वारं भाई गुरुदासः

पुटः - 38


ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिगुर प्रसादि ॥

एकः ओअङ्करः आदिशक्तिः दिव्यगुरुप्रसादेन साक्षात्कृतः

ਪਉੜੀ ੧
पउड़ी १

(कमानन=तर्क। जोहाई=तक्के। दोहन=द्रोही, बदमाश। चोहे=क्रोध। पोहाई=लपना।)

ਕਾਮ ਲਖ ਕਰਿ ਕਾਮਨਾ ਬਹੁ ਰੂਪੀ ਸੋਹੈ ।
काम लख करि कामना बहु रूपी सोहै ।

कामलक्षरूपाः भावुकाः आग्रहाः बहुधा दृश्यन्ते।

ਲਖ ਕਰੋਪ ਕਰੋਧ ਕਰਿ ਦੁਸਮਨ ਹੋਇ ਜੋਹੈ ।
लख करोप करोध करि दुसमन होइ जोहै ।

शत्रून् लक्षशत्रून् क्रोधेन प्रेक्षन्ते; लक्षलक्षेषु प्रलोभनानि आक्षेपं वञ्चयितुं च शक्नुवन्ति;

ਲਖ ਲੋਭ ਲਖ ਲਖਮੀ ਹੋਇ ਧੋਹਣ ਧੋਹੈ ।
लख लोभ लख लखमी होइ धोहण धोहै ।

माया च सद्भावनाभिनयः मोहः कोटिशः प्रकारेण(लोकं) अलङ्करतु;

ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਕਰੋੜ ਮਿਲਿ ਹੁਇ ਬਹੁ ਗੁਣੁ ਸੋਹੈ ।
माइआ मोहि करोड़ मिलि हुइ बहु गुणु सोहै ।

अहङ्कारः च लक्षं राक्षसान् हत्वा अभिमानपूर्णः गुरसिखं स्पृशतु;

ਅਸੁਰ ਸੰਘਾਰਿ ਹੰਕਾਰ ਲਖ ਹਉਮੈ ਕਰਿ ਛੋਹੈ ।
असुर संघारि हंकार लख हउमै करि छोहै ।

गुरुशिखं तु पवित्रसङ्घे गुरुशिक्षां शृणोति ।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਸੁਣਿ ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਨ ਪੋਹੈ ।੧।
साधसंगति गुरु सिख सुणि गुरु सिख न पोहै ।१।

ते सर्वे न्यूनतमं प्रभावं कर्तुं न शक्नुवन्ति।

ਪਉੜੀ ੨
पउड़ी २

ਲਖ ਕਾਮਣਿ ਲਖ ਕਾਵਰੂ ਲਖ ਕਾਮਣਿਆਰੀ ।
लख कामणि लख कावरू लख कामणिआरी ।

लक्ष्मजादूरस्त्रीणां लक्षकमराप्स (पूर्वभारतस्य एकं राज्यं यत्र स्त्रियः अतीव सुन्दराः भवितुम् अर्हन्ति स्म);

ਸਿੰਗਲ ਦੀਪਹੁਂ ਪਦਮਣੀ ਬਹੁ ਰੂਪਿ ਸੀਗਾਰੀ ।
सिंगल दीपहुं पदमणी बहु रूपि सीगारी ।

अलङ्कारेषु निपुणाः शिलियाल्द्वी:प (आधुनिकश्रीलङ्का) इत्यस्य महिलानां (पदर्निनी) सर्वोत्तमः वर्गः;

ਮੋਹਣੀਆਂ ਇੰਦ੍ਰਾਪੁਰੀ ਅਪਛਰਾਂ ਸੁਚਾਰੀ ।
मोहणीआं इंद्रापुरी अपछरां सुचारी ।

इन्द्रलोकस्य पतिव्रताः अप्सराः (इन्द्रस्य वैदिकदेवस्य निवासः), २.

ਹੂਰਾਂ ਪਰੀਆਂ ਲਖ ਲਖ ਲਖ ਬਹਿਸਤ ਸਵਾਰੀ ।
हूरां परीआं लख लख लख बहिसत सवारी ।

स्वर्गस्य हौरीस् परी च लक्षेषु;

ਲਖ ਕਉਲਾਂ ਨਵ ਜੋਬਨੀ ਲਖ ਕਾਮ ਕਰਾਰੀ ।
लख कउलां नव जोबनी लख काम करारी ।

यौनकलासु निपुणानां युवतीनां लक्षशः अपि स्पर्शं कर्तुं न शक्नुवन्ति

ਗੁਰਮੁਖਿ ਪੋਹਿ ਨ ਸਕਨੀ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਭਾਰੀ ।੨।
गुरमुखि पोहि न सकनी साधसंगति भारी ।२।

भव्य पुण्यसङ्घे यः गुरमुखः वसति।

ਪਉੜੀ ੩
पउड़ी ३

ਲਖ ਦੁਰਯੋਧਨ ਕੰਸ ਲਖ ਲਖ ਦੈਤ ਲੜੰਦੇ ।
लख दुरयोधन कंस लख लख दैत लड़ंदे ।

दुर्योधनस्य लक्षं, कांसस्य, राक्षसानां च लक्षं तत्र स्युः ये युद्धं कुर्वन्ति;

ਲਖ ਰਾਵਣ ਕੁੰਭਕਰਣ ਲਖ ਲਖ ਰਾਕਸ ਮੰਦੇ ।
लख रावण कुंभकरण लख लख राकस मंदे ।

रवणकुम्भकरणादिदुष्टराक्षसाः लक्षाः स्युः;

ਪਰਸਰਾਮ ਲਖ ਸਹੰਸਬਾਹੁ ਕਰਿ ਖੁਦੀ ਖਹੰਦੇ ।
परसराम लख सहंसबाहु करि खुदी खहंदे ।

पाडुरामसहस्रबाहुनां लाखाः परस्परं अहङ्कारेण विवादं कुर्वन्ति स्यात्;

ਹਰਨਾਕਸ ਬਹੁ ਹਰਣਾਕਸਾ ਨਰਸਿੰਘ ਬੁਕੰਦੇ ।
हरनाकस बहु हरणाकसा नरसिंघ बुकंदे ।

हिरण्यकशिपुः गर्जन्तः पुरुषसिंहाः नरसिंहाः इव बहवः स्युः;

