ग़ज़ल भाई नन्द लालः

पुटः - 10


ਦਰਮਿਆਨਿ ਬਜ਼ਮਿ ਮਾ ਜੁਜ਼ ਕਿੱਸਾਇ ਜਾਨਾਨਾ ਨੀਸਤ ।
दरमिआनि बज़मि मा जुज़ किसाइ जानाना नीसत ।

प्रियविरहात् मम हृदयं ज्वलति,

ਬੇ ਹਜਾਬ ਆ ਅੰਦਰੀਣ ਮਜਲਿਸ ਕਿ ਕਸ ਬੇਗਾਨਾ ਨੀਸਤ ।੧੦।੧।
बे हजाब आ अंदरीण मजलिस कि कस बेगाना नीसत ।१०।१।

मम च जीवनं आत्मा च मम सुन्दरस्य स्वामिनः कृते प्रज्वलितः भस्मरूपेण (स्मृतौ) न्यूनीकृतः अस्ति। (१४) (१) ९.

ਬਿਗੁਜ਼ਰ ਅਜ਼ ਬੇਗਾਨਗੀਹਾ ਓ ਬਖ਼ੁਦ ਆਸ਼ਨਾ ਸੌ ।
बिगुज़र अज़ बेगानगीहा ओ बक़ुद आशना सौ ।

अहं तस्मिन् अग्नौ एतावत् दग्धः अभवम्,

ਹਰ ਕਿ ਬਾ ਖੁਦ ਆਸ਼ਨਾ ਸ਼ੁਦ ਅਜ਼ ਖ਼ੁਦਾ ਬੇਗਾਨਾ ਨੀਸਤ ।੧੦।੨।
हर कि बा खुद आशना शुद अज़ क़ुदा बेगाना नीसत ।१०।२।

यत् यः कश्चित् एतत् श्रुतवान् सः अपि चीरवृक्षवत् दग्धः अभवत्।" (१४) (२) न केवलं अहमेव प्रेमाग्नौ जीर्णः, अपितु अनेन स्फुलिङ्गेन सर्वं जगत् दग्धम्। (१४) (३) ९.

ਸ਼ੌਕਿ ਮੌਲਾ ਹਰ ਕਿ ਰਾ ਬਾਸ਼ਦ ਹਮਾਣ ਸਾਹਿਬ-ਦਿਲ ਅਸਤ ।
शौकि मौला हर कि रा बाशद हमाण साहिब-दिल असत ।

प्रियस्य 'विरहज्वालेषु' दग्धः भवितुं,

ਕਾਰਿ ਹਰ ਦਾਨਾ ਨਾ ਬਾਸ਼ਦ ਕਾਰਿ ਹਰ ਦੀਵਾਨਾ ਨੀਸਤ ।੧੦।੩।
कारि हर दाना ना बाशद कारि हर दीवाना नीसत ।१०।३।

कीमिया इव अस्ति, पदार्थः यः कस्यापि धातुः सुवर्णरूपेण परिणमयति, अग्नौ कीटितः (दग्धः) भस्मरूपेण भवति। (१४) (४) ९.

ਨਾਸਹਾ ਤਾ ਚੰਦ ਗੋਈ ਕਿੱਸਾਹਾਇ ਵਾਅਜ਼ੋ ਪੰਦ ।
नासहा ता चंद गोई किसाहाइ वाअज़ो पंद ।

धन्यं हृदयं गोया |

ਬਜ਼ਮਿ ਮਸਤਾਨ ਅਸਤ ਜਾਇ ਕਿੱਸਾ ਓ ਅਫ਼ਸਾਨਾ ਨੀਸਤ ।੧੦।੪।
बज़मि मसतान असत जाइ किसा ओ अफ़साना नीसत ।१०।४।

यत् केवलं तस्य प्रियस्य मुखस्य आलोकस्य अपेक्षायां भस्मरूपेण न्यूनीकृतम्। (१४) (५) ९.

