ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 वारं भाई गुरुदासः
पुटः - 33
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिगुर प्रसादि ॥एकः ओअङ्करः आदिशक्तिः दिव्यगुरुप्रसादेन साक्षात्कृतः
ਪਉੜੀ ੧
पउड़ी १
ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨਮੁਖਿ ਜਾਣੀਅਨਿ ਸਾਧ ਅਸਾਧ ਜਗਤ ਵਰਤਾਰਾ ।
गुरमुखि मनमुखि जाणीअनि साध असाध जगत वरतारा ।जगति आचरणात् गुरुप्रधानाः, गुरमुखाः, मनःप्रधानाः च मनमुखाः क्रमशः साधूः, दुष्टाः च ज्ञायन्ते ।
ਦੁਹ ਵਿਚਿ ਦੁਖੀ ਦੁਬਾਜਰੇ ਖਰਬੜ ਹੋਏ ਖੁਦੀ ਖੁਆਰਾ ।
दुह विचि दुखी दुबाजरे खरबड़ होए खुदी खुआरा ।एतयोः मध्ये मोङ्गरेल्-प्रतीयते साधूः किन्तु आन्तरिकरूपेण चोराः--सदैव डुलन्तावस्थायां भवन्ति, अहङ्कारस्य कृते दुःखिताः च भ्रष्टाः भवन्ति।
ਦੁਹੀਂ ਸਰਾਈਂ ਜਰਦ ਰੂ ਦਗੇ ਦੁਰਾਹੇ ਚੋਰ ਚੁਗਾਰਾ ।
दुहीं सराईं जरद रू दगे दुराहे चोर चुगारा ।एतादृशाः द्विमुखाः चोराः, पृष्ठदंशकाः, वञ्चकाः च उभयलोकेषु भ्रान्तिकारणात् विवर्णमुखाः एव तिष्ठन्ति ।
ਨਾ ਉਰਵਾਰੁ ਨ ਪਾਰੁ ਹੈ ਗੋਤੇ ਖਾਨਿ ਭਰਮੁ ਸਿਰਿ ਭਾਰਾ ।
ना उरवारु न पारु है गोते खानि भरमु सिरि भारा ।न तत्र न तत्र भ्रमभारभारयुक्ताः मध्ये मज्जन्तः निरुद्धाः भवन्ति।
ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਿਚਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨਮੁਖਿ ਵਿਚ ਗੁਬਾਰਾ ।
हिंदू मुसलमान विचि गुरमुखि मनमुखि विच गुबारा ।मुस्लिमः वा हिन्दुः वा, गुरमुखेषु मनमुखः सर्वथा अन्धकारः एव।
ਜੰਮਣੁ ਮਰਣੁ ਸਦਾ ਸਿਰਿ ਭਾਰਾ ।੧।
जंमणु मरणु सदा सिरि भारा ।१।तस्य शिरः सर्वदा आगमनगमनभारयुक्तं भवति तस्य आत्मायाः स्थानान्तरणेन।
ਪਉੜੀ ੨
पउड़ी २
ਦੁਹੁ ਮਿਲਿ ਜੰਮੇ ਦੁਇ ਜਣੇ ਦੁਹੁ ਜਣਿਆਂ ਦੁਇ ਰਾਹ ਚਲਾਏ ।
दुहु मिलि जंमे दुइ जणे दुहु जणिआं दुइ राह चलाए ।स्त्रीपुरुषयोः संगमस्य फलस्वरूपं उभयोः (हिन्दुमुस्लिमयोः) जन्म अभवत्; परन्तु उभौ पृथक् पृथक् मार्गान् (सम्प्रदायान्) आरब्धवन्तौ।
ਹਿੰਦੂ ਆਖਨਿ ਰਾਮ ਰਾਮੁ ਮੁਸਲਮਾਣਾਂ ਨਾਉ ਖੁਦਾਏ ।
हिंदू आखनि राम रामु मुसलमाणां नाउ खुदाए ।हिन्दुजनाः राम-रामस्य स्मरणं कुर्वन्ति, मुसलमाना: च तस्य नाम खुदा इति कृतवन्तः।
ਹਿੰਦੂ ਪੂਰਬਿ ਸਉਹਿਆਂ ਪਛਮਿ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ਨਿਵਾਏ ।
हिंदू पूरबि सउहिआं पछमि मुसलमाणु निवाए ।हिन्दुजनाः पूर्वाभिमुखाः पूजां कुर्वन्ति, मुसलमाना: पश्चिमदिशि प्रणामं कुर्वन्ति।
ਗੰਗ ਬਨਾਰਸਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਮਕਾ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ਮਨਾਏ ।
गंग बनारसि हिंदूआं मका मुसलमाणु मनाए ।हिन्दुजनाः गङ्गायाः, बनारसस्य च आराधनाम् कुर्वन्ति, मुसलमाना: तु मक्का-उत्सवम् आचरन्ति ।
ਵੇਦ ਕਤੇਬਾਂ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਚਾਰ ਵਰਨ ਚਾਰਿ ਮਜਹਬ ਚਲਾਏ ।
वेद कतेबां चारि चारि चार वरन चारि मजहब चलाए ।तेषां प्रत्येकं चत्वारि शास्त्राणि--चत्वारः वेदाः चत्वारः कटेबाः च। हिन्दुभिः चत्वारि वर्णाः (जातिः) मुसलमानाः चत्वारि सम्प्रदायाः (हनीफीः, सफीः, मलिकाः, हम्बलीः च) निर्मितवन्तः ।
ਪੰਜ ਤਤ ਦੋਵੈ ਜਣੇ ਪਉਣੁ ਪਾਣੀ ਬੈਸੰਤਰੁ ਛਾਏ ।
पंज तत दोवै जणे पउणु पाणी बैसंतरु छाए ।किन्तु वस्तुतः तेषु सर्वेषु समानः वायुः, जलं, अग्निः च विद्यते ।
ਇਕ ਥਾਉਂ ਦੁਇ ਨਾਉਂ ਧਰਾਏ ।੨।
इक थाउं दुइ नाउं धराए ।२।उभयोः परमं आश्रयं एकमेव; केवलं तेषां भिन्नानि नामानि दत्तानि।
ਪਉੜੀ ੩
पउड़ी ३
ਦੇਖਿ ਦੁਭਿਤੀ ਆਰਸੀ ਮਜਲਸ ਹਥੋ ਹਥੀ ਨਚੈ ।
देखि दुभिती आरसी मजलस हथो हथी नचै ।द्विमुखः अर्थात् विषमः लघुः सभायां हस्तं हस्तं गच्छति (यतोहि कस्मै अपि न रोचते)।
ਦੁਖੋ ਦੁਖੁ ਦੁਬਾਜਰੀ ਘਰਿ ਘਰਿ ਫਿਰੈ ਪਰਾਈ ਖਚੈ ।
दुखो दुखु दुबाजरी घरि घरि फिरै पराई खचै ।तथा द्विवाचिका परगृहनिमग्न वेश्या इव द्वारे द्वारे गच्छति।
ਅਗੋ ਹੋਇ ਸੁਹਾਵਣੀ ਮੁਹਿ ਡਿਠੈ ਮਾਣਸ ਚਹਮਚੈ ।
अगो होइ सुहावणी मुहि डिठै माणस चहमचै ।प्रथमं सा सुन्दरी दृश्यते, तस्याः मुखं दृष्ट्वा पुरुषाः प्रसन्नाः भवन्ति
