श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 60


ਮਨ ਰੇ ਕਿਉ ਛੂਟਹਿ ਬਿਨੁ ਪਿਆਰ ॥
मन रे किउ छूटहि बिनु पिआर ॥

हे मन, प्रेमाशिवाय तुला कसे वाचवता येईल?

ਗੁਰਮੁਖਿ ਅੰਤਰਿ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਬਖਸੇ ਭਗਤਿ ਭੰਡਾਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
गुरमुखि अंतरि रवि रहिआ बखसे भगति भंडार ॥१॥ रहाउ ॥

भगवंत गुरुमुखांच्या अंतरंगात व्यापतो. त्यांना भक्तीचा खजिना लाभला आहे. ||1||विराम||

ਰੇ ਮਨ ਐਸੀ ਹਰਿ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਿ ਜੈਸੀ ਮਛੁਲੀ ਨੀਰ ॥
रे मन ऐसी हरि सिउ प्रीति करि जैसी मछुली नीर ॥

हे मन, माशाला जसे पाणी आवडते तसे परमेश्वरावर प्रेम कर.

ਜਿਉ ਅਧਿਕਉ ਤਿਉ ਸੁਖੁ ਘਣੋ ਮਨਿ ਤਨਿ ਸਾਂਤਿ ਸਰੀਰ ॥
जिउ अधिकउ तिउ सुखु घणो मनि तनि सांति सरीर ॥

जितके पाणी जास्त तितका आनंद आणि मनाला आणि शरीराला शांती.

ਬਿਨੁ ਜਲ ਘੜੀ ਨ ਜੀਵਈ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਣੈ ਅਭ ਪੀਰ ॥੨॥
बिनु जल घड़ी न जीवई प्रभु जाणै अभ पीर ॥२॥

पाण्याशिवाय ती क्षणभरही जगू शकत नाही. तिच्या मनाचे दुःख देव जाणतो. ||2||

ਰੇ ਮਨ ਐਸੀ ਹਰਿ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਿ ਜੈਸੀ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਮੇਹ ॥
रे मन ऐसी हरि सिउ प्रीति करि जैसी चात्रिक मेह ॥

हे मन, परमेश्वरावर प्रेम कर, जसे गीत-पक्ष्याला पाऊस आवडतो.

ਸਰ ਭਰਿ ਥਲ ਹਰੀਆਵਲੇ ਇਕ ਬੂੰਦ ਨ ਪਵਈ ਕੇਹ ॥
सर भरि थल हरीआवले इक बूंद न पवई केह ॥

तलाव पाण्याने ओसंडून वाहत आहेत आणि जमीन हिरवीगार आहे, पण पावसाचा तो एक थेंबही तिच्या तोंडात पडला नाही तर तिला काय?

ਕਰਮਿ ਮਿਲੈ ਸੋ ਪਾਈਐ ਕਿਰਤੁ ਪਇਆ ਸਿਰਿ ਦੇਹ ॥੩॥
करमि मिलै सो पाईऐ किरतु पइआ सिरि देह ॥३॥

त्याच्या कृपेने तिला ते मिळते; अन्यथा, तिच्या मागील कृतींमुळे, ती तिचे डोके देते. ||3||

ਰੇ ਮਨ ਐਸੀ ਹਰਿ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਿ ਜੈਸੀ ਜਲ ਦੁਧ ਹੋਇ ॥
रे मन ऐसी हरि सिउ प्रीति करि जैसी जल दुध होइ ॥

हे मन, परमेश्वरावर प्रेम कर, जसे पाणी दुधावर प्रेम करते.

ਆਵਟਣੁ ਆਪੇ ਖਵੈ ਦੁਧ ਕਉ ਖਪਣਿ ਨ ਦੇਇ ॥
आवटणु आपे खवै दुध कउ खपणि न देइ ॥

दुधात जोडलेले पाणी स्वतःच उष्णता सहन करते आणि दूध जाळण्यापासून रोखते.

ਆਪੇ ਮੇਲਿ ਵਿਛੁੰਨਿਆ ਸਚਿ ਵਡਿਆਈ ਦੇਇ ॥੪॥
आपे मेलि विछुंनिआ सचि वडिआई देइ ॥४॥

देव विभक्त झालेल्यांना पुन्हा स्वतःशी जोडतो आणि त्यांना खऱ्या महानतेचा आशीर्वाद देतो. ||4||

ਰੇ ਮਨ ਐਸੀ ਹਰਿ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਿ ਜੈਸੀ ਚਕਵੀ ਸੂਰ ॥
रे मन ऐसी हरि सिउ प्रीति करि जैसी चकवी सूर ॥

हे मन, परमेश्वरावर प्रेम कर, जसे चकवी बदक सूर्यावर प्रेम करते.

ਖਿਨੁ ਪਲੁ ਨੀਦ ਨ ਸੋਵਈ ਜਾਣੈ ਦੂਰਿ ਹਜੂਰਿ ॥
खिनु पलु नीद न सोवई जाणै दूरि हजूरि ॥

तिला क्षणभर किंवा क्षणभर झोप येत नाही; सूर्य खूप दूर आहे, परंतु तिला वाटते की तो जवळ आहे.

