श्री गुरु ग्रंथ साहिब

पान - 644


ਧੰਧਾ ਕਰਤਿਆ ਨਿਹਫਲੁ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ਸੁਖਦਾਤਾ ਮਨਿ ਨ ਵਸਾਇਆ ॥
धंधा करतिआ निहफलु जनमु गवाइआ सुखदाता मनि न वसाइआ ॥

सांसारिक व्यवहारात गुंतून तो आपले जीवन व्यर्थ घालवतो; शांती देणारा परमेश्वर त्याच्या मनात राहत नाही.

ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਤਿਨਾ ਕਉ ਮਿਲਿਆ ਜਿਨ ਕਉ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿ ਪਾਇਆ ॥੧॥
नानक नामु तिना कउ मिलिआ जिन कउ धुरि लिखि पाइआ ॥१॥

हे नानक, केवळ तेच नाम प्राप्त करतात, ज्यांचे असे पूर्वनिश्चित भाग्य आहे. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਘਰ ਹੀ ਮਹਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਭਰਪੂਰੁ ਹੈ ਮਨਮੁਖਾ ਸਾਦੁ ਨ ਪਾਇਆ ॥
घर ही महि अंम्रितु भरपूरु है मनमुखा सादु न पाइआ ॥

आतील घर अमृताने भरलेले असते, पण स्वेच्छेने मनमुखाला त्याचा आस्वाद घेता येत नाही.

ਜਿਉ ਕਸਤੂਰੀ ਮਿਰਗੁ ਨ ਜਾਣੈ ਭ੍ਰਮਦਾ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਇਆ ॥
जिउ कसतूरी मिरगु न जाणै भ्रमदा भरमि भुलाइआ ॥

तो हरणासारखा आहे, जो स्वतःचा कस्तुरी-गंध ओळखत नाही; तो संशयाने भ्रमित होऊन फिरतो.

ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਤਜਿ ਬਿਖੁ ਸੰਗ੍ਰਹੈ ਕਰਤੈ ਆਪਿ ਖੁਆਇਆ ॥
अंम्रितु तजि बिखु संग्रहै करतै आपि खुआइआ ॥

मनमुख अमृताचा त्याग करतो आणि त्याऐवजी विष गोळा करतो; निर्मात्याने स्वतः त्याला मूर्ख बनवले आहे.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਵਿਰਲੇ ਸੋਝੀ ਪਈ ਤਿਨਾ ਅੰਦਰਿ ਬ੍ਰਹਮੁ ਦਿਖਾਇਆ ॥
गुरमुखि विरले सोझी पई तिना अंदरि ब्रहमु दिखाइआ ॥

हे ज्ञान प्राप्त करणारे गुरुमुख किती दुर्लभ आहेत; ते स्वतःमध्ये परमेश्वर देवाचे दर्शन घेतात.

ਤਨੁ ਮਨੁ ਸੀਤਲੁ ਹੋਇਆ ਰਸਨਾ ਹਰਿ ਸਾਦੁ ਆਇਆ ॥
तनु मनु सीतलु होइआ रसना हरि सादु आइआ ॥

त्यांची मने आणि शरीर थंड आणि शांत झाले आहे आणि त्यांच्या जिभेला परमेश्वराच्या उदात्त चवीचा आनंद मिळतो.

ਸਬਦੇ ਹੀ ਨਾਉ ਊਪਜੈ ਸਬਦੇ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇਆ ॥
सबदे ही नाउ ऊपजै सबदे मेलि मिलाइआ ॥

शब्दाच्या द्वारे, नाम चांगले वाढते; शब्दाद्वारे, आपण प्रभूच्या संघात एकरूप झालो आहोत.

ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ ਸਭੁ ਜਗੁ ਬਉਰਾਨਾ ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ॥
बिनु सबदै सभु जगु बउराना बिरथा जनमु गवाइआ ॥

शब्दाशिवाय सर्व जग वेडे आहे आणि ते आपले जीवन व्यर्थ गमावून बसते.

ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਏਕੋ ਸਬਦੁ ਹੈ ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਾਇਆ ॥੨॥
अंम्रितु एको सबदु है नानक गुरमुखि पाइआ ॥२॥

केवळ शब्द हेच अमृत आहे; हे नानक, गुरुमुख ते प्राप्त करतात. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਸੋ ਹਰਿ ਪੁਰਖੁ ਅਗੰਮੁ ਹੈ ਕਹੁ ਕਿਤੁ ਬਿਧਿ ਪਾਈਐ ॥
सो हरि पुरखु अगंमु है कहु कितु बिधि पाईऐ ॥

परमेश्वर देव अगम्य आहे; मला सांगा, आपण त्याला कसे शोधू शकतो?