ਲਖ ਕਰੋਧ ਵਿਰੋਧ ਲਖ ਲਖ ਵੈਰੁ ਕਰੰਦੇ ।
लख करोध विरोध लख लख वैरु करंदे ।

लक्षशः क्रुद्धाः जनाः लक्षविरोधाः, लक्षशत्रुभिः च सन्ति स्यात्।

ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਪੋਹਿ ਨ ਸਕਈ ਸਾਧਸੰਗਿ ਮਿਲੰਦੇ ।੩।
गुरु सिख पोहि न सकई साधसंगि मिलंदे ।३।

ते सर्वे पवित्रसङ्घे समागच्छन्ति गुरुशिखानां किमपि हानिं कर्तुं न शक्नुवन्ति।

ਪਉੜੀ ੪
पउड़ी ४

ਸੋਇਨਾ ਰੁਪਾ ਲਖ ਮਣਾ ਲਖ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰਾ ।
सोइना रुपा लख मणा लख भरे भंडारा ।

लक्षशः सुवर्णस्य रुप्यकाणां च टीलानां लक्षं च पूरितानां भण्डारगृहाणां;

ਮੋਤੀ ਮਾਣਿਕ ਹੀਰਿਆਂ ਬਹੁ ਮੋਲ ਅਪਾਰਾ ।
मोती माणिक हीरिआं बहु मोल अपारा ।

अमूल्यं मौक्तिकं, माणिक्यं, हीरकं च;

ਦੇਸ ਵੇਸ ਲਖ ਰਾਜ ਭਾਗ ਪਰਗਣੇ ਹਜਾਰਾ ।
देस वेस लख राज भाग परगणे हजारा ।

राज्यानां, देशानाम्, सहस्राणां च परगणानां (जिल्हानां);

ਰਿਧੀ ਸਿਧੀ ਜੋਗ ਭੋਗ ਅਭਰਣ ਸੀਗਾਰਾ ।
रिधी सिधी जोग भोग अभरण सीगारा ।

ऋद्धिः, सिद्धिः (चमत्कारिक शक्तयः), त्यागाः, भोगाः, अलङ्काराः। अलङ्काराः;

ਕਾਮਧੇਨੁ ਲਖ ਪਾਰਿਜਾਤਿ ਚਿੰਤਾਮਣਿ ਪਾਰਾ ।
कामधेनु लख पारिजाति चिंतामणि पारा ।

कान्तधेनुः, इच्छापूरणगवः, लाखाः इच्छापूरणवृक्षाः (परिजाताः) कथानकरत्नाः च;

ਚਾਰ ਪਦਾਰਥ ਸਗਲ ਫਲ ਲਖ ਲੋਭ ਲੁਭਾਰਾ ।
चार पदारथ सगल फल लख लोभ लुभारा ।

जीवनस्य चत्वारः आदर्शाः (ध्र्मः, अर्थः, कामः, मोक्सः च);

ਗੁਰਸਿਖ ਪੋਹ ਨ ਹੰਘਨੀ ਸਾਧਸੰਗਿ ਉਧਾਰਾ ।੪।
गुरसिख पोह न हंघनी साधसंगि उधारा ।४।

तथा च आकर्षकफलादिप्रलोभनानां लक्षशः पवित्रसङ्घस्य मुक्तस्य गुरुस्य तस्य सिक्खस्य स्पर्शं अपि कर्तुं न शक्नुवन्ति।

ਪਉੜੀ ੫
पउड़ी ५

ਪਿਉ ਪੁਤੁ ਮਾਵੜ ਧੀਅੜੀ ਹੋਇ ਭੈਣ ਭਿਰਾਵਾ ।
पिउ पुतु मावड़ धीअड़ी होइ भैण भिरावा ।

पिता पुत्रमाता पुत्री भगिनी भ्राता तत्र सन्ति।

ਨਾਰਿ ਭਤਾਰੁ ਪਿਆਰ ਲਖ ਮਨ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਵਾ ।
नारि भतारु पिआर लख मन मेलि मिलावा ।

पतिपत्नी च परस्परं हृदयेन प्रचुरं प्रेम्णा भवन्ति।

ਸੁੰਦਰ ਮੰਦਰ ਚਿਤ੍ਰਸਾਲ ਬਾਗ ਫੁਲ ਸੁਹਾਵਾ ।
सुंदर मंदर चित्रसाल बाग फुल सुहावा ।

भोगप्रदाः सुन्दराः प्रासादाः, कलाशालाः, उद्यानानि, पुष्पाणि च सर्वाणि मनोहराणि सन्ति ।

ਰਾਗ ਰੰਗ ਰਸ ਰੂਪ ਲਖ ਬਹੁ ਭੋਗ ਭੁਲਾਵਾ ।
राग रंग रस रूप लख बहु भोग भुलावा ।

शब्दवर्णपुष्परूपैश्च लक्षं भोगेषु जनान् मोहयन्ति ।

ਲਖ ਮਾਇਆ ਲਖ ਮੋਹਿ ਮਿਲਿ ਹੋਇ ਮੁਦਈ ਦਾਵਾ ।
लख माइआ लख मोहि मिलि होइ मुदई दावा ।

कोटिप्रकारेषु मोहेषु मग्नाः भूत्वा जनानां बहुविधाः दावाः (परस्परस्य उपरि) भवन्ति।

ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਪੋਹਿ ਨ ਹੰਘਨੀ ਸਾਧਸੰਗੁ ਸੁਹਾਵਾ ।੫।
गुरु सिख पोहि न हंघनी साधसंगु सुहावा ।५।

पवित्रसङ्घस्य अलङ्कारं कुर्वन्तः गुरुशिखानां कृते एते सर्वे अपि किमपि प्रकारेण प्रभावं कर्तुं न शक्नुवन्ति।

ਪਉੜੀ ੬
पउड़ी ६

ਵਰਨਾ ਵਰਨ ਨ ਭਾਵਨੀ ਕਰਿ ਖੁਦੀ ਖਹੰਦੇ ।
वरना वरन न भावनी करि खुदी खहंदे ।

सर्वे वामाः (जातयः) परस्परं न प्रेम्णा अहङ्कारेण परस्परं कलहं कुर्वन्ति;

