श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 552


ਮਨਮੁਖ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਹੈ ਨਾਮਿ ਨ ਲਗੋ ਪਿਆਰੁ ॥
मनमुख माइआ मोहु है नामि न लगो पिआरु ॥

स्वैच्छिक मनमुख हा मायेशी भावनिक दृष्ट्या संलग्न असतो - त्याला नामावर प्रेम नसते.

ਕੂੜੁ ਕਮਾਵੈ ਕੂੜੁ ਸੰਗ੍ਰਹੈ ਕੂੜੁ ਕਰੇ ਆਹਾਰੁ ॥
कूड़ु कमावै कूड़ु संग्रहै कूड़ु करे आहारु ॥

तो खोटेपणाचे आचरण करतो, खोटेपणाला गोळा करतो आणि खोट्यालाच आपला उदरनिर्वाह करतो.

ਬਿਖੁ ਮਾਇਆ ਧਨੁ ਸੰਚਿ ਮਰਹਿ ਅੰਤੇ ਹੋਇ ਸਭੁ ਛਾਰੁ ॥
बिखु माइआ धनु संचि मरहि अंते होइ सभु छारु ॥

तो मायेची विषारी संपत्ती गोळा करतो, आणि मग मरतो; शेवटी, ते सर्व राख झाले आहे.

ਕਰਮ ਧਰਮ ਸੁਚ ਸੰਜਮ ਕਰਹਿ ਅੰਤਰਿ ਲੋਭੁ ਵਿਕਾਰੁ ॥
करम धरम सुच संजम करहि अंतरि लोभु विकारु ॥

तो धार्मिक विधी, पवित्रता आणि कठोर आत्म-शिस्त पाळतो, परंतु आतमध्ये लोभ आणि भ्रष्टाचार आहे.

ਨਾਨਕ ਜਿ ਮਨਮੁਖੁ ਕਮਾਵੈ ਸੁ ਥਾਇ ਨਾ ਪਵੈ ਦਰਗਹਿ ਹੋਇ ਖੁਆਰੁ ॥੨॥
नानक जि मनमुखु कमावै सु थाइ ना पवै दरगहि होइ खुआरु ॥२॥

हे नानक, स्वार्थी मनमुख जे काही करतो ते मान्य नाही; परमेश्वराच्या दरबारात त्याचा अपमान होतो. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਆਪੇ ਖਾਣੀ ਆਪੇ ਬਾਣੀ ਆਪੇ ਖੰਡ ਵਰਭੰਡ ਕਰੇ ॥
आपे खाणी आपे बाणी आपे खंड वरभंड करे ॥

त्याने स्वतः सृष्टीचे चार स्त्रोत निर्माण केले आणि त्याने स्वतःच वाणीची रचना केली; त्याने स्वतःच जग आणि सौर यंत्रणा निर्माण केली.

ਆਪਿ ਸਮੁੰਦੁ ਆਪਿ ਹੈ ਸਾਗਰੁ ਆਪੇ ਹੀ ਵਿਚਿ ਰਤਨ ਧਰੇ ॥
आपि समुंदु आपि है सागरु आपे ही विचि रतन धरे ॥

तो स्वतःच सागर आहे आणि तो स्वतःच समुद्र आहे; तो स्वतः त्यात मोती ठेवतो.

ਆਪਿ ਲਹਾਏ ਕਰੇ ਜਿਸੁ ਕਿਰਪਾ ਜਿਸ ਨੋ ਗੁਰਮੁਖਿ ਕਰੇ ਹਰੇ ॥
आपि लहाए करे जिसु किरपा जिस नो गुरमुखि करे हरे ॥

भगवंत आपल्या कृपेने गुरुमुखाला हे मोती शोधण्यास सक्षम करतात.

ਆਪੇ ਭਉਜਲੁ ਆਪਿ ਹੈ ਬੋਹਿਥਾ ਆਪੇ ਖੇਵਟੁ ਆਪਿ ਤਰੇ ॥
आपे भउजलु आपि है बोहिथा आपे खेवटु आपि तरे ॥

तो स्वतःच भयंकर जग-सागर आहे आणि तो स्वतःच नाव आहे; तो स्वतःच नाविक आहे आणि तो स्वतःच आपल्याला पलीकडे नेतो.

ਆਪੇ ਕਰੇ ਕਰਾਏ ਕਰਤਾ ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜਾ ਤੁਝੈ ਸਰੇ ॥੯॥
आपे करे कराए करता अवरु न दूजा तुझै सरे ॥९॥

निर्माता स्वतः कार्य करतो, आणि आपल्याला कार्य करण्यास प्रवृत्त करतो; परमेश्वरा, तुझी बरोबरी दुसरा कोणी करू शकत नाही. ||9||

ਸਲੋਕ ਮਃ ੩ ॥
सलोक मः ३ ॥

सालोक, तिसरी मेहल:

ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਸੇਵਾ ਸਫਲ ਹੈ ਜੇ ਕੋ ਕਰੇ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥
सतिगुर की सेवा सफल है जे को करे चितु लाइ ॥

खऱ्या गुरूंची सेवा जर मनापासून केली तर ती फलदायी आहे.

ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਈਐ ਅਚਿੰਤੁ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
नामु पदारथु पाईऐ अचिंतु वसै मनि आइ ॥

नामाचा खजिना प्राप्त होतो आणि मन चिंतामुक्त होते.

ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੁਖੁ ਕਟੀਐ ਹਉਮੈ ਮਮਤਾ ਜਾਇ ॥
जनम मरन दुखु कटीऐ हउमै ममता जाइ ॥

जन्म-मृत्यूच्या वेदना नाहीशा होतात आणि मनाचा अहंकार आणि अहंकार नाहीसा होतो.

ਉਤਮ ਪਦਵੀ ਪਾਈਐ ਸਚੇ ਰਹੈ ਸਮਾਇ ॥
उतम पदवी पाईऐ सचे रहै समाइ ॥

मनुष्य परम स्थिती प्राप्त करतो, आणि सत्य परमेश्वरात लीन राहतो.

ਨਾਨਕ ਪੂਰਬਿ ਜਿਨ ਕਉ ਲਿਖਿਆ ਤਿਨਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲਿਆ ਆਇ ॥੧॥
नानक पूरबि जिन कउ लिखिआ तिना सतिगुरु मिलिआ आइ ॥१॥

हे नानक, खरे गुरू येतात आणि त्यांना भेटतात ज्यांचे असे पूर्वनिश्चित भाग्य आहे. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਨਾਮਿ ਰਤਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਹੈ ਕਲਿਜੁਗ ਬੋਹਿਥੁ ਹੋਇ ॥
नामि रता सतिगुरू है कलिजुग बोहिथु होइ ॥

खरे गुरू नामाने, भगवंताच्या नामाने रंगलेले असतात; कलियुगातील या अंधारयुगातील ते नाव आहे.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਵੈ ਸੁ ਪਾਰਿ ਪਵੈ ਜਿਨਾ ਅੰਦਰਿ ਸਚਾ ਸੋਇ ॥
गुरमुखि होवै सु पारि पवै जिना अंदरि सचा सोइ ॥

जो गुरुमुख होतो तो पार करतो; खरा परमेश्वर त्याच्या आत वास करतो.

ਨਾਮੁ ਸਮੑਾਲੇ ਨਾਮੁ ਸੰਗ੍ਰਹੈ ਨਾਮੇ ਹੀ ਪਤਿ ਹੋਇ ॥
नामु समाले नामु संग्रहै नामे ही पति होइ ॥

तो नामाचे स्मरण करतो, तो नामात जमतो आणि नामाने त्याला सन्मान प्राप्त होतो.

ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਾਇਆ ਕਰਮਿ ਪਰਾਪਤਿ ਹੋਇ ॥੨॥
नानक सतिगुरु पाइआ करमि परापति होइ ॥२॥

नानकांना खरे गुरु सापडले आहेत; त्याच्या कृपेने नाम प्राप्त होते. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਆਪੇ ਪਾਰਸੁ ਆਪਿ ਧਾਤੁ ਹੈ ਆਪਿ ਕੀਤੋਨੁ ਕੰਚਨੁ ॥
आपे पारसु आपि धातु है आपि कीतोनु कंचनु ॥

तो स्वतः तत्वज्ञानी दगड आहे, तो स्वतःच धातू आहे आणि तो स्वतःच सोन्यात रूपांतरित झाला आहे.

ਆਪੇ ਠਾਕੁਰੁ ਸੇਵਕੁ ਆਪੇ ਆਪੇ ਹੀ ਪਾਪ ਖੰਡਨੁ ॥
आपे ठाकुरु सेवकु आपे आपे ही पाप खंडनु ॥

तो स्वतःच स्वामी आणि स्वामी आहे, तोच सेवक आहे आणि तो स्वतःच पापांचा नाश करणारा आहे.

ਆਪੇ ਸਭਿ ਘਟ ਭੋਗਵੈ ਸੁਆਮੀ ਆਪੇ ਹੀ ਸਭੁ ਅੰਜਨੁ ॥
आपे सभि घट भोगवै सुआमी आपे ही सभु अंजनु ॥

तो स्वतः प्रत्येक हृदयाचा आनंद घेतो; सर्व भ्रमाचा आधार भगवान स्वामीच आहेत.

ਆਪਿ ਬਿਬੇਕੁ ਆਪਿ ਸਭੁ ਬੇਤਾ ਆਪੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਭੰਜਨੁ ॥
आपि बिबेकु आपि सभु बेता आपे गुरमुखि भंजनु ॥

तो स्वतःच विवेकी आहे आणि तो स्वतःच सर्वांचा जाणता आहे; तो स्वतः गुरुमुखांचे बंधन तोडतो.

ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਸਾਲਾਹਿ ਨ ਰਜੈ ਤੁਧੁ ਕਰਤੇ ਤੂ ਹਰਿ ਸੁਖਦਾਤਾ ਵਡਨੁ ॥੧੦॥
जनु नानकु सालाहि न रजै तुधु करते तू हरि सुखदाता वडनु ॥१०॥

हे सृष्टिकर्ता परमेश्वरा, केवळ तुझी स्तुती केल्याने सेवक नानक संतुष्ट होत नाहीत; तू महान शांतीचा दाता आहेस. ||10||

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੪ ॥
सलोकु मः ४ ॥

सालोक, चौथी मेहल:

ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵੇ ਜੀਅ ਕੇ ਬੰਧਨਾ ਜੇਤੇ ਕਰਮ ਕਮਾਹਿ ॥
बिनु सतिगुर सेवे जीअ के बंधना जेते करम कमाहि ॥

खऱ्या गुरूंची सेवा केल्याशिवाय जी कर्मे केली जातात ती केवळ आत्म्याला साखळदंडाने बांधून ठेवतात.

ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵੇ ਠਵਰ ਨ ਪਾਵਹੀ ਮਰਿ ਜੰਮਹਿ ਆਵਹਿ ਜਾਹਿ ॥
बिनु सतिगुर सेवे ठवर न पावही मरि जंमहि आवहि जाहि ॥

खऱ्या गुरूंची सेवा केल्याशिवाय त्यांना विश्रांतीची जागा मिळत नाही. ते मरतात, फक्त पुन्हा जन्म घ्यायचे आहेत - ते येत-जात राहतात.

ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵੇ ਫਿਕਾ ਬੋਲਣਾ ਨਾਮੁ ਨ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
बिनु सतिगुर सेवे फिका बोलणा नामु न वसै मनि आइ ॥

खऱ्या गुरूंची सेवा केल्याशिवाय त्यांचे बोलणे फालतू आहे. ते नाम, भगवंताचे नाम, मनात धारण करत नाहीत.

ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵੇ ਜਮ ਪੁਰਿ ਬਧੇ ਮਾਰੀਅਹਿ ਮੁਹਿ ਕਾਲੈ ਉਠਿ ਜਾਹਿ ॥੧॥
नानक बिनु सतिगुर सेवे जम पुरि बधे मारीअहि मुहि कालै उठि जाहि ॥१॥

हे नानक, खऱ्या गुरूंची सेवा न करता, त्यांना बांधले जाते, गुंडाळले जाते आणि मृत्यूच्या नगरात मारले जाते; ते काळे झालेले चेहरे घेऊन निघून जातात. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਇਕਿ ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਸੇਵਾ ਕਰਹਿ ਚਾਕਰੀ ਹਰਿ ਨਾਮੇ ਲਗੈ ਪਿਆਰੁ ॥
इकि सतिगुर की सेवा करहि चाकरी हरि नामे लगै पिआरु ॥

काहीजण खऱ्या गुरूची वाट पाहत असतात. ते प्रभूच्या नावावर प्रेम करतात.

ਨਾਨਕ ਜਨਮੁ ਸਵਾਰਨਿ ਆਪਣਾ ਕੁਲ ਕਾ ਕਰਨਿ ਉਧਾਰੁ ॥੨॥
नानक जनमु सवारनि आपणा कुल का करनि उधारु ॥२॥

हे नानक, ते त्यांचे जीवन सुधारतात आणि त्यांच्या पिढ्यांचा उद्धार करतात. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਆਪੇ ਚਾਟਸਾਲ ਆਪਿ ਹੈ ਪਾਧਾ ਆਪੇ ਚਾਟੜੇ ਪੜਣ ਕਉ ਆਣੇ ॥
आपे चाटसाल आपि है पाधा आपे चाटड़े पड़ण कउ आणे ॥

तो स्वतःच शाळा आहे, तो स्वतःच शिक्षक आहे आणि तो स्वतःच विद्यार्थ्यांना शिकवायला आणतो.

ਆਪੇ ਪਿਤਾ ਮਾਤਾ ਹੈ ਆਪੇ ਆਪੇ ਬਾਲਕ ਕਰੇ ਸਿਆਣੇ ॥
आपे पिता माता है आपे आपे बालक करे सिआणे ॥

तो स्वतःच पिता आहे, तो स्वतःच माता आहे आणि तो स्वतःच मुलांना शहाणा करतो.

ਇਕ ਥੈ ਪੜਿ ਬੁਝੈ ਸਭੁ ਆਪੇ ਇਕ ਥੈ ਆਪੇ ਕਰੇ ਇਆਣੇ ॥
इक थै पड़ि बुझै सभु आपे इक थै आपे करे इआणे ॥

एका ठिकाणी तो त्यांना सर्व काही वाचायला आणि समजून घ्यायला शिकवतो, तर दुसऱ्या ठिकाणी तो स्वतःच त्यांना अज्ञानी बनवतो.

ਇਕਨਾ ਅੰਦਰਿ ਮਹਲਿ ਬੁਲਾਏ ਜਾ ਆਪਿ ਤੇਰੈ ਮਨਿ ਸਚੇ ਭਾਣੇ ॥
इकना अंदरि महलि बुलाए जा आपि तेरै मनि सचे भाणे ॥

काही, हे खरे परमेश्वरा, जेव्हा ते तुमच्या मनाला आनंद देतात तेव्हा तुम्ही तुमच्या उपस्थितीच्या हवेलीत बोलावता.


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430