ਮਨਮੁਖਿ ਸੋਝੀ ਨਾ ਪਵੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਹਜੂਰਿ ॥੫॥
मनमुखि सोझी ना पवै गुरमुखि सदा हजूरि ॥५॥

स्वार्थी मनमुखाला समज येत नाही. पण गुरुमुखाला परमेश्वर सदैव जवळ असतो. ||5||

ਮਨਮੁਖਿ ਗਣਤ ਗਣਾਵਣੀ ਕਰਤਾ ਕਰੇ ਸੁ ਹੋਇ ॥
मनमुखि गणत गणावणी करता करे सु होइ ॥

स्वेच्छेने युक्त मनमुख त्यांची गणना आणि योजना बनवतात, परंतु केवळ निर्मात्याच्या कृती पूर्ण होतात.

ਤਾ ਕੀ ਕੀਮਤਿ ਨਾ ਪਵੈ ਜੇ ਲੋਚੈ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥
ता की कीमति ना पवै जे लोचै सभु कोइ ॥

त्याच्या मूल्याचा अंदाज लावता येत नाही, जरी प्रत्येकाची इच्छा असेल तरी.

ਗੁਰਮਤਿ ਹੋਇ ਤ ਪਾਈਐ ਸਚਿ ਮਿਲੈ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥੬॥
गुरमति होइ त पाईऐ सचि मिलै सुखु होइ ॥६॥

गुरूंच्या उपदेशातून ते प्रकट होते. सत्याशी भेट झाली की शांती मिळते. ||6||

ਸਚਾ ਨੇਹੁ ਨ ਤੁਟਈ ਜੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭੇਟੈ ਸੋਇ ॥
सचा नेहु न तुटई जे सतिगुरु भेटै सोइ ॥

खरे गुरू भेटले तर खरे प्रेम तुटणार नाही.

ਗਿਆਨ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਈਐ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਸੋਝੀ ਹੋਇ ॥
गिआन पदारथु पाईऐ त्रिभवण सोझी होइ ॥

अध्यात्मिक ज्ञानाची संपत्ती प्राप्त करून, तिन्ही जगाची समज प्राप्त होते.

ਨਿਰਮਲੁ ਨਾਮੁ ਨ ਵੀਸਰੈ ਜੇ ਗੁਣ ਕਾ ਗਾਹਕੁ ਹੋਇ ॥੭॥
निरमलु नामु न वीसरै जे गुण का गाहकु होइ ॥७॥

म्हणून गुणवत्तेचे ग्राहक बना, आणि निष्कलंक नाम, परमेश्वराचे नाम विसरू नका. ||7||

ਖੇਲਿ ਗਏ ਸੇ ਪੰਖਣੂੰ ਜੋ ਚੁਗਦੇ ਸਰ ਤਲਿ ॥
खेलि गए से पंखणूं जो चुगदे सर तलि ॥

तलावाच्या किनाऱ्यावर डोकावणारे पक्षी खेळले आणि निघून गेले.

ਘੜੀ ਕਿ ਮੁਹਤਿ ਕਿ ਚਲਣਾ ਖੇਲਣੁ ਅਜੁ ਕਿ ਕਲਿ ॥
घड़ी कि मुहति कि चलणा खेलणु अजु कि कलि ॥

एका क्षणात, एका क्षणात, आपणही निघून जावे. आमचे नाटक फक्त आज ना उद्यासाठी आहे.

ਜਿਸੁ ਤੂੰ ਮੇਲਹਿ ਸੋ ਮਿਲੈ ਜਾਇ ਸਚਾ ਪਿੜੁ ਮਲਿ ॥੮॥
जिसु तूं मेलहि सो मिलै जाइ सचा पिड़ु मलि ॥८॥

पण ज्यांना तू एकरूप करतोस, हे प्रभु, ते तुझ्याशी एकरूप होतात; त्यांना सत्याच्या रिंगणात जागा मिळते. ||8||

ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਊਪਜੈ ਹਉਮੈ ਮੈਲੁ ਨ ਜਾਇ ॥
बिनु गुर प्रीति न ऊपजै हउमै मैलु न जाइ ॥

गुरूंशिवाय प्रीती होत नाही आणि अहंकाराची घाण निघत नाही.

ਸੋਹੰ ਆਪੁ ਪਛਾਣੀਐ ਸਬਦਿ ਭੇਦਿ ਪਤੀਆਇ ॥
सोहं आपु पछाणीऐ सबदि भेदि पतीआइ ॥

"तो मीच आहे" हे जो स्वतःच्या आत ओळखतो आणि ज्याला शब्दाने छेद दिला जातो तो तृप्त होतो.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਆਪੁ ਪਛਾਣੀਐ ਅਵਰ ਕਿ ਕਰੇ ਕਰਾਇ ॥੯॥
गुरमुखि आपु पछाणीऐ अवर कि करे कराइ ॥९॥

जेव्हा एखादी व्यक्ती गुरुमुख बनते आणि स्वतःची जाणीव होते, तेव्हा आणखी काय करायचे किंवा करायचे बाकी आहे? ||9||

ਮਿਲਿਆ ਕਾ ਕਿਆ ਮੇਲੀਐ ਸਬਦਿ ਮਿਲੇ ਪਤੀਆਇ ॥
मिलिआ का किआ मेलीऐ सबदि मिले पतीआइ ॥

जे आधीपासून परमेश्वराशी एकरूप झाले आहेत त्यांच्याशी एकतेबद्दल का बोलायचे? शब्द प्राप्त करून ते तृप्त होतात.