ਜੰਗਲ ਅੰਦਰਿ ਸੀਂਹ ਦੁਇ ਬਲਵੰਤਿ ਬੁਕੰਦੇ ।
जंगल अंदरि सींह दुइ बलवंति बुकंदे ।

यदि वने सिंहौ स्तः परस्परं प्रबलतया गर्जन्ति।

ਹਾਥੀ ਹਥਿਆਈ ਕਰਨਿ ਮਤਵਾਲੇ ਹੁਇ ਅੜੀ ਅੜੰਦੇ ।
हाथी हथिआई करनि मतवाले हुइ अड़ी अड़ंदे ।

ते सर्वे मत्तगजाः इव हठाः परस्परं युध्यन्ति।

ਰਾਜ ਭੂਪ ਰਾਜੇ ਵਡੇ ਮਲ ਦੇਸ ਲੜੰਦੇ ।
राज भूप राजे वडे मल देस लड़ंदे ।

बृहद्प्रदेशान् गृहीत्वा परस्परं युद्धं कुर्वन्ति महाबलाः ।

ਮੁਲਕ ਅੰਦਰਿ ਪਾਤਿਸਾਹ ਦੁਇ ਜਾਇ ਜੰਗ ਜੁੜੰਦੇ ।
मुलक अंदरि पातिसाह दुइ जाइ जंग जुड़ंदे ।

देशे सम्राटद्वयं परस्परं युद्धं गमिष्यति।

ਹਉਮੈ ਕਰਿ ਹੰਕਾਰ ਲਖ ਮਲ ਮਲ ਘੁਲੰਦੇ ।
हउमै करि हंकार लख मल मल घुलंदे ।

अहङ्कारेण निर्देशिताः नियन्त्रिताः च मल्लवर्गाः परस्परं मल्लयुद्धं कुर्वन्ति।

ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਪੋਹਿ ਨ ਸਕਨੀ ਸਾਧੁ ਸੰਗਿ ਵਸੰਦੇ ।੬।
गुरु सिख पोहि न सकनी साधु संगि वसंदे ।६।

अहङ्कारः तु पवित्रसङ्घनिवासिनां गुरुसिक्खान् स्पृशितुं न शक्नोति।

ਪਉੜੀ ੭
पउड़ी ७

ਗੋਰਖ ਜਤੀ ਸਦਾਇਂਦਾ ਤਿਸੁ ਗੁਰੁ ਘਰਿਬਾਰੀ ।
गोरख जती सदाइंदा तिसु गुरु घरिबारी ।

गोरखः सः उत्सवः इति दावान् अकरोत् किन्तु तस्य शिक्षकः मछन्दरः (मत्स्येन्द्रः) आभासी गृहस्थः इव जीवति स्म ।

ਸੁਕਰ ਕਾਣਾ ਹੋਇਆ ਦੁਰਮੰਤ੍ਰ ਵਿਚਾਰੀ ।
सुकर काणा होइआ दुरमंत्र विचारी ।

सुक्राचार्योऽपि तस्य दुष्टमन्त्रेण कलङ्कितः |

ਲਖਮਣ ਸਾਧੀ ਭੁਖ ਤੇਹ ਹਉਮੈ ਅਹੰਕਾਰੀ ।
लखमण साधी भुख तेह हउमै अहंकारी ।

लक्ष्मणः स्वस्य क्षुधां तृष्णां च अनुशासयन् अस्मिन् विषये गर्वितः आसीत्।

ਹਨੂੰਮਤ ਬਲਵੰਤ ਆਖੀਐ ਚੰਚਲ ਮਤਿ ਖਾਰੀ ।
हनूंमत बलवंत आखीऐ चंचल मति खारी ।

हनुमान (वानरदेवः) अतीव शक्तिशाली इति ज्ञायते किन्तु तस्य मनः अत्यन्तं अस्थिरम् आसीत् ।

ਭੈਰਉ ਭੂਤ ਕੁਸੂਤ ਸੰਗਿ ਦੁਰਮਤਿ ਉਰ ਧਾਰੀ ।
भैरउ भूत कुसूत संगि दुरमति उर धारी ।

भैरवः अपि दुष्टात्मसङ्गात् स्वस्य दुष्टतां धारयति स्म।

ਗੁਰਸਿਖ ਜਤੀ ਸਲਾਹੀਅਨਿ ਜਿਨਿ ਹਉਮੈ ਮਾਰੀ ।੭।
गुरसिख जती सलाहीअनि जिनि हउमै मारी ।७।

अहङ्कारं मेटयन्तः गुरुसिक्खाः (वास्तवमेव) सद्गुणिनः इति प्रशंसन्ति।

ਪਉੜੀ ੮
पउड़ी ८

ਹਰੀਚੰਦ ਸਤਿ ਰਖਿਆ ਜਾ ਨਿਖਾਸ ਵਿਕਾਣਾ ।
हरीचंद सति रखिआ जा निखास विकाणा ।

हरिश्चन्द्रः सत्यं पालयित्वा विपण्यां विक्रीतवान्।

ਬਲ ਛਲਿਆ ਸਤੁ ਪਾਲਦਾ ਪਾਤਾਲਿ ਸਿਧਾਣਾ ।
बल छलिआ सतु पालदा पातालि सिधाणा ।

वञ्चितोऽपि (विष्णुना) राजा बलिः सत्यमालोक्य पातालं गतः ।

ਕਰਨੁ ਸੁ ਕੰਚਨ ਦਾਨ ਕਰਿ ਅੰਤੁ ਪਛੋਤਾਣਾ ।
करनु सु कंचन दान करि अंतु पछोताणा ।

कर्णः अपि दानरूपेण सुवर्णं दास्यति स्म किन्तु अन्ततः पश्चात्तापं कर्तव्यम् आसीत् (यतोहि देवः इन्द्रः तस्मात् स्वस्य कवचं अना कुण्डलं आग्रहितवान् यत् सः सहजतया दत्तवान्, तस्य शक्तिः अपि नष्टवान्)।

