श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 1092


ਬਿਨੁ ਕਰਮਾ ਕਿਛੂ ਨ ਪਾਈਐ ਜੇ ਬਹੁਤੁ ਲੋਚਾਹੀ ॥
बिनु करमा किछू न पाईऐ जे बहुतु लोचाही ॥

चांगल्या कर्माशिवाय त्याला काहीही प्राप्त होत नाही, त्याची कितीही इच्छा असली तरी.

ਆਵੈ ਜਾਇ ਜੰਮੈ ਮਰੈ ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਛੁਟਾਹੀ ॥
आवै जाइ जंमै मरै गुर सबदि छुटाही ॥

गुरूंच्या वचनाने पुनर्जन्मात येणे आणि जाणे, आणि जन्म आणि मृत्यू समाप्त होतो.

ਆਪਿ ਕਰੈ ਕਿਸੁ ਆਖੀਐ ਦੂਜਾ ਕੋ ਨਾਹੀ ॥੧੬॥
आपि करै किसु आखीऐ दूजा को नाही ॥१६॥

तो स्वतः कृती करतो, मग तक्रार कोणाकडे करायची? दुसरे अजिबात नाही. ||16||

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੩ ॥
सलोकु मः ३ ॥

सालोक, तिसरी मेहल:

ਇਸੁ ਜਗ ਮਹਿ ਸੰਤੀ ਧਨੁ ਖਟਿਆ ਜਿਨਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਆਇ ॥
इसु जग महि संती धनु खटिआ जिना सतिगुरु मिलिआ प्रभु आइ ॥

या जगात संत धन कमावतात; ते खऱ्या गुरूद्वारे देवाला भेटायला येतात.

ਸਤਿਗੁਰਿ ਸਚੁ ਦ੍ਰਿੜਾਇਆ ਇਸੁ ਧਨ ਕੀ ਕੀਮਤਿ ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥
सतिगुरि सचु द्रिड़ाइआ इसु धन की कीमति कही न जाइ ॥

खरे गुरू सत्याला आत बसवतात; या संपत्तीचे मूल्य वर्णन करता येत नाही.

ਇਤੁ ਧਨਿ ਪਾਇਐ ਭੁਖ ਲਥੀ ਸੁਖੁ ਵਸਿਆ ਮਨਿ ਆਇ ॥
इतु धनि पाइऐ भुख लथी सुखु वसिआ मनि आइ ॥

ही संपत्ती मिळाल्याने भूक दूर होते आणि मनाला शांती मिळते.

ਜਿੰਨੑਾ ਕਉ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਤਿਨੀ ਪਾਇਆ ਆਇ ॥
जिंना कउ धुरि लिखिआ तिनी पाइआ आइ ॥

ज्यांच्याकडे असे पूर्वनियोजित भाग्य आहे, तेच हे प्राप्त करण्यासाठी येतात.

ਮਨਮੁਖੁ ਜਗਤੁ ਨਿਰਧਨੁ ਹੈ ਮਾਇਆ ਨੋ ਬਿਲਲਾਇ ॥
मनमुखु जगतु निरधनु है माइआ नो बिललाइ ॥

स्वार्थी मनमुखाचा संसार दरिद्री, मायेचा आक्रोश.

ਅਨਦਿਨੁ ਫਿਰਦਾ ਸਦਾ ਰਹੈ ਭੁਖ ਨ ਕਦੇ ਜਾਇ ॥
अनदिनु फिरदा सदा रहै भुख न कदे जाइ ॥

तो रात्रंदिवस सतत भटकत असतो आणि त्याची भूक कधीच सुटत नाही.

ਸਾਂਤਿ ਨ ਕਦੇ ਆਵਈ ਨਹ ਸੁਖੁ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
सांति न कदे आवई नह सुखु वसै मनि आइ ॥

त्याला कधीही शांतता मिळत नाही आणि त्याच्या मनात कधीही शांतता राहत नाही.

ਸਦਾ ਚਿੰਤ ਚਿਤਵਦਾ ਰਹੈ ਸਹਸਾ ਕਦੇ ਨ ਜਾਇ ॥
सदा चिंत चितवदा रहै सहसा कदे न जाइ ॥

तो नेहमी चिंतेने ग्रासलेला असतो आणि त्याचा निंदकपणा कधीच सुटत नाही.

ਨਾਨਕ ਵਿਣੁ ਸਤਿਗੁਰ ਮਤਿ ਭਵੀ ਸਤਿਗੁਰ ਨੋ ਮਿਲੈ ਤਾ ਸਬਦੁ ਕਮਾਇ ॥
नानक विणु सतिगुर मति भवी सतिगुर नो मिलै ता सबदु कमाइ ॥

हे नानक, खऱ्या गुरूशिवाय बुद्धी विकृत आहे; जर एखाद्याला खरे गुरू भेटले तर तो शब्दाचे आचरण करतो.