ਪਿਛਹੁ ਦੇਖਿ ਡਰਾਵਣੀ ਇਕੋ ਮੁਹੁ ਦੁਹੁ ਜਿਨਸਿ ਵਿਰਚੈ ।
पिछहु देखि डरावणी इको मुहु दुहु जिनसि विरचै ।परन्तु पश्चात् सा घोरा दृश्यते यतोहि तस्याः एकमुखस्य द्वौ बिम्बौ स्तः ।
ਖੇਹਿ ਪਾਇ ਮੁਹੁ ਮਾਂਜੀਐ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਮੈਲੁ ਭਰੈ ਰੰਗਿ ਕਚੈ ।
खेहि पाइ मुहु मांजीऐ फिरि फिरि मैलु भरै रंगि कचै ।भस्मना शुद्धोऽपि तादृशः द्विमुखः दर्पणः पुनः मलिनः भवति।
ਧਰਮਰਾਇ ਜਮੁ ਇਕੁ ਹੈ ਧਰਮੁ ਅਧਰਮੁ ਨ ਭਰਮੁ ਪਰਚੈ ।
धरमराइ जमु इकु है धरमु अधरमु न भरमु परचै ।यमः धर्मेश्वरः एकः; धर्मं प्रतिगृह्णाति न तु दुरात्ममोहैः प्रसीदति।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਇ ਮਿਲੈ ਸਚੁ ਸਚੈ ।੩।
गुरमुखि जाइ मिलै सचु सचै ।३।सत्यं गुरमुखाः अन्ते सत्यं प्राप्नुवन्ति।
ਪਉੜੀ ੪
पउड़ी ४
ਵੁਣੈ ਜੁਲਾਹਾ ਤੰਦੁ ਗੰਢਿ ਇਕੁ ਸੂਤੁ ਕਰਿ ਤਾਣਾ ਵਾਣਾ ।
वुणै जुलाहा तंदु गंढि इकु सूतु करि ताणा वाणा ।सूत्रबन्धनेन बुनकरः एकेन सूत्रेण महतीं तरणं, वेणं च बुनति ।
ਦਰਜੀ ਪਾੜਿ ਵਿਗਾੜਦਾ ਪਾਟਾ ਮੁਲ ਨ ਲਹੈ ਵਿਕਾਣਾ ।
दरजी पाड़ि विगाड़दा पाटा मुल न लहै विकाणा ।दर्जी अश्रुपातं च वस्त्रं विदीर्णं पटं च विक्रेतुं न शक्यते।
ਕਤਰਣਿ ਕਤਰੈ ਕਤਰਣੀ ਹੋਇ ਦੁਮੂਹੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਸਾਣਾ ।
कतरणि कतरै कतरणी होइ दुमूही चढ़दी साणा ।तस्य द्विपट्टिकायुक्ता कैंची पटं छिनत्ति।
ਸੂਈ ਸੀਵੈ ਜੋੜਿ ਕੈ ਵਿਛੁੜਿਆਂ ਕਰਿ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਣਾ ।
सूई सीवै जोड़ि कै विछुड़िआं करि मेलि मिलाणा ।अपरं तु तस्य सुईसिलेखाः विच्छिन्नखण्डाः च एवं पुनः संयोजिताः भवन्ति ।
ਸਾਹਿਬੁ ਇਕੋ ਰਾਹਿ ਦੁਇ ਜਗ ਵਿਚਿ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਣਾ ।
साहिबु इको राहि दुइ जग विचि हिंदू मुसलमाणा ।सः भगवान् एकः अस्ति किन्तु हिन्दुभिः मुसलमानैः च भिन्नाः मार्गाः निर्मिताः सन्ति।
ਗੁਰਸਿਖੀ ਪਰਧਾਨੁ ਹੈ ਪੀਰ ਮੁਰੀਦੀ ਹੈ ਪਰਵਾਣਾ ।
गुरसिखी परधानु है पीर मुरीदी है परवाणा ।सिक्खधर्मस्य मार्गः उभयोः श्रेष्ठः यतः सः गुरुसिक्खयोः आत्मीयसम्बन्धं स्वीकुर्वति।
ਦੁਖੀ ਦੁਬਾਜਰਿਆਂ ਹੈਰਾਣਾ ।੪।
दुखी दुबाजरिआं हैराणा ।४।द्विबुद्धयः सदा भ्रान्ता भवन्ति तथा च दुःखं प्राप्नुवन्ति।
ਪਉੜੀ ੫
पउड़ी ५
ਜਿਉ ਚਰਖਾ ਅਠਖੰਭੀਆ ਦੁਹਿ ਲਠੀ ਦੇ ਮੰਝਿ ਮੰਝੇਰੂ ।
जिउ चरखा अठखंभीआ दुहि लठी दे मंझि मंझेरू ।अष्टफलकभ्रमणचक्रं द्वयोः ऊर्ध्वस्तम्भयोः मध्ये गच्छति ।
ਦੁਇ ਸਿਰਿ ਧਰਿ ਦੁਹੁ ਖੁੰਢ ਵਿਚਿ ਸਿਰ ਗਿਰਦਾਨ ਫਿਰੈ ਲਖ ਫੇਰੂ ।
दुइ सिरि धरि दुहु खुंढ विचि सिर गिरदान फिरै लख फेरू ।तस्य अक्षस्य अन्तद्वयं द्वयोः स्तम्भयोः मध्ये छिद्रेषु क्षिप्तं भवति, तस्य कण्ठस्य बलेन चक्रं असंख्यवारं भ्रमति
ਬਾਇੜੁ ਪਾਇ ਪਲੇਟੀਐ ਮਾਲ੍ਹ ਵਟਾਇ ਪਾਇਆ ਘਟ ਘੇਰੂ ।
बाइड़ु पाइ पलेटीऐ माल्ह वटाइ पाइआ घट घेरू ।पार्श्वद्वयं बन्धनरज्जुना सुरक्षितं भवति, चक्रं धुरीं च परितः तारमेखला भवति ।
ਦੁਹੁ ਚਰਮਖ ਵਿਚਿ ਤ੍ਰਕੁਲਾ ਕਤਨਿ ਕੁੜੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਹੇਰੂ ।
दुहु चरमख विचि त्रकुला कतनि कुड़ीआं चिड़ीआं हेरू ।चर्मखण्डद्वयं तत् धुरीं धारयति यस्य परितः बालिकाः समूहेषु उपविश्य भ्रमन्ति ।
ਤ੍ਰਿੰਞਣਿ ਬਹਿ ਉਠ ਜਾਂਦੀਆਂ ਜਿਉ ਬਿਰਖਹੁ ਉਡਿ ਜਾਨਿ ਪੰਖੇਰੂ ।
त्रिंञणि बहि उठ जांदीआं जिउ बिरखहु उडि जानि पंखेरू ।कदाचित् ते सहसा भ्रमणं त्यक्त्वा गच्छन्ति स्म यथा पक्षिणः वृक्षात् उड्डीयन्ते स्म (द्विविधः अपि एतादृशाः बालिकाः वा पक्षिणः वा सदृशः अस्ति, अकस्मात् मनः परिवर्तयति)।
ਓੜਿ ਨਿਬਾਹੂ ਨਾ ਥੀਐ ਕਚਾ ਰੰਗੁ ਰੰਗਾਇਆ ਗੇਰੂ ।
ओड़ि निबाहू ना थीऐ कचा रंगु रंगाइआ गेरू ।ओचरवर्णः यः अस्थायी अस्ति, सः अन्तिमपर्यन्तं सङ्गतिं न ददाति अर्थात् किञ्चित्कालानन्तरं क्षीणः भवति।
ਘੁੰਮਿ ਘੁਮੰਦੀ ਛਾਉ ਘਵੇਰੂ ।੫।
घुंमि घुमंदी छाउ घवेरू ।५।द्विबुद्धिः (अपि) चराच्छाया इव या एकस्थाने न लसति
ਪਉੜੀ ੬
पउड़ी ६
ਸਾਹੁਰੁ ਪੀਹਰੁ ਪਲਰੈ ਹੋਇ ਨਿਲਜ ਨ ਲਜਾ ਧੋਵੈ ।
