वारं भाई गुरुदासः

पुटः - 16


ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिगुर प्रसादि ॥

एकः ओअङ्करः आदिशक्तिः दिव्यगुरुप्रसादेन साक्षात्कृतः

ਪਉੜੀ ੧
पउड़ी १

ਸਭ ਦੂੰ ਨੀਵੀਂ ਧਰਤਿ ਹੋਇ ਦਰਗਹ ਅੰਦਰਿ ਮਿਲੀ ਵਡਾਈ ।
सभ दूं नीवीं धरति होइ दरगह अंदरि मिली वडाई ।

पृथिवी अत्यन्तं विनयिता अतः भगवतः प्राङ्गणे आदरणीया अस्ति।

ਕੋਈ ਗੋਡੈ ਵਾਹਿ ਹਲੁ ਕੋ ਮਲ ਮੂਤ੍ਰ ਕੁਸੂਤ੍ਰ ਕਰਾਈ ।
कोई गोडै वाहि हलु को मल मूत्र कुसूत्र कराई ।

एकः कुदालं करोति, अन्यः कर्षति, कश्चित् शौचं कृत्वा अशुद्धं करोति।

ਲਿੰਬਿ ਰਸੋਈ ਕੋ ਕਰੈ ਚੋਆ ਚੰਦਨੁ ਪੂਜਿ ਚੜਾਈ ।
लिंबि रसोई को करै चोआ चंदनु पूजि चड़ाई ।

तस्य प्लास्टरं कृत्वा तस्य उपरि पाकशाला सज्जीक्रियते, कश्चित् चप्पलयष्टिदानेन पूजयति।

ਜੇਹਾ ਬੀਜੈ ਸੋ ਲੁਣੈ ਜੇਹਾ ਬੀਉ ਤੇਹਾ ਫਲੁ ਪਾਈ ।
जेहा बीजै सो लुणै जेहा बीउ तेहा फलु पाई ।

वप्य लभते भूमौ अर्पितबीजफलं लभते ।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲ ਸਹਜ ਘਰੁ ਆਪੁ ਗਵਾਇ ਨ ਆਪੁ ਗਣਾਈ ।
गुरमुखि सुख फल सहज घरु आपु गवाइ न आपु गणाई ।

सहजप्रकृतौ स्थिराः भूत्वा गुरमुखाः सुखफलं प्राप्नुवन्ति। अहङ्कारं परिहरन्तः ते कदापि कुत्रापि गणयितुं न अनुमन्यन्ते।

ਜਾਗ੍ਰਤ ਸੁਪਨ ਸੁਖੋਪਤੀ ਉਨਮਨਿ ਮਗਨ ਰਹੈ ਲਿਵ ਲਾਈ ।
जाग्रत सुपन सुखोपती उनमनि मगन रहै लिव लाई ।

ते चतुर्षु चरणेषु - जागृत (चेतन) स्वपन (स्वप्न), सुसुपति (गहन निद्रा वा समाधि) तथा तुरिया (परमेश्वरस्य अण्डेटिकः) - भगवतः प्रेमे विलीनाः तिष्ठन्ति।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਕਮਾਈ ।੧।
साधसंगति गुर सबदु कमाई ।१।

साधसङ्गे गुरुवचनं साधयति।

ਪਉੜੀ ੨
पउड़ी २

ਧਰਤੀ ਅੰਦਰਿ ਜਲੁ ਵਸੈ ਜਲੁ ਬਹੁ ਰੰਗੀਂ ਰਸੀਂ ਮਿਲੰਦਾ ।
धरती अंदरि जलु वसै जलु बहु रंगीं रसीं मिलंदा ।

जलं पृथिव्यां वसति सर्ववर्णैः रसैः च मिश्रयति ।

ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਕੋਇ ਚਲਾਇਦਾ ਨੀਵਾਂ ਹੋਇ ਨੀਵਾਣਿ ਚਲੰਦਾ ।
जिउं जिउं कोइ चलाइदा नीवां होइ नीवाणि चलंदा ।

यथा यथा कश्चित् तत् धक्कायन् गच्छति तथा तथा अधः अधः च गच्छति ।

ਧੁਪੈ ਤਤਾ ਹੋਇ ਕੈ ਛਾਵੈਂ ਠੰਢਾ ਹੋਇ ਰਹੰਦਾ ।
धुपै तता होइ कै छावैं ठंढा होइ रहंदा ।

सूर्यप्रकाशे उष्णं छायायां शीतं च तिष्ठति ।

ਨਾਵਣੁ ਜੀਵਦਿਆਂ ਮੁਇਆਂ ਪੀਤੈ ਸਾਂਤਿ ਸੰਤੋਖੁ ਹੋਵੰਦਾ ।
नावणु जीवदिआं मुइआं पीतै सांति संतोखु होवंदा ।

स्नानं जीवितं म्रियमाणं च पिबन् शान्तिं सन्तोषं च सर्वदा।

ਨਿਰਮਲੁ ਕਰਦਾ ਮੈਲਿਆਂ ਨੀਵੈਂ ਸਰਵਰ ਜਾਇ ਟਿਕੰਦਾ ।
निरमलु करदा मैलिआं नीवैं सरवर जाइ टिकंदा ।

अशुद्धान् शुद्धान् करोति, अधः टङ्कयोः अविक्षिप्तं तिष्ठति।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਭਾਉ ਭਉ ਸਹਜੁ ਬੈਰਾਗੁ ਸਦਾ ਵਿਗਸੰਦਾ ।
गुरमुखि सुख फलु भाउ भउ सहजु बैरागु सदा विगसंदा ।

तथा भगवतः प्रेमभयेषु उदासीनतां पालयित्वा समतापूर्णः गुरमुखः प्रहृष्टः तिष्ठति।

ਪੂਰਣੁ ਪਰਉਪਕਾਰੁ ਕਰੰਦਾ ।੨।
पूरणु परउपकारु करंदा ।२।

सिद्धः एव परोपकारं गृह्णाति।

ਪਉੜੀ ੩
पउड़ी ३

ਜਲ ਵਿਚਿ ਕਵਲੁ ਅਲਿਪਤੁ ਹੈ ਸੰਗ ਦੋਖ ਨਿਰਦੋਖ ਰਹੰਦਾ ।
जल विचि कवलु अलिपतु है संग दोख निरदोख रहंदा ।

जले स्थितं पद्मं तेन अलिप्तं तिष्ठति ।

ਰਾਤੀ ਭਵਰੁ ਲੁਭਾਇਦਾ ਸੀਤਲੁ ਹੋਇ ਸੁਗੰਧਿ ਮਿਲੰਦਾ ।
राती भवरु लुभाइदा सीतलु होइ सुगंधि मिलंदा ।

रात्रौ कृष्णमक्षिकां आकर्षयति यत् पद्मात् शीतलतां गन्धं च प्राप्नोति।

ਭਲਕੇ ਸੂਰਜ ਧਿਆਨੁ ਧਰਿ ਪਰਫੁਲਤੁ ਹੋਇ ਮਿਲੈ ਹਸੰਦਾ ।
भलके सूरज धिआनु धरि परफुलतु होइ मिलै हसंदा ।

प्रातः पुनः सूर्येण सह मिलति प्रसन्नः भूत्वा सर्वं दिवसं स्मितं करोति।

ਗੁਰਮੁਖ ਸੁਖ ਫਲ ਸਹਜਿ ਘਰਿ ਵਰਤਮਾਨ ਅੰਦਰਿ ਵਰਤੰਦਾ ।
गुरमुख सुख फल सहजि घरि वरतमान अंदरि वरतंदा ।

गुरमुखाः (कमलवत्) भोगफलस्य सहजगृहे निवसन्ति वर्तमानकालस्य पूर्णतया उपयोगं कुर्वन्ति अर्थात् निष्क्रियं न उपविशन्ति।

ਲੋਕਾਚਾਰੀ ਲੋਕ ਵਿਚਿ ਵੇਦ ਵੀਚਾਰੀ ਕਰਮ ਕਰੰਦਾ ।
लोकाचारी लोक विचि वेद वीचारी करम करंदा ।

लौकिककार्येषु व्यस्तानां सामान्यजनानाम् कृते ते लोके निमग्नाः दृश्यन्ते, वेदचिन्तकानां जनानां कृते च संस्कारेषु निरताः दृश्यन्ते।

ਸਾਵਧਾਨੁ ਗੁਰ ਗਿਆਨ ਵਿਚਿ ਜੀਵਨਿ ਮੁਕਤਿ ਜੁਗਤਿ ਵਿਚਰੰਦਾ ।
सावधानु गुर गिआन विचि जीवनि मुकति जुगति विचरंदा ।