ਸਤਿਵਾਦੀ ਹੁਇ ਧਰਮਪੁਤੁ ਕੂੜ ਜਮਪੁਰਿ ਜਾਣਾ ।
सतिवादी हुइ धरमपुतु कूड़ जमपुरि जाणा ।

सत्यवादी यमपुत्रस्य युधिष्ठरस्य एकस्य अनृतस्य कृते नरकं गन्तुम् अभवत्।

ਜਤੀ ਸਤੀ ਸੰਤੋਖੀਆ ਹਉਮੈ ਗਰਬਾਣਾ ।
जती सती संतोखीआ हउमै गरबाणा ।

बहवः उत्सवकाः, सत्यवादिनः, सन्तुष्टाः च जनाः प्रफुल्लिताः परन्तु ते सर्वे स्वव्यवहारस्य गर्विताः आसन्।

ਗੁਰਸਿਖ ਰੋਮ ਨ ਪੁਜਨੀ ਬਹੁ ਮਾਣੁ ਨਿਮਾਣਾ ।੮।
गुरसिख रोम न पुजनी बहु माणु निमाणा ।८।

एतादृशः विनयः गुरुस्य सिक्खः यत् एते सर्वे तस्य एकत्रिकोमस्य समाः न सन्ति।

ਪਉੜੀ ੯
पउड़ी ९

ਮੁਸਲਮਾਣਾ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੁਇ ਰਾਹ ਚਲਾਏ ।
मुसलमाणा हिंदूआं दुइ राह चलाए ।

हिन्दुभिः मुसलमानैः (जीवनस्य) पृथक् पृथक् मार्गद्वयं आरब्धम् अस्ति ।

ਮਜਹਬ ਵਰਣ ਗਣਾਇਂਦੇ ਗੁਰੁ ਪੀਰੁ ਸਦਾਏ ।
मजहब वरण गणाइंदे गुरु पीरु सदाए ।

मुसलमाना: स्वमजाहब (सम्प्रदाय) गणयन्ति, हिन्दु: च स्ववर्णान् (जाति) गणयन्ति, क्रमशः पीरगुरु च वदन्ति।

ਸਿਖ ਮੁਰੀਦ ਪਖੰਡ ਕਰਿ ਉਪਦੇਸ ਦ੍ਰਿੜਾਏ ।
सिख मुरीद पखंड करि उपदेस द्रिड़ाए ।

आडम्बरेण पाखण्डेन च जनान् स्वस्य अनुयायीन् (सिक्खान् मुर्तिलान् च) कुर्वन्ति येषां निर्देशं ददति।

ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਧਿਆਇਂਦੇ ਹਉਮੈ ਗਰਬਾਏ ।
राम रहीम धिआइंदे हउमै गरबाए ।

रामं च राहतमं च आराधयन् अहङ्कारभावे अभिमानिनः तिष्ठन्ति।

ਮਕਾ ਗੰਗ ਬਨਾਰਸੀ ਪੂਜ ਜਾਰਤ ਆਏ ।
मका गंग बनारसी पूज जारत आए ।

पृथक् पृथक् तीर्थयात्रायै गच्छन्ति, मक्का-गङ्गा-बनारस-नगरयोः पूजां च कुर्वन्ति ।

ਰੋਜੇ ਵਰਤ ਨਮਾਜ ਕਰਿ ਡੰਡਉਤਿ ਕਰਾਏ ।
रोजे वरत नमाज करि डंडउति कराए ।

ते रोजा, व्रत (उपवास), नमाज, प्रणाम (मुस्लिम-हिन्दू-पूजा-विधि) च कुर्वन्ति ।

ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਰੋਮ ਨ ਪੁਜਨੀ ਜੋ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ।੯।
गुरु सिख रोम न पुजनी जो आपु गवाए ।९।

ते सर्वे अहङ्कारभावं निर्मूलितस्य गुमस्य सिक्खस्य एकस्य अपि त्रिकोमस्य समानाः न सन्ति।

ਪਉੜੀ ੧੦
पउड़ी १०

ਛਿਅ ਦਰਸਨ ਵਰਤਾਇਆ ਚਉਦਹ ਖਨਵਾਦੇ ।
छिअ दरसन वरताइआ चउदह खनवादे ।

षट् दर्शनविद्यालयाः चतुर्दश वंशाः (सूफीनां) च सन्ति ।

ਘਰੈ ਘੂੰਮਿ ਘਰਬਾਰੀਆ ਅਸਵਾਰ ਪਿਆਦੇ ।
घरै घूंमि घरबारीआ असवार पिआदे ।

गृहस्थाः, सवाराः, पदातिसैनिकाः च जगति मण्डलेषु भ्रमन्ति ।

ਸੰਨਿਆਸੀ ਦਸ ਨਾਮ ਧਰਿ ਕਰਿ ਵਾਦ ਕਵਾਦੇ ।
संनिआसी दस नाम धरि करि वाद कवादे ।

दशनामानि धारयन्तः संन्यासीसम्प्रदायाः परस्परं विवादं कुर्वन्ति ।

ਰਾਵਲ ਬਾਰਹ ਪੰਥ ਕਰਿ ਫਿਰਦੇ ਉਦਮਾਦੇ ।
रावल बारह पंथ करि फिरदे उदमादे ।

रवलाः योगिनः अपि द्वादश सम्प्रदायेषु विभक्ताः, गर्वेण उन्मत्ताः भ्रमन्ति।

ਜੈਨੀ ਜੂਠ ਨ ਉਤਰੈ ਜੂਠੇ ਪਰਸਾਦੇ ।
जैनी जूठ न उतरै जूठे परसादे ।

शेषं जैनानां कृते अनुग्रहः तेषां दूषणं कदापि न निष्कासितम्।

ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਰੋਮ ਨ ਪੁਜਨੀ ਧੁਰਿ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦੇ ।੧੦।
गुरु सिख रोम न पुजनी धुरि आदि जुगादे ।१०।

ते सर्वे तस्य गुरसिखस्य एकस्य त्रिकोमस्य समाः न सन्ति यः तस्य महान् आदिमेश्वरेण सह अनुकूलः अस्ति।

