एकः ओअङ्करः, आदिमः ऊर्जा, अनुग्रहेण अवगतवान् यदि दिव्यः गुरुः
(बहिथ=बसति। इथ=इष्ट पदार्थः। अभिरिथ=प्रियः। सरित=सृष्टि। पनिथ=दूरत्वम्।)
ये गुरसिखाः गच्छन्ति तेभ्यः गुरस्य दर्शनं कर्तुं बलिः अस्मि।
ये गुरसिखाः पादस्पृश्य गुरुसभायां उपविशन्ति तेभ्यः अहं यज्ञः अस्मि।
तेषां गुरसिखानां मधुरभाषिणां यज्ञोऽस्मि |
ये गुरशिखाः स्वपुत्रमित्रेभ्यः स्वशिष्यान् प्राधान्यं ददति तेषां कृते अहं बलिदानं करोमि।
गुरुसेवाप्रिया ये गुरसिखाः तेभ्यः अहं बलिदानः अस्मि।
ये गुरसिखाः पारं गत्वा अन्यजीवाः अपि तरन्ति तेभ्यः अहं बलिदानं करोमि।
तादृशगुर्शिखान् मिलित्वा सर्वाणि पापानि अपहृतानि भवन्ति।
ये गुरसिखाः अन्तिमचतुर्थांशे रात्रौ उत्तिष्ठन्ति तेभ्यः अहं बलिः अस्मि।
ये गुरसिखाः अम्ब्रोसियलघण्टेषु उत्थाय पवित्रे टङ्क्यां स्नानं कुर्वन्ति तेषां कृते अहं बलिदानं करोमि।
ये गुरसिखाः एकभक्त्या भगवन्तं स्मरन्ति तेभ्यः अहं बलिः अस्मि।
तेभ्यः अपि गुरसिखेभ्यः अहं यज्ञः अस्मि ये पवित्रसङ्घं गत्वा तत्र उपविशन्ति।
ये गुर्बाणीं नित्यं गायन्ति शृण्वन्ति च तेभ्यः गुरसिखेभ्यः अहं बलिः अस्मि।
ये गुरसिखाः सर्वात्मना मिलन्ति तेभ्यः अहं बलिदानं करोमि।
ये गुरशिखाः पूर्णभक्त्या गुरुवार्षिकीम् आचरन्ति तेभ्यः अहं बलिदानं करोमि।
एतादृशाः सिक्खाः गुरुसेवायाम् धन्याः भूत्वा अग्रे सफलतया प्रगतिम् कुर्वन्ति।
अहं यज्ञोऽस्मि यो महाबलः आत्मानं अशक्तं मन्यते।
यस्य भव्यः सन् विनयशीलं मन्यते तस्मै अहं बलिदानं करोमि।
यः सर्वचतुर्यं परित्यजन् बालवत् भवति तस्मै अहं यज्ञः अस्मि
अहं यज्ञः अस्मि यः स्वामिनः इच्छां प्रेम्णा पश्यति।
गुरमुखो भूत्वा गुरुमार्गानुगन्तुमिच्छति तस्मै अहं बलिः अस्मि।
यः इह लोके अतिथिं मन्यते, इतः प्रस्थानार्थं सज्जः भवति, तस्मै अहं बलिः अस्मि।
तादृशः पुरुषः इह परत्र च ग्राह्यः ।
गुरुप्रज्ञा गुरमतस्य माध्यमेन विनयस्य संवर्धनं कुर्वन् तं अहं गभीरं प्रेम करोमि।
अहं तं अतीव प्रेम करोमि यः परपत्न्याः समीपं न गच्छति।
अहं तं गभीरं प्रेम करोमि यः न परस्य धनं स्पृशति।
अहं तं अतीव प्रेम करोमि यः परस्य पृष्ठदंशस्य उदासीनः भूत्वा विरक्तः भवति।
अहं तं अतीव प्रेम करोमि यः सच्चिदानन्दगुरुस्य शिक्षां श्रुत्वा वास्तविकजीवने तस्य अभ्यासं करोति।
अहं तं गभीरं प्रेम करोमि यः अल्पं निद्रां करोति अल्पं खादति च।
तादृशः गुरमुखः समतायां आत्मनः अवशोषयति।
गुरुं ईश्वरं च एकत्वेन स्वीकुर्वन् यस्य कृते अहं चतुर्धा छिन्नार्थं सज्जः अस्मि।
यस्य द्वन्द्वभावं न प्रविशति तस्य कृते अहं चतुर्धा छिन्नार्थं सज्जः अस्मि।