ਤਿਸੁ ਰੂਪੁ ਨ ਰੇਖ ਅਦ੍ਰਿਸਟੁ ਕਹੁ ਜਨ ਕਿਉ ਧਿਆਈਐ ॥
तिसु रूपु न रेख अद्रिसटु कहु जन किउ धिआईऐ ॥

त्याला कोणतेही रूप किंवा वैशिष्ट्य नाही आणि त्याला पाहिले जाऊ शकत नाही; मला सांग, आपण त्याचे चिंतन कसे करू शकतो?

ਨਿਰੰਕਾਰੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹਰਿ ਅਗਮੁ ਕਿਆ ਕਹਿ ਗੁਣ ਗਾਈਐ ॥
निरंकारु निरंजनु हरि अगमु किआ कहि गुण गाईऐ ॥

परमेश्वर निराकार, निष्कलंक आणि अगम्य आहे; आपण त्याच्या कोणत्या गुणांबद्दल बोलले पाहिजे आणि गायले पाहिजे?

ਜਿਸੁ ਆਪਿ ਬੁਝਾਏ ਆਪਿ ਸੁ ਹਰਿ ਮਾਰਗਿ ਪਾਈਐ ॥
जिसु आपि बुझाए आपि सु हरि मारगि पाईऐ ॥

ते एकटेच परमेश्वराच्या मार्गावर चालतात, ज्यांना परमेश्वर स्वतः शिकवतो.

ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਵੇਖਾਲਿਆ ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਪਾਈਐ ॥੪॥
गुरि पूरै वेखालिआ गुर सेवा पाईऐ ॥४॥

परिपूर्ण गुरूंनी मला प्रकट केले आहे; गुरुची सेवा केल्याने तो सापडतो. ||4||

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੩ ॥
सलोकु मः ३ ॥

सालोक, तिसरी मेहल:

ਜਿਉ ਤਨੁ ਕੋਲੂ ਪੀੜੀਐ ਰਤੁ ਨ ਭੋਰੀ ਡੇਹਿ ॥
जिउ तनु कोलू पीड़ीऐ रतु न भोरी डेहि ॥

रक्ताचा एक थेंबही न पडता जणू माझे शरीर तेलाच्या कुशीत चिरडले गेले आहे;

ਜੀਉ ਵੰਞੈ ਚਉ ਖੰਨੀਐ ਸਚੇ ਸੰਦੜੈ ਨੇਹਿ ॥
जीउ वंञै चउ खंनीऐ सचे संदड़ै नेहि ॥

जणू माझ्या आत्म्याचे तुकडे केले गेले खरे परमेश्वराच्या प्रेमासाठी;

ਨਾਨਕ ਮੇਲੁ ਨ ਚੁਕਈ ਰਾਤੀ ਅਤੈ ਡੇਹ ॥੧॥
नानक मेलु न चुकई राती अतै डेह ॥१॥

हे नानक, अजूनही, रात्रंदिवस, माझा परमेश्वराशी असलेला संबंध तुटलेला नाही. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਸਜਣੁ ਮੈਡਾ ਰੰਗੁਲਾ ਰੰਗੁ ਲਾਏ ਮਨੁ ਲੇਇ ॥
सजणु मैडा रंगुला रंगु लाए मनु लेइ ॥

माझा मित्र खूप आनंद आणि प्रेमाने भरलेला आहे; तो माझ्या मनाला त्याच्या प्रेमाच्या रंगाने रंगवतो,

ਜਿਉ ਮਾਜੀਠੈ ਕਪੜੇ ਰੰਗੇ ਭੀ ਪਾਹੇਹਿ ॥
जिउ माजीठै कपड़े रंगे भी पाहेहि ॥

रंगाचा रंग टिकवून ठेवण्यासाठी उपचार केलेल्या फॅब्रिकप्रमाणे.