साहुरु पीहरु पलरै होइ निलज न लजा धोवै ।पितृश्वशुरयोः कुटुम्बयोः परित्यज्य निर्लज्जा विनयस्य चिन्ता न करोति, अनैतिकं कीर्तिं न प्रक्षालितुं इच्छति ।
ਰਾਵੈ ਜਾਰੁ ਭਤਾਰੁ ਤਜਿ ਖਿੰਜੋਤਾਣਿ ਖੁਸੀ ਕਿਉ ਹੋਵੈ ।
रावै जारु भतारु तजि खिंजोताणि खुसी किउ होवै ।पतिं परित्यज्य यदि सा प्रियसङ्गं भुङ्क्ते, कथं सा भिन्नकामदिशि गच्छन्ती सुखी भवेत्।
ਸਮਝਾਈ ਨਾ ਸਮਝਈ ਮਰਣੇ ਪਰਣੇ ਲੋਕੁ ਵਿਗੋਵੈ ।
समझाई ना समझई मरणे परणे लोकु विगोवै ।तस्याः उपरि न कोऽपि उपदेशः प्रबलः भवति, सा च सर्वेषु सामाजिकसमागमेषु शोक-आनन्द-समागमेषु अवहेलना भवति।
ਧਿਰਿ ਧਿਰਿ ਮਿਲਦੇ ਮੇਹਣੇ ਹੁਇ ਸਰਮਿੰਦੀ ਅੰਝੂ ਰੋਵੈ ।
धिरि धिरि मिलदे मेहणे हुइ सरमिंदी अंझू रोवै ।सा पश्चात्तापेन रोदिति यतः सा प्रत्येकं द्वारे अवमाननापूर्वकं निन्दिता भवति।
ਪਾਪ ਕਮਾਣੇ ਪਕੜੀਐ ਹਾਣਿ ਕਾਣਿ ਦੀਬਾਣਿ ਖੜੋਵੈ ।
पाप कमाणे पकड़ीऐ हाणि काणि दीबाणि खड़ोवै ।पापानाम् कारणात् सा न्यायालयेन गृहीता दण्डिता च भवति यत्र सा यत्किमपि गौरवम् आसीत् तत् सर्वं नष्टं करोति।
ਮਰੈ ਨ ਜੀਵੈ ਦੁਖ ਸਹੈ ਰਹੈ ਨ ਘਰਿ ਵਿਚਿ ਪਰ ਘਰ ਜੋਵੈ ।
मरै न जीवै दुख सहै रहै न घरि विचि पर घर जोवै ।सा दुःखिता यतः इदानीं सा न मृता न जीवति; सा अद्यापि स्वगृहे निवासं न रोचते इति कारणतः अन्यत् गृहं विनाशयितुं अन्वेषयति ।
ਦੁਬਿਧਾ ਅਉਗੁਣਹਾਰੁ ਪਰੋਵੈ ।੬।
दुबिधा अउगुणहारु परोवै ।६।तथा संशयः द्विचित्ता वा तस्य कृते दुष्टमालिकां बुनति।
ਪਉੜੀ ੭
पउड़ी ७
ਜਿਉ ਬੇਸੀਵੈ ਥੇਹੁ ਕਰਿ ਪਛੋਤਾਵੈ ਸੁਖਿ ਨਾ ਵਸੈ ।
जिउ बेसीवै थेहु करि पछोतावै सुखि ना वसै ।परदेशेषु निवासः पश्चात्तापं जनयति, सुखं च हरति;
ਚੜਿ ਚੜਿ ਲੜਦੇ ਭੂਮੀਏ ਧਾੜਾ ਪੇੜਾ ਖਸਣ ਖਸੈ ।
चड़ि चड़ि लड़दे भूमीए धाड़ा पेड़ा खसण खसै ।नित्यं भूमिस्वामी कलहं कुर्वन्ति, टूटं कुर्वन्ति, लुण्ठयन्ति च।
ਦੁਹ ਨਾਰੀ ਦਾ ਦੂਲਹਾ ਦੁਹੁ ਮੁਣਸਾ ਦੀ ਨਾਰਿ ਵਿਣਸੈ ।
दुह नारी दा दूलहा दुहु मुणसा दी नारि विणसै ।द्वयोः स्त्रियाणां पतिः, द्वयोः पतिभार्या च विनश्यति;
ਹੁਇ ਉਜਾੜਾ ਖੇਤੀਐ ਦੁਹਿ ਹਾਕਮ ਦੁਇ ਹੁਕਮੁ ਖੁਣਸੈ ।
हुइ उजाड़ा खेतीऐ दुहि हाकम दुइ हुकमु खुणसै ।परस्परविरोधिद्वयस्य स्वामिनः आज्ञानुसारं कृषिः अपव्ययः भवति स्म ।
ਦੁਖ ਦੁਇ ਚਿੰਤਾ ਰਾਤਿ ਦਿਹੁ ਘਰੁ ਛਿਜੈ ਵੈਰਾਇਣੁ ਹਸੈ ।
दुख दुइ चिंता राति दिहु घरु छिजै वैराइणु हसै ।यत्र दुःखं चिन्ता च दिवारात्रौ अर्थात् सर्वदा वसति तत्र तत् गृहं नष्टं भवति तथा च समीपस्थाः महिलाः उपहासपूर्वकं हसन्ति।
ਦੁਹੁ ਖੁੰਢਾਂ ਵਿਚਿ ਰਖਿ ਸਿਰੁ ਵਸਦੀ ਵਸੈ ਨ ਨਸਦੀ ਨਸੈ ।
दुहु खुंढां विचि रखि सिरु वसदी वसै न नसदी नसै ।यदि गुहद्वये शिरः अटति तर्हि न स्थातुं शक्यते न पलायितुं शक्यते ।
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਭੁਇਅੰਗਮੁ ਡਸੈ ।੭।
दूजा भाउ भुइअंगमु डसै ।७।तथैव द्वैतभावः आभासी सर्पदंशः ।
ਪਉੜੀ ੮
पउड़ी ८
ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਸਪੁ ਦੁਮੂਹਾ ਬੁਰਾ ਬੁਰਿਆਈ ।
दुखीआ दुसटु दुबाजरा सपु दुमूहा बुरा बुरिआई ।दुष्टोऽसुखो द्रोही द्विशिरः सर्प इव यः अपि अनिष्टः।
ਸਭਦੂੰ ਮੰਦੀ ਸਪ ਜੋਨਿ ਸਪਾਂ ਵਿਚਿ ਕੁਜਾਤਿ ਕੁਭਾਈ ।
सभदूं मंदी सप जोनि सपां विचि कुजाति कुभाई ।सर्पस्य दुष्टतमः जातिः तस्मात् अपि बहिः द्विशिरः सर्पः दुष्टः दुष्टः च विविधः अस्ति।
ਕੋੜੀ ਹੋਆ ਗੋਪਿ ਗੁਰ ਨਿਗੁਰੇ ਤੰਤੁ ਨ ਮੰਤੁ ਸੁਖਾਈ ।
कोड़ी होआ गोपि गुर निगुरे तंतु न मंतु सुखाई ।तस्य स्वामी अज्ञातः तिष्ठति अस्मिन् असिद्धान्ते न मन्त्रः कार्यं करोति।
ਕੋੜੀ ਹੋਵੈ ਲੜੈ ਜਿਸ ਵਿਗੜ ਰੂਪਿ ਹੋਇ ਮਰਿ ਸਹਮਾਈ ।
कोड़ी होवै लड़ै जिस विगड़ रूपि होइ मरि सहमाई ।यः कश्चित् दंशति सः कुष्ठी भवति। विकृतं मुखं तस्य भयात् म्रियते।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨਮੁਖਿ ਬਾਹਰਾ ਲਾਤੋ ਲਾਵਾ ਲਾਇ ਬੁਝਾਈ ।
गुरमुखि मनमुखि बाहरा लातो लावा लाइ बुझाई ।मनमुखः, मनःप्रधानः गुरमुखानाम् उपदेशं न स्वीकृत्य तत्र तत्र कलहं जनयति।
ਤਿਸੁ ਵਿਹੁ ਵਾਤਿ ਕੁਲਾਤਿ ਮਨਿ ਅੰਦਰਿ ਗਣਤੀ ਤਾਤਿ ਪਰਾਈ ।
