आहेत, नामाच्या चिंतनात्मक ध्यानाने भारलेले आहेत.

ਖਾਣੀ ਬਾਣੀ ਗਗਨ ਪਤਾਲੀ ਜੰਤਾ ਜੋਤਿ ਤੁਮਾਰੀ ॥
खाणी बाणी गगन पताली जंता जोति तुमारी ॥

सृष्टीचे स्त्रोत, वाणी, स्वर्ग आणि पाताळ, सर्व प्राणी आणि प्राणी, तुझ्या प्रकाशाने ओतलेले आहेत.

ਸਭਿ ਸੁਖ ਮੁਕਤਿ ਨਾਮ ਧੁਨਿ ਬਾਣੀ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਉਰ ਧਾਰੀ ॥
सभि सुख मुकति नाम धुनि बाणी सचु नामु उर धारी ॥

सर्व सुखसोयी आणि मुक्ती नामात आणि गुरूंच्या बाण्यातील स्पंदने आढळतात; मी खरे नाम माझ्या हृदयात धारण केले आहे.

ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਨਹੀ ਛੂਟਸਿ ਨਾਨਕ ਸਾਚੀ ਤਰੁ ਤੂ ਤਾਰੀ ॥੯॥੭॥
नाम बिना नही छूटसि नानक साची तरु तू तारी ॥९॥७॥

नामाशिवाय कोणाचा उद्धार होत नाही; हे नानक, सत्यासह, पलीकडे जा. ||9||7||

ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥
मारू महला १ ॥

मारू, पहिली मेहल:

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਸੰਜੋਗਿ ਉਪਾਏ ਰਕਤੁ ਬਿੰਦੁ ਮਿਲਿ ਪਿੰਡੁ ਕਰੇ ॥
मात पिता संजोगि उपाए रकतु बिंदु मिलि पिंडु करे ॥

आई आणि वडिलांच्या मिलनातून गर्भाची निर्मिती होते. अंडी आणि शुक्राणू एकत्र येऊन शरीर तयार करतात.

ਅੰਤਰਿ ਗਰਭ ਉਰਧਿ ਲਿਵ ਲਾਗੀ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਸਾਰੇ ਦਾਤਿ ਕਰੇ ॥੧॥
अंतरि गरभ उरधि लिव लागी सो प्रभु सारे दाति करे ॥१॥

गर्भात उलथापालथ, ते प्रेमाने परमेश्वरावर वास करते; देव त्याची सोय करतो, आणि तिथे त्याला पोषण देतो. ||1||

ਸੰਸਾਰੁ ਭਵਜਲੁ ਕਿਉ ਤਰੈ ॥
संसारु भवजलु किउ तरै ॥

तो भयंकर विश्वसागर कसा पार करेल?

ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਪਾਈਐ ਅਫਰਿਓ ਭਾਰੁ ਅਫਾਰੁ ਟਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
गुरमुखि नामु निरंजनु पाईऐ अफरिओ भारु अफारु टरै ॥१॥ रहाउ ॥

गुरुमुखाला निष्कलंक नाम, परमेश्वराचे नाम प्राप्त होते; पापांचा असह्य भार दूर होतो. ||1||विराम||

ਤੇ ਗੁਣ ਵਿਸਰਿ ਗਏ ਅਪਰਾਧੀ ਮੈ ਬਉਰਾ ਕਿਆ ਕਰਉ ਹਰੇ ॥
ते गुण विसरि गए अपराधी मै बउरा किआ करउ हरे ॥

परमेश्वरा, मी तुझे गुण विसरलो आहे; मी वेडा आहे - आता मी काय करू?

ਤੂ ਦਾਤਾ ਦਇਆਲੁ ਸਭੈ ਸਿਰਿ ਅਹਿਨਿਸਿ ਦਾਤਿ ਸਮਾਰਿ ਕਰੇ ॥੨॥
तू दाता दइआलु सभै सिरि अहिनिसि दाति समारि करे ॥२॥

सर्वांच्या मस्तकाच्या वर तू दयाळू दाता आहेस. रात्रंदिवस तू भेटवस्तू देतोस आणि सर्वांची काळजी घेतोस. ||2||

ਚਾਰਿ ਪਦਾਰਥ ਲੈ ਜਗਿ ਜਨਮਿਆ ਸਿਵ ਸਕਤੀ ਘਰਿ ਵਾਸੁ ਧਰੇ ॥
चारि पदारथ लै जगि जनमिआ सिव सकती घरि वासु धरे ॥

माणसाचा जन्म जीवनातील चार महान उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी होतो. आत्म्याने भौतिक जगात आपले घर घेतले आहे.


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430