परन्तु एते गुरमुखाः गुरुतः ज्ञानप्राप्तेः फलस्वरूपं चैतन्यं स्वस्वे धारयन्ति, मुक्ताः इति लोके चरन्ति।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਗੁਰੁ ਸਬਦੁ ਵਸੰਦਾ ।੩।
साधसंगति गुरु सबदु वसंदा ।३।

पुण्यस्य सङ्घे गुरुवचनं निवसति।

ਪਉੜੀ ੪
पउड़ी ४

ਧਰਤੀ ਅੰਦਰਿ ਬਿਰਖੁ ਹੋਇ ਪਹਿਲੋਂ ਦੇ ਜੜ ਪੈਰ ਟਿਕਾਈ ।
धरती अंदरि बिरखु होइ पहिलों दे जड़ पैर टिकाई ।

वृक्षः पृथिव्यां वर्धते प्रथमं पृथिव्यां पादं स्थापयति।

ਉਪਰਿ ਝੂਲੈ ਝਟੁਲਾ ਠੰਢੀ ਛਾਉਂ ਸੁ ਥਾਉਂ ਸੁਹਾਈ ।
उपरि झूलै झटुला ठंढी छाउं सु थाउं सुहाई ।

तस्य उपरि जनाः डुलन्ति, तस्य शीतलछाया स्थानानि शोभयति ।

ਪਵਣੁ ਪਾਣੀ ਪਾਲਾ ਸਹੈ ਸਿਰ ਤਲਵਾਇਆ ਨਿਹਚਲੁ ਜਾਈ ।
पवणु पाणी पाला सहै सिर तलवाइआ निहचलु जाई ।

वायुजलशीतयोः आघातं वहति परन्तु तदपि शिरः विलोमं कृत्वा स्वस्थाने स्थिरः तिष्ठति।

ਫਲੁ ਦੇ ਵਟ ਵਗਾਇਆਂ ਸਿਰਿ ਕਲਵਤੁ ਲੈ ਲੋਹੁ ਤਰਾਈ ।
फलु दे वट वगाइआं सिरि कलवतु लै लोहु तराई ।

पाषाणपातेन फलं ददाति, आरायन्त्रेण अपि छिन्नः भवति चेत् जलं पारं लोहं (नौकासु) गृह्णाति ।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਨਮੁ ਸਕਾਰਥਾ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਈ ।
गुरमुखि जनमु सकारथा परउपकारी सहजि सुभाई ।

गुरमुखानाम् जीवनं उपयोगी भवति यतोहि तेषां स्वाभाविकस्वभावेन ते परोपकारी भवन्ति।

ਮਿਤ੍ਰ ਨ ਸਤ੍ਰੁ ਨ ਮੋਹੁ ਧ੍ਰੋਹੁ ਸਮਦਰਸੀ ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਸਮਾਈ ।
मित्र न सत्रु न मोहु ध्रोहु समदरसी गुर सबदि समाई ।

तेषां मित्रं शत्रुः वा नास्ति। मोहमोहात् दूरं निरापक्षाः गुरुवचने निमग्नाः।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਗੁਰਮਤਿ ਵਡਿਆਈ ।੪।
साधसंगति गुरमति वडिआई ।४।

तेषां भव्यतां ते गुरुप्रज्ञां पवित्रजनसङ्गेन च प्राप्नुवन्ति।

ਪਉੜੀ ੫
पउड़ी ५

ਸਾਗਰ ਅੰਦਰਿ ਬੋਹਿਥਾ ਵਿਚਿ ਮੁਹਾਣਾ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ।
सागर अंदरि बोहिथा विचि मुहाणा परउपकारी ।

पात्रं समुद्रे अस्ति तस्मिन् च परोपकारी नाविकः।

ਭਾਰ ਅਥਰਬਣ ਲਦੀਐ ਲੈ ਵਾਪਾਰੁ ਚੜ੍ਹਨਿ ਵਾਪਾਰੀ ।
भार अथरबण लदीऐ लै वापारु चढ़नि वापारी ।

पात्रं प्रचुरं भारितं भवति, व्यापारिणः तस्मिन् आरुह्यन्ते।

ਸਾਇਰ ਲਹਰ ਨ ਵਿਆਪਈ ਅਤਿ ਅਸਗਾਹ ਅਥਾਹ ਅਪਾਰੀ ।
साइर लहर न विआपई अति असगाह अथाह अपारी ।

दुर्गमसागरस्य तरङ्गाः कस्यचित् उपरि प्रभावं न कुर्वन्ति स्म ।

ਬਹਲੇ ਪੂਰ ਲੰਘਾਇਦਾ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤਿ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰੀ ।
बहले पूर लंघाइदा सही सलामति पारि उतारी ।

सः नौकायानचालकः यात्रिकान् सुरक्षितं, डेल्, हृदयस्पर्शी च पारं नयति। ते व्यापारिणः द्विगुणं चतुर्गुणं वा लाभं अर्जयन्ति, बहुधा लाभं च प्राप्नुवन्ति ।

ਦੂਣੇ ਚਉਣੇ ਦੰਮ ਹੋਨ ਲਾਹਾ ਲੈ ਲੈ ਕਾਜ ਸਵਾਰੀ ।
दूणे चउणे दंम होन लाहा लै लै काज सवारी ।

नौकाचालकरूपेण गुरमुखाः जनान् पवित्रसङ्घस्य जहाजे आरुह्य दुर्गमं विश्व-समुद्रं पारं नयन्ति।

ਗੁਰਮੁਖ ਸੁਖ ਫਲੁ ਸਾਧਸੰਗਿ ਭਵਜਲ ਅੰਦਰ ਦੁਤਰੁ ਤਾਰੀ ।
गुरमुख सुख फलु साधसंगि भवजल अंदर दुतरु तारी ।

मुक्तः कश्चित् एव निराकारस्य युक्त्याः रहस्यं ज्ञातुं शक्नोति ।

ਜੀਵਨ ਮੁਕਤਿ ਜੁਗਤਿ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ।੫।
जीवन मुकति जुगति निरंकारी ।५।

चप्पलस्य वनस्पतिः भूत्वा वृक्षः वसति गहनेषु वनेषु।

ਪਉੜੀ ੬
पउड़ी ६

ਬਾਵਨ ਚੰਦਨ ਬਿਰਖੁ ਹੋਇ ਵਣਖੰਡ ਅੰਦਰਿ ਵਸੈ ਉਜਾੜੀ ।
बावन चंदन बिरखु होइ वणखंड अंदरि वसै उजाड़ी ।

वनस्पतसमीपे स्थित्वा शिरः अधः कृत्वा ध्याने लीनः तिष्ठति ।

ਪਾਸਿ ਨਿਵਾਸੁ ਵਣਾਸਪਤਿ ਨਿਹਚਲੁ ਲਾਇ ਉਰਧ ਤਪ ਤਾੜੀ ।
पासि निवासु वणासपति निहचलु लाइ उरध तप ताड़ी ।

चलवायुना सक्तः भूत्वा अतिसूक्ष्मगन्धं प्रसारयति।

ਪਵਨ ਗਵਨ ਸਨਬੰਧੁ ਕਰਿ ਗੰਧ ਸੁਗੰਧ ਉਲਾਸ ਉਘਾੜੀ ।
पवन गवन सनबंधु करि गंध सुगंध उलास उघाड़ी ।

फलयुक्ता वा अफले वा सर्वे वृक्षाः चन्दनवृक्षेण सुगन्धिताः भवन्ति ।

ਅਫਲ ਸਫਲ ਸਮਦਰਸ ਹੋਇ ਕਰੇ ਵਣਸਪਤਿ ਚੰਦਨ ਵਾੜੀ ।
अफल सफल समदरस होइ करे वणसपति चंदन वाड़ी ।

गुरमुखानां भोगफलं पुण्यसङ्गं, यत् एकदिनेऽपि (आसनेन) अशुद्धानां शुद्धिम् करोति।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਸਾਧਸੰਗੁ ਪਤਿਤ ਪੁਨੀਤ ਕਰੈ ਦੇਹਾੜੀ ।
गुरमुखि सुख फलु साधसंगु पतित पुनीत करै देहाड़ी ।