तिसु विहु वाति कुलाति मनि अंदरि गणती ताति पराई ।तस्य वाक् विषं मनसि मलिनयोजना ईर्ष्या च पोषिताः सन्ति।
ਸਿਰ ਚਿਥੈ ਵਿਹੁ ਬਾਣਿ ਨ ਜਾਈ ।੮।
सिर चिथै विहु बाणि न जाई ।८।तस्य विषाभ्यासः न गच्छति शिरः मर्दितेऽपि।
ਪਉੜੀ ੯
पउड़ी ९
ਜਿਉ ਬਹੁ ਮਿਤੀ ਵੇਸੁਆ ਛਡੈ ਖਸਮੁ ਨਿਖਸਮੀ ਹੋਈ ।
जिउ बहु मिती वेसुआ छडै खसमु निखसमी होई ।पतिं विहाय वेश्या बहूनां कामिनी अदाविता अस्वामिनी भवति ।
ਪੁਤੁ ਜਣੇ ਜੇ ਵੇਸੁਆ ਨਾਨਕਿ ਦਾਦਕਿ ਨਾਉਂ ਨ ਕੋਈ ।
पुतु जणे जे वेसुआ नानकि दादकि नाउं न कोई ।यदि सा पुत्रं जनयति तर्हि सः सङ्केतेन मातृपितृनाम वा न वहति
ਨਰਕਿ ਸਵਾਰਿ ਸੀਗਾਰਿਆ ਰਾਗ ਰੰਗ ਛਲਿ ਛਲੈ ਛਲੋਈ ।
नरकि सवारि सीगारिआ राग रंग छलि छलै छलोई ।सा अलङ्कृता अलङ्कारिकं नरकं यत् प्रतीयमानं आकर्षणं प्रसादं च प्रेम्णा जनान् वञ्चयति।
ਘੰਡਾਹੇੜੁ ਅਹੇੜੀਆਂ ਮਾਣਸ ਮਿਰਗ ਵਿਣਾਹੁ ਸਥੋਈ ।
घंडाहेड़ु अहेड़ीआं माणस मिरग विणाहु सथोई ।यथा लुब्धकस्य नली मृगान् आकर्षयति तथा वेश्यागीतानि पुरुषान् तेषां विनाशाय लोभयन्ति।
ਏਥੈ ਮਰੈ ਹਰਾਮ ਹੋਇ ਅਗੈ ਦਰਗਹ ਮਿਲੈ ਨ ਢੋਈ ।
एथै मरै हराम होइ अगै दरगह मिलै न ढोई ।अत्र जगति सा दुष्टमृत्युं म्रियते, अतः परं ईश्वरस्य प्राङ्गणे प्रवेशं न प्राप्नोति।
ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਜਾਣ ਰੁਪਈਆ ਮੇਖੀ ਸੋਈ ।
दुखीआ दुसटु दुबाजरा जाण रुपईआ मेखी सोई ।तस्याः सदृशः यः एकपुरुषं न आलम्बते सः द्विभाषी धूर्ततया धर्मगुरुद्वयम् अनुसृत्य सर्वदा दुःखी भवति, नकलीरूप्यकवत् काउण्टरे उदघाट्यते।
ਵਿਗੜੈ ਆਪਿ ਵਿਗਾੜੈ ਲੋਈ ।੯।
विगड़ै आपि विगाड़ै लोई ।९।आत्मनः नाशः सः अन्येषां नाशं करोति।
ਪਉੜੀ ੧੦
पउड़ी १०
ਵਣਿ ਵਣਿ ਕਾਉਂ ਨ ਸੋਹਈ ਖਰਾ ਸਿਆਣਾ ਹੋਇ ਵਿਗੁਤਾ ।
वणि वणि काउं न सोहई खरा सिआणा होइ विगुता ।काकस्य हि वने वने भ्रमणं न पुण्यं यद्यपि सः अतीव चतुरं मन्यते।
ਚੁਤੜਿ ਮਿਟੀ ਜਿਸੁ ਲਗੈ ਜਾਣੈ ਖਸਮ ਕੁਮ੍ਹਾਰਾਂ ਕੁਤਾ ।
चुतड़ि मिटी जिसु लगै जाणै खसम कुम्हारां कुता ।नितम्बेषु पङ्कबिन्दवः भवन्ति श्वः सद्यः एव कुम्भकारस्य पालतूपजीविः इति ज्ञायते ।
ਬਾਬਾਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਘਰਿ ਘਰਿ ਬਹਿ ਬਹਿ ਕਰਨਿ ਕੁਪੁਤਾ ।
बाबाणीआं कहाणीआं घरि घरि बहि बहि करनि कुपुता ।अयोग्याः पुत्राः सर्वत्र पितृणां पराक्रमं वदन्ति (किन्तु स्वयं किमपि न कुर्वन्ति)।
ਆਗੂ ਹੋਇ ਮੁਹਾਇਦਾ ਸਾਥੁ ਛਡਿ ਚਉਰਾਹੇ ਸੁਤਾ ।
आगू होइ मुहाइदा साथु छडि चउराहे सुता ।यः नेता चौराहे निद्रां गच्छति, सः स्वसहचरानाम् (तेषां सामानं) लुण्ठयति।
ਜੰਮੀ ਸਾਖ ਉਜਾੜਦਾ ਗਲਿਆਂ ਸੇਤੀ ਮੇਂਹੁ ਕੁਰੁਤਾ ।
जंमी साख उजाड़दा गलिआं सेती मेंहु कुरुता ।अऋतुवृष्टिः अश्मपातश्च सुमूलसस्यं नाशयति।
ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਖਟਰੁ ਬਲਦੁ ਜਿਵੈ ਹਲਿ ਜੁਤਾ ।
दुखीआ दुसटु दुबाजरा खटरु बलदु जिवै हलि जुता ।दुःखितः द्विवाचकः हठिनः प्लुगवृषभः (यः सर्वदा चाबुकं प्राप्नोति) सदृशः भवति।
ਡਮਿ ਡਮਿ ਸਾਨੁ ਉਜਾੜੀ ਮੁਤਾ ।੧੦।
डमि डमि सानु उजाड़ी मुता ।१०।अन्ते तादृशः वृषः ब्राण्ड् कृत्वा निर्जनस्थानेषु परित्यक्तः भवति ।
ਪਉੜੀ ੧੧
पउड़ी ११
ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਤਾਮੇ ਰੰਗਹੁ ਕੈਹਾਂ ਹੋਵੈ ।
दुखीआ दुसटु दुबाजरा तामे रंगहु कैहां होवै ।दुष्टः द्विवचनं ताम्रं यत् कांस्य इव दृश्यते।
ਬਾਹਰੁ ਦਿਸੈ ਉਜਲਾ ਅੰਦਰਿ ਮਸੁ ਨ ਧੋਪੈ ਧੋਵੈ ।
बाहरु दिसै उजला अंदरि मसु न धोपै धोवै ।प्रतीयते यत् कांस्यं उज्ज्वलं दृश्यते परन्तु निरन्तरं प्रक्षालनमपि तस्य अन्तः कृष्णतां शोधयितुं न शक्नोति।
ਸੰਨੀ ਜਾਣੁ ਲੁਹਾਰ ਦੀ ਹੋਇ ਦੁਮੂਹੀਂ ਕੁਸੰਗ ਵਿਗੋਵੈ ।
संनी जाणु लुहार दी होइ दुमूहीं कुसंग विगोवै ।लोहारस्य सरौता द्विमुखी भवति परन्तु दुर्गन्धे (लोहारस्य) सन् सः स्वयमेव नाशयति।
ਖਿਣੁ ਤਤੀ ਆਰਣਿ ਵੜੈ ਖਿਣੁ ਠੰਢੀ ਜਲੁ ਅੰਦਰਿ ਟੋਵੈ ।
खिणु तती आरणि वड़ै खिणु ठंढी जलु अंदरि टोवै ।उष्णभट्टीयां गच्छति परक्षणे शीतजले स्थाप्यते।
ਤੁਮਾ ਦਿਸੇ ਸੋਹਣਾ ਚਿਤ੍ਰਮਿਤਾਲਾ ਵਿਸੁ ਵਿਲੋਵੈ ।
तुमा दिसे सोहणा चित्रमिताला विसु विलोवै ।कोलोसिन्थः सुन्दरं, पाईबाल्ड् रूपं ददाति परन्तु तस्य अन्तः विषं एव तिष्ठति।