ਪਉੜੀ ੧੧
पउड़ी ११

ਬਹੁ ਸੁੰਨੀ ਸੀਅ ਰਾਫਜੀ ਮਜਹਬ ਮਨਿ ਭਾਣੇ ।
बहु सुंनी सीअ राफजी मजहब मनि भाणे ।

सुन्नी, सिया, रफाज् इत्यादीनां आकर्षकसम्प्रदायानां बहवः जनाः तत्र सन्ति ।

ਮੁਲਹਿਦ ਹੋਇ ਮੁਨਾਫਕਾ ਸਭ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਣੇ ।
मुलहिद होइ मुनाफका सभ भरमि भुलाणे ।

बहवः पाखण्डिनः नास्तिकाः भूत्वा मायामोहिताः इतस्ततः भ्रमन्ति ।

ਈਸਾਈ ਮੂਸਾਈਆਂ ਹਉਮੈ ਹੈਰਾਣੇ ।
ईसाई मूसाईआं हउमै हैराणे ।

येशुना मूसायाश्च अनुयायिनः अपि बहवः सन्ति ये स्वस्य अभिमानेन भ्रमिताः सन्ति।

ਹੋਇ ਫਿਰੰਗੀ ਅਰਮਨੀ ਰੂਮੀ ਗਰਬਾਣੇ ।
होइ फिरंगी अरमनी रूमी गरबाणे ।

केचन कृष्णवस्त्रधारिणः एकान्तवासिनः दरवेशाः च कायरगुच्छधारिणः

ਕਾਲੀ ਪੋਸ ਕਲੰਦਰਾਂ ਦਰਵੇਸ ਦੁਗਾਣੇ ।
काली पोस कलंदरां दरवेस दुगाणे ।

तेषां बाहून् परितः ये इतस्ततः चरन्ति।

ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਰੋਮ ਨ ਪੁਜਨੀ ਗੁਰ ਹਟਿ ਵਿਕਾਣੇ ।੧੧।
गुरु सिख रोम न पुजनी गुर हटि विकाणे ।११।

ते सर्वे गुरुहस्तेन विक्रीतानां गुरशिखानां त्रिकोममपि न समाः।

ਪਉੜੀ ੧੨
पउड़ी १२

ਜਪ ਤਪ ਸੰਜਮ ਸਾਧਨਾ ਹਠ ਨਿਗ੍ਰਹ ਕਰਣੇ ।
जप तप संजम साधना हठ निग्रह करणे ।

पाठतपः संयमभक्तिः धैर्यं इन्द्रियाधिनियम इत्यादयः कर्माणि क्रियन्ते ।

ਵਰਤ ਨੇਮ ਤੀਰਥ ਘਣੇ ਅਧਿਆਤਮ ਧਰਣੇ ।
वरत नेम तीरथ घणे अधिआतम धरणे ।

अध्यात्मस्य कृते उपवासः, आचरणं, तीर्थयात्राः च क्रियन्ते।

ਦੇਵੀ ਦੇਵਾ ਦੇਹੁਰੇ ਪੂਜਾ ਪਰਵਰਣੇ ।
देवी देवा देहुरे पूजा परवरणे ।

देवदेवपूजार्थं मन्दिरं प्रति प्रवृत्तः भवति ।

ਹੋਮ ਜਗ ਬਹੁ ਦਾਨ ਕਰਿ ਮੁਖ ਵੇਦ ਉਚਰਣੇ ।
होम जग बहु दान करि मुख वेद उचरणे ।

होमहत्यादतिरिक्तं बहुविधं च वैदिकस्तवम् ।

ਕਰਮ ਧਰਮ ਭੈ ਭਰਮ ਵਿਚਿ ਬਹੁ ਜੰਮਣ ਮਰਣੇ ।
करम धरम भै भरम विचि बहु जंमण मरणे ।

एतादृशेषु धार्मिकेषु, संस्कारात्मकेषु भ्रमेषु, भयेषु, संशयेषु च अटन् केवलं प्रवासं जनयति ।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲ ਸਾਧਸੰਗਿ ਮਿਲਿ ਦੁਤਰੁ ਤਰਣੇ ।੧੨।
गुरमुखि सुख फल साधसंगि मिलि दुतरु तरणे ।१२।

गुरमुखानां भोगफलं पवित्रं सङ्घसमागमं यत् उग्रं जगत्-सागरं लङ्घयति।

ਪਉੜੀ ੧੩
पउड़ी १३

ਉਦੇ ਅਸਤਿ ਵਿਚਿ ਰਾਜ ਕਰਿ ਚਕ੍ਰਵਰਤਿ ਘਨੇਰੇ ।
उदे असति विचि राज करि चक्रवरति घनेरे ।

एतादृशाः बहवः राजानः सन्ति येषां राज्यं सूर्योदयात् सूर्यास्तपर्यन्तं विस्तृतं भवति ।

ਅਰਬ ਖਰਬ ਲੈ ਦਰਬ ਨਿਧਿ ਰਸ ਭੋਗਿ ਚੰਗੇਰੇ ।
अरब खरब लै दरब निधि रस भोगि चंगेरे ।

तेषां कोटि-कोटि-मूल्यं धनं, आनन्दं प्राप्तुं च विकल्प-विलासाः सन्ति ।

ਨਰਪਤਿ ਸੁਰਪਤਿ ਛਤ੍ਰਪਤਿ ਹਉਮੈ ਵਿਚਿ ਘੇਰੇ ।
नरपति सुरपति छत्रपति हउमै विचि घेरे ।

एते सर्वे मर्त्यदेवराजाः अहङ्कारे निमग्नाः।

ਸਿਵ ਲੋਕਹੁਂ ਚੜ੍ਹਿ ਬ੍ਰਹਮ ਲੋਕ ਬੈਕੁੰਠ ਵਸੇਰੇ ।
सिव लोकहुं चढ़ि ब्रहम लोक बैकुंठ वसेरे ।

शिवस्थानात् उत्थाय ब्रह्मवैकुण्ठस्य च द्यौः पदं प्राप्नुवन्ति;