यस्य कृते कृतं दुष्कृतं सद् इति अवगच्छति तस्य कृते अहं चतुर्धा खण्डितुं सज्जः अस्मि।
यः कदापि कस्यचित् दुष्टं न वदति तस्य कृते अहं चतुर्धा छिन्नार्थं सज्जः अस्मि।
यः परार्थे हानिं भोक्तुं सज्जः तस्य कृते अहं चतुर्धा छिन्नार्थं सज्जः अस्मि।
परोपकारं रममाणस्य कृते चतुर्धा छिन्नं कर्तुं सज्जः अस्मि ।
(निष्ठा=) अचिन्तकानां तीर्थे (अकालपुरखस्य) विनम्राः गर्विताः गर्विताः च विनयशीलाः (कथयतु), (यथा "भेखरी ते राजु करवै राजा ते भेखरी")।
एतादृशः विनयः गुरुवचनं अवगत्य स्वयं सम्यक् गुरुः भवति।
गुरु पुराण (अस्ति, अर) जो गुरु वचन उपदिशति (=विश्वास) (He is Bi Puran. यथा:-"जिन जटा सो तिशी जेहा"।
ये गुरशिखाः सच्चिद्गुरुं मिलित्वा अहङ्कारं नष्टवन्तः तेभ्यः अहं यज्ञः स्याम्।
ये गुरशिखाः मायामध्ये निवसन्तः तस्मिन् उदासीनाः तिष्ठन्ति तेषां कृते अहं बलिदानं भवतु।
तेषां गुरशिखानां कृते अहं यज्ञः स्याम् ये गुरमतानुगुणं गुरुचरणयोः मनः केन्द्रीक्रियन्ते।
ये गुरशिखाः गुरुशिक्षां प्रदातुं अन्यं शिष्यं गुरुसमागमं कुर्वन्ति तेभ्यः अहं यज्ञः स्याम्।
ये गुरसिखाः, बहिर्मुखचित्तं प्रतिरोधं कृत्वा सीमां कृतवन्तः तेभ्यः अहं बलिदानं भवतु।
ये गुरसिखानां आशाकामानां मध्ये वसन्तः अहं यज्ञः स्याम्।
तेषां प्रति उदासीनाः भूत्वा सच्चे गुरुस्य उपदेशं दृढतया शिक्षन्तु।
महतीं वदन् ब्रह्मा नौकम्मे प्रविशत् ॥
सः बहुयुगं यावत् प्रवासचक्रे भ्रमन् अन्ते मूकः अभवत् ।
अविवृत्तं शिलां न त्यक्त्वा स्वस्य तथाकथितमाहात्म्ये भ्रान्तः एव अभवत् ।
चतुर्शिरः भूत्वा पण्डितश्चतुर्वेदं पठेत्।
सः जनान् बहुविषयान् अवगन्तुं करोति स्म किन्तु स्वकन्यायाः सरस्वत्याः सौन्दर्यं दृष्ट्वा मोहितः अभवत् ।
चतुर्वेदानां ज्ञानं व्यर्थं कृतवान् । यथा सः गर्वितः अभवत् तथापि अन्ते पश्चात्तापं कर्तव्यम् आसीत् ।
वस्तुतः भगवान् अवाच्यः अस्ति; वेदे अपि नेति नेति, (न इदम्, न इदम्) इत्यपि निरूपितः।
विष्णुः दशवारं अवतारं कृत्वा विपक्षयोद्धान् विनाशयन्।
मत्स्य-कूर्म-शूकर-पुरुष-सिंह-वामन-बुद्ध-आदि-रूपेषु अवताराः अभवन् ।
पर्सु राम, राम, किसान तथा कल्की का अति गर्वित अवतार प्रफुल्लित हुए।
रामः रामायणस्य वीरः आसीत्, किसानः सर्वः महाभारते आसीत्।
किन्तु कामक्रोधः न उदात्तः, लोभः, मोहः, अहङ्कारः च न परिहृतः।
न कश्चित् सच्चिदानन्दगुरुं (ईश्वरं) स्मरति स्म, पवित्रसङ्घे च कस्यचित् लाभः न अभवत् ।
सर्वे दुष्टप्रवृत्तिपूर्णाः सन्तः अभिमानं कृतवन्तः।
यद्यपि महादेवः उच्चस्तरीयः तपस्वी आसीत् तथापि अज्ञानपूर्णः सन् सः योगस्य परिचयमपि कर्तुं न शक्तवान् ।
सः केवलं भैरवं, भूतं, क्षेत्रपालं, बैटलं (सर्वं घातकं आत्मानं) च अधीनं कृतवान् ।