ਸਾਉ ਨ ਕਉੜਾ ਸਹਿ ਸਕੈ ਜੀਭੈ ਛਾਲੈ ਅੰਝੂ ਰੋਵੈ ।
साउ न कउड़ा सहि सकै जीभै छालै अंझू रोवै ।तस्य कटुरसः सहितुं न शक्यते; जिह्वाम् फोडयति, अश्रुपातं च करोति ।
ਕਲੀ ਕਨੇਰ ਨ ਹਾਰਿ ਪਰੋਵੈ ।੧੧।
कली कनेर न हारि परोवै ।११।न कश्चित् माला निर्मीयते ओलियण्डर-अङ्कुरेभ्यः (तेषां गन्धरहितत्वात्)।
ਪਉੜੀ ੧੨
पउड़ी १२
ਦੁਖੀ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਸੁਤਰ ਮੁਰਗੁ ਹੋਇ ਕੰਮ ਨ ਆਵੈ ।
दुखी दुसटु दुबाजरा सुतर मुरगु होइ कंम न आवै ।दुरात्म्यं द्विवचनं सदा दुःखी भवति शुतुरमुर्गवत् निरर्थकम् ।
ਉਡਣਿ ਉਡੈ ਨ ਲਦੀਐ ਪੁਰਸੁਸ ਹੋਈ ਆਪੁ ਲਖਾਵੈ ।
उडणि उडै न लदीऐ पुरसुस होई आपु लखावै ।शुतुरमुर्गः न उड्डीयेतुं शक्नोति न च भारितुं शक्नोति, परन्तु सः आडम्बरपूर्वकं स्ट्रैट् करोति ।
ਹਸਤੀ ਦੰਦ ਵਖਾਣੀਅਨਿ ਹੋਰੁ ਦਿਖਾਲੈ ਹੋਰਤੁ ਖਾਵੈ ।
हसती दंद वखाणीअनि होरु दिखालै होरतु खावै ।गजस्य एकः दन्तसमूहः प्रदर्शनार्थं, अन्यः भोजनार्थं च भवति ।
ਬਕਰੀਆਂ ਨੋ ਚਾਰ ਥਣੁ ਦੁਇ ਗਲ ਵਿਚਿ ਦੁਇ ਲੇਵੈ ਲਾਵੈ ।
बकरीआं नो चार थणु दुइ गल विचि दुइ लेवै लावै ।बकस्य चत्वारः स्तनौ कण्ठे द्वे च उदरसक्तौ ।
ਇਕਨੀ ਦੁਧੁ ਸਮਾਵਦਾ ਇਕ ਠਗਾਊ ਠਗਿ ਠਗਾਵੈ ।
इकनी दुधु समावदा इक ठगाऊ ठगि ठगावै ।उत्तरेषु क्षीरं भवति, पूर्वाः तेभ्यः क्षीरम् अपेक्षमाणान् वञ्चयन्ति।
ਮੋਰਾਂ ਅਖੀ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਉਇ ਦੇਖਨਿ ਓਨੀ ਦਿਸਿ ਨ ਆਵੈ ।
मोरां अखी चारि चारि उइ देखनि ओनी दिसि न आवै ।मयूराणां चत्वारि नेत्राणि सन्ति येन ते पश्यन्ति किन्तु अन्ये तेषां विषये किमपि न जानन्ति।
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਕੁਦਾਉ ਹਰਾਵੈ ।੧੨।
दूजा भाउ कुदाउ हरावै ।१२।अतः द्वयोः स्वामियोः (धर्मयोः) प्रति ध्यानं कृत्वा विनाशकारी असफलता भवति।
ਪਉੜੀ ੧੩
पउड़ी १३
ਦੰਮਲੁ ਵਜੈ ਦੁਹੁ ਧਿਰੀ ਖਾਇ ਤਮਾਚੇ ਬੰਧਨਿ ਜੜਿਆ ।
दंमलु वजै दुहु धिरी खाइ तमाचे बंधनि जड़िआ ।द्विवक्त्रं पाशं समन्ततः ताड्यते पार्श्वतः |
ਵਜਨਿ ਰਾਗ ਰਬਾਬ ਵਿਚਿ ਕੰਨ ਮਰੋੜੀ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਫੜਿਆ ।
वजनि राग रबाब विचि कंन मरोड़ी फिरि फिरि फड़िआ ।रेबेक् इत्यत्र संगीतमापाः वाद्यन्ते परन्तु तस्य खट्वाः पुनः पुनः विकृष्यन्ते।
ਖਾਨ ਮਜੀਰੇ ਟਕਰਾਂ ਸਿਰਿ ਤਨ ਭੰਨਿ ਮਰਦੇ ਕਰਿ ਧੜਿਆ ।
खान मजीरे टकरां सिरि तन भंनि मरदे करि धड़िआ ।युग्मिताः झङ्काराः परस्परं प्रहरन्ति, तेषां शिरः शरीरं च भग्नयन्ति।
ਖਾਲੀ ਵਜੈ ਵੰਝੁਲੀ ਦੇ ਸੂਲਾਕ ਨ ਅੰਦਰਿ ਵੜਿਆ ।
खाली वजै वंझुली दे सूलाक न अंदरि वड़िआ ।वेणुः अन्तः रिक्तः भवति चेत् निश्चितरूपेण ध्वनिं करोति परन्तु यदा अन्यत् किमपि वस्तु तस्मिन् प्रविशति (अर्थात् यदा द्वैतः तस्मिन् प्रविशति) तदा तत् स्वच्छं कर्तुं लोहदण्डः तस्मिन् धक्कायते (तत् कष्टं प्राप्नोति)।
ਸੁਇਨੇ ਕਲਸੁ ਸਵਾਰੀਐ ਭੰਨਾ ਘੜਾ ਨ ਜਾਈ ਘੜਿਆ ।
सुइने कलसु सवारीऐ भंना घड़ा न जाई घड़िआ ।सुवर्णपात्रं मरम्मतं प्राप्नोति किन्तु भग्नपङ्ककुम्भः पुनः न निर्मितः।
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਸੜਾਣੈ ਸੜਿਆ ।੧੩।
दूजा भाउ सड़ाणै सड़िआ ।१३।द्वन्द्वे निमग्नः व्यक्तिः जीर्णः भवति, सदा तप्तः च भवति।
ਪਉੜੀ ੧੪
पउड़ी १४
ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਬਗੁਲ ਸਮਾਧਿ ਰਹੈ ਇਕ ਟੰਗਾ ।
दुखीआ दुसटु दुबाजरा बगुल समाधि रहै इक टंगा ।एकपादे स्थितः क्रेन इव दुष्टः द्वैतबुद्धिः दुःखं प्राप्नोति ।
ਬਜਰ ਪਾਪ ਨ ਉਤਰਨਿ ਘੁਟਿ ਘੁਟਿ ਜੀਆਂ ਖਾਇ ਵਿਚਿ ਗੰਗਾ ।
बजर पाप न उतरनि घुटि घुटि जीआं खाइ विचि गंगा ।गङ्गायां स्थितः प्राणिनां भक्षणार्थं गले गलति, तस्य पापाः कदापि न प्रक्षाल्यन्ते ।
ਤੀਰਥ ਨਾਵੈ ਤੂੰਬੜੀ ਤਰਿ ਤਰਿ ਤਨੁ ਧੋਵੈ ਕਰਿ ਨੰਗਾ ।
तीरथ नावै तूंबड़ी तरि तरि तनु धोवै करि नंगा ।कोलोसिन्थः नग्नः तरति, अन्यस्मिन् तीर्थकेन्द्रे स्नानं च कर्तुं शक्नोति,
ਮਨ ਵਿਚਿ ਵਸੈ ਕਾਲਕੂਟੁ ਭਰਮੁ ਨ ਉਤਰੈ ਕਰਮੁ ਕੁਢੰਗਾ ।
