ग़ज़ल भाई नन्द लालः

पुटः - 29


ਕੀਸਤ ਇਮਰੂਜ਼ ਕਿ ਸੌਦਾਇ ਨਿਗਾਰੇ ਦਾਰਦ ।
कीसत इमरूज़ कि सौदाइ निगारे दारद ।

त्वं सदा अमरः भविष्यसि। (५०) (७) ९.

ਬਾਦਸ਼ਾਹੇਸਤ ਦਰੀਣ ਦਹਿਰ ਕਿ ਯਾਰੇ ਦਾਰਦ ।੨੯।੧।
बादशाहेसत दरीण दहिर कि यारे दारद ।२९।१।

राजानः स्वसाम्राज्यानि सर्वाणि निरस्तवन्तः, अतः

ਦਾਨਮ ਐ ਸ਼ੋਖ਼ ਕਿ ਖ਼ੂਨਿ ਦੋ ਜਹਾਣ ਖ਼ਾਹਦ ਰੇਖ਼ਤ ।
दानम ऐ शोक़ कि क़ूनि दो जहाण क़ाहद रेक़त ।

ते प्रेमस्य रहस्यं गतिं च अवगन्तुं, अवगन्तुं च शक्नुवन्ति स्म । (५०) (८) ९.

ਚਸ਼ਮਿ ਮਸਤ ਤੂ ਇਮਰੂਜ਼ ਖ਼ੁਮਾਰੇ ਦਾਰਦ ।੨੯।੨।
चशमि मसत तू इमरूज़ क़ुमारे दारद ।२९।२।

यः कश्चित् प्रेम-कीटेन (रोगेण) आहतः, गोया इव,

ਦਾਮਨਿ ਚਸ਼ਮਿ ਮਰਾ ਖ਼ੂਨਿ ਜਿਗਰ ਰੰਗੀਣ ਕਰਦ ।
दामनि चशमि मरा क़ूनि जिगर रंगीण करद ।

वशीभूतं वाहेगुरुस्य (नामस्य) ध्यानं च विना अन्यं लेपं न दृष्टवान्। (५०) (९) ९.

ਦਿਲਿ ਦੀਵਾਨਾਇ ਮਾ ਤੁਰਫ਼ਾ ਬਹਾਰੇ ਦਾਰਦ ।੨੯।੩।
दिलि दीवानाइ मा तुरफ़ा बहारे दारद ।२९।३।

पतिव्रता अकालपुरखः सर्वपालः कारणात् प्रसूतवान् ।

ਸਾਯਾਇ ਤੂਬਾ ਓ ਫ਼ਿਰਦੌਸ ਨਖ਼ਾਹਦ ਹਰਗਿਜ਼ ।
सायाइ तूबा ओ फ़िरदौस नक़ाहद हरगिज़ ।

यद् अस्मात् रजः कूपात् परं किमपि न निर्गच्छेत् परोपकारस्य नाम। (५१) (१) ९.

ਹਰ ਕਿ ਮਨਸੂਰ ਸਿਫ਼ਤ ਸਾਯਾਇ ਦਾਰੇ ਦਾਰਦ ।੨੯।੪।
हर कि मनसूर सिफ़त सायाइ दारे दारद ।२९।४।

तव विरहकाले तव कान्तानां हृदयात्मना स्थितिः तादृशी ।

ਰੂਇ ਗੁਲਗੂਨਿ ਖ਼ੁਦ ਐ ਸ਼ਮਾਅ ਬਰ ਅਫ਼ਰੂਜ਼ ਦਮੇ ।
रूइ गुलगूनि क़ुद ऐ शमाअ बर अफ़रूज़ दमे ।

यत् तेषां हृदयं पोपपुष्पवत् दागं विदीर्णात्मा च। (५१) (२) ९.

ਦਿਲਿ ਪਰਵਾਨਾ ਓ ਬੁਲਬੁਲ ਬ-ਤੂ ਕਾਰੇ ਦਾਰਦ ।੨੯।੫।
दिलि परवाना ओ बुलबुल ब-तू कारे दारद ।२९।५।

त्वां स्मरणं विना व्यतीतः कालः 'मृत्युः' इति उच्यते, ।

ਬ-ਹਰ ਦੀਵਾਨਾ ਅਗਰ ਸਿਲਸਲਾ-ਹਾ ਮੀਸਾਜ਼ੰਦਿ ।
ब-हर दीवाना अगर सिलसला-हा मीसाज़ंदि ।

यावदहं तु तव रक्षणे धन्योऽस्मि तावत् मम (मृत्योः) भयं नास्ति।" (५१) (३) राजा सम्राट् च तव कृते सिंहासनं मुकुटं च त्यक्तवन्तौ गुरु, पर्दां उद्धृत्य ददातु तव मुखात्, यतः जगत् मृतम् (भवतः मुखं द्रष्टुम् आकांक्षति) (51) (4) तव स्वर्गीयं रजः आरोग्येण दुःखितलोकं आशीर्वादयति, कृपया एतेषां दरिद्राणां परदेशीयानां दुःखददशासु दयालुः भव (51) (51)। ५) इदमेव जगत् उभौ नाशयति, रक्तपिपासादरा इत्यादयः राजानः रजसा सह समाहिताः, कारूनरूपाः शूराः सर्वे अस्य लोकस्य लोभेन हताः (५१) (६) गोया कथयति-"विना त्वं गुरु ! अश्रुवत् मुक्तां पातयन्ति मम नेत्राणि सर्वदा।

ਦਿਲਿ ਗੋਯਾ ਬ ਖ਼ਮਿ ਜ਼ੁਲਫ਼ ਕਰਾਰੇ ਦਾਰਦ ।੨੯।੬।
दिलि गोया ब क़मि ज़ुलफ़ करारे दारद ।२९।६।

यथा द्राक्षाफलानि स्वलतागुच्छात् पतन्ति एव।" (५१) (७) तव आश्चर्यं कौशलपराक्रमं च सिद्धं वस्तुतः सिद्धिसिद्धिः, तव सौन्दर्यं सौन्दर्यस्य राज्ञी, त्वं सौन्दर्यस्य शोभा। (५२) (१) मम श्वासनाडी भवतः क्रोधस्य समीपस्थः अस्ति; न जानामि कोऽहं, न च कथं अस्मि,