सः akk ( वालुकाप्रदेशस्य वन्यवनस्पतिः – calotropis procera), datura च खादति स्म, रात्रौ च श्मशाने निवसति स्म ।
सः सिंहचर्मं वा गजचर्मं वा धारयति स्म, दमारु (ताबोर्) क्रीडन् जनान् अशान्तं करोति स्म ।
सः नाथानां नाथः (योगी) इति प्रसिद्धः आसीत् किन्तु कदापि अस्वामी (अनाथः) वा विनयशीलः वा न भूत्वा सः ईश्वरं न स्मरति स्म।
तस्य मुख्यं कार्यं घातकरूपेण जगतः नाशः आसीत् । सः भोगनिराकरणयोः (योगस्य) युक्तिं न अवगमिष्यति स्म।
गुरमुखः गुरमुखः भूत्वा पुण्यसङ्घस्थः भूत्वा सुखफलं लभते।
इन्द्रस्य दीर्घः वयः अस्ति; सः इन्द्रपुरीं शासितवान्।
यदा चतुर्दश इन्द्राः समाप्ताः भवन्ति तदा ब्रह्मणः एकः दिवसः गच्छति अर्थात् ब्रह्मणा एकस्मिन् दिने चतुर्दश इन्द्राणां शासनम्।
लोमासऋषेः एकस्य केशस्य पतनेन एकः ब्रह्मा स्वजीवनस्य समाप्तिम् ज्ञायते (असंख्यातकेशवत् ब्रह्मा अपि बहवः सन्ति इति अतीव सम्यक् अनुमानं कर्तुं शक्यते)।
सेसानागः महेसा च अपि शाश्वतं जीवितुं कल्प्यते किन्तु कश्चन अपि शान्तिं न प्राप्तवान्।
योग-सुख-पाठ-तपस्वी-सामान्य-प्रथा-कर्म-आदि-पाखण्डं ईश्वरं न रोचते।
अहङ्कारं सह धारयति स समतायां विलीयते न शक्नोति।
वेदशास्त्रेषु निपुणत्वेऽपि नारदस्य ऋषिस्य न क्षतिः आसीत् ।
एकस्याः सभायाः संभाषणानि शृण्वन् अन्यस्मिन् च कथयति स्म ।
सनक्स इत्याख्यः । बालप्रज्ञां च सर्वदा स्मारयन्ति स्म, अशान्तस्वभावात् च ते कदापि सन्तुष्टिं प्राप्तुं न शक्तवन्तः, सर्वदा हानिम् अनुभवन्ति स्म।
ते स्वर्गं गत्वा संयोगेन जयं विजयं च द्वारपालं शापं दत्तवन्तः। अन्ते तेषां पश्चात्तापः कर्तव्यः आसीत् ।
अहङ्कारात् सुकदेवः अपि मातुः गर्भे चिरकालं (द्वादशवर्षं) दुःखं प्राप्नोत् ।
सूर्यचन्द्रश्च कलङ्कपूर्णौ च, उदयास्तचक्रं रमन्ते।
मायामग्नाः सर्वे अहङ्कारपीडिताः।
तथाकथितब्रह्मचारिणः सद्गुणिनः सन्तुष्टाः च सन्तोषं ब्रह्मचर्यादिगुणानां वास्तविकं तन्त्रं न अवगतवन्तः।
अहङ्कारनियताः बहुसम्प्रदायविभक्ताः सिद्धाः नाथाः चमत्कारिकं पराक्रमं दर्शयन्तः इतस्ततः भ्रमन्ति।
चत्वारः वर्णाः सर्वे भ्रान्तिभ्रमणाः परस्परं संग्रामं कुर्वन्ति।
षट्शास्त्राश्रयेण योगिनः द्वादशमार्गान् स्वीकृत्य जगतः प्रति उदासीनाः भूत्वा तस्य उत्तरदायित्वात् दूरं गतवन्तः।
वर्णानाम् अग्रे संप्रदायानां च परः गुरमुखः सुपारीपत्रवत् अस्ति, यः विविधवर्णेभ्यः सर्वेषां गुणानाम् एकं स्थिरवर्णं (रक्तं) स्वीकुर्वति।
षड्ऋतुषु द्वादशमासेषु यथा यथा च गुरमुखः कल्प्यते तदा सर्वान् ज्ञानसूर्यवत् बोधयति।
गुरमुखानाम् आनन्ददायकं फलं तस्य भगवतः प्रेम।
