કબિત સવૈયે ભાઈ ગુર્દાસજી

પાન - 229


ਏਕ ਮਨੁ ਆਠ ਖੰਡ ਖੰਡ ਖੰਡ ਪਾਂਚ ਟੂਕ ਟੂਕ ਟੂਕ ਚਾਰਿ ਫਾਰ ਫਾਰ ਦੋਇ ਫਾਰ ਹੈ ।
ek man aatth khandd khandd khandd paanch ttook ttook ttook chaar faar faar doe faar hai |

મણ્ડ (ભૂતકાળનું ભારતીય વજન માપ) આઠ ભાગોમાં વહેંચાયેલું દરેક પાંચ દ્રષ્ટાના આઠ ભાગ બનાવે છે. દરેક ભાગને જ્યારે પાંચ ભાગમાં વિભાજીત કરવામાં આવે છે ત્યારે દરેક એક દ્રષ્ટા (ભારતીય વજન માપ)ના પાંચ ટુકડા બનાવે છે. જો દરેક દ્રષ્ટાને ચાર ભાગમાં વહેંચવામાં આવે, તો દરેક ક્વાર્ટર

ਤਾਹੂ ਤੇ ਪਈਸੇ ਅਉ ਪਈਸਾ ਏਕ ਪਾਂਚ ਟਾਂਕ ਟਾਂਕ ਟਾਂਕ ਮਾਸੇ ਚਾਰਿ ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ ।
taahoo te peese aau peesaa ek paanch ttaank ttaank ttaank maase chaar anik prakaar hai |

આ અડધા પાઓ પછી સરસાહીમાં ઘટાડી દેવામાં આવે છે. દરેક સારસાહીમાં પાંચ ટાંકી હોય છે. દરેક ટાંકીમાં ચાર માશા હોય છે. આમ આ વજન માપનો ઘણો ફેલાવો થયો છે.

ਮਾਸਾ ਏਕ ਆਠ ਰਤੀ ਰਤੀ ਆਠ ਚਾਵਰ ਕੀ ਹਾਟ ਹਾਟ ਕਨੁ ਕਨੁ ਤੋਲ ਤੁਲਾਧਾਰ ਹੈ ।
maasaa ek aatth ratee ratee aatth chaavar kee haatt haatt kan kan tol tulaadhaar hai |

એક માશામાં આઠ રતિઓ હોય છે (અલ્લારામનું નાનું લાલ અને કાળું બીજ, સોનાના વજન માટે ઝવેરીઓ દ્વારા વજન માપ તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે) અને એક રતિમાં ચોખાના આઠ દાણા હોય છે. આમ એક દુકાનમાં વસ્તુઓનું વજન કરવામાં આવી રહ્યું છે.

ਪੁਰ ਪੁਰ ਪੂਰਿ ਰਹੇ ਸਕਲ ਸੰਸਾਰ ਬਿਖੈ ਬਸਿ ਆਵੈ ਕੈਸੇ ਜਾ ਕੋ ਏਤੋ ਬਿਸਥਾਰ ਹੈ ।੨੨੯।
pur pur poor rahe sakal sansaar bikhai bas aavai kaise jaa ko eto bisathaar hai |229|

દુનિયાના શહેરોમાં આ એક મણનો ફેલાવો છે. જે મનમાં વાસના, ક્રોધ, લોભ આસક્તિ, અહંકાર, વાસનાઓ અને અન્ય દુર્ગુણોનો આટલો વ્યાપ છે, તે મનને કેવી રીતે નિયંત્રિત કરી શકાય? (229)