ਚਿਰਜੀਵਣੁ ਬਹੁ ਹੰਢਣਾ ਹੋਹਿ ਵਡੇ ਵਡੇਰੇ ।
चिरजीवणु बहु हंढणा होहि वडे वडेरे ।

अन्ये बहवः दीर्घायुषः अपि प्रफुल्लिताः,

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਅਗਮੁ ਹੈ ਹੋਇ ਭਲੇ ਭਲੇਰੇ ।੧੩।
गुरमुखि सुख फलु अगमु है होइ भले भलेरे ।१३।

गुरमुखानां तु सुखफलं अगम्यं श्रेष्ठात् श्रेष्ठम्।

ਪਉੜੀ ੧੪
पउड़ी १४

ਰੂਪੁ ਅਨੂਪ ਸਰੂਪ ਲਖ ਹੋਇ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀ ।
रूपु अनूप सरूप लख होइ रंग बिरंगी ।

कोटिकोटिविचित्राः अप्रतिमशोभनाः सन्ति लोके ।

ਰਾਗ ਨਾਦ ਸੰਬਾਦ ਲਖ ਸੰਗੀਤ ਅਭੰਗੀ ।
राग नाद संबाद लख संगीत अभंगी ।

तथैव कोटिस्पन्दनसंवादाः तेषां नित्यसङ्गीतं च तत्र अस्ति।

ਗੰਧ ਸੁਗੰਧਿ ਮਿਲਾਪ ਲਖ ਅਰਗਜੇ ਅਦੰਗੀ ।
गंध सुगंधि मिलाप लख अरगजे अदंगी ।

अनेकगन्धान् मिश्रयित्वा कोटिशुद्धतत्त्वानि निर्मीयन्ते।

ਛਤੀਹ ਭੋਜਨ ਪਾਕਸਾਲ ਰਸ ਭੋਗ ਸੁਢੰਗੀ ।
छतीह भोजन पाकसाल रस भोग सुढंगी ।

तथा पाकगृहेषु षट्त्रिंशद्विधाः स्वादिष्टाः ।

ਪਾਟ ਪਟੰਬਰ ਗਹਣਿਆਂ ਸੋਹਹਿਂ ਸਰਬੰਗੀ ।
पाट पटंबर गहणिआं सोहहिं सरबंगी ।

पूर्णवृद्धाः स्त्रियः तत्र क्षौमवस्त्रभूषणैः अलङ्कृताः सन्ति।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਅਗੰਮੁ ਹੈ ਗੁਰੁ ਸਿਖ ਸਹਲੰਗੀ ।੧੪।
गुरमुखि सुख फलु अगंमु है गुरु सिख सहलंगी ।१४।

गुरमुखैः सह सङ्गतिः तु भोगफलम् अगम्यम्।

ਪਉੜੀ ੧੫
पउड़ी १५

ਲਖ ਮਤਿ ਬੁਧਿ ਸੁਧਿ ਉਕਤਿ ਲਖ ਲਖ ਚਤੁਰਾਈ ।
लख मति बुधि सुधि उकति लख लख चतुराई ।

व्यावहारिककलाः, आध्यात्मिकप्रज्ञा, बुद्धिमान् वचनं कौशलं च प्रचुरं विस्तारः (अद्यपर्यन्तं)।

ਲਖ ਬਲ ਬਚਨ ਬਿਬੇਕ ਲਖ ਪਰਕਿਰਤਿ ਕਮਾਈ ।
लख बल बचन बिबेक लख परकिरति कमाई ।

शक्तिः, विवेकाः, प्रवचनाः, भौतिकसेवाः च लाखाः ज्ञायन्ते ।

ਲਖ ਸਿਆਣਪ ਸੁਰਤਿ ਲਖ ਲਖ ਸੁਰਤਿ ਸੁਘੜਾਈ ।
लख सिआणप सुरति लख लख सुरति सुघड़ाई ।

प्रचुरं चतुरा, चेतना, कौशलस्य ज्ञानं च उपलभ्यते ।

ਗਿਆਨ ਧਿਆਨ ਸਿਮਰਣਿ ਸਹੰਸ ਲਖ ਪਤਿ ਵਡਿਆਈ ।
गिआन धिआन सिमरणि सहंस लख पति वडिआई ।

तथा ज्ञानानि ध्यानानि स्मरणानि स्तुतिश्च सहस्रशः।

ਹਉਮੈ ਅੰਦਰਿ ਵਰਤਣਾ ਦਰਿ ਥਾਇ ਨ ਪਾਈ ।
हउमै अंदरि वरतणा दरि थाइ न पाई ।

एतत्सर्वं कृत्वा अभिमानं कृत्वा स्थानं न लभते भगवतः द्वारे ।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲ ਅਗਮ ਹੈ ਸਤਿਗੁਰ ਸਰਣਾਈ ।੧੫।
गुरमुखि सुख फल अगम है सतिगुर सरणाई ।१५।

गुरस्य आश्रये गुरमुखस्य आगमनस्य सुखफलम् अगम्यम्।

ਪਉੜੀ ੧੬
पउड़ी १६

ਸਤਿ ਸੰਤੋਖ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਲਖ ਅਰਥ ਮਿਲਾਹੀ ।
सति संतोख दइआ धरमु लख अरथ मिलाही ।

यदि सत्यं सन्तोषं करुणा धर्मं लक्षमूल्यं धनं च संयोज्यते;

ਧਰਤਿ ਅਗਾਸ ਪਾਣੀ ਪਵਣ ਲਖ ਤੇਜ ਤਪਾਹੀ ।
धरति अगास पाणी पवण लख तेज तपाही ।

यदि पृथिवी, आकाशः, जलं, वायुः, अत्यन्तं उज्ज्वलः तापः च सन्ति;

ਖਿਮਾਂ ਧੀਰਜ ਲਖ ਲਖ ਮਿਲਿ ਸੋਭਾ ਸਰਮਾਹੀ ।
खिमां धीरज लख लख मिलि सोभा सरमाही ।

यदि क्षमायाः, धैर्यस्य, असंख्यविनयस्य च संयोजनेन भव्यतां लज्जाजनकं भवति;

