ग़ज़ल भाई नन्द लालः

पुटः - 12


ਇਮ ਸ਼ਬ ਬ-ਤਮਾਸ਼ਾਇ ਰੁਖ਼ਿ ਯਾਰ ਤਵਾਣ ਰਫ਼ਤ ।
इम शब ब-तमाशाइ रुक़ि यार तवाण रफ़त ।

गोया कथयति-"अहं तव केशकुण्डलानां कुञ्चितेषु गुरवे! यतः, त्वां द्रष्टुम् तीव्राभिलाषं कुर्वन्तं मम मनः शान्तिं स्थिरतां च प्राप्तुं समर्थं भवति।" (१९) (७) तीक्ष्णप्रेमग्रस्तस्य रोगी कृते वैद्यः किं औषधरूपेण विहितं कर्तुं शक्नोति यदा वयं, स्वयमेव पङ्गुपादाः अपाङ्गाः सन्ति? २०) (१) सर्वा तस्य (गुरुस्य) कान्तिः प्रसादः च छद्मविहीनः दृश्यते, यदा वयं अहङ्कारवेषे स्मः तदा चन्द्रसदृशः शान्तमुखः अपि अस्माकं कृते किं कर्तुं शक्नोति (२०) (२) यः करोति न तस्य मनसि क्षणिकदिशा स्थिरता वा, शान्तस्थानं वा भवनस्य शान्तकोणः वा तस्य कृते किं कर्तुं शक्नोति?" (२०) (३) ९.

ਸੂਇ ਬੁਤਿ ਆਸ਼ਕ-ਕੁਸ਼ ਅੱਯਾਰ ਤਵਾਣ ਰਫ਼ਤ ।੧੨।੧।
सूइ बुति आशक-कुश अयार तवाण रफ़त ।१२।१।

प्रेमगुरुं विना कथं प्रियस्य प्राङ्गणं गमिष्यसि।

ਦਰ ਕੂਚਾਇ ਇਸ਼ਕ ਅਰ ਚਿ ਮੁਹਾਲ ਅਸਤ ਰਸੀਦਨ ।
दर कूचाइ इशक अर चि मुहाल असत रसीदन ।

यदि भवतः इच्छायाः भावस्य च अभावः भवति तर्हि मार्गदर्शकः किं साहाय्यं कर्तुं शक्नोति?” (२०) (४) ९.

ਮਨਸੂਰ ਸਿਫ਼ਤ ਬਾ-ਕਦਿਮ ਦਾਰ ਤਵਾਣ ਰਫ਼ਤ ।੧੨।੨।
मनसूर सिफ़त बा-कदिम दार तवाण रफ़त ।१२।२।

हे गोया ! "यावत् त्वं गुरुपादस्य पवित्रं रजः चक्षुषः कृते कोलिरीरूपेण प्रयोक्तुं समर्थः असि, तावत् त्वं प्रजापतिस्य प्रसादं तेजः च द्रष्टुं शक्नोषि। भवतः कृते कोलिरियमस्य अन्यः किं उपयोगः?" (२०) (५) ९.

ਐ ਦਿਲ ਬਸੂਇ ਮਦਰਿਸਾ ਗਰ ਮੈਲ ਨ ਦਾਰੀ ।
ऐ दिल बसूइ मदरिसा गर मैल न दारी ।

यदा पूर्ववायुः तस्य केशकुञ्चनानि कङ्कयति।

ਬਾਰੇ ਬ-ਸੂਇ ਖ਼ਾਨਾਇ ਖ਼ੁਮਾਰ ਤਵਾਣ ਰਫ਼ਤ ।੧੨।੩।
बारे ब-सूइ क़ानाइ क़ुमार तवाण रफ़त ।१२।३।

मम उन्मत्तचित्तस्य कृते विचित्रं श्रृङ्खलालिङ्कं करोति इव अस्ति। (२१) (१) ९.

ਚੂੰ ਖ਼ਾਤ੍ਰਿਮ ਅਜ਼ ਇਸ਼ਕਿ ਤੂ ਸ਼ੁਦ ਰਸ਼ਕਿ ਗੁਲਿਸਤਾਣ ।
चूं क़ात्रिम अज़ इशकि तू शुद रशकि गुलिसताण ।

न वयं मनुष्यशरीरस्य महत्त्वं सृष्टेः प्रदोषात् कालादौ न अवगच्छामः,

ਬੇ-ਹੁਦਾ ਚਿਰਾ ਜਾਨਬਿ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਤਵਾਣ ਰਫ਼ਤ ।੧੨।੪।
बे-हुदा चिरा जानबि गुलज़ार तवाण रफ़त ।१२।४।

तत्, भगवता इदं शरीरं स्वनिवासाय सृष्टम्। (२१) (२) ९.

ਐ ਦਿਲ ਚੂ ਸ਼ੁਦੀ ਵਾਕਿਫ਼ਿ ਅਸਰਾਰਿ ਇਲਾਹੀ ।
ऐ दिल चू शुदी वाकिफ़ि असरारि इलाही ।

कान्तस्य हृदयं प्रियस्य हृदयं भवति अल्पकालेन;

ਦਰ ਸੀਨਾ-ਅੱਮ ਐ ਮਖਜ਼ਨਿ ਅਸਰਾਰ ਤਵਾਣ ਰਫਤ ।੧੨।੫।
दर सीना-अम ऐ मखज़नि असरार तवाण रफत ।१२।५।

प्रियेन सह सुसम्बन्धः यः कश्चित् पादात् शिरः (सर्वशरीरम्) हृदयात्मा च भवति । (२१) (३) ९.

ਸਦ ਰੌਜ਼ਾਇ ਰਿਜ਼ਵਾਨਸਤ ਚੂ ਦਰ ਖਾਨਾ ਸ਼ਿਗੁਫ਼ਤਾ ।
सद रौज़ाइ रिज़वानसत चू दर खाना शिगुफ़ता ।

किमर्थं त्वं रोटिकायाः खण्डस्य कृते (प्रत्येकस्य) नीचस्य पश्चात् धावसि?

ਗੋਯਾ ਬ-ਚਿਹ ਸੂਇ ਦਰੋ ਦੀਵਾਰ ਤਵਾਣ ਰਫ਼ਤ ।੧੨।੬।
गोया ब-चिह सूइ दरो दीवार तवाण रफ़त ।१२।६।

एकस्य धान्यस्य लोभः बन्दी करोति इति भवन्तः सम्यक् जानन्ति । (२१) (४) ९.