श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 306


ਜਿਸ ਨੋ ਦਇਆਲੁ ਹੋਵੈ ਮੇਰਾ ਸੁਆਮੀ ਤਿਸੁ ਗੁਰਸਿਖ ਗੁਰੂ ਉਪਦੇਸੁ ਸੁਣਾਵੈ ॥
जिस नो दइआलु होवै मेरा सुआमी तिसु गुरसिख गुरू उपदेसु सुणावै ॥

ती व्यक्ती, ज्याच्यावर माझे स्वामी आणि स्वामी दयाळू आणि दयाळू आहेत - त्या गुरुशिखांना, गुरुची शिकवण दिली जाते.

ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਧੂੜਿ ਮੰਗੈ ਤਿਸੁ ਗੁਰਸਿਖ ਕੀ ਜੋ ਆਪਿ ਜਪੈ ਅਵਰਹ ਨਾਮੁ ਜਪਾਵੈ ॥੨॥
जनु नानकु धूड़ि मंगै तिसु गुरसिख की जो आपि जपै अवरह नामु जपावै ॥२॥

सेवक नानक त्या गुरुशिखाच्या पायाची धूळ मागतो, जो स्वतः नामाचा जप करतो आणि इतरांनाही नामस्मरण करण्यास प्रेरित करतो. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਜੋ ਤੁਧੁ ਸਚੁ ਧਿਆਇਦੇ ਸੇ ਵਿਰਲੇ ਥੋੜੇ ॥
जो तुधु सचु धिआइदे से विरले थोड़े ॥

हे सत्य परमेश्वर, जे तुझे ध्यान करतात - ते फार दुर्लभ आहेत.

ਜੋ ਮਨਿ ਚਿਤਿ ਇਕੁ ਅਰਾਧਦੇ ਤਿਨ ਕੀ ਬਰਕਤਿ ਖਾਹਿ ਅਸੰਖ ਕਰੋੜੇ ॥
जो मनि चिति इकु अराधदे तिन की बरकति खाहि असंख करोड़े ॥

जे एक परमेश्वराची उपासना करतात आणि त्यांच्या सजग मनाने त्यांची आराधना करतात - त्यांच्या उदारतेने, लाखो लोकांना अन्न दिले जाते.

ਤੁਧੁਨੋ ਸਭ ਧਿਆਇਦੀ ਸੇ ਥਾਇ ਪਏ ਜੋ ਸਾਹਿਬ ਲੋੜੇ ॥
तुधुनो सभ धिआइदी से थाइ पए जो साहिब लोड़े ॥

सर्व तुझे ध्यान करतात, परंतु केवळ तेच स्वीकारले जातात, जे त्यांच्या स्वामी आणि स्वामीला प्रसन्न करतात.

ਜੋ ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵੇ ਖਾਦੇ ਪੈਨਦੇ ਸੇ ਮੁਏ ਮਰਿ ਜੰਮੇ ਕੋੜ੍ਹੇ ॥
जो बिनु सतिगुर सेवे खादे पैनदे से मुए मरि जंमे कोढ़े ॥

खऱ्या गुरूंची सेवा न करता जे खातात आणि कपडे घालतात ते मरतात; मृत्यूनंतर, त्या दु:खी कुष्ठरोग्यांना पुनर्जन्मासाठी पाठवले जाते.

ਓਇ ਹਾਜਰੁ ਮਿਠਾ ਬੋਲਦੇ ਬਾਹਰਿ ਵਿਸੁ ਕਢਹਿ ਮੁਖਿ ਘੋਲੇ ॥
ओइ हाजरु मिठा बोलदे बाहरि विसु कढहि मुखि घोले ॥

त्याच्या उदात्त उपस्थितीत, ते गोड बोलतात, परंतु त्याच्या पाठीमागे ते तोंडातून विष बाहेर काढतात.