दुष्टान् गुणैः पूरयति तस्य गुले भंगुरचरितजनाः बलवन्तः दृढाः च भवन्ति।

ਅਉਗੁਣ ਕੀਤੇ ਗੁਣ ਕਰੈ ਕਚ ਪਕਾਈ ਉਪਰਿ ਵਾੜੀ ।
अउगुण कीते गुण करै कच पकाई उपरि वाड़ी ।

न जलं मज्जितुं शक्नोति न च अग्निः तादृशान् जनान् दहति अर्थात् ते विश्वमहासागरं पारं गच्छन्ति तथा च कामज्वालाः तान् प्राप्तुं न शक्नुवन्ति।

ਨੀਰੁ ਨ ਡੋਬੈ ਅਗਿ ਨ ਸਾੜੀ ।੬।
नीरु न डोबै अगि न साड़ी ।६।

न जलं मज्जितुं शक्नोति न च अग्निः तादृशान् जनान् दहति अर्थात् ते विश्वमहासागरं पारं गच्छन्ति तथा च कामज्वालाः तान् प्राप्तुं न शक्नुवन्ति।

ਪਉੜੀ ੭
पउड़ी ७

ਰਾਤਿ ਅਨ੍ਹੇਰੀ ਅੰਧਕਾਰੁ ਲਖ ਕਰੋੜੀ ਚਮਕਨ ਤਾਰੇ ।
राति अन्हेरी अंधकारु लख करोड़ी चमकन तारे ।

कृष्णरात्रौ असंख्यतारकाः प्रकाशन्ते।

ਘਰ ਘਰ ਦੀਵੇ ਬਾਲੀਅਨਿ ਪਰ ਘਰ ਤਕਨਿ ਚੋਰ ਚਗਾਰੇ ।
घर घर दीवे बालीअनि पर घर तकनि चोर चगारे ।

दीपप्रज्वलनेन गृहाणि प्रज्वलितानि परन्तु तदपि चोराः अपि चोरीकृते भ्रमन्ति।

ਹਟ ਪਟਣ ਘਰਬਾਰੀਆ ਦੇ ਦੇ ਤਾਕ ਸਵਨਿ ਨਰ ਨਾਰੇ ।
हट पटण घरबारीआ दे दे ताक सवनि नर नारे ।

गृहस्थाः निद्रायाः पूर्वं स्वगृहस्य, दुकानस्य च द्वाराणि पिधाय कुर्वन्ति ।

ਸੂਰਜ ਜੋਤਿ ਉਦੋਤੁ ਕਰਿ ਤਾਰੇ ਤਾਰਿ ਅਨ੍ਹੇਰ ਨਿਵਾਰੇ ।
सूरज जोति उदोतु करि तारे तारि अन्हेर निवारे ।

सूर्यः स्वप्रकाशेन रात्रौ तमः अपसारयति।

ਬੰਧਨ ਮੁਕਤਿ ਕਰਾਇਦਾ ਨਾਮੁ ਦਾਨੁ ਇਸਨਾਨੁ ਵਿਚਾਰੇ ।
बंधन मुकति कराइदा नामु दानु इसनानु विचारे ।

तथैव गुरमुखः जनान् नम (ध्यान), दान (दान), इसानन (आचम) इत्येतयोः महत्त्वं अवगन्तुं कृत्वा तान् (जीवनमरणयोः) बन्धनात् मुक्तं करोति।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਸਾਧਸੰਗੁ ਪਸੂ ਪਰੇਤ ਪਤਿਤ ਨਿਸਤਾਰੇ ।
गुरमुखि सुख फलु साधसंगु पसू परेत पतित निसतारे ।

गुरमुखानां भोगफलं पवित्राणां सङ्गतिः यस्य माध्यमेन पशवः, भूताः, पतिताः च उद्धारिताः मुक्ताः च भवन्ति ।

ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਗੁਰੂ ਪਿਆਰੇ ।੭।
परउपकारी गुरू पिआरे ।७।

एतादृशाः उपकारिनः गुरोः प्रियाः भवन्ति।

ਪਉੜੀ ੮
पउड़ी ८

ਮਾਨ ਸਰੋਵਰੁ ਆਖੀਐ ਉਪਰਿ ਹੰਸ ਸੁਵੰਸ ਵਸੰਦੇ ।
मान सरोवरु आखीऐ उपरि हंस सुवंस वसंदे ।

मनसरोवरे (सरोवरे) उच्चजातेः हंसाः निवसन्ति इति कथ्यते ।

ਮੋਤੀ ਮਾਣਕ ਮਾਨਸਰਿ ਚੁਣਿ ਚੁਣਿ ਹੰਸ ਅਮੋਲ ਚੁਗੰਦੇ ।
मोती माणक मानसरि चुणि चुणि हंस अमोल चुगंदे ।

मनसरोवरे मौक्तिकाणि माणिक्याणि च तत्र हंसैः अमूल्यरत्नानि भक्षणार्थम् उद्धृतानि सन्ति।

ਖੀਰੁ ਨੀਰੁ ਨਿਰਵਾਰਦੇ ਲਹਰੀਂ ਅੰਦਰਿ ਫਿਰਨਿ ਤਰੰਦੇ ।
खीरु नीरु निरवारदे लहरीं अंदरि फिरनि तरंदे ।

एते हंसाः क्षीरात् जलं विच्छिद्य तरङ्गेषु प्लवमानाः गच्छन्ति ।

ਮਾਨ ਸਰੋਵਰੁ ਛਡਿ ਕੈ ਹੋਰਤੁ ਥਾਇ ਨ ਜਾਇ ਬਹੰਦੇ ।
मान सरोवरु छडि कै होरतु थाइ न जाइ बहंदे ।

मनसरोवरं त्यक्त्वा ते कुत्रापि उपविष्टुं वा वसितुं वा न गच्छन्ति।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਸਾਧਸੰਗੁ ਪਰਮ ਹੰਸ ਗੁਰਸਿਖ ਸੁੋਹੰਦੇ ।
गुरमुखि सुख फलु साधसंगु परम हंस गुरसिख सुोहंदे ।

गुरमुखानां भोगफलं तीर्थसङ्घः यत्र श्रेष्ठहंसरूपाः गुरमुखाः स्थानं शोभयन्ति।

ਇਕ ਮਨਿ ਇਕੁ ਧਿਆਇਦੇ ਦੂਜੇ ਭਾਇ ਨ ਜਾਇ ਫਿਰੰਦੇ ।
इक मनि इकु धिआइदे दूजे भाइ न जाइ फिरंदे ।

एकचित्तभक्त्या भगवन्तं समाहिताः, अन्यविचारं न गच्छन्ति।

ਸਬਦੁ ਸੁਰਤਿ ਲਿਵ ਅਲਖੁ ਲਖੰਦੇ ।੮।
सबदु सुरति लिव अलखु लखंदे ।८।

चैतन्यं वचने विलीय ते तं अगोचरं भगवन्तं पश्यन्ति।

ਪਉੜੀ ੯
पउड़ी ९

ਪਾਰਸੁ ਪਥਰੁ ਆਖੀਐ ਲੁਕਿਆ ਰਹੈ ਨ ਆਪੁ ਜਣਾਏ ।
पारसु पथरु आखीऐ लुकिआ रहै न आपु जणाए ।

दार्शनिकस्य शिला गुप्तं तिष्ठति, स्वस्य प्रचारं न करोति।

ਵਿਰਲਾ ਕੋਇ ਸਿਞਾਣਦਾ ਖੋਜੀ ਖੋਜਿ ਲਏ ਸੋ ਪਾਏ ।
विरला कोइ सिञाणदा खोजी खोजि लए सो पाए ।

कोऽपि दुर्लभः तत् परिचययति, अन्वेषकः एव तत् प्राप्नोति।

ਪਾਰਸੁ ਪਰਸਿ ਅਪਰਸੁ ਹੋਇ ਅਸਟ ਧਾਤੁ ਇਕ ਧਾਤੁ ਕਰਾਏ ।
पारसु परसि अपरसु होइ असट धातु इक धातु कराए ।

तं शिलामस्पृश्य नीचधातुः एकधातुः सुवर्णरूपेण परिणमति ।

ਬਾਰਹ ਵੰਨੀ ਹੋਇ ਕੈ ਕੰਚਨੁ ਮੁਲਿ ਅਮੁਲਿ ਵਿਕਾਏ ।
बारह वंनी होइ कै कंचनु मुलि अमुलि विकाए ।

शुद्धसुवर्णं भूत्वा ते धातू अमूल्यानि विक्रीयन्ते।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲ ਸਾਧਸੰਗੁ ਸਬਦ ਸੁਰਤਿ ਲਿਵ ਅਘੜ ਘੜਾਏ ।
गुरमुखि सुख फल साधसंगु सबद सुरति लिव अघड़ घड़ाए ।