ਸਦਾ ਸਦਾ ਸੁਖ ਮਹਿ ਰਹੈ ਸਚੇ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ ॥੧॥
सदा सदा सुख महि रहै सचे माहि समाइ ॥१॥

तो सदैव शांततेत राहतो आणि खऱ्या परमेश्वरात विलीन होतो. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਜਿਨਿ ਉਪਾਈ ਮੇਦਨੀ ਸੋਈ ਸਾਰ ਕਰੇਇ ॥
जिनि उपाई मेदनी सोई सार करेइ ॥

ज्याने जग निर्माण केले तोच त्याची काळजी घेतो.

ਏਕੋ ਸਿਮਰਹੁ ਭਾਇਰਹੁ ਤਿਸੁ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥
एको सिमरहु भाइरहु तिसु बिनु अवरु न कोइ ॥

हे नियतीच्या भावांनो, एका परमेश्वराचे स्मरण करा; त्याच्याशिवाय दुसरे कोणी नाही.

ਖਾਣਾ ਸਬਦੁ ਚੰਗਿਆਈਆ ਜਿਤੁ ਖਾਧੈ ਸਦਾ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਹੋਇ ॥
खाणा सबदु चंगिआईआ जितु खाधै सदा त्रिपति होइ ॥

म्हणून शब्द आणि चांगुलपणाचे अन्न खा; ते खाल्ल्याने तुम्ही सदैव तृप्त व्हाल.

ਪੈਨਣੁ ਸਿਫਤਿ ਸਨਾਇ ਹੈ ਸਦਾ ਸਦਾ ਓਹੁ ਊਜਲਾ ਮੈਲਾ ਕਦੇ ਨ ਹੋਇ ॥
पैनणु सिफति सनाइ है सदा सदा ओहु ऊजला मैला कदे न होइ ॥

परमेश्वराच्या स्तुतीमध्ये स्वत: ला सजवा. सदैव आणि सदैव, ते तेजस्वी आणि तेजस्वी आहे; ते कधीही प्रदूषित होत नाही.

ਸਹਜੇ ਸਚੁ ਧਨੁ ਖਟਿਆ ਥੋੜਾ ਕਦੇ ਨ ਹੋਇ ॥
सहजे सचु धनु खटिआ थोड़ा कदे न होइ ॥

खरी संपत्ती मी अंतर्ज्ञानाने मिळवली आहे, जी कधीही कमी होत नाही.

ਦੇਹੀ ਨੋ ਸਬਦੁ ਸੀਗਾਰੁ ਹੈ ਜਿਤੁ ਸਦਾ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥
देही नो सबदु सीगारु है जितु सदा सदा सुखु होइ ॥

शरीर शब्दाने सुशोभित आहे, आणि सदैव शांती आहे.

ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੁਝੀਐ ਜਿਸ ਨੋ ਆਪਿ ਵਿਖਾਲੇ ਸੋਇ ॥੨॥
नानक गुरमुखि बुझीऐ जिस नो आपि विखाले सोइ ॥२॥

हे नानक, गुरुमुखाला परमेश्वराचा साक्षात्कार होतो, जो स्वतःला प्रकट करतो. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਅੰਤਰਿ ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੋ ਗੁਰਸਬਦੀ ਜਾਪੈ ॥
अंतरि जपु तपु संजमो गुरसबदी जापै ॥

गुरूंच्या वचनाची जाणीव झाल्यावर आत्म्यामध्ये खोलवर ध्यान आणि कठोर आत्म-शिस्त असते.

ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਹਉਮੈ ਅਗਿਆਨੁ ਗਵਾਪੈ ॥
हरि हरि नामु धिआईऐ हउमै अगिआनु गवापै ॥

भगवंताच्या नामाचे चिंतन केल्याने अहंकार आणि अज्ञान नाहीसे होते.

ਅੰਦਰੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤਿ ਭਰਪੂਰੁ ਹੈ ਚਾਖਿਆ ਸਾਦੁ ਜਾਪੈ ॥
अंदरु अंम्रिति भरपूरु है चाखिआ सादु जापै ॥

एखाद्याचे अंतरंग अमृताने भरलेले असते; चाखल्यावर त्याची चव कळते.

ਜਿਨ ਚਾਖਿਆ ਸੇ ਨਿਰਭਉ ਭਏ ਸੇ ਹਰਿ ਰਸਿ ਧ੍ਰਾਪੈ ॥
जिन चाखिआ से निरभउ भए से हरि रसि ध्रापै ॥

त्याचा आस्वाद घेणारे निर्भय होतात; ते परमेश्वराच्या उदात्त तत्वाने तृप्त होतात.