ਈਣ ਮਤਾਇ ਹੱਕ ਬ-ਪੇਸ਼ਿ ਸਾਹਿਬਾਨਿ-ਦਿਲ ਬਵਦ ।
ईण मताइ हक ब-पेशि साहिबानि-दिल बवद ।

किं कश्चित् मां रक्षेत् तस्य ओतप्रोतमोहकनेत्रेभ्यः (कान्तिः) ।

ਚੂੰ ਬ-ਸਹਿਰਾ ਮੀਰਵੀ ਦਰ ਗੋਸ਼ਾਇ ਵੀਰਾਨਾ ਨੀਸਤ ।੧੦।੫।
चूं ब-सहिरा मीरवी दर गोशाइ वीराना नीसत ।१०।५।

तथा, तस्य शर्कराघटचर्वणमुखाधरात् मां रक्ष। (१५) (१) ९.

ਈਂ ਮਤਾਇ ਸ਼ੌਕ ਰਾ ਅਜ਼ ਆਸ਼ਕਾਨਿ ਹੱਕ ਬਖ਼ਾਹ ।
ईं मताइ शौक रा अज़ आशकानि हक बक़ाह ।

अप्रयोजनं गतं तत् क्षणं अहं पश्चातापं करोमि,

ਜਾਣ ਕਿ ਦਰ ਜ਼ਾਨਸ਼ ਬ-ਜੁਜ਼ ਨਕਸ਼ਿ ਰੁਖ਼ਿ ਜਾਨਾ ਨੀਸਤ ।੧੦।੬।
जाण कि दर ज़ानश ब-जुज़ नकशि रुक़ि जाना नीसत ।१०।६।

अहं अपि मम प्रमादं, अवसरं स्खलितुं प्रमादं च खेदं अनुभवामि।" (15) (2) मम हृदयं आत्मा च निन्दायाः धर्मस्य च कारणात् थूकेन कुण्ठितं दुःखितं च भवति अहं कञ्चित् अन्वेषयामि यः मां तारयिष्यति अकालपुरखनिवासस्य द्वारे।(किं मां प्रजापतिद्वारे याचनाम् आनयत् तदा कोऽपि मां तारयिष्यति।)' (15) (3) लीलालुः, क्रीडालुः, अभिमानी च तथाकथिताः प्रेमिणः जगत् लुण्ठितवन्तः, वञ्चितवन्तः च। अहं दयां रोदिमि यत् अहमपि तेषां शोषितः सन् याचयामि यत् कोऽपि मां तारयिष्यति” इति। (१५) (४) ९.

ਚੰਦ ਮੀ-ਗੋਈ ਤੂ ਐ ਗੋਯਾ ਖ਼ਮੁਸ਼ ਸ਼ੋ ਜ਼ੀਣ ਸਖ਼ੁਨ ।
चंद मी-गोई तू ऐ गोया क़मुश शो ज़ीण सक़ुन ।

गुरुगुरुस्य खड्गसदृशपक्ष्मेभ्यः कथं गोया मौनं करिष्यति;

ਸ਼ੌਕਿ ਮੌਲਾ ਮੁਨਹਸਿਰ ਬਰ ਕਾਅਬਾ ਓ ਬੁਤਖ਼ਾਨਾ ਨੀਸਤ ।੧੦।੭।
शौकि मौला मुनहसिर बर काअबा ओ बुतक़ाना नीसत ।१०।७।

अहम् अद्यापि साहाय्यार्थं आह्वानं करोमि। कश्चित् मां दयालुतया तारयिष्यति।" (१५) (५) यथा मत्तः केवलं माणिक्यवर्णेन पेयेन (मद्येन वा मद्येन वा) मद्यकाचम् अन्वेषयति चिन्तयति च, तथैव तृषितस्य शीतमिष्टस्य काचस्य आवश्यकता भवति जलं तस्य तृष्णां शामयितुं, मद्यस्य गिलासः प्रासंगिकः नास्ति (16) (1) अकालपुरखस्य भक्तानां सङ्गतिः कान्तिना तृप्तः अस्ति; । किन्तु, अद्यापि, अहं तस्य पुरतः दयां याचयामि, एतदेव मम सर्वाधिकं आवश्यकता अस्ति (16) (4) गोया गुरुं सम्बोधयति- "उभयेषु लोकेषु त्वां विना अन्यः कोऽपि मम नास्ति।"