मन विचि वसै कालकूटु भरमु न उतरै करमु कुढंगा ।किन्तु तस्य कर्म तावत् कुटिलं यत् तस्य हृदये विषं कदापि न गच्छति।
ਵਰਮੀ ਮਾਰੀ ਨਾ ਮਰੈ ਬੈਠਾ ਜਾਇ ਪਤਾਲਿ ਭੁਇਅੰਗਾ ।
वरमी मारी ना मरै बैठा जाइ पतालि भुइअंगा ।सर्पस्य छिद्रं ताडनेन न हन्ति पातालस्य हि (सुरक्षितः) तिष्ठति।
ਹਸਤੀ ਨੀਰਿ ਨਵਾਲੀਐ ਨਿਕਲਿ ਖੇਹ ਉਡਾਏ ਅੰਗਾ ।
हसती नीरि नवालीऐ निकलि खेह उडाए अंगा ।स्नानानन्तरं जलाद् निर्गच्छन् गजः पुनः अङ्गं परितः रजः फूत्करोति।
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਸੁਆਓ ਨ ਚੰਗਾ ।੧੪।
दूजा भाउ सुआओ न चंगा ।१४।द्वैतभावः सर्वथा सद्भावः नास्ति।
ਪਉੜੀ ੧੫
पउड़ी १५
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਦੁਬਾਜਰਾ ਮਨ ਪਾਟੈ ਖਰਬਾੜੂ ਖੀਰਾ ।
दूजा भाउ दुबाजरा मन पाटै खरबाड़ू खीरा ।द्विमुखस्य मनः निष्प्रयोजनम् अम्लक्षीरम् इव।
ਅਗਹੁ ਮਿਠਾ ਹੋਇ ਮਿਲੈ ਪਿਛਹੁ ਕਉੜਾ ਦੋਖੁ ਸਰੀਰਾ ।
अगहु मिठा होइ मिलै पिछहु कउड़ा दोखु सरीरा ।तस्य पिबने प्रथमं मधुरस्वादः भवति परन्तु ततः तस्य रसः कटुः भवति, शरीरं रोगग्रस्तं करोति ।
ਜਿਉ ਬਹੁ ਮਿਤਾ ਕਵਲ ਫੁਲੁ ਬਹੁ ਰੰਗੀ ਬੰਨ੍ਹਿ ਪਿੰਡੁ ਅਹੀਰਾ ।
जिउ बहु मिता कवल फुलु बहु रंगी बंन्हि पिंडु अहीरा ।द्विगुणभाषी सा कृष्णा भृङ्गा या पुष्पमित्रं किन्तु मूर्खवत् तानि पुष्पाणि स्वस्य स्थायिगृहं मन्यते।
ਹਰਿਆ ਤਿਲੁ ਬੂਆੜ ਜਿਉ ਕਲੀ ਕਨੇਰ ਦੁਰੰਗ ਨ ਧੀਰਾ ।
हरिआ तिलु बूआड़ जिउ कली कनेर दुरंग न धीरा ।हरितं किन्तु आन्तरिकरूपेण हल्लो तिलस्य ओलिएण्डर-अङ्कुरस्य च न सच्चा सौन्दर्यं वर्णं च भवति न च कोऽपि बुद्धिमान् व्यक्तिः तान् किमपि उपयोगाय मन्यते।
ਜੇ ਸਉ ਹਥਾ ਨੜੁ ਵਧੈ ਅੰਦਰੁ ਖਾਲੀ ਵਾਜੁ ਨਫੀਰਾ ।
जे सउ हथा नड़ु वधै अंदरु खाली वाजु नफीरा ।यदि वेणुः शतहस्तदीर्घतां यावत् वर्धते तदा अपि सः आन्तरिकरूपेण कोलाहलपूर्णं शब्दं जनयन् खोखलः एव तिष्ठति।
ਚੰਨਣ ਵਾਸ ਨ ਬੋਹੀਅਨਿ ਖਹਿ ਖਹਿ ਵਾਂਸ ਜਲਨਿ ਬੇਪੀਰਾ ।
चंनण वास न बोहीअनि खहि खहि वांस जलनि बेपीरा ।चन्दनकाष्ठवृक्षवेणुभिः सह युग्मस्थापनं कृत्वा अपि सुगन्धिताः न भवन्ति, परस्परघर्षणेन च स्वं नाशयन्ति।
ਜਮ ਦਰ ਚੋਟਾ ਸਹਾ ਵਹੀਰਾ ।੧੫।
जम दर चोटा सहा वहीरा ।१५।यमस्य मृत्युदेवस्य द्वारे तादृशः दण्डस्य बहूनां प्रहारं वहति ।
ਪਉੜੀ ੧੬
पउड़ी १६
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਦੁਬਾਜਰਾ ਬਧਾ ਕਰੈ ਸਲਾਮੁ ਨ ਭਾਵੈ ।
दूजा भाउ दुबाजरा बधा करै सलामु न भावै ।द्विभाषी स्वबाध्यताबद्धः नमस्कारं करोति तथापि तस्य मुद्रा अप्रियं भवति।
ਢੀਂਗ ਜੁਹਾਰੀ ਢੀਂਗੁਲੀ ਗਲਿ ਬਧੇ ਓਹੁ ਸੀਸੁ ਨਿਵਾਵੈ ।
ढींग जुहारी ढींगुली गलि बधे ओहु सीसु निवावै ।धितिघल्त् इति काष्ठस्तम्भयुक्तात् गर्तात् कूपात् वा जलं आकर्षयितुं यंत्रं यदा शिला (प्रतिभाररूपेण) तस्मिन् बद्धे भवति तदा एव नमति
ਗਲਿ ਬਧੈ ਜਿਉ ਨਿਕਲੈ ਖੂਹਹੁ ਪਾਣੀ ਉਪਰਿ ਆਵੈ ।
गलि बधै जिउ निकलै खूहहु पाणी उपरि आवै ।अपरं तु चर्मपुटं केवलं बद्धे सति कूपात् जलं बहिः आनयति।
ਬਧਾ ਚਟੀ ਜੋ ਭਰੈ ਨਾ ਗੁਣ ਨਾ ਉਪਕਾਰੁ ਚੜ੍ਹਾਵੈ ।
बधा चटी जो भरै ना गुण ना उपकारु चढ़ावै ।केनचित् परिभ्रमेण कार्यं करणं न पुण्यं न परोपकारः।
ਨਿਵੈ ਕਮਾਣ ਦੁਬਾਜਰੀ ਜਿਹ ਫੜਿਦੇ ਇਕ ਸੀਸ ਸਹਾਵੈ ।
निवै कमाण दुबाजरी जिह फड़िदे इक सीस सहावै ।द्वे अन्तधनुः तस्मिन् बाणेन सह, आकृष्य नतति, परन्तु मुक्तौ सद्यः निर्गतः बाणः कस्यचित् शिरः प्रहरति।
ਨਿਵੈ ਅਹੇੜੀ ਮਿਰਗੁ ਦੇਖਿ ਕਰੈ ਵਿਸਾਹ ਧ੍ਰੋਹੁ ਸਰੁ ਲਾਵੈ ।
निवै अहेड़ी मिरगु देखि करै विसाह ध्रोहु सरु लावै ।तथा लुब्धकः अपि मृगस्य दर्शनं प्रणमति, शरेण द्रोहेण हन्ति ।
ਅਪਰਾਧੀ ਅਪਰਾਧੁ ਕਮਾਵੈ ।੧੬।
अपराधी अपराधु कमावै ।१६।अपराधी एवं अपराधं कुर्वन् गच्छति।
ਪਉੜੀ ੧੭
पउड़ी १७
ਨਿਵੈ ਨ ਤੀਰ ਦੁਬਾਜਰਾ ਗਾਡੀ ਖੰਭ ਮੁਖੀ ਮੁਹਿ ਲਾਏ ।
निवै न तीर दुबाजरा गाडी खंभ मुखी मुहि लाए ।द्विशिरः शिरसि अग्रं पुच्छे च पंखं न नमति ।
ਨਿਵੈ ਨ ਨੇਜਾ ਦੁਮੁਹਾ ਰਣ ਵਿਚਿ ਉਚਾ ਆਪੁ ਗਣਾਏ ।
निवै न नेजा दुमुहा रण विचि उचा आपु गणाए ।द्विमुखः शूलः अपि कदापि न नमति युद्धे च अभिमानेन लक्षितः भवति।
ਅਸਟ ਧਾਤੁ ਦਾ ਜਬਰ ਜੰਗੁ ਨਿਵੈ ਨ ਫੁਟੈ ਕੋਟ ਢਹਾਏ ।