ਮਨਿ ਖੋਟੇ ਦਯਿ ਵਿਛੋੜੇ ॥੧੧॥
मनि खोटे दयि विछोड़े ॥११॥

दुष्ट मनाच्या लोकांना परमेश्वरापासून वेगळे केले जाते. ||11||

ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥
सलोक मः ४ ॥

सालोक, चौथी मेहल:

ਮਲੁ ਜੂਈ ਭਰਿਆ ਨੀਲਾ ਕਾਲਾ ਖਿਧੋਲੜਾ ਤਿਨਿ ਵੇਮੁਖਿ ਵੇਮੁਖੈ ਨੋ ਪਾਇਆ ॥
मलु जूई भरिआ नीला काला खिधोलड़ा तिनि वेमुखि वेमुखै नो पाइआ ॥

अविश्वासू बेमुखाने आपल्या अविश्वासू सेवकाला, घाण आणि किटकांनी भरलेला निळा-काळा कोट परिधान करून बाहेर पाठवले.

ਪਾਸਿ ਨ ਦੇਈ ਕੋਈ ਬਹਣਿ ਜਗਤ ਮਹਿ ਗੂਹ ਪੜਿ ਸਗਵੀ ਮਲੁ ਲਾਇ ਮਨਮੁਖੁ ਆਇਆ ॥
पासि न देई कोई बहणि जगत महि गूह पड़ि सगवी मलु लाइ मनमुखु आइआ ॥

जगात कोणीही त्याच्या जवळ बसणार नाही; स्वैच्छिक मनमुख खतात पडला, आणि आणखी घाण झाकून परत आला.

ਪਰਾਈ ਜੋ ਨਿੰਦਾ ਚੁਗਲੀ ਨੋ ਵੇਮੁਖੁ ਕਰਿ ਕੈ ਭੇਜਿਆ ਓਥੈ ਭੀ ਮੁਹੁ ਕਾਲਾ ਦੁਹਾ ਵੇਮੁਖਾ ਦਾ ਕਰਾਇਆ ॥
पराई जो निंदा चुगली नो वेमुखु करि कै भेजिआ ओथै भी मुहु काला दुहा वेमुखा दा कराइआ ॥

अविश्वासू बेमुखाला इतरांची निंदा करण्यासाठी आणि पाठीमागून चावण्याकरिता पाठविण्यात आले होते, परंतु जेव्हा तो तेथे गेला तेव्हा त्याचे आणि त्याच्या अविश्वासू धन्याचे चेहरे त्याऐवजी काळे झाले.

ਤੜ ਸੁਣਿਆ ਸਭਤੁ ਜਗਤ ਵਿਚਿ ਭਾਈ ਵੇਮੁਖੁ ਸਣੈ ਨਫਰੈ ਪਉਲੀ ਪਉਦੀ ਫਾਵਾ ਹੋਇ ਕੈ ਉਠਿ ਘਰਿ ਆਇਆ ॥
तड़ सुणिआ सभतु जगत विचि भाई वेमुखु सणै नफरै पउली पउदी फावा होइ कै उठि घरि आइआ ॥

हे नियतीच्या भावांनो, संपूर्ण जगात लगेच ऐकू आले की, या अविश्वासू माणसाला त्याच्या सेवकासह लाथ मारून बुटांनी मारहाण करण्यात आली; अपमानित होऊन ते उठले आणि आपापल्या घरी परतले.

ਅਗੈ ਸੰਗਤੀ ਕੁੜਮੀ ਵੇਮੁਖੁ ਰਲਣਾ ਨ ਮਿਲੈ ਤਾ ਵਹੁਟੀ ਭਤੀਜਂੀ ਫਿਰਿ ਆਣਿ ਘਰਿ ਪਾਇਆ ॥
अगै संगती कुड़मी वेमुखु रलणा न मिलै ता वहुटी भतीजीं फिरि आणि घरि पाइआ ॥

अविश्वासू बेमुखाला इतरांमध्ये मिसळण्याची परवानगी नव्हती; नंतर त्याची पत्नी आणि भाची त्याला झोपण्यासाठी घरी घेऊन आले.