पञ्चतत्त्वानां तर्कसंगतसंयोगपरिणामात् पृथिवीरूपमिदं मनोहरं धर्मालयं निर्मितम्।
जले भूमिः स्थाप्यते भूमौ पुनः पृथिव्यां जलं स्थाप्यते।
अधः शिरः कृत्वा अर्थात् पृथिवीमूलवृक्षाः तस्मिन् वर्धन्ते गहनेषु एकान्तवनेषु निवसन्ति।
एते वृक्षाः अपि परोपकारिणः सन्ति ये शिलापातेन पृथिव्यां प्राणिनां कृते फलानि वर्षन्ति।
चप्पलस्य गन्धेन समग्रं वनस्पतिं सुगन्धितं भवति ।
गुरमुखानां पवित्रसङ्गमे चैतन्यं वचने विलीयते, मनुष्यः च अम्ब्रोसियलभाषणद्वारा आनन्दस्य फलं प्राप्नोति।
अवाच्यम् अव्यक्तेश्वरस्य कथा; तस्य गतिशीलता अज्ञाता अस्ति।
ध्रुवः, प्रह्लादः, विभीषणः, अम्बरीः, बाली, जनकः सुप्रसिद्धाः व्यक्तित्वाः सन्ति ।
ते सर्वे राजपुत्राः आसन्, अतः आशा-कामस्य राजक्रीडा तेषु सर्वदा आसीत् ।
ध्रुवः सौतेया मातुः ताडितः प्रह्लादः पित्रा दुःखं जनयति स्म ।
विभीसनः गृहस्य रहस्यं प्रकटयित्वा लङ्कां प्राप्तवान् तथा च अम्ब्रिस् सुदर्शनचक्रं दृष्ट्वा प्रसन्नः अभवत्, स्वस्य रक्षकत्वेन (अम्ब्रिस् दुर्वासस्य शापात् उद्धाराय विष्णुः स्वस्य चक्रे प्रेषितवान् आसीत्)।
जनकः एकं पादं मृदुशय्यायां अपरं च क्वथने कड़ाहीयां स्थापयित्वा स्वस्य हठयोगशक्तिं दर्शयित्वा वास्तविकधर्मं अवतारितवान्।
अहङ्कारं परिहृत्य भगवन्तीभूतः पुरुषः भगवतः प्राङ्गणे आदरणीयः भवति।
गुरमुखाः एव आनन्दफलं प्राप्तवन्तः केवलं ते एव स्वीक्रियन्ते (अत्र च परतः)।
कलियुगे नामदेवः नाम भक्तः मन्दिरं परिभ्रमणं कृत्वा मृतां गों जीवितं कृतवान् ।
कथ्यते यत् कबीरः यथा यदा रोचते तथा कारागारात् बहिः गच्छति स्म।
धन्नः, जट्टः (कृषकः) साधना च ज्ञाते निम्नवर्णीयकसाये जन्म प्राप्य विश्वसागरं पारं प्राप्तवन्तः।
रविदासं भगवद्भक्तं मत्वा चत्वारः वर्णाः स्तुवन्ति ।
बेनी, साधुः अध्यात्मवादी आसीत्, तथाकथितनिम्ननाईजातिषु जातः सैनः (भगवतः) भक्तः आसीत्।
पतनं पादरजः भवितुं च गुरुशिखानां महती समाधिः (तेषां जातिः न विचारणीयः)।
भक्ता अगोचरं भगवन्तं पश्यन्तः अपि न कस्मैचित् एतत् प्रकटयन्ति ।
सत्ययुगं श्रेष्ठमुच्यते किन्तु तस्मिन् पापं कृत्वा सर्वदेशः दुःखं प्राप्नोत्।
त्रेतायां दुष्कृतं कृत्वा सर्वं नगरं दुःखं प्राप्नुयात्। दुआपारे एकस्य पुरुषस्य पापकर्मणा समग्रं कुटुम्बं दुःखं जनयति स्म ।
कलियुगस्य न्यायः सत्यः यतः तस्मिन् एव सः लभते यः दुष्टबीजं वपयति।
ब्रह्म सिद्धः सब्दब्रह्मः स च शिष्यः यः स्वचैतन्यं सब्दब्रह्मणि विलीयते सः वस्तुतः गुरुः सच्चः गुरुः च (ईश्वरः)।
सबदब्रह्म, गुरुः पवित्रसङ्घे अम्ब्रोसियलघण्टेषु भगवतः नामस्मरणेन प्राप्यते।
मृदुभाषी विनयशीलः हस्तेन दाता च समतायां गच्छति सुखी च तिष्ठति।