ਨਾਨਕ ਰੰਗੁ ਨ ਉਤਰੈ ਬਿਆ ਨ ਲਗੈ ਕੇਹ ॥੨॥
नानक रंगु न उतरै बिआ न लगै केह ॥२॥

हे नानक, हा रंग सुटत नाही आणि या कपड्याला दुसरा रंग देता येत नाही. ||2||

ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी ॥

पौरी:

ਹਰਿ ਆਪਿ ਵਰਤੈ ਆਪਿ ਹਰਿ ਆਪਿ ਬੁਲਾਇਦਾ ॥
हरि आपि वरतै आपि हरि आपि बुलाइदा ॥

स्वतः परमेश्वर सर्वत्र व्याप्त आहे; परमेश्वर स्वतःच आपल्याला त्याचे नामस्मरण करायला लावतो.

ਹਰਿ ਆਪੇ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਸਵਾਰਿ ਸਿਰਿ ਧੰਧੈ ਲਾਇਦਾ ॥
हरि आपे स्रिसटि सवारि सिरि धंधै लाइदा ॥

परमेश्वराने स्वतः सृष्टी निर्माण केली; तो त्यांच्या सर्व कार्यांना वचनबद्ध करतो.

ਇਕਨਾ ਭਗਤੀ ਲਾਇ ਇਕਿ ਆਪਿ ਖੁਆਇਦਾ ॥
इकना भगती लाइ इकि आपि खुआइदा ॥

तो काहींना भक्तिपूजेत गुंतवून ठेवतो आणि काहींना तो भरकटतो.

ਇਕਨਾ ਮਾਰਗਿ ਪਾਇ ਇਕਿ ਉਝੜਿ ਪਾਇਦਾ ॥
इकना मारगि पाइ इकि उझड़ि पाइदा ॥

तो काहींना मार्गावर ठेवतो, तर काहींना तो अरण्यात नेतो.

ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ਗੁਰਮੁਖਿ ਗੁਣ ਗਾਇਦਾ ॥੫॥
जनु नानकु नामु धिआए गुरमुखि गुण गाइदा ॥५॥

सेवक नानक नामाचे चिंतन करतात, भगवंताच्या नामाचे; गुरुमुख या नात्याने, तो परमेश्वराची स्तुती गातो. ||5||

ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੩ ॥
सलोकु मः ३ ॥

सालोक, तिसरी मेहल:

ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਸੇਵਾ ਸਫਲੁ ਹੈ ਜੇ ਕੋ ਕਰੇ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥
सतिगुर की सेवा सफलु है जे को करे चितु लाइ ॥

खऱ्या गुरूंची सेवा फलदायी आणि फलदायी असते, जर एखाद्याने ती मन लावून केली तर.

ਮਨਿ ਚਿੰਦਿਆ ਫਲੁ ਪਾਵਣਾ ਹਉਮੈ ਵਿਚਹੁ ਜਾਇ ॥
मनि चिंदिआ फलु पावणा हउमै विचहु जाइ ॥

मनाच्या इच्छेचे फळ मिळते आणि अहंकार आतून निघून जातो.

ਬੰਧਨ ਤੋੜੈ ਮੁਕਤਿ ਹੋਇ ਸਚੇ ਰਹੈ ਸਮਾਇ ॥
बंधन तोड़ै मुकति होइ सचे रहै समाइ ॥

त्याचे बंधन तुटले आणि तो मुक्त झाला; तो खऱ्या परमेश्वरात लीन राहतो.

ਇਸੁ ਜਗ ਮਹਿ ਨਾਮੁ ਅਲਭੁ ਹੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਇ ॥
इसु जग महि नामु अलभु है गुरमुखि वसै मनि आइ ॥

या जगात नाम प्राप्त करणे खूप कठीण आहे; ते गुरुमुखाच्या मनात वसते.

ਨਾਨਕ ਜੋ ਗੁਰੁ ਸੇਵਹਿ ਆਪਣਾ ਹਉ ਤਿਨ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਾਉ ॥੧॥
नानक जो गुरु सेवहि आपणा हउ तिन बलिहारै जाउ ॥१॥

हे नानक, जो आपल्या खऱ्या गुरूंची सेवा करतो त्याला मी अर्पण करतो. ||1||

ਮਃ ੩ ॥
मः ३ ॥

तिसरी मेहल:

ਮਨਮੁਖ ਮੰਨੁ ਅਜਿਤੁ ਹੈ ਦੂਜੈ ਲਗੈ ਜਾਇ ॥
मनमुख मंनु अजितु है दूजै लगै जाइ ॥

स्वार्थी मनमुखाचे मन तसे फार हट्टी असते; तो द्वैताच्या प्रेमात अडकला आहे.