गुरमुखानां सुखफलं पवित्रसङ्घः यत्र चैतन्यं वचने विलीनं कृत्वा अनाड़ी मनः सुन्दराकारं कृत्वा छेद्यते।

ਚਰਣਿ ਸਰਣਿ ਲਿਵ ਲੀਣੁ ਹੋਇ ਸੈਂਸਾਰੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਭਾਏ ।
चरणि सरणि लिव लीणु होइ सैंसारी निरंकारी भाए ।

अत्र लौकिकः अपि गुरुचरणसमाहितः ईश्वरस्य निराकारस्य प्रियः भवति।

ਘਰਿ ਬਾਰੀ ਹੋਇ ਨਿਜ ਘਰਿ ਜਾਏ ।੯।
घरि बारी होइ निज घरि जाए ।९।

गृहस्थः भूत्वा मनुष्यः स्वस्य सहजस्वभावे (आत्मन्) वसति।

ਪਉੜੀ ੧੦
पउड़ी १०

ਚਿੰਤਾਮਣਿ ਚਿੰਤਾ ਹਰੈ ਕਾਮਧੇਨੁ ਕਾਮਨਾਂ ਪੁਜਾਏ ।
चिंतामणि चिंता हरै कामधेनु कामनां पुजाए ।

चिन्तामणिः चिन्ताशमनं करोति, इच्छापूरिणी गोः (कमधेना) सर्वकामान् पूरयति।

ਫਲ ਫੁਲਿ ਦੇਂਦਾ ਪਾਰਜਾਤੁ ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਨਵ ਨਾਥ ਲੁਭਾਏ ।
फल फुलि देंदा पारजातु रिधि सिधि नव नाथ लुभाए ।

पारिजातवृक्षः पुष्पफलप्रदः नवनाथाः चमत्कारिकशक्तयः निमग्नाः भवन्ति।

ਦਸ ਅਵਤਾਰ ਅਕਾਰ ਕਰਿ ਪੁਰਖਾਰਥ ਕਰਿ ਨਾਂਵ ਗਣਾਏ ।
दस अवतार अकार करि पुरखारथ करि नांव गणाए ।

दश अवताराः (हिन्दुपौराणिककथानां) मानवशरीरं धारयित्वा स्वनामप्रसारणार्थं स्वस्य शौर्यं दर्शितवन्तः ।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਸਾਧਸੰਗੁ ਚਾਰਿ ਪਦਾਰਥ ਸੇਵਾ ਲਾਏ ।
गुरमुखि सुख फलु साधसंगु चारि पदारथ सेवा लाए ।

गुरमुखानां भोगफलं पवित्रसङ्घः यस्मिन् चत्वारः अपि जीवनस्य आदर्शाः (धर्मः, अर्थः, कामः, मोक्सः च) स्वयमेव सेवन्ते।

ਸਬਦੁ ਸੁਰਤਿ ਲਿਵ ਪਿਰਮ ਰਸੁ ਅਕਥ ਕਹਾਣੀ ਕਥੀ ਨ ਜਾਏ ।
सबदु सुरति लिव पिरम रसु अकथ कहाणी कथी न जाए ।

तत्रत्यानां गुरमुखानां चैतन्यं वचने विलीनं तिष्ठति, तेषां प्रेमकथा च अवाच्यम्।

ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਪੂਰਨ ਬ੍ਰਹਮ ਭਗਤਿ ਵਛਲ ਹੁਇ ਅਛਲ ਛਲਾਏ ।
पारब्रहम पूरन ब्रहम भगति वछल हुइ अछल छलाए ।

पारमार्थिकः ब्रह्म सिद्धः ब्रह्म यः भक्तस्नेहः भूत्वा बहूनां वञ्चनानां वञ्चनाजाले स्थापयति।

ਲੇਖ ਅਲੇਖ ਨ ਕੀਮਤਿ ਪਾਏ ।੧੦।
लेख अलेख न कीमति पाए ।१०।

भगवतः सर्वलेखाविहीनः, तस्य रहस्यं कोऽपि न अवगन्तुं शक्नोति।

ਪਉੜੀ ੧੧
पउड़ी ११

ਇਕੁ ਕਵਾਉ ਪਸਾਉ ਕਰਿ ਨਿਰੰਕਾਰਿ ਆਕਾਰੁ ਬਣਾਇਆ ।
इकु कवाउ पसाउ करि निरंकारि आकारु बणाइआ ।

एकेन वचनेन सः निराकारः प्रभुः सर्वं जगत् सृष्टवान्।

ਤੋਲਿ ਅਤੋਲੁ ਨ ਤੋਲੀਐ ਤੁਲਿ ਨ ਤੁਲਾਧਾਰਿ ਤੋਲਾਇਆ ।
तोलि अतोलु न तोलीऐ तुलि न तुलाधारि तोलाइआ ।

भगवतः (अस्य जगतः) विस्तारः कथमपि न प्रमेयम्।

ਲੇਖ ਅਲੇਖੁ ਨ ਲਿਖੀਐ ਅੰਗੁ ਨ ਅਖਰੁ ਲੇਖ ਲਿਖਾਇਆ ।
लेख अलेखु न लिखीऐ अंगु न अखरु लेख लिखाइआ ।

कथञ्चित् अयं संसारः अवगन्तुं न शक्यते यतोहि अस्य कृते सर्वे संख्याः अक्षराणि च समाप्ताः भवन्ति ।

ਮੁਲਿ ਅਮੁਲੁ ਨ ਮੋਲੀਐ ਲਖੁ ਪਦਾਰਥ ਲਵੈ ਨ ਲਾਇਆ ।
मुलि अमुलु न मोलीऐ लखु पदारथ लवै न लाइआ ।

अस्य असंख्यविधाः पदार्थाः अमूल्याः सन्ति; तेषां मूल्यं निर्धारयितुं न शक्यते।

ਬੋਲਿ ਅਬੋਲੁ ਨ ਬੋਲੀਐ ਸੁਣਿ ਸੁਣਿ ਆਖਣੁ ਆਖਿ ਸੁਣਾਇਆ ।
बोलि अबोलु न बोलीऐ सुणि सुणि आखणु आखि सुणाइआ ।

वाक्द्वारा अपि तस्य विषये किमपि वक्तुं श्रोतुं च न शक्यते ।

ਅਗਮੁ ਅਥਾਹੁ ਅਗਾਧਿ ਬੋਧ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰਾਵਾਰੁ ਨ ਪਾਇਆ ।
अगमु अथाहु अगाधि बोध अंतु न पारावारु न पाइआ ।

अगम्ये, अगाह्ये, रहस्यपूर्णे च अयं संसारः; तस्य रहस्यं ज्ञातुं न शक्यते।

ਕੁਦਰਤਿ ਕੀਮ ਨ ਜਾਣੀਐ ਕੇਵਡੁ ਕਾਦਰੁ ਕਿਤੁ ਘਰਿ ਆਇਆ ।
कुदरति कीम न जाणीऐ केवडु कादरु कितु घरि आइआ ।

यदा सृष्टेः अवगन्तुं असम्भवं तदा तस्य प्रजापतिस्य माहात्म्यं तस्य निवासः च कथं ज्ञायते स्म?

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖਫਲੁ ਸਾਧਸੰਗੁ ਸਬਦੁ ਸੁਰਤਿ ਲਿਵ ਅਲਖ ਲਖਾਇਆ ।
गुरमुखि सुखफलु साधसंगु सबदु सुरति लिव अलख लखाइआ ।

गुरमुखानां सुखफलं पवित्रसङ्घः यत्र वचने चैतन्यस्य विलीनीकरणेन सः अदृश्यः प्रभुः कल्प्यते।

ਪਿਰਮ ਪਿਆਲਾ ਅਜਰੁ ਜਰਾਇਆ ।੧੧।
पिरम पिआला अजरु जराइआ ।११।

पवित्रसङ्घे अखण्डः प्रेम्णः चषकः सहिष्णुः भूत्वा पिब्यते।

ਪਉੜੀ ੧੨
पउड़ी १२

ਸਾਦਹੁ ਸਬਦਹੁ ਬਾਹਰਾ ਅਕਥ ਕਥਾ ਕਿਉਂ ਜਿਹਬਾ ਜਾਣੈ ।
सादहु सबदहु बाहरा अकथ कथा किउं जिहबा जाणै ।

भगवान् रसवचनात् परः अस्ति; कथं तस्य अवाच्यकथा जिह्वाद्वारा कथ्यते?