ਸਾਂਤਿ ਸਹਜ ਸੁਖ ਸੁਕ੍ਰਿਤਾ ਭਾਉ ਭਗਤਿ ਕਰਾਹੀ ।
सांति सहज सुख सुक्रिता भाउ भगति कराही ।

यदि शान्तिः, समता, सत्कर्म प्रेमभक्तिं प्रेरयन्ति;

ਸਗਲ ਪਦਾਰਥ ਸਗਲ ਫਲ ਆਨੰਦ ਵਧਾਹੀ ।
सगल पदारथ सगल फल आनंद वधाही ।

यदि च ते सर्वे आनन्दं अधिकं वर्धयितुं संयोजयन्ति तर्हि अपि ते उपसर्गं कर्तुं न शक्नुवन्ति

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲ ਪਿਰਮਿ ਰਸੁ ਇਕੁ ਤਿਲੁ ਨ ਪੁਜਾਹੀ ।੧੬।
गुरमुखि सुख फल पिरमि रसु इकु तिलु न पुजाही ।१६।

गुरमुखानां प्रेम्णः भक्तिभावरूपेण सुखफलस्य एकः आयोटा।

ਪਉੜੀ ੧੭
पउड़ी १७

ਲਖ ਲਖ ਜੋਗ ਧਿਆਨ ਮਿਲਿ ਧਰਿ ਧਿਆਨੁ ਬਹੰਦੇ ।
लख लख जोग धिआन मिलि धरि धिआनु बहंदे ।

यदि लक्षयोगिनः संयुक्तरूपेण ध्याने उपविशन्ति;

ਲਖ ਲਖ ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਸਾਧਿ ਨਿਜ ਆਸਣ ਸੰਦੇ ।
लख लख सुंन समाधि साधि निज आसण संदे ।

यदि मुद्राध्याने साधूलक्षाः शान्तसमाधिषु गच्छन्ति;

ਲਖ ਸੇਖ ਸਿਮਰਣਿ ਕਰਹਿਂ ਗੁਣ ਗਿਆਨ ਗਣੰਦੇ ।
लख सेख सिमरणि करहिं गुण गिआन गणंदे ।

यदि सेसानागस्य लाखाः भगवतः स्मरणं कुर्वन्ति, स्तुतिं च कुर्वन्ति;

ਮਹਿਮਾਂ ਲਖ ਮਹਾਤਮਾਂ ਜੈਕਾਰ ਕਰੰਦੇ ।
महिमां लख महातमां जैकार करंदे ।

यदि लक्षं महात्मना हर्षेण तं ताडयन्ति;

ਉਸਤਤਿ ਉਪਮਾ ਲਖ ਲਖ ਲਖ ਭਗਤਿ ਜਪੰਦੇ ।
उसतति उपमा लख लख लख भगति जपंदे ।

यदि लक्षशः भक्ताः तस्य महिमां प्रशंसन्ति, तस्य नामपाठं च कुर्वन्ति ।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਪਿਰਮ ਰਸੁ ਇਕ ਪਲੁ ਨ ਲਹੰਦੇ ।੧੭।
गुरमुखि सुख फलु पिरम रसु इक पलु न लहंदे ।१७।

तदापि ते सर्वे गुरमुखस्य प्रेमानन्दस्य एकं क्षणं सहितुं न शक्नुवन्ति।

ਪਉੜੀ ੧੮
पउड़ी १८

ਅਚਰਜ ਨੋ ਆਚਰਜੁ ਹੈ ਅਚਰਜੁ ਹੋਵੰਦਾ ।
अचरज नो आचरजु है अचरजु होवंदा ।

अद्भुततमं आश्चर्यमपि प्रेम्णः आनन्दसन्निधौ विस्मयपूर्णं भवति।

ਵਿਸਮਾਦੈ ਵਿਸਮਾਦੁ ਹੈ ਵਿਸਮਾਦੁ ਰਹੰਦਾ ।
विसमादै विसमादु है विसमादु रहंदा ।

प्रेम्णः पूर्वं भयम् अपि विस्मयपूर्णं भवति ।

ਹੈਰਾਣੈ ਹੈਰਾਣੁ ਹੈ ਹੈਰਾਣੁ ਕਰੰਦਾ ।
हैराणै हैराणु है हैराणु करंदा ।

प्रेम आश्चर्यं अपि आश्चर्यपूर्णं करोति।

ਅਬਿਗਤਹੁਂ ਅਬਿਗਤੁ ਹੈ ਨਹਿਂ ਅਲਖੁ ਲਖੰਦਾ ।
अबिगतहुं अबिगतु है नहिं अलखु लखंदा ।

अव्यक्तः अव्यक्तः, सः अगोचरः प्रभुः न प्रतीयमानः।

ਅਕਥਹੁਂ ਅਕਥ ਅਲੇਖੁ ਹੈ ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਸੁਣੰਦਾ ।
अकथहुं अकथ अलेखु है नेति नेति सुणंदा ।

सर्ववर्णनपरः स नेति नेति इति ख्यातः, न इदम्, न इदम्।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਪਿਰਮ ਰਸੁ ਵਾਹੁ ਵਾਹੁ ਚਵੰਦਾ ।੧੮।
गुरमुखि सुख फलु पिरम रसु वाहु वाहु चवंदा ।१८।

गुरमुखानां भोगफलं प्रेमानन्दं यस्य कारणं सः आश्चर्यं, अद्भुतं वदति!

ਪਉੜੀ ੧੯
पउड़ी १९

ਇਕੁ ਕਵਾਉ ਪਸਾਉ ਕਰਿ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਪਸਾਰੇ ।
इकु कवाउ पसाउ करि ब्रहमंड पसारे ।

एकं स्पन्दनं प्रसारयन् प्रभुः सर्वान् विश्वान् सृजति स्म।

ਕਰਿ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਕਰੋੜ ਲਖ ਰੋਮ ਰੋਮ ਸੰਜਾਰੇ ।
करि ब्रहमंड करोड़ लख रोम रोम संजारे ।

लक्षकोटिजगदान् सृष्ट्वा तान् स्वस्य प्रत्येकं त्रिकोमे अवलम्बयति।

ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਪੂਰਣ ਬ੍ਰਹਮ ਗੁਰੁ ਰੂਪੁ ਮੁਰਾਰੇ ।
पारब्रहम पूरण ब्रहम गुरु रूपु मुरारे ।