ਹਲਤੁ ਪਲਤੁ ਦੋਵੈ ਗਏ ਨਿਤ ਭੁਖਾ ਕੂਕੇ ਤਿਹਾਇਆ ॥
हलतु पलतु दोवै गए नित भुखा कूके तिहाइआ ॥

त्याने हे जग आणि परलोक दोन्ही गमावले आहे; भूक आणि तहानने तो सतत ओरडतो.

ਧਨੁ ਧਨੁ ਸੁਆਮੀ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਹੈ ਜਿਨਿ ਨਿਆਉ ਸਚੁ ਬਹਿ ਆਪਿ ਕਰਾਇਆ ॥
धनु धनु सुआमी करता पुरखु है जिनि निआउ सचु बहि आपि कराइआ ॥

धन्य, धन्य तो सृष्टिकर्ता, आदिम प्राणी, आपला स्वामी आणि स्वामी; तो स्वतः बसून खरा न्याय देतो.

ਜੋ ਨਿੰਦਾ ਕਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਪੂਰੇ ਕੀ ਸੋ ਸਾਚੈ ਮਾਰਿ ਪਚਾਇਆ ॥
जो निंदा करे सतिगुर पूरे की सो साचै मारि पचाइआ ॥

जो परिपूर्ण खऱ्या गुरूंची निंदा करतो, त्याला खऱ्या परमेश्वराकडून शिक्षा आणि नाश होतो.

ਏਹੁ ਅਖਰੁ ਤਿਨਿ ਆਖਿਆ ਜਿਨਿ ਜਗਤੁ ਸਭੁ ਉਪਾਇਆ ॥੧॥
एहु अखरु तिनि आखिआ जिनि जगतु सभु उपाइआ ॥१॥

हा शब्द ज्याने संपूर्ण विश्व निर्माण केले त्याद्वारे बोलला जातो. ||1||

ਮਃ ੪ ॥
मः ४ ॥

चौथी मेहल:

ਸਾਹਿਬੁ ਜਿਸ ਕਾ ਨੰਗਾ ਭੁਖਾ ਹੋਵੈ ਤਿਸ ਦਾ ਨਫਰੁ ਕਿਥਹੁ ਰਜਿ ਖਾਏ ॥
साहिबु जिस का नंगा भुखा होवै तिस दा नफरु किथहु रजि खाए ॥

ज्याच्याकडे सद्गुरुसाठी गरीब भिकारी आहे - त्याला चांगले कसे खायला मिळेल?

ਜਿ ਸਾਹਿਬ ਕੈ ਘਰਿ ਵਥੁ ਹੋਵੈ ਸੁ ਨਫਰੈ ਹਥਿ ਆਵੈ ਅਣਹੋਦੀ ਕਿਥਹੁ ਪਾਏ ॥
जि साहिब कै घरि वथु होवै सु नफरै हथि आवै अणहोदी किथहु पाए ॥

त्याच्या मालकाच्या घरी काही असेल तर त्याला ते मिळू शकते; पण जे नाही ते त्याला कसे मिळेल?

ਜਿਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਫਿਰਿ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਐ ਸਾ ਸੇਵਾ ਅਉਖੀ ਹੋਈ ॥
जिस दी सेवा कीती फिरि लेखा मंगीऐ सा सेवा अउखी होई ॥

त्याची सेवा करत आहे, त्याच्या हिशेबाचा जाब कोणाला बोलावणार? ती सेवा कष्टदायक आणि निरुपयोगी आहे.

