ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 वारं भाई गुरुदासः
पुटः - 34
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिगुर प्रसादि ॥एकः ओअङ्करः आदिशक्तिः दिव्यगुरुप्रसादेन साक्षात्कृतः
ਪਉੜੀ ੧
पउड़ी १
ਸਤਿਗੁਰ ਪੁਰਖੁ ਅਗੰਮੁ ਹੈ ਨਿਰਵੈਰੁ ਨਿਰਾਲਾ ।
सतिगुर पुरखु अगंमु है निरवैरु निराला ।सच्चो गुरुः दुर्गमः, क्रोधहीनः, असाधारणः च।
ਜਾਣਹੁ ਧਰਤੀ ਧਰਮ ਕੀ ਸਚੀ ਧਰਮਸਾਲਾ ।
जाणहु धरती धरम की सची धरमसाला ।पृथिवीं सच्चिदानन्दं धर्मं मन्यताम्।
ਜੇਹਾ ਬੀਜੈ ਸੋ ਲੁਣੈ ਫਲੁ ਕਰਮ ਸਮ੍ਹਾਲਾ ।
जेहा बीजै सो लुणै फलु करम सम्हाला ।अत्र कर्माणि फलानि पालयन्ति अर्थात् यत् रोपयति तत् लभते।
ਜਿਉ ਕਰਿ ਨਿਰਮਲੁ ਆਰਸੀ ਜਗੁ ਵੇਖਣਿ ਵਾਲਾ ।
जिउ करि निरमलु आरसी जगु वेखणि वाला ।स (भगवः) दर्पणं यस्मिन् जगत् प्रतिबिम्बितं मुखं द्रष्टुं शक्नोति।
ਜੇਹਾ ਮੁਹੁ ਕਰਿ ਭਾਲੀਐ ਤੇਹੋ ਵੇਖਾਲਾ ।
जेहा मुहु करि भालीऐ तेहो वेखाला ।दर्पणस्य पुरतः वहति तदेव मुखं पश्यति स्म ।
ਸੇਵਕੁ ਦਰਗਹ ਸੁਰਖਰੂ ਵੇਮੁਖੁ ਮੁਹੁ ਕਾਲਾ ।੧।
सेवकु दरगह सुरखरू वेमुखु मुहु काला ।१।ईश्वरस्य सेवकाः रक्तमुखाः विजयी च तिष्ठन्ति, धर्मत्यागिनः तु कृष्णं मुखं धारयन्ति।
ਪਉੜੀ ੨
पउड़ी २
ਜੋ ਗੁਰ ਗੋਪੈ ਆਪਣਾ ਕਿਉ ਸਿਝੈ ਚੇਲਾ ।
जो गुर गोपै आपणा किउ सिझै चेला ।यदि शिष्यः स्वगुरुं न जानाति (कथयति) कथं मुक्तिं प्राप्नुयात्।
ਸੰਗਲੁ ਘਤਿ ਚਲਾਈਐ ਜਮ ਪੰਥਿ ਇਕੇਲਾ ।
संगलु घति चलाईऐ जम पंथि इकेला ।शृङ्खलाबद्धो यममृत्युमार्गे एकाकी चरितुं बाध्यते।
ਲਹੈ ਸਜਾਈਂ ਨਰਕ ਵਿਚਿ ਉਹੁ ਖਰਾ ਦੁਹੇਲਾ ।
लहै सजाईं नरक विचि उहु खरा दुहेला ।दुविधायां सः स्थित्वा नरकं दुःखं प्राप्नोति।
ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਭਉਦਿਆਂ ਫਿਰਿ ਹੋਇ ਨ ਮੇਲਾ ।
लख चउरासीह भउदिआं फिरि होइ न मेला ।यद्यपि चतुरशीतिलक्षजातीयेषु प्रवासं करोति तथापि सः भगवन्तं न मिलति।
ਜਨਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਹਾਰਿਆ ਜਿਉ ਜੂਏ ਖੇਲਾ ।
जनमु पदारथु हारिआ जिउ जूए खेला ।द्यूतक्रीडा इव अस्मिन् क्रीडने सः जीवनस्य अमूल्यं दावं नष्टं करोति ।