नित्यं नवीनं भगवद्भक्तिप्रेम गुरमुखान् सुखी करोति।
निराकारः भगवान् ज्योतिरूपेण (गुरुनानकादिषु गुरुषु) ऋणी अभवत्।
गुरुजनाः वेद-कटेबानां (सेम्टिकशास्त्राणां) परः वहिगुरुः इति शब्द-गुरुं पठन्ति स्म।
अतः चतुर्भिः वर्णैः चतुर्भिः सेमिटिकधर्मैः च गुरुपादकमलस्य आश्रयः प्राप्तः।
यदा दार्शनिकशिलारूपेण गुरुजनाः तान् स्पृशन्ति स्म तदा अष्टधातुस्य सः मिश्रधातुः एकस्मिन् धातुरूपेण (सिखधर्मरूपेण सुवर्णं) परिणमति स्म।
तेषां पादयोः स्थानं दत्त्वा गुरुभिः तेषां अहङ्कारस्य दुरुपयोगः।
गुरमुखानाम् कृते ते ईश्वरस्य इच्छायाः राजमार्गं स्वच्छं कृतवन्तः।
सिद्धः (गुरुः) सम्यक् व्यवस्थां कृतवान्।
स्थानान्तरणात् परं भूत्वा परोपकारिणः अस्मिन् जगति आगतवन्तः।
प्रेमभक्तिं प्रचारयन्तः ते पवित्रसङ्घद्वारा सत्यस्य निवासस्थाने निवसन्ति।
गुरमुखाः उच्चतमक्रमस्य (परमहान्) हंसाः भूत्वा स्वस्य चेतनां वचने ब्रह्मे विलीनं कुर्वन्ति।
चप्पलसदृशं फलं निष्फलं वनस्पतिं सुगन्धितं करोति ।
जगत्सागरे ते तत् पात्रं इव सन्ति यत् समग्रं कुटुम्बं आरामेन पारयति।
अवितरिताः विरक्ताः च लौकिकघटनानां तरङ्गानाम् मध्ये तिष्ठन्ति।
समतायां लीनः अवशिष्टः मनोहरं फलं यदि गुरमुखाः।
धन्यः शिष्यः तथा च गुरुः यः शिष्यं आदिमेश्वरस्य पुरतः प्रार्थनां कृतवान्।
धन्यः सच्चिदानन्दगुरुस्य दर्शनं सा च दर्शनं धन्यम् अपि या गुरवे एकाग्रं मनः निरीक्षते।
सच्चिद्गुरुवचनं सा च ध्यानशक्तिमपि धन्यं येन मनः गुरुप्रदानं सत्यं ज्ञानं धारयति।
धन्याः गुरुपादाब्जाः तेन ललाटेन सह गुरुपादाश्रितेन सह।
शुभं गुरुशिक्षा तत्हृदयं धन्यं यस्मिन् गुरुमन्ता निवसति।
शुभं गुरुपादप्रक्षालनं सा च प्रज्ञा धन्या अपि या तस्य महत्त्वं अवगत्य तस्य दुर्लभामृतस्य स्वादनं कृतवती।
एवं गुरमुखाः गुरुजीलिम्पसफलस्य अस्थायिप्रमोदं सहन्ते।
पवित्रसङ्घः स आनन्दसागरः यस्मिन् भगवतः स्तुतितरङ्गाः शोभन्ते।
अस्मिन् सागरे असंख्यमाणिकहीराः, गुरुशिक्षारूपेण मौक्तिकाः च विद्यन्ते।
अत्र सङ्गीतत्वं रत्नवत् अस्ति तथा च अप्रहृतस्य वचनस्य लयस्य मध्ये स्वस्य चैतन्यं विलीनं कृत्वा श्रोतारः तत् आकृष्टेन ध्यानेन शृण्वन्ति।
अत्र चमत्कारिकशक्तयः वशीभूताः जीवनस्य चत्वारः आदर्शाः (धर्मः, अर्थः, कामः, मोक्सः च) सेवकाः सन्ति तथा च क्षणिकत्वेन एतत्पदं प्राप्तानां जनानां ध्यानं न आकर्षयति।
असंख्यस्य अर्थः अत्र दीपरूपेण कार्यं कुर्वन्ति असंख्यपुरुषाः च उल्लासिताः भवन्ति अमृतं क्वाफ् कुर्वन्ति।
असंख्य कामपूर्णा गावः कामना वृक्षवने मनोहरतया निरीक्षन्ते।
वस्तुतः गुरमुखानां भोगफलं अवाच्यम्।