ਨਾਨਕ ਸੇਵਾ ਕਰਹੁ ਹਰਿ ਗੁਰ ਸਫਲ ਦਰਸਨ ਕੀ ਫਿਰਿ ਲੇਖਾ ਮੰਗੈ ਨ ਕੋਈ ॥੨॥
नानक सेवा करहु हरि गुर सफल दरसन की फिरि लेखा मंगै न कोई ॥२॥

हे नानक, गुरूंची सेवा कर, अवतारी भगवान; त्याचे दर्शन लाभदायक आहे, आणि शेवटी, तुम्हाला हिशेब मागितला जाणार नाही. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਨਾਨਕ ਵੀਚਾਰਹਿ ਸੰਤ ਜਨ ਚਾਰਿ ਵੇਦ ਕਹੰਦੇ ॥
नानक वीचारहि संत जन चारि वेद कहंदे ॥

हे नानक, संत विचार करतात, आणि चार वेद घोषित करतात,

ਭਗਤ ਮੁਖੈ ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਸੇ ਵਚਨ ਹੋਵੰਦੇ ॥
भगत मुखै ते बोलदे से वचन होवंदे ॥

म्हणजे भगवंतांचे भक्त तोंडाने जे काही उच्चारतील तेच घडेल.

ਪ੍ਰਗਟ ਪਹਾਰਾ ਜਾਪਦਾ ਸਭਿ ਲੋਕ ਸੁਣੰਦੇ ॥
प्रगट पहारा जापदा सभि लोक सुणंदे ॥

तो त्याच्या वैश्विक कार्यशाळेत प्रकट होतो. हे सर्व लोक ऐकतात.

ਸੁਖੁ ਨ ਪਾਇਨਿ ਮੁਗਧ ਨਰ ਸੰਤ ਨਾਲਿ ਖਹੰਦੇ ॥
सुखु न पाइनि मुगध नर संत नालि खहंदे ॥

संतांशी युद्ध करणाऱ्या हट्टी लोकांना कधीही शांती मिळणार नाही.

ਓਇ ਲੋਚਨਿ ਓਨਾ ਗੁਣੈ ਨੋ ਓਇ ਅਹੰਕਾਰਿ ਸੜੰਦੇ ॥
ओइ लोचनि ओना गुणै नो ओइ अहंकारि सड़ंदे ॥

संत त्यांना सद्गुणांचा आशीर्वाद देऊ पाहतात, परंतु ते केवळ त्यांच्या अहंकारातच जळतात.

ਓਇ ਵਿਚਾਰੇ ਕਿਆ ਕਰਹਿ ਜਾ ਭਾਗ ਧੁਰਿ ਮੰਦੇ ॥
ओइ विचारे किआ करहि जा भाग धुरि मंदे ॥

ते दु:खी लोक काय करू शकतात, कारण अगदी सुरुवातीपासूनच त्यांच्या नशिबी वाईटाचा शाप आहे.

ਜੋ ਮਾਰੇ ਤਿਨਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮਿ ਸੇ ਕਿਸੈ ਨ ਸੰਦੇ ॥
जो मारे तिनि पारब्रहमि से किसै न संदे ॥

ज्यांना परात्पर भगवंताने मारले आहे ते कोणाच्याही कामाचे नाहीत.

ਵੈਰੁ ਕਰਹਿ ਨਿਰਵੈਰ ਨਾਲਿ ਧਰਮ ਨਿਆਇ ਪਚੰਦੇ ॥
वैरु करहि निरवैर नालि धरम निआइ पचंदे ॥

ज्याचा द्वेष नाही त्याचा द्वेष करणारे - धर्माच्या खऱ्या न्यायानुसार त्यांचा नाश होतो.

ਜੋ ਜੋ ਸੰਤਿ ਸਰਾਪਿਆ ਸੇ ਫਿਰਹਿ ਭਵੰਦੇ ॥
जो जो संति सरापिआ से फिरहि भवंदे ॥

ज्यांना संतांचा शाप आहे ते ध्येयविरहित भटकत राहतील.

ਪੇਡੁ ਮੁੰਢਾਹੂੰ ਕਟਿਆ ਤਿਸੁ ਡਾਲ ਸੁਕੰਦੇ ॥੧੨॥
पेडु मुंढाहूं कटिआ तिसु डाल सुकंदे ॥१२॥

झाडाची मुळं तोडली की फांद्या सुकतात आणि मरतात. ||12||

ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥
सलोक मः ४ ॥

सालोक चौथा मेहल:


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430