ਹਥ ਮਰੋੜੈ ਸਿਰੁ ਧੁਨੈ ਉਹੁ ਲਹੈ ਨ ਵੇਲਾ ।੨।
हथ मरोड़ै सिरु धुनै उहु लहै न वेला ।२।अन्ते (जीवनस्य) तस्य क्षोभाः विलापाः च भवन्ति परन्तु गतः कालः कदापि न आगच्छति।
ਪਉੜੀ ੩
पउड़ी ३
ਆਪਿ ਨ ਵੰਞੈ ਸਾਹੁਰੇ ਸਿਖ ਲੋਕ ਸੁਣਾਵੈ ।
आपि न वंञै साहुरे सिख लोक सुणावै ।गुरुप्रवर्तकः कन्यायाः सदृशः भवति या स्वयं श्वशुरस्य गृहं न गत्वा अन्येभ्यः उपदेशं ददाति।
ਕੰਤ ਨ ਪੁਛੈ ਵਾਤੜੀ ਸੁਹਾਗੁ ਗਣਾਵੈ ।
कंत न पुछै वातड़ी सुहागु गणावै ।तस्याः पतिः कदापि तां न चिन्तयति, सा च स्वस्य सुखदवैवाहिकजीवनस्य पएअन् गायति।
ਚੂਹਾ ਖਡ ਨ ਮਾਵਈ ਲਕਿ ਛਜੁ ਵਲਾਵੈ ।
चूहा खड न मावई लकि छजु वलावै ।यथा मूषकः एव छिद्रं प्रविष्टुं न शक्नोति किन्तु कटिपर्यन्तं विन्नोइंग् ट्रे बद्धः भ्रमति।
ਮੰਤੁ ਨ ਹੋਇ ਅਠੂਹਿਆਂ ਹਥੁ ਸਪੀਂ ਪਾਵੈ ।
मंतु न होइ अठूहिआं हथु सपीं पावै ।शतपदमन्त्रमपि न ज्ञात्वा सर्पे हस्तं स्थापयति इति तादृशः ।
ਸਰੁ ਸੰਨ੍ਹੈ ਆਗਾਸ ਨੋ ਫਿਰਿ ਮਥੈ ਆਵੈ ।
सरु संन्है आगास नो फिरि मथै आवै ।आकाशाभिमुखः शरं प्रहरति सः स्वमुखे बाणं प्राप्नोति ।
ਦੁਹੀ ਸਰਾਈਂ ਜਰਦ ਰੂ ਬੇਮੁਖ ਪਛੁਤਾਵੈ ।੩।
दुही सराईं जरद रू बेमुख पछुतावै ।३।धर्मत्यागी पीतवक्त्रः, उभयलोके भीतः पश्चात्तापं च करोति।
ਪਉੜੀ ੩
पउड़ी ३
ਰਤਨ ਮਣੀ ਗਲਿ ਬਾਂਦਰੈ ਕਿਹੁ ਕੀਮ ਨ ਜਾਣੈ ।
रतन मणी गलि बांदरै किहु कीम न जाणै ।कण्ठे बद्धस्य आभूषणस्य मूल्यं न जानाति कपिः ।
ਕੜਛੀ ਸਾਉ ਨ ਸੰਮ੍ਹਲੈ ਭੋਜਨ ਰਸੁ ਖਾਣੈ ।
कड़छी साउ न संम्हलै भोजन रसु खाणै ।अन्नस्थोऽपि स्रुवः व्यञ्जनानां रसं न जानाति।
ਡਡੂ ਚਿਕੜਿ ਵਾਸੁ ਹੈ ਕਵਲੈ ਨ ਸਿਞਾਣੈ ।
डडू चिकड़ि वासु है कवलै न सिञाणै ।मण्डूकः सदा दलदले वसति किन्तु अद्यापि न जानाति पद्मम्।
ਨਾਭਿ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਦੈ ਫਿਰਦਾ ਹੈਰਾਣੈ ।
नाभि कथूरी मिरग दै फिरदा हैराणै ।नाभ्यां कस्तूरी कृत्वा मृगः भ्रान्तः परिधावति।
ਗੁਜਰੁ ਗੋਰਸੁ ਵੇਚਿ ਕੈ ਖਲਿ ਸੂੜੀ ਆਣੈ ।
गुजरु गोरसु वेचि कै खलि सूड़ी आणै ।पशुपालकः दुग्धं विक्रयणार्थं स्थापयति परन्तु गृहं, तैलपिष्टान्, कूर्चान् च आनयति।