असट धातु दा जबर जंगु निवै न फुटै कोट ढहाए ।अष्टधातुनिर्मितः तोपः न नमति न विस्फोटयति अपितु दुर्गं ध्वंसयति।
ਨਿਵੈ ਨ ਖੰਡਾ ਸਾਰ ਦਾ ਹੋਇ ਦੁਧਾਰਾ ਖੂਨ ਕਰਾਏ ।
निवै न खंडा सार दा होइ दुधारा खून कराए ।इस्पातस्य द्विधातुः खड्गः न भग्नः, उभयधारैः हन्ति च।
ਨਿਵੈ ਨ ਸੂਲੀ ਘੇਰਣੀ ਕਰਿ ਅਸਵਾਰ ਫਾਹੇ ਦਿਵਾਏ ।
निवै न सूली घेरणी करि असवार फाहे दिवाए ।परितः पाशः न नमति किन्तु अनेकान् अश्ववाहनान् फसयति।
ਨਿਵਣਿ ਨ ਸੀਖਾਂ ਸਖਤ ਹੋਇ ਮਾਸੁ ਪਰੋਇ ਕਬਾਬੁ ਭੁਨਾਏ ।
निवणि न सीखां सखत होइ मासु परोइ कबाबु भुनाए ।लोहदण्डः कठिनः सन् न नमति किन्तु तस्मिन् तारबद्धाः मांसखण्डाः भृष्टाः भवन्ति।
ਜਿਉਂ ਕਰਿ ਆਰਾ ਰੁਖੁ ਤਛਾਏ ।੧੭।
जिउं करि आरा रुखु तछाए ।१७।तथा च'ऋजुः आरा वृक्षान् छिनत्ति।
ਪਉੜੀ ੧੮
पउड़ी १८
ਅਕੁ ਧਤੂਰਾ ਝਟੁਲਾ ਨੀਵਾ ਹੋਇ ਨ ਦੁਬਿਧਾ ਖੋਈ ।
अकु धतूरा झटुला नीवा होइ न दुबिधा खोई ।अक्क्, वालुकीयप्रदेशस्य विषः कण्टक- सेबः यद्यपि शाखाः अवनताः, तथापि तेषां संशयं न परित्यजन्ति।
ਫੁਲਿ ਫੁਲਿ ਫੁਲੇ ਦੁਬਾਜਰੇ ਬਿਖੁ ਫਲ ਫਲਿ ਫਲਿ ਮੰਦੀ ਸੋਈ ।
फुलि फुलि फुले दुबाजरे बिखु फल फलि फलि मंदी सोई ।संकरवनस्पतयः प्रफुल्लिताः दृश्यन्ते किन्तु तेषु विषपुष्पाणि फलानि च सन्ति येन तेषां दुर्प्रतिष्ठा भवति ।
ਪੀਐ ਨ ਕੋਈ ਅਕੁ ਦੁਧੁ ਪੀਤੇ ਮਰੀਐ ਦੁਧੁ ਨ ਹੋਈ ।
पीऐ न कोई अकु दुधु पीते मरीऐ दुधु न होई ।अक्क-दुग्धं पिबन् मनुष्यः म्रियते। कथं तादृशः स्रावः क्षीरः इति कथ्यते स्म ?
ਖਖੜੀਆਂ ਵਿਚਿ ਬੁਢੀਆਂ ਫਟਿ ਫਟਿ ਛੁਟਿ ਛੁਟਿ ਉਡਨਿ ਓਈ ।
खखड़ीआं विचि बुढीआं फटि फटि छुटि छुटि उडनि ओई ।तेषां भागेभ्यः कपाससदृशाः खण्डाः स्फुट्य उड्डीयन्ते ।
ਚਿਤਮਿਤਾਲਾ ਅਕਤਿਡੁ ਮਿਲੈ ਦੁਬਾਜਰਿਆਂ ਕਿਉ ਢੋਈ ।
चितमिताला अकतिडु मिलै दुबाजरिआं किउ ढोई ।अक्खोप्पर् अपि पाईबल्ड् भवन्ति; ते अपि द्विविधा इव , कुत्रापि न आश्रयन्ति।
ਖਾਇ ਧਤੂਰਾ ਬਰਲੀਐ ਕਖ ਚੁਣਿੰਦਾ ਵਤੈ ਲੋਈ ।
खाइ धतूरा बरलीऐ कख चुणिंदा वतै लोई ।कण्टकं खादन् मनुष्यः उन्मत्तः भवति, जनाः तं जगति तृणसङ्ग्रहं कुर्वन्तः पश्यन्ति।
ਕਉੜੀ ਰਤਕ ਜੇਲ ਪਰੋਈ ।੧੮।
कउड़ी रतक जेल परोई ।१८।रटक,लघु रक्तकृष्णबीजानि, अपि मालानिर्माणार्थं भेद्यन्ते।
ਪਉੜੀ ੧੯
पउड़ी १९
ਵਧੈ ਚੀਲ ਉਜਾੜ ਵਿਚਿ ਉਚੈ ਉਪਰਿ ਉਚੀ ਹੋਈ ।
वधै चील उजाड़ विचि उचै उपरि उची होई ।चीरवृक्षः वने वर्धते, उच्चतरं गच्छति च।
ਗੰਢੀ ਜਲਨਿ ਮੁਸਾਹਰੇ ਪੱਤ ਅਪੱਤ ਨ ਛੁਹੁਦਾ ਕੋਈ ।
गंढी जलनि मुसाहरे पत अपत न छुहुदा कोई ।तस्य ग्रन्थिः मशालेषु दहति, न च कश्चित् तस्य तिरस्कृतपत्राणि स्पृशति ।
ਛਾਉਂ ਨ ਬਹਨਿ ਪੰਧਾਣੂਆਂ ਪਵੈ ਪਛਾਵਾਂ ਟਿਬੀਂ ਟੋਈ ।
छाउं न बहनि पंधाणूआं पवै पछावां टिबीं टोई ।न कश्चित् पथिकः तस्य छायायाः अधः उपविशति यतः तस्य दीर्घछाया रूक्षभूमौ पतति ।
ਫਿੰਡ ਜਿਵੈ ਫਲੁ ਫਾਟੀਅਨਿ ਘੁੰਘਰਿਆਲੇ ਰੁਲਨਿ ਪਲੋਈ ।
फिंड जिवै फलु फाटीअनि घुंघरिआले रुलनि पलोई ।तस्य फलं च कुञ्चितकन्दुकवत् कुञ्चितखण्डेषु स्फुरति, परिभ्रमति च ।
ਕਾਠੁ ਕੁਕਾਠੁ ਨ ਸਹਿ ਸਕੈ ਪਾਣੀ ਪਵਨੁ ਨ ਧੁਪ ਨ ਲੋਈ ।
काठु कुकाठु न सहि सकै पाणी पवनु न धुप न लोई ।तस्य काष्ठमपि न सुष्ठु, यतः तस्य जलं, वायुः, सूर्यप्रकाशः, तापः च न सहते ।
ਲਗੀ ਮੂਲਿ ਨ ਵਿਝਵੈ ਜਲਦੀ ਹਉਮੈਂ ਅਗਿ ਖੜੋਈ ।
लगी मूलि न विझवै जलदी हउमैं अगि खड़ोई ।यदि चीरवने अग्निः प्रविशति तर्हि सः शीघ्रमेव न निष्प्रभः भवति, अहङ्कारस्य अग्नौ अपि अधिकं दहति।
ਵਡਿਆਈ ਕਰਿ ਦਈ ਵਿਗੋਈ ।੧੯।
वडिआई करि दई विगोई ।१९।महत् आकारं दत्त्वा ईश्वरः तत् व्यर्थं विनाशस्य योग्यं च कृतवान्।
ਪਉੜੀ ੨੦
पउड़ी २०
ਤਿਲੁ ਕਾਲਾ ਫੁਲੁ ਉਜਲਾ ਹਰਿਆ ਬੂਟਾ ਕਿਆ ਨੀਸਾਣੀ ।
तिलु काला फुलु उजला हरिआ बूटा किआ नीसाणी ।कथं अद्भुतं तिलं कृष्णं तस्य पुष्पं शुक्लं वनस्पतिश्च हरितः।
ਮੁਢਹੁ ਵਢਿ ਬਣਾਈਐ ਸਿਰ ਤਲਵਾਇਆ ਮਝਿ ਬਿਬਾਣੀ ।
मुढहु वढि बणाईऐ सिर तलवाइआ मझि बिबाणी ।मूलसमीपतः छित्त्वा क्षेत्रे बहिः राशौ उल्टावस्थायां स्थापितं भवति।
ਕਰਿ ਕਟਿ ਪਾਈ ਝੰਬੀਐ ਤੇਲੁ ਤਿਲੀਹੂੰ ਪੀੜੇ ਘਾਣੀ ।