ਹਰਿ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰਿ ਪੀਆਇਆ ਫਿਰਿ ਕਾਲੁ ਨ ਵਿਆਪੈ ॥੧੭॥
हरि किरपा धारि पीआइआ फिरि कालु न विआपै ॥१७॥

परमेश्वराच्या कृपेने जे ते पितात त्यांना पुन्हा कधीही मृत्यू येत नाही. ||17||

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੩ ॥
सलोकु मः ३ ॥

सालोक, तिसरी मेहल:

ਲੋਕੁ ਅਵਗਣਾ ਕੀ ਬੰਨੑੈ ਗੰਠੜੀ ਗੁਣ ਨ ਵਿਹਾਝੈ ਕੋਇ ॥
लोकु अवगणा की बंनै गंठड़ी गुण न विहाझै कोइ ॥

लोक अवगुणांचे गठ्ठे बांधतात; कोणीही सद्गुणाचा व्यवहार करत नाही.

ਗੁਣ ਕਾ ਗਾਹਕੁ ਨਾਨਕਾ ਵਿਰਲਾ ਕੋਈ ਹੋਇ ॥
गुण का गाहकु नानका विरला कोई होइ ॥

हे नानक, पुण्य विकत घेणारी व्यक्ती दुर्मिळ आहे.

ਗੁਰਪਰਸਾਦੀ ਗੁਣ ਪਾਈਅਨਿੑ ਜਿਸ ਨੋ ਨਦਰਿ ਕਰੇਇ ॥੧॥
गुरपरसादी गुण पाईअनि जिस नो नदरि करेइ ॥१॥

गुरूंच्या कृपेने, मनुष्याला पुण्य प्राप्त होते, जेव्हा परमेश्वर त्याच्या कृपेची दृष्टी देतो. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਗੁਣ ਅਵਗੁਣ ਸਮਾਨਿ ਹਹਿ ਜਿ ਆਪਿ ਕੀਤੇ ਕਰਤਾਰਿ ॥
गुण अवगुण समानि हहि जि आपि कीते करतारि ॥

गुण आणि अवगुण समान आहेत; ते दोन्ही निर्मात्याने निर्माण केले आहेत.

ਨਾਨਕ ਹੁਕਮਿ ਮੰਨਿਐ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ਗੁਰਸਬਦੀ ਵੀਚਾਰਿ ॥੨॥
नानक हुकमि मंनिऐ सुखु पाईऐ गुरसबदी वीचारि ॥२॥

हे नानक, जो परमेश्वराच्या आज्ञेचे पालन करतो, त्याला शांती मिळते, गुरुच्या वचनाचे चिंतन होते. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਅੰਦਰਿ ਰਾਜਾ ਤਖਤੁ ਹੈ ਆਪੇ ਕਰੇ ਨਿਆਉ ॥
अंदरि राजा तखतु है आपे करे निआउ ॥

राजा स्वतःच्या आत सिंहासनावर बसतो; तो स्वत: न्याय व्यवस्थापित करतो.

ਗੁਰਸਬਦੀ ਦਰੁ ਜਾਣੀਐ ਅੰਦਰਿ ਮਹਲੁ ਅਸਰਾਉ ॥
गुरसबदी दरु जाणीऐ अंदरि महलु असराउ ॥

गुरूंच्या शब्दातून परमेश्वराचा दरबार ओळखला जातो; स्वत: मध्ये अभयारण्य आहे, परमेश्वराच्या उपस्थितीचा वाडा.

ਖਰੇ ਪਰਖਿ ਖਜਾਨੈ ਪਾਈਅਨਿ ਖੋਟਿਆ ਨਾਹੀ ਥਾਉ ॥
खरे परखि खजानै पाईअनि खोटिआ नाही थाउ ॥

नाणी तपासली जातात आणि खरी नाणी त्याच्या खजिन्यात ठेवली जातात, तर नकली नाणी सापडत नाहीत.

ਸਭੁ ਸਚੋ ਸਚੁ ਵਰਤਦਾ ਸਦਾ ਸਚੁ ਨਿਆਉ ॥
सभु सचो सचु वरतदा सदा सचु निआउ ॥

सत्याचा सत्य सर्वव्यापी आहे; त्याचा न्याय सदैव खरा आहे.

ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਾ ਰਸੁ ਆਇਆ ਮਨਿ ਵਸਿਆ ਨਾਉ ॥੧੮॥
अंम्रित का रसु आइआ मनि वसिआ नाउ ॥१८॥

नाम मनात धारण केल्यावर अमृत तत्वाचा आनंद घेता येतो. ||18||

ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
सलोक मः १ ॥

सालोक, पहिली मेहल:

ਹਉ ਮੈ ਕਰੀ ਤਾਂ ਤੂ ਨਾਹੀ ਤੂ ਹੋਵਹਿ ਹਉ ਨਾਹਿ ॥
हउ मै करी तां तू नाही तू होवहि हउ नाहि ॥

जेव्हा कोणी अहंकाराने वागतो, तेव्हा तू तिथे नसतो, प्रभु. तू जिथे आहेस तिथे अहंकार नाही.


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430