ਤਿਸ ਨੋ ਸੁਖੁ ਸੁਪਨੈ ਨਹੀ ਦੁਖੇ ਦੁਖਿ ਵਿਹਾਇ ॥
तिस नो सुखु सुपनै नही दुखे दुखि विहाइ ॥

त्याला स्वप्नातही शांती मिळत नाही; तो आपले आयुष्य दुःखात आणि दुःखात घालवतो.

ਘਰਿ ਘਰਿ ਪੜਿ ਪੜਿ ਪੰਡਿਤ ਥਕੇ ਸਿਧ ਸਮਾਧਿ ਲਗਾਇ ॥
घरि घरि पड़ि पड़ि पंडित थके सिध समाधि लगाइ ॥

पंडित घरोघरी जाऊन, त्यांचे धर्मग्रंथ वाचून, पाठ करून कंटाळले आहेत; सिद्ध त्यांच्या समाधीच्या अवस्थेत गेले आहेत.

ਇਹੁ ਮਨੁ ਵਸਿ ਨ ਆਵਈ ਥਕੇ ਕਰਮ ਕਮਾਇ ॥
इहु मनु वसि न आवई थके करम कमाइ ॥

या मनावर नियंत्रण ठेवता येत नाही; ते धार्मिक विधी करून थकले आहेत.

ਭੇਖਧਾਰੀ ਭੇਖ ਕਰਿ ਥਕੇ ਅਠਿਸਠਿ ਤੀਰਥ ਨਾਇ ॥
भेखधारी भेख करि थके अठिसठि तीरथ नाइ ॥

तोतयागिरी करणारे खोटे पोशाख परिधान करून, अठ्ठावन्न पवित्र देवस्थानांवर स्नान करून कंटाळले आहेत.


सूची (1 - 1430)
जप पान: 1 - 8
सो दर पान: 8 - 10
सो पुरख पान: 10 - 12
सोहला पान: 12 - 13
सिरी राग पान: 14 - 93
राग माझ पान: 94 - 150
राग गउड़ी पान: 151 - 346
राग आसा पान: 347 - 488
राग गूजरी पान: 489 - 526
राग देवगणधारी पान: 527 - 536
राग बिहागड़ा पान: 537 - 556
राग वढ़हंस पान: 557 - 594
राग सोरठ पान: 595 - 659
राग धनसारी पान: 660 - 695
राग जैतसरी पान: 696 - 710
राग तोडी पान: 711 - 718
राग बैराडी पान: 719 - 720
राग तिलंग पान: 721 - 727
राग सूही पान: 728 - 794
राग बिलावल पान: 795 - 858
राग गोंड पान: 859 - 875
राग रामकली पान: 876 - 974
राग नट नारायण पान: 975 - 983
राग माली पान: 984 - 988
राग मारू पान: 989 - 1106
राग तुखारी पान: 1107 - 1117
राग केदारा पान: 1118 - 1124
राग भैरौ पान: 1125 - 1167
राग वसंत पान: 1168 - 1196
राग सारंगस पान: 1197 - 1253
राग मलार पान: 1254 - 1293
राग कानडा पान: 1294 - 1318
राग कल्याण पान: 1319 - 1326
राग प्रभाती पान: 1327 - 1351
राग जयवंती पान: 1352 - 1359
सलोक सहस्रकृति पान: 1353 - 1360
गाथा महला 5 पान: 1360 - 1361
फुनहे महला 5 पान: 1361 - 1363
चौबोले महला 5 पान: 1363 - 1364
सलोक भगत कबीर जिओ के पान: 1364 - 1377
सलोक सेख फरीद के पान: 1377 - 1385
सवईए स्री मुखबाक महला 5 पान: 1385 - 1389
सवईए महले पहिले के पान: 1389 - 1390
सवईए महले दूजे के पान: 1391 - 1392
सवईए महले तीजे के पान: 1392 - 1396
सवईए महले चौथे के पान: 1396 - 1406
सवईए महले पंजवे के पान: 1406 - 1409
सलोक वारा ते वधीक पान: 1410 - 1426
सलोक महला 9 पान: 1426 - 1429
मुंदावणी महला 5 पान: 1429 - 1429
रागमाला पान: 1430 - 1430