करि कटि पाई झंबीऐ तेलु तिलीहूं पीड़े घाणी ।प्रथमं शिलायां मर्द्यते ततः तिलानि तैलपीडकेन मर्दयन्ति । भाङ्गस्य कपासस्य च द्वौ मार्गौ स्तः ।
ਸਣ ਕਪਾਹ ਦੁਇ ਰਾਹ ਕਰਿ ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਕਾਰ ਵਿਡਾਣੀ ।
सण कपाह दुइ राह करि परउपकार विकार विडाणी ।एकः उपकारं कर्तुं प्रवृत्तः अपरः दुष्टप्रवृत्तिग्रहणे महत्त्वं अनुभवति।
ਵੇਲਿ ਕਤਾਇ ਵੁਣਾਈਐ ਪੜਦਾ ਕਜਣ ਕਪੜੁ ਪ੍ਰਾਣੀ ।
वेलि कताइ वुणाईऐ पड़दा कजण कपड़ु प्राणी ।कपासात् जिनिंग्, स्पिनिंग् च कृत्वा जनानां नग्नतां आच्छादयति इति पटं निर्मीयते ।
ਖਲ ਕਢਾਇ ਵਟਾਇ ਸਣ ਰਸੇ ਬੰਨ੍ਹਨਿ ਮਨਿ ਸਰਮਾਣੀ ।
खल कढाइ वटाइ सण रसे बंन्हनि मनि सरमाणी ।भाङ्गस्य त्वचां विच्छिद्य ततः पाशाः निर्मीयन्ते ये जनान् बन्धने लज्जां न अनुभवन्ति।
ਦੁਸਟਾਂ ਦੁਸਟਾਈ ਮਿਹਮਾਣੀ ।੨੦।
दुसटां दुसटाई मिहमाणी ।२०।छूराणां क्नावेरी अतिथिवत् एव भवति। शीघ्रमेव प्रस्थातव्यम् अस्ति।
ਪਉੜੀ ੨੧
पउड़ी २१
ਕਿਕਰ ਕੰਡੇ ਧਰੇਕ ਫਲ ਫਲੀਂ ਨ ਫਲਿਆ ਨਿਹਫਲ ਦੇਹੀ ।
किकर कंडे धरेक फल फलीं न फलिआ निहफल देही ।बबूलस्य उपरि कण्टकाः वर्धन्ते चीन-जामुने च पुष्पाणि फलानि च किन्तु ते सर्वे निष्प्रयोजनाः सन्ति।
ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀ ਦੁਹਾਂ ਫੁਲ ਦਾਖ ਨਾ ਗੁਛਾ ਕਪਟ ਸਨੇਹੀ ।
रंग बिरंगी दुहां फुल दाख ना गुछा कपट सनेही ।उभयोः वर्णफलानि सन्ति किन्तु द्राक्षागुच्छत्वेन भ्रान्त्या न भवितुं शक्यन्ते ।
ਚਿਤਮਿਤਾਲਾ ਅਰਿੰਡ ਫਲੁ ਥੋਥੀ ਥੋਹਰਿ ਆਸ ਕਿਨੇਹੀ ।
चितमिताला अरिंड फलु थोथी थोहरि आस किनेही ।एरण्डस्य फलम् अपि सुन्दरं, पाईबल्ड् च भवति परन्तु वैक्यूओस् कैक्टस् इत्यस्मात् किं अपेक्षितुं शक्यते?
ਰਤਾ ਫਲੁ ਨ ਮੁਲੁ ਅਢੁ ਨਿਹਫਲ ਸਿਮਲ ਛਾਂਵ ਜਿਵੇਹੀ ।
रता फलु न मुलु अढु निहफल सिमल छांव जिवेही ।तस्य रक्तफलं निष्प्रयोजनं यथा क्षौम-कर्पासवृक्षस्य निष्प्रयोजनम् ।
ਜਿਉ ਨਲੀਏਰ ਕਠੋਰ ਫਲੁ ਮੁਹੁ ਭੰਨੇ ਦੇ ਗਰੀ ਤਿਵੇਹੀ ।
जिउ नलीएर कठोर फलु मुहु भंने दे गरी तिवेही ।कठिनः नारिकेलः मुखस्य भग्नस्य अनन्तरमेव स्वस्य गुटिकां ददाति । शृगालः श्वेतकृष्णविविधः भवति, तेषां रसः अपि भिन्नः भवति ।
ਸੂਤੁ ਕਪੂਤੁ ਸੁਪੂਤੁ ਦੂਤ ਕਾਲੇ ਧਉਲੇ ਤੂਤ ਇਵੇਹੀ ।
सूतु कपूतु सुपूतु दूत काले धउले तूत इवेही ।तथा च योग्याः अयोग्याः च पुत्राः क्रमशः आज्ञाकारी विद्रोहिणः च भवन्ति अर्थात् एकः सुखं ददाति अपरः तु दुःखं ददाति।
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਕੁਦਾਉ ਧਰੇਹੀ ।੨੧।
दूजा भाउ कुदाउ धरेही ।२१।द्वैतं जीवनस्य दुष्टनीतिः सर्वदा भवति।
ਪਉੜੀ ੨੨
पउड़ी २२
ਜਿਉ ਮਣਿ ਕਾਲੇ ਸਪ ਸਿਰਿ ਹਸਿ ਹਸਿ ਰਸਿ ਰਸਿ ਦੇਇ ਨ ਜਾਣੈ ।
जिउ मणि काले सप सिरि हसि हसि रसि रसि देइ न जाणै ।सर्पस्य शिरसि रत्नम् अस्ति किन्तु सः जानाति यत् सः स्वेच्छया न प्रदातुम् अर्थात् तत् प्राप्तुं, तस्य वधः कर्तव्यः अस्ति..
ਜਾਣੁ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਤਨਿ ਜੀਵਦਿਆਂ ਕਿਉਂ ਕੋਈ ਆਣੈ ।
जाणु कथूरी मिरग तनि जीवदिआं किउं कोई आणै ।तथा मृगस्य कस्तूरी कथं जीविते लभ्यते।
ਆਰਣਿ ਲੋਹਾ ਤਾਈਐ ਘੜੀਐ ਜਿਉ ਵਗਦੇ ਵਾਦਾਣੈ ।
आरणि लोहा ताईऐ घड़ीऐ जिउ वगदे वादाणै ।भट्टी, केवलं लोहं तापयति, किन्तु लोहस्य मुद्गरेण एव इष्टः नियतः आकारः दीयते।
ਸੂਰਣੁ ਮਾਰਣਿ ਸਾਧੀਐ ਖਾਹਿ ਸਲਾਹਿ ਪੁਰਖ ਪਰਵਾਣੈ ।
सूरणु मारणि साधीऐ खाहि सलाहि पुरख परवाणै ।कन्दमूलयवः भक्षकाणां ग्राह्यः भवति, मसालेन परिष्कृतः सन् एव प्रशंसितः भवति ।
ਪਾਨ ਸੁਪਾਰੀ ਕਥੁ ਮਿਲਿ ਚੂਨੇ ਰੰਗੁ ਸੁਰੰਗੁ ਸਿਞਾਣੈ ।
पान सुपारी कथु मिलि चूने रंगु सुरंगु सिञाणै ।बेटलपत्रं, सुपारी, कैटेचुः, चूणं च एकत्र मिश्रिते सति मिश्रणस्य सुन्दरवर्णेन परिचिताः भवन्ति..
ਅਉਖਧੁ ਹੋਵੈ ਕਾਲਕੂਟੁ ਮਾਰਿ ਜੀਵਾਲਨਿ ਵੈਦ ਸੁਜਾਣੈ ।
अउखधु होवै कालकूटु मारि जीवालनि वैद सुजाणै ।वैद्यहस्ते विषं भेषजं भूत्वा मृतान् सजीवं करोति ।
ਮਨੁ ਪਾਰਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਵਸਿ ਆਣੈ ।੨੨।੩੩। ਤੇਤੀ ।
मनु पारा गुरमुखि वसि आणै ।२२।३३। तेती ।अस्थिरं बुधचित्तं गुरमुखेनैव नियन्त्रितुं शक्यते।