ਬੇਮੁਖ ਮੂਲਹੁ ਘੁਥਿਆ ਦੁਖ ਸਹੈ ਜਮਾਣੈ ।੪।
बेमुख मूलहु घुथिआ दुख सहै जमाणै ।४।धर्मत्यागी मूलतः भ्रष्टः व्यक्तिः भवति, सः यमेन दत्तान् दुःखान् प्राप्नोति।
ਪਉੜੀ ੫
पउड़ी ५
ਸਾਵਣਿ ਵਣਿ ਹਰੀਆਵਲੇ ਸੁਕੈ ਜਾਵਾਹਾ ।
सावणि वणि हरीआवले सुकै जावाहा ।सावनमासे सर्वं वनं हरितं भवति किन्तु शूलाः, कण्टकवृक्षः शुष्कः तिष्ठति।
ਸਭ ਕੋ ਸਰਸਾ ਵਰਸਦੈ ਝੂਰੇ ਜੋਲਾਹਾ ।
सभ को सरसा वरसदै झूरे जोलाहा ।वर्षाकाले सर्वे आनन्दं अनुभवन्ति किन्तु बुनकरः विषादपूर्णः दृश्यते।
ਸਭਨਾ ਰਾਤਿ ਮਿਲਾਵੜਾ ਚਕਵੀ ਦੋਰਾਹਾ ।
सभना राति मिलावड़ा चकवी दोराहा ।रात्रौ सर्वे युग्मानि मिलन्ति किन्तु चकवि , स विरहकालः।
ਸੰਖੁ ਸਮੁੰਦਹੁ ਸਖਣਾ ਰੋਵੈ ਦੇ ਧਾਹਾ ।
संखु समुंदहु सखणा रोवै दे धाहा ।शङ्खः समुद्रे अपि शून्यः तिष्ठति, फूत्कृतः रोदिति च ।
ਰਾਹਹੁ ਉਝੜਿ ਜੋ ਪਵੈ ਮੁਸੈ ਦੇ ਫਾਹਾ ।
राहहु उझड़ि जो पवै मुसै दे फाहा ।भ्रष्टः पुरुषः कण्ठे पाशं स्थापयित्वा अवश्यमेव लुण्ठितः भविष्यति।
ਤਿਉ ਜਗ ਅੰਦਰਿ ਬੇਮੁਖਾਂ ਨਿਤ ਉਭੇ ਸਾਹਾ ।੫।
तिउ जग अंदरि बेमुखां नित उभे साहा ।५।तथा धर्मत्यागाः लोके रुदन्तः गच्छन्ति।
ਪਉੜੀ ੬
पउड़ी ६
ਗਿਦੜ ਦਾਖ ਨ ਅਪੜੈ ਆਖੈ ਥੂਹ ਕਉੜੀ ।
गिदड़ दाख न अपड़ै आखै थूह कउड़ी ।द्राक्षां न प्राप्नुयात् शृगालः द्राक्षा अम्लम् इति अवज्ञां वदति।
ਨਚਣੁ ਨਚਿ ਨ ਜਾਣਈ ਆਖੈ ਭੁਇ ਸਉੜੀ ।
नचणु नचि न जाणई आखै भुइ सउड़ी ।नर्तकी न नृत्यं जानाति किन्तु स्थानं संकीर्णमिति वदति।
ਬੋਲੈ ਅਗੈ ਗਾਵੀਐ ਭੈਰਉ ਸੋ ਗਉੜੀ ।
बोलै अगै गावीऐ भैरउ सो गउड़ी ।बधिरस्याग्रं प्रमाणेन गायन्तं भैरवं गौलं वा समानम्।
ਹੰਸਾਂ ਨਾਲਿ ਟਟੀਹਰੀ ਕਿਉ ਪਹੁਚੈ ਦਉੜੀ ।
हंसां नालि टटीहरी किउ पहुचै दउड़ी ।कथं प्लोवरः हंससमः उड्डीयेत।
ਸਾਵਣਿ ਵਣ ਹਰੀਆਵਲੇ ਅਕੁ ਜੰਮੈ ਅਉੜੀ ।
सावणि वण हरीआवले अकु जंमै अउड़ी ।वर्षाऋतौ (सिट्-वैन्) समग्रं वनं हरितं भवति परन्तु अक्क्, वालुकाप्रदेशस्य वन्यवनस्पतिः (calotropis procera) अनावृष्टिकाले वर्धते
ਬੇਮੁਖ ਸੁਖੁ ਨ ਦੇਖਈ ਜਿਉ ਛੁਟੜਿ ਛਉੜੀ ।੬।
बेमुख