स मुर्द्री; मुरसुरहन्ता, पारमार्थिकः ब्रह्म सिद्धः गुरुब्रह्म |

ਗੁਰੁ ਚੇਲਾ ਚੇਲਾ ਗੁਰੂ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰੇ ।
गुरु चेला चेला गुरू गुर सबदु वीचारे ।

तस्य प्रभावेण गुरुः शिष्यः, शिष्यः च गुरुः भवति, ते गुरुवचनं चिन्तयन्ति अर्थात् गुरुः शिष्यश्च परस्परं समाहितौ।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਸਚੁ ਖੰਡ ਹੈ ਵਾਸਾ ਨਿਰੰਕਾਰੇ ।
साधसंगति सचु खंड है वासा निरंकारे ।

पवित्रसङ्घः सत्यस्य धाम यत्र निराकारस्य वचनं निवसति।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲੁ ਪਿਰਮ ਰਸੁ ਦੇ ਹਉਮੈ ਮਾਰੇ ।੧੯।
गुरमुखि सुख फलु पिरम रसु दे हउमै मारे ।१९।

गुरमुखेभ्यः प्रेम्णः आनन्दं दत्त्वा एषा पवित्रसङ्घः तेषां अहङ्कारं निर्मार्जयति।

ਪਉੜੀ ੨੦
पउड़ी २०

ਸਤਿਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਦੇਉ ਹੈ ਪਰਮੇਸਰੁ ਸੋਈ ।
सतिगुरु नानक देउ है परमेसरु सोई ।

गुरु नानकः सच्चो गुरुः स्वयं ईश्वरः।

ਗੁਰੁ ਅੰਗਦੁ ਗੁਰੁ ਅੰਗ ਤੇ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮੋਈ ।
गुरु अंगदु गुरु अंग ते जोती जोति समोई ।

अस्य गुरुस्य अङ्गात् गुरुः अङ्गदः निर्मितः तस्य ज्वाला तस्य (गुरु अंगदस्य ) ज्वालायां विलीनः अभवत् ।

ਅਮਰਾ ਪਦੁ ਗੁਰੁ ਅੰਗਦਹੁਂ ਹੁਇ ਜਾਣੁ ਜਣੋਈ ।
अमरा पदु गुरु अंगदहुं हुइ जाणु जणोई ।

गुरु अंगदात् सर्वज्ञ गुरु अमर दास उद्भूतः यस्य गुरुपदवी दत्ता।

ਗੁਰੁ ਅਮਰਹੁਂ ਗੁਰੁ ਰਾਮਦਾਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਭੋਈ ।
गुरु अमरहुं गुरु रामदास अंम्रित रसु भोई ।

अमरदासः अमृतस्य क्वाफरः गुरु राम दासः अभवत् ।

ਰਾਮਦਾਸਹੁਂ ਅਰਜਨੁ ਗੁਰੂ ਗੁਰੁ ਸਬਦ ਸਥੋਈ ।
रामदासहुं अरजनु गुरू गुरु सबद सथोई ।

रामदासतः गुरुवचनस्य सहचरः गुरु अर्जन देवः आगतवान्।

ਹਰਿਗੋਵਿੰਦ ਗੁਰੁ ਅਰਜਨਹੁਂ ਗੁਰੁ ਗੋਵਿੰਦੁ ਹੋਈ ।
हरिगोविंद गुरु अरजनहुं गुरु गोविंदु होई ।

गुरु अर्जनात् गुरु हरगोबिन्दः, गुरुः, ईश्वरः च एकस्मिन् एव उद्भूताः।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖ ਫਲ ਪਿਰਮ ਰਸੁ ਸਤਿਸੰਗ ਅਲੋਈ ।
गुरमुखि सुख फल पिरम रसु सतिसंग अलोई ।

पवित्रसङ्घस्य गुरमुखाः प्रेम्णः आनन्दस्य सुखफलस्य सम्मुखम् आगतवन्तः।

ਗੁਰੁ ਗੋਵਿੰਦਹੁਂ ਬਾਹਿਰਾ ਦੂਜਾ ਨਹੀ ਕੋਈ ।੨੦।੩੮। ਅਠੱਤੀਹ ।
गुरु गोविंदहुं बाहिरा दूजा नही कोई ।२०।३८। अठतीह ।

गुरवे ईश्वराभ्यां बहिर्न किञ्चन लोके।


सूचिः (1 - 41)
वार १ पुटः: 1 - 1
वार २ पुटः: 2 - 2
वार ३ पुटः: 3 - 3
वार ४ पुटः: 4 - 4
वार ५ पुटः: 5 - 5
वार ६ पुटः: 6 - 6
वार ७ पुटः: 7 - 7
वार ८ पुटः: 8 - 8
वार ९ पुटः: 9 - 9
वार १० पुटः: 10 - 10
वार ११ पुटः: 11 - 11
वार १२ पुटः: 12 - 12
वार १३ पुटः: 13 - 13
वार १४ पुटः: 14 - 14
वार १५ पुटः: 15 - 15
वार १६ पुटः: 16 - 16
वार १७ पुटः: 17 - 17
वार १८ पुटः: 18 - 18
वार १९ पुटः: 19 - 19
वार २० पुटः: 20 - 20
वार २१ पुटः: 21 - 21
वार २२ पुटः: 22 - 22
वार २३ पुटः: 23 - 23
वार २४ पुटः: 24 - 24
वार २५ पुटः: 25 - 25
वार २६ पुटः: 26 - 26
वार २७ पुटः: 27 - 27
वार २८ पुटः: 28 - 28
वार २९ पुटः: 29 - 29
वार ३० पुटः: 30 - 30
वार ३१ पुटः: 31 - 31
वार ३२ पुटः: 32 - 32
वार ३३ पुटः: 33 - 33
वार ३४ पुटः: 34 - 34
वार ३५ पुटः: 35 - 35
वार ३६ पुटः: 36 - 36
वार ३७ पुटः: 37 - 37
वार ३८ पुटः: 38 - 38
वार ३९ पुटः: 39 - 39
वार ४० पुटः: 40 - 40
वार ४१ पुटः: 41 - 41