ਉਸਤਤਿ ਨਿੰਦਾ ਬਾਹਰਾ ਕਥਨੀ ਬਦਨੀ ਵਿਚਿ ਨ ਆਣੈ ।
उसतति निंदा बाहरा कथनी बदनी विचि न आणै ।

स्तुतिनिन्दापरः सन् कथनश्रवणपरिधिषु न आगच्छति।

ਗੰਧ ਸਪਰਸੁ ਅਗੋਚਰਾ ਨਾਸ ਸਾਸ ਹੇਰਤਿ ਹੈਰਾਣੇ ।
गंध सपरसु अगोचरा नास सास हेरति हैराणे ।

गन्धस्पर्शनासिकाभ्यां परः, प्राणोऽपि विस्मयप्रहृतः किन्तु तं ज्ञातुं न शक्नोति।

ਵਰਨਹੁ ਚਿਹਨਹੁ ਬਾਹਰਾ ਦਿਸਟਿ ਅਦਿਸਟਿ ਨ ਧਿਆਨੁ ਧਿਙਾਣੈ ।
वरनहु चिहनहु बाहरा दिसटि अदिसटि न धिआनु धिङाणै ।

कस्मात् अपि वर्णेन प्रतीकात् च दूरः एकाग्रदर्शनात् परः अपि अस्ति।

ਨਿਰਾਲੰਬੁ ਅਵਲੰਬ ਵਿਣੁ ਧਰਤਿ ਅਗਾਸਿ ਨਿਵਾਸੁ ਵਿਡਾਣੈ ।
निरालंबु अवलंब विणु धरति अगासि निवासु विडाणै ।

विना कञ्चन प्रोपं पृथिव्याः आकाशस्य च भव्यौ वसति।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਸਚਖੰਡਿ ਹੈ ਨਿਰੰਕਾਰੁ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਸਿਞਾਣੈ ।
साधसंगति सचखंडि है निरंकारु गुर सबदु सिञाणै ।

पवित्रसङ्घः सत्यस्य धाम यत्र गुरुवचनेन निराकारः प्रभुः ज्ञायते।

ਕੁਦਰਤਿ ਕਾਦਰ ਨੋ ਕੁਰਬਾਣੈ ।੧੨।
कुदरति कादर नो कुरबाणै ।१२।

अस्याः सृष्टेः समग्रं प्रजापतिं प्रति बलिदानम्।

ਪਉੜੀ ੧੩
पउड़ी १३

ਗੁਰਮੁਖਿ ਪੰਥੁ ਅਗੰਮ ਹੈ ਜਿਉ ਜਲ ਅੰਦਰਿ ਮੀਨੁ ਚਲੰਦਾ ।
गुरमुखि पंथु अगंम है जिउ जल अंदरि मीनु चलंदा ।

यथा जले मत्स्यानां मार्गः अज्ञेयः, गुरमुखानां मार्गः अपि अगम्यः।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਖੋਜੁ ਅਲਖੁ ਹੈ ਜਿਉ ਪੰਖੀ ਆਗਾਸ ਉਡੰਦਾ ।
गुरमुखि खोजु अलखु है जिउ पंखी आगास उडंदा ।

यथा आकाशे उड्डीयमानानां पक्षिणां मार्गः ज्ञातुं न शक्यते, तथैव गुरमुखस्य विचारणीयः अन्वेषणप्रधानः मार्गः अपि अगोचरः अस्ति । न गम्यते ।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਰਹਰਾਸਿ ਹੈ ਹਰਿ ਚੰਦਉਰੀ ਨਗਰੁ ਵਸੰਦਾ ।
साधसंगति रहरासि है हरि चंदउरी नगरु वसंदा ।

पवित्रसङ्घः गुरमुखानां ऋजुमार्गः तेषां कृते भ्रमपूर्णः संसारः अस्ति।

ਚਾਰਿ ਵਰਨ ਤੰਬੋਲ ਰਸੁ ਪਿਰਮ ਪਿਆਲੈ ਰੰਗੁ ਚਰੰਦਾ ।
चारि वरन तंबोल रसु पिरम पिआलै रंगु चरंदा ।

यथा यथा सुपारीकाटेचुः, सुपारी, चूणः, सुपारीसीसः च चत्वारः वर्णाः एकः (लालः) वर्णः (आनन्दप्रदः प्रेमस्य) भवति, तथैव गुरमुखाः अपि भगवतः प्रेम्णः चषकं रमन्ते।

ਸਬਦ ਸੁਰਤਿ ਲਿਵ ਲੀਣੁ ਹੋਇ ਚੰਦਨ ਵਾਸ ਨਿਵਾਸ ਕਰੰਦਾ ।
सबद सुरति लिव लीणु होइ चंदन वास निवास करंदा ।

यथा यथा चप्पलस्य गन्धः अन्येषु वनस्पतिषु निवसति तथा ते स्वचेतनां वचने विलीनाः परहृदयेषु निवसन्ति।

ਗਿਆਨੁ ਧਿਆਨੁ ਸਿਮਰਣੁ ਜੁਗਤਿ ਕੂੰਜਿ ਕੂਰਮ ਹੰਸ ਵੰਸ ਵਧੰਦਾ ।
गिआनु धिआनु सिमरणु जुगति कूंजि कूरम हंस वंस वधंदा ।

ज्ञान-ध्यान-स्मरण-द्वारा ते क्रेन-कूर्म-हंस-वत् स्वपरिवारस्य परम्परायाः वा विस्तारं कुर्वन्ति ।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਅਲਖ ਲਖੰਦਾ ।੧੩।
गुरमुखि सुख फलु अलख लखंदा ।१३।

गुरमुखाः सर्वफलसुखं ईश्वरस्य सम्मुखम् आगच्छन्ति।

ਪਉੜੀ ੧੪
पउड़ी १४

ਬ੍ਰਹਮਾਦਿਕ ਵੇਦਾਂ ਸਣੈ ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਕਰਿ ਭੇਦੁ ਨ ਪਾਇਆ ।
ब्रहमादिक वेदां सणै नेति नेति करि भेदु न पाइआ ।

ब्रह्मभिः वेदैः सह तं उक्तं न एतत् न, एतत् (नेति नेति) एते सर्वे तस्य रहस्यं ज्ञातुं न शक्तवन्तः।

ਮਹਾਦੇਵ ਅਵਧੂਤੁ ਹੋਇ ਨਮੋ ਨਮੋ ਕਰਿ ਧਿਆਨਿ ਨ ਆਇਆ ।
महादेव अवधूतु होइ नमो नमो करि धिआनि न आइआ ।

अवधूत (एकप्रकारः श्रेष्ठः योगी) भूत्वा मदादेवः अपि तस्य नाम पाठितवान् परन्तु तस्य ध्यानं तस्य प्राप्तिम् न शक्तवान् ।

ਦਸ ਅਵਤਾਰ ਅਕਾਰੁ ਕਰਿ ਏਕੰਕਾਰੁ ਨ ਅਲਖੁ ਲਖਾਇਆ ।
दस अवतार अकारु करि एकंकारु न अलखु लखाइआ ।

दश अवताराः अपि प्रफुल्लिताः परन्तु एकांकरं परमेश्वरं न कश्चित् प्रतीतुं शक्तवान्।

ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਨਿਧਿ ਨਾਥ ਨਉ ਆਦਿ ਪੁਰਖੁ ਆਦੇਸੁ ਕਰਾਇਆ ।
रिधि सिधि निधि नाथ नउ आदि पुरखु आदेसु कराइआ ।

नव नाथाः चमत्कारिकशक्तिनिधयः अपि तस्य पुरतः प्रणम्य ।

ਸਹਸ ਨਾਂਵ ਲੈ ਸਹਸ ਮੁਖ ਸਿਮਰਣਿ ਸੰਖ ਨ ਨਾਉਂ ਧਿਆਇਆ ।
सहस नांव लै सहस मुख सिमरणि संख न नाउं धिआइआ ।

सेसाङ्गः (पौराणिकः सर्पः) सहस्रवक्त्रः तं सहस्रनामस्मरति स्म, परन्तु तस्य पाठः सिद्धः न अभवत् ।

ਲੋਮਸ ਤਪੁ ਕਰਿ ਸਾਧਨਾ ਹਉਮੈ ਸਾਧਿ ਨ ਸਾਧੁ ਸਦਾਇਆ ।
लोमस तपु करि साधना हउमै साधि न साधु सदाइआ ।