ਮਨਮੁਖਿ ਸੋਝੀ ਨਾ ਪਵੈ ਵੀਛੁੜਿ ਚੋਟਾ ਖਾਇ ॥
मनमुखि सोझी ना पवै वीछुड़ि चोटा खाइ ॥

स्वार्थी मनमुखांना कळत नाही; त्याच्यापासून वेगळे झाले, ते मारहाण सहन करतात.

ਨਾਨਕ ਦਰੁ ਘਰੁ ਏਕੁ ਹੈ ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜੀ ਜਾਇ ॥੧੦॥੧੧॥
नानक दरु घरु एकु है अवरु न दूजी जाइ ॥१०॥११॥

हे नानक, त्याच्या घराला एकच दार आहे; इतर कोणतीही जागा नाही. ||10||11||

ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
सिरीरागु महला १ ॥

सिरी राग, पहिली मेहल:

ਮਨਮੁਖਿ ਭੁਲੈ ਭੁਲਾਈਐ ਭੂਲੀ ਠਉਰ ਨ ਕਾਇ ॥
मनमुखि भुलै भुलाईऐ भूली ठउर न काइ ॥

स्वेच्छेने युक्त मनमुख भटकतात, फसतात आणि फसतात. त्यांना विश्रांतीची जागा मिळत नाही.

ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਕੋ ਨ ਦਿਖਾਵਈ ਅੰਧੀ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
गुर बिनु को न दिखावई अंधी आवै जाइ ॥

गुरूंशिवाय कोणालाच मार्ग दाखवला जात नाही. आंधळ्यांप्रमाणे ते येत-जात राहतात.

ਗਿਆਨ ਪਦਾਰਥੁ ਖੋਇਆ ਠਗਿਆ ਮੁਠਾ ਜਾਇ ॥੧॥
गिआन पदारथु खोइआ ठगिआ मुठा जाइ ॥१॥

अध्यात्मिक ज्ञानाचा खजिना गमावल्यानंतर, ते निघून जातात, फसवणूक करतात आणि लुटतात. ||1||

ਬਾਬਾ ਮਾਇਆ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਇ ॥
बाबा माइआ भरमि भुलाइ ॥

हे बाबा, माया आपल्या मोहाने फसवते.

ਭਰਮਿ ਭੁਲੀ ਡੋਹਾਗਣੀ ਨਾ ਪਿਰ ਅੰਕਿ ਸਮਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
भरमि भुली डोहागणी ना पिर अंकि समाइ ॥१॥ रहाउ ॥

संशयाने फसलेली, टाकून दिलेली वधू तिच्या प्रियकराच्या मांडीवर घेतली जात नाही. ||1||विराम||

ਭੂਲੀ ਫਿਰੈ ਦਿਸੰਤਰੀ ਭੂਲੀ ਗ੍ਰਿਹੁ ਤਜਿ ਜਾਇ ॥
भूली फिरै दिसंतरी भूली ग्रिहु तजि जाइ ॥

फसलेली वधू परदेशात फिरते; ती निघून जाते आणि स्वतःचे घर सोडून जाते.

ਭੂਲੀ ਡੂੰਗਰਿ ਥਲਿ ਚੜੈ ਭਰਮੈ ਮਨੁ ਡੋਲਾਇ ॥
भूली डूंगरि थलि चड़ै भरमै मनु डोलाइ ॥

फसवून ती पठार आणि पर्वत चढते; तिचे मन संशयाने डगमगते.

ਧੁਰਹੁ ਵਿਛੁੰਨੀ ਕਿਉ ਮਿਲੈ ਗਰਬਿ ਮੁਠੀ ਬਿਲਲਾਇ ॥੨॥
धुरहु विछुंनी किउ मिलै गरबि मुठी बिललाइ ॥२॥

आदिमानवापासून विभक्त होऊन ती पुन्हा त्याच्याशी कशी भेटू शकेल? अभिमानाने लुटलेली, ती ओरडते आणि रडते. ||2||

ਵਿਛੁੜਿਆ ਗੁਰੁ ਮੇਲਸੀ ਹਰਿ ਰਸਿ ਨਾਮ ਪਿਆਰਿ ॥
विछुड़िआ गुरु मेलसी हरि रसि नाम पिआरि ॥

भगवंताच्या मधुर नामाच्या प्रेमाने गुरु विभक्त झालेल्यांना पुन्हा परमेश्वराशी जोडतात.


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430