लोमास् मुनिः कठोरतापूर्वकं तपस्वी अनुशासनं कृतवान् परन्तु अहङ्कारं अतितर्तुं न शक्तवान्, सच्चिदानन्दः इति वक्तुं न शक्तवान् ।

ਚਿਰੁ ਜੀਵਣੁ ਬਹੁ ਹੰਢਣਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖੁ ਫਲੁ ਪਲੁ ਨ ਚਖਾਇਆ ।
चिरु जीवणु बहु हंढणा गुरमुखि सुखु फलु पलु न चखाइआ ।

नित्यजीवितः मार्कण्डेयः दीर्घायुः यापयति स्म किन्तु गुरमुखानाम् भोगफलस्य स्वादनं कर्तुं न शक्तवान् ।

ਕੁਦਰਤਿ ਅੰਦਰਿ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਇਆ ।੧੪।
कुदरति अंदरि भरमि भुलाइआ ।१४।

पूर्वोक्ताः सर्वे मोहिताः स्थिताः पृथिव्यां वसन्तः ।

ਪਉੜੀ ੧੫
पउड़ी १५

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖਫਲੁ ਸਾਧਸੰਗੁ ਭਗਤਿ ਵਛਲ ਹੋਇ ਵਸਿਗਤਿ ਆਇਆ ।
गुरमुखि सुखफलु साधसंगु भगति वछल होइ वसिगति आइआ ।

गुरमुखानां भोगफलं पवित्रसङ्घः अस्याः पवित्रसङ्घस्य नियन्त्रितः, भगवान् भक्तानां कान्तत्वेन अत्र आगच्छति।

ਕਾਰਣੁ ਕਰਤੇ ਵਸਿ ਹੈ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਵਿਚਿ ਕਰੇ ਕਰਾਇਆ ।
कारणु करते वसि है साधसंगति विचि करे कराइआ ।

सर्वाणि कारणानि प्रजापतिवशं भवन्ति पवित्रसङ्घे तु भक्तानां साधूनां च इच्छानुसारेण सर्वं करोति।

ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਪੂਰਨ ਬ੍ਰਹਮੁ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਵਿਚਿ ਭਾਣਾ ਭਾਇਆ ।
पारब्रहमु पूरन ब्रहमु साधसंगति विचि भाणा भाइआ ।

पारमार्थिकं ब्रह्म सिद्धं ब्रह्म पुण्यसङ्घस्य इच्छा तस्मै रोचते।

ਰੋਮ ਰੋਮ ਵਿਚਿ ਰਖਿਓਨੁ ਕਰਿ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਕਰੋੜਿ ਸਮਾਇਆ ।
रोम रोम विचि रखिओनु करि ब्रहमंड करोड़ि समाइआ ।

तस्य प्रत्येकं त्रिकोमे विश्वानि कोटिशो लीनाः सन्ति।

ਬੀਅਹੁ ਕਰਿ ਬਿਸਥਾਰੁ ਵੜੁ ਫਲ ਅੰਦਰਿ ਫਿਰਿ ਬੀਉ ਵਸਾਇਆ ।
बीअहु करि बिसथारु वड़ु फल अंदरि फिरि बीउ वसाइआ ।

एकबीजात् वटवृक्षः निर्गच्छति तस्य फलेषु पुनः बीजानि निवसन्ति।

ਅਪਿਉ ਪੀਅਣੁ ਅਜਰ ਜਰਣੁ ਆਪੁ ਗਵਾਇ ਨ ਆਪੁ ਜਣਾਇਆ ।
अपिउ पीअणु अजर जरणु आपु गवाइ न आपु जणाइआ ।

ये अमृतं क्वाफ् कृत्वा भक्त्या असह्यं मनसि स्वीकृतवन्तः, अहङ्कारस्य परिहाराः कदापि स्वयमेव लक्षिताः न कृतवन्तः।

ਅੰਜਨੁ ਵਿਚਿ ਨਿਰੰਜਨੁ ਪਾਇਆ ।੧੫।
अंजनु विचि निरंजनु पाइआ ।१५।

तादृशाः सत्या मयमध्ये स्थिताः तं भगवन्तं निर्मलं प्राप्तवन्तः ।

ਪਉੜੀ ੧੬
पउड़ी १६

ਮਹਿਮਾ ਮਹਿ ਮਹਿਕਾਰ ਵਿਚਿ ਮਹਿਮਾ ਲਖ ਨ ਮਹਿਮਾ ਜਾਣੈ ।
महिमा महि महिकार विचि महिमा लख न महिमा जाणै ।

तस्य भव्यतायाः गन्धं प्रसारयन्तः जनाः अपि तस्य महत्त्वस्य वास्तविकं स्वरूपं न अवगच्छन्ति।

ਲਖ ਮਹਾਤਮ ਮਹਾਤਮਾ ਤਿਲ ਨ ਮਹਾਤਮੁ ਆਖਿ ਵਖਾਣੈ ।
लख महातम महातमा तिल न महातमु आखि वखाणै ।

तस्य भगवतः सारं महत्त्वं च लक्षशः साधवः व्याख्यायन्ते किन्तु सर्वे संयोजिताः अपि तस्य भव्यतायाः अंशमपि वक्तुं न शक्तवन्तः।

ਉਸਤਤਿ ਵਿਚਿ ਲਖ ਉਸਤਤੀ ਪਲ ਉਸਤਤਿ ਅੰਦਰਿ ਹੈਰਾਣੈ ।
उसतति विचि लख उसतती पल उसतति अंदरि हैराणै ।

असंख्यस्तुतिवादकाः आश्चर्यचकिताः भवन्ति (यतो हि ते तस्य सम्यक् स्तुतिं कर्तुं न शक्तवन्तः)।

ਅਚਰਜ ਵਿਚਿ ਲਖ ਅਚਰਜਾ ਅਚਰਜ ਅਚਰਜ ਚੋਜ ਵਿਡਾਣੈ ।
अचरज विचि लख अचरजा अचरज अचरज चोज विडाणै ।

कोटिकोटि आश्चर्याः आश्चर्यपूर्णाः सन्ति तथा च ते भगवतः, सर्वेषां आश्चर्यस्य एव, भयङ्करपराक्रमं दृष्ट्वा अधिकं आश्चर्यचकिताः भवन्ति।

ਵਿਸਮਾਦੀ ਵਿਸਮਾਦ ਲਖ ਵਿਸਮਾਦਹੁ ਵਿਸਮਾਦ ਵਿਹਾਣੈ ।
विसमादी विसमाद लख विसमादहु विसमाद विहाणै ।

तस्य अद्भुतस्य भगवतः आश्चर्यस्य पूर्णतां दृष्ट्वा उल्लासः उल्लासः, श्रान्तः च भवति ।

ਅਬਗਤਿ ਗਤਿ ਅਤਿ ਅਗਮ ਹੈ ਅਕਥ ਕਥਾ ਆਖਾਣ ਵਖਾਣੈ ।
अबगति गति अति अगम है अकथ कथा आखाण वखाणै ।

तस्य अव्यक्तस्य भगवतः गतिशीलता अत्यन्तं दुर्गमः अस्ति तथा च तस्य भव्यकथायाः शर्टविवरणमपि अवाच्यम् अस्ति।

ਲਖ ਪਰਵਾਣ ਪਰੈ ਪਰਵਾਣੈ ।੧੬।
लख परवाण परै परवाणै ।१६।

तस्य परिमाणं लक्षमात्राभ्यः परम् अस्ति।

ਪਉੜੀ ੧੭
पउड़ी १७

ਅਗਮਹੁ ਅਗਮੁ ਅਗੰਮੁ ਹੈ ਅਗਮੁ ਅਗਮੁ ਅਤਿ ਅਗਮੁ ਸੁਣਾਏ ।
अगमहु अगमु अगंमु है अगमु अगमु अति अगमु सुणाए ।

गम्यतापरः भगवान् सर्वे तं अत्यन्तं दुर्गमं वदन्ति।

ਅਲਖਹੁ ਅਲਖੁ ਅਲਖੁ ਹੈ ਅਲਖੁ ਅਲਖੁ ਲਖ ਅਲਖੁ ਧਿਆਏ ।
अलखहु अलखु अलखु है अलखु अलखु लख अलखु धिआए ।

सः अगोचरः आसीत्; अगोचरः दुर्गमः एव तिष्ठति अर्थात् सर्वध्यानात् परः।

ਅਪਰੰਪਰੁ ਅਪਰੰਪਰਹੁਂ ਅਪਰੰਪਰੁ ਅਪਰੰਪਰੁ ਭਾਏ ।
अपरंपरु अपरंपरहुं अपरंपरु अपरंपरु भाए ।

सर्वसीमाभ्यः परं यत्किमपि असीमम्; भगवान् कल्पनातः परः अस्ति।

ਆਗੋਚਰੁ ਆਗੋਚਰਹੁ ਆਗੋਚਰੁ ਆਗੋਚਰਿ ਜਾਏ ।
आगोचरु आगोचरहु आगोचरु आगोचरि जाए ।

अगोचरः अगोचरः स इन्द्रियाणाम् उपलब्धः ।

ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਪੂਰਨ ਬ੍ਰਹਮੁ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਆਗਾਧਿ ਅਲਾਏ ।
पारब्रहमु पूरन ब्रहमु साधसंगति आगाधि अलाए ।

पारमार्थिकः ब्रह्म सिद्धः ब्रह्म यः पुण्यसङ्घे बहुधा प्रशंसितः।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਪਿਰਮ ਰਸੁ ਭਗਤਿ ਵਛਲੁ ਹੋਇ ਅਛਲੁ ਛਲਾਏ ।
गुरमुखि सुख फलु पिरम रसु भगति वछलु होइ अछलु छलाए ।

तस्य प्रेमानन्दः गुरमुखानां भोगफलम्। भगवान् भक्तानां प्रेम्णः भवति परन्तु बृहत्तमैः वञ्चकैः अपि कदापि न मोहितः भवति

ਵੀਹ ਇਕੀਹ ਚੜ੍ਹਾਉ ਚੜ੍ਹਾਏ ।੧੭।
वीह इकीह चढ़ाउ चढ़ाए ।१७।

तस्य प्रसादमात्रेण उत्साहेन विश्वमहासागरं पारं गन्तुं शक्यते ।

ਪਉੜੀ ੧੮
पउड़ी १८

ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਪੂਰਨ ਬ੍ਰਹਮੁ ਨਿਰੰਕਾਰਿ ਆਕਾਰੁ ਬਣਾਇਆ ।
पारब्रहमु पूरन ब्रहमु निरंकारि आकारु बणाइआ ।

पारमार्थिकं ब्रह्म सिद्धं ब्रह्म स एव निराकारं जगत्रूपान् सृजति।

ਅਬਿਗਤਿ ਗਤਿ ਆਗਾਧਿ ਬੋਧ ਗੁਰ ਮੂਰਤਿ ਹੋਇ ਅਲਖੁ ਲਖਾਇਆ ।
अबिगति गति आगाधि बोध गुर मूरति होइ अलखु लखाइआ ।

सः अव्यक्तः, अगाह्यः, बुद्धेः अगोचरः च अस्ति, परन्तु सौन्दर्यस्य प्रतिमायाः गुरुः मां भगवतः दर्शनं कृतवान्।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਸਚਖੰਡ ਵਿਚਿ ਭਗਤਿ ਵਛਲ ਹੋਇ ਅਛਲ ਛਲਾਇਆ ।
साधसंगति सचखंड विचि भगति वछल होइ अछल छलाइआ ।

पवित्रसङ्घे सत्यस्य धमे सः भक्तानां प्रति कोमलः इति उद्भवति, ये कदापि मोहं न प्राप्नुवन्ति तेषां अपि मोहं करोति।

ਚਾਰਿ ਵਰਨ ਇਕ ਵਰਨ ਹੁਇ ਆਦਿ ਪੁਰਖ ਆਦੇਸੁ ਕਰਾਇਆ ।
चारि वरन इक वरन हुइ आदि पुरख आदेसु कराइआ ।

गुरुः एव चतुर्णां वर्णानाम् एकीकरणं कृत्वा तान् एकीकृत्य अधिकं भगवतः पुरतः नमति।

ਧਿਆਨ ਮੂਲੁ ਦਰਸਨੁ ਗੁਰੂ ਛਿਅ ਦਰਸਨ ਦਰਸਨ ਵਿਚਿ ਆਇਆ ।
धिआन मूलु दरसनु गुरू छिअ दरसन दरसन विचि आइआ ।

सर्वेषां तपस्वीविषयाणां आधारे गुरुदर्शनम् अस्ति यस्मिन् षट् दर्शनानि (भारतीयपरम्परायाः) सर्वाणि समाहिताः भवन्ति।

ਆਪੇ ਆਪਿ ਨ ਆਪੁ ਜਣਾਇਆ ।੧੮।
आपे आपि न आपु जणाइआ ।१८।

सः एव सर्वं किन्तु कदापि कस्यचित् लक्ष्यं न करोति।

ਪਉੜੀ ੧੯
पउड़ी १९

ਚਰਣ ਕਵਲ ਸਰਣਾਗਤੀ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਮਿਲਿ ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਆਏ ।
चरण कवल सरणागती साधसंगति मिलि गुरु सिख आए ।

पवित्रसङ्घे गुरुशिष्याः गुरुपवित्रपादाश्रये आगच्छन्ति।

ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਿਸਟਿ ਨਿਹਾਲੁ ਕਰਿ ਦਿਬ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਦੇ ਪੈਰੀ ਪਾਏ ।
अंम्रित दिसटि निहालु करि दिब द्रिसटि दे पैरी पाए ।

गुरुस्य दर्शनसदृशेन अमृतेन एकस्य सर्वस्य आशीर्वादः दत्तः अस्ति तथा च तस्य दिव्यदृष्टेः कारणात् गुरुः तान् सर्वान् पवित्रपादयोः (आश्रयस्थाने) स्थापितवान् अर्थात् ते सर्वे विनयशीलाः कृताः।

ਚਰਣ ਰੇਣੁ ਮਸਤਕਿ ਤਿਲਕ ਭਰਮ ਕਰਮ ਦਾ ਲੇਖੁ ਮਿਟਾਏ ।
चरण रेणु मसतकि तिलक भरम करम दा लेखु मिटाए ।

सिक्खाः पादरजः ललाटे प्रयोजयन्ति स्म अधुना तेषां मोहककर्मणां विवरणं मेटितम् अस्ति।

ਚਰਣੋਦਕੁ ਲੈ ਆਚਮਨੁ ਹਉਮੈ ਦੁਬਿਧਾ ਰੋਗੁ ਗਵਾਏ ।
चरणोदकु लै आचमनु हउमै दुबिधा रोगु गवाए ।

पादामृतं पिबन् तेषां अहङ्कारद्वन्द्वव्याधिः निरामितः ।

ਪੈਰੀਂ ਪੈ ਪਾ ਖਾਕੁ ਹੋਇ ਜੀਵਨ ਮੁਕਤਿ ਸਹਜ ਘਰਿ ਆਏ ।
पैरीं पै पा खाकु होइ जीवन मुकति सहज घरि आए ।

पादौ पतित्वा पादरजः भूत्वा जीवने मुक्तानाम् मार्गं स्वीकृत्य ते समतायां स्थापिताः।

ਚਰਣ ਕਵਲ ਵਿਚਿ ਭਵਰ ਹੋਇ ਸੁਖ ਸੰਪਦ ਮਕਰੰਦਿ ਲੁਭਾਏ ।
चरण कवल विचि भवर होइ सुख संपद मकरंदि लुभाए ।

इदानीं पादकमलस्य कृष्णा भृङ्गाः भूत्वा प्रीतिप्रमोदमृतं भुङ्क्ते ।

ਪੂਜ ਮੂਲ ਸਤਿਗੁਰੁ ਚਰਣ ਦੁਤੀਆ ਨਾਸਤਿ ਲਵੈ ਨ ਲਾਏ ।
पूज मूल सतिगुरु चरण दुतीआ नासति लवै न लाए ।

तैः सह पूजायाः आधारः सच्चिगुरुपादाब्जाः सन्ति, ते इदानीं द्वैतस्य समीपं न आगन्तुं ददति।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਗੁਰ ਸਰਣਾਏ ।੧੯।
गुरमुखि सुख फलु गुर सरणाए ।१९।

गुरमुखानां भोगफलं गुरुस्य आश्रयः।

ਪਉੜੀ ੨੦
पउड़ी २०

ਸਾਸਤ੍ਰ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਵੇਦ ਲਖ ਮਹਾਂ ਭਾਰਥ ਰਾਮਾਇਣ ਮੇਲੇ ।
सासत्र सिंम्रिति वेद लख महां भारथ रामाइण मेले ।

शास्त्राणि, स्मृतिः, वेदलक्षाणि, महाभारत, रामायण इत्यादयः संयोजिताः भवन्ति चेदपि;

ਸਾਰ ਗੀਤਾ ਲਖ ਭਾਗਵਤ ਜੋਤਕ ਵੈਦ ਚਲੰਤੀ ਖੇਲੇ ।
सार गीता लख भागवत जोतक वैद चलंती खेले ।

गीतायाः, भागवतानां, खगोलशास्त्रस्य पुस्तकानां, वैद्यानां कलाबाजानां च सहस्राणि साराः संयोजिताः सन्ति;

ਚਉਦਹ ਵਿਦਿਆ ਸਾਅੰਗੀਤ ਬ੍ਰਹਮੇ ਬਿਸਨ ਮਹੇਸੁਰ ਭੇਲੇ ।
चउदह विदिआ साअंगीत ब्रहमे बिसन महेसुर भेले ।

शिक्षायाः, संगीतशास्त्रस्य च चतुर्दश शाखाः, ब्रह्मा, विष्णुः, महेसा च एकत्र स्थापिताः सन्ति;

ਸਨਕਾਦਿਕ ਲਖ ਨਾਰਦਾ ਸੁਕ ਬਿਆਸ ਲਖ ਸੇਖ ਨਵੇਲੇ ।
सनकादिक लख नारदा सुक बिआस लख सेख नवेले ।

यदि लाखों सेस, सर्प, सुक्र, व्यास, नारद, सनाल इत्यादि। तत्र सर्वे सङ्गृह्यन्ते;

ਗਿਆਨ ਧਿਆਨ ਸਿਮਰਣ ਘਣੇ ਦਰਸਨ ਵਰਨ ਗੁਰੂ ਬਹੁ ਚੇਲੇ ।
गिआन धिआन सिमरण घणे दरसन वरन गुरू बहु चेले ।

ज्ञानस्य, ध्यानानां, पाठानाम्, दर्शनानां, वर्णानाम्, गुरुशिष्याणां च असंख्याः सन्ति; ते सर्वे किमपि न सन्ति।

ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰ ਗੁਰਾਂ ਗੁਰੁ ਮੰਤ੍ਰ ਮੂਲ ਗੁਰ ਬਚਨ ਸੁਹੇਲੇ ।
पूरा सतिगुर गुरां गुरु मंत्र मूल गुर बचन सुहेले ।

सिद्धः गुरुः (भगवः) गुरुणां गुरुः पुण्यप्रवचनं च सर्वेषां मन्त्राणां आधारः।

ਅਕਥ ਕਥਾ ਗੁਰੁ ਸਬਦੁ ਹੈ ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਨਮੋ ਨਮੋ ਕੇਲੇ ।
अकथ कथा गुरु सबदु है नेति नेति नमो नमो केले ।

गुरुवचनस्य कथा अवाच्यम्; नेति नेति (न एतत् न एतत्)। तस्य पुरतः सदा प्रणमयेत् ।

ਗੁਰਮੁਖ ਸੁਖ ਫਲੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ।੨੦।
गुरमुख सुख फलु अंम्रित वेले ।२०।

गुरमुखानाम् इदं भोगफलं प्रारम्भिकेषु अम्ब्रोसियलघण्टासु प्राप्यते ।

ਪਉੜੀ ੨੧
पउड़ी २१

ਚਾਰ ਪਦਾਰਥ ਆਖੀਅਨਿ ਲਖ ਪਦਾਰਥ ਹੁਕਮੀ ਬੰਦੇ ।
चार पदारथ आखीअनि लख पदारथ हुकमी बंदे ।

चत्वारः आदर्शाः (धर्मार्थकं मोक्सं च) उच्यन्ते किन्तु एतादृशाः आदर्शाः कोटिः सेवकाः (भगवतः गुरुस्य) सन्ति।

ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਨਿਧਿ ਲਖ ਸੇਵਕੀ ਕਾਮਧੇਣੁ ਲਖ ਵਗ ਚਰੰਦੇ ।
रिधि सिधि निधि लख सेवकी कामधेणु लख वग चरंदे ।

तस्य सेवायां कोटिः चमत्कारिकशक्तयः निधयः च सन्ति, तस्य इच्छापूरकगोयूथाः तत्र चरन्ति।

ਲਖ ਪਾਰਸ ਪਥਰੋਲੀਆ ਪਾਰਜਾਤਿ ਲਖ ਬਾਗ ਫਲੰਦੇ ।
लख पारस पथरोलीआ पारजाति लख बाग फलंदे ।

तस्य लक्षशः दार्शनिकशिलाः, फलप्रदाः कामनापूरणवृक्षाः च सन्ति।

ਚਿਤਵਣ ਲਖ ਚਿੰਤਾਮਣੀ ਲਖ ਰਸਾਇਣ ਕਰਦੇ ਛੰਦੇ ।
चितवण लख चिंतामणी लख रसाइण करदे छंदे ।

गुरुस्य एकस्मिन् निमिषे लक्षशः इच्छापूरकरत्नाः (चिन्तामिनीः) अमृताः च तस्मै बलिः भवन्ति।

ਲਖ ਰਤਨ ਰਤਨਾਗਰਾ ਸਭ ਨਿਧਾਨ ਸਭ ਫਲ ਸਿਮਰੰਦੇ ।
लख रतन रतनागरा सभ निधान सभ फल सिमरंदे ।

कोटिरत्नानि सर्वाणि सागरनिधानि सर्वाणि फलानि च तस्य स्तुतिं पठन्ति।

ਲਖ ਭਗਤੀ ਲਖ ਭਗਤ ਹੋਇ ਕਰਾਮਾਤ ਪਰਚੈ ਪਰਚੰਦੇ ।
लख भगती लख भगत होइ करामात परचै परचंदे ।

कोटि-कोटि-भक्ताः चमत्कार-कर्तारः च पाखण्ड-मग्नाः परिभ्रमन्ति ।

ਸਬਦ ਸੁਰਤਿ ਲਿਵ ਸਾਧਸੰਗੁ ਪਿਰਮ ਪਿਆਲਾ ਅਜਰੁ ਜਰੰਦੇ ।
सबद सुरति लिव साधसंगु पिरम पिआला अजरु जरंदे ।

गुरुस्य सच्चः शिष्यः स्वचैतन्यं वचने विलीय भगवतः प्रेमस्य असह्यं चषकं पिबति, आत्मसातयति च।

ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਸਤਸੰਗਿ ਮਿਲੰਦੇ ।੨੧।੧੬। ਸੋਲਾਂ ।
गुर किरपा सतसंगि मिलंदे ।२१।१६। सोलां ।

गुरुप्रसादेन जनाः आगत्य पवित्रसङ्घं सम्मिलिताः भवन्ति।


सूचिः (1 - 41)
वार १ पुटः: 1 - 1
वार २ पुटः: 2 - 2
वार ३ पुटः: 3 - 3
वार ४ पुटः: 4 - 4
वार ५ पुटः: 5 - 5
वार ६ पुटः: 6 - 6
वार ७ पुटः: 7 - 7
वार ८ पुटः: 8 - 8
वार ९ पुटः: 9 - 9
वार १० पुटः: 10 - 10
वार ११ पुटः: 11 - 11
वार १२ पुटः: 12 - 12
वार १३ पुटः: 13 - 13
वार १४ पुटः: 14 - 14
वार १५ पुटः: 15 - 15
वार १६ पुटः: 16 - 16
वार १७ पुटः: 17 - 17
वार १८ पुटः: 18 - 18
वार १९ पुटः: 19 - 19
वार २० पुटः: 20 - 20
वार २१ पुटः: 21 - 21
वार २२ पुटः: 22 - 22
वार २३ पुटः: 23 - 23
वार २४ पुटः: 24 - 24
वार २५ पुटः: 25 - 25
वार २६ पुटः: 26 - 26
वार २७ पुटः: 27 - 27
वार २८ पुटः: 28 - 28
वार २९ पुटः: 29 - 29
वार ३० पुटः: 30 - 30
वार ३१ पुटः: 31 - 31
वार ३२ पुटः: 32 - 32
वार ३३ पुटः: 33 - 33
वार ३४ पुटः: 34 - 34
वार ३५ पुटः: 35 - 35
वार ३६ पुटः: 36 - 36
वार ३७ पुटः: 37 - 37
वार ३८ पुटः: 38 - 38
वार ३९ पुटः: 39 - 39
वार ४० पुटः: 40 - 40
वार ४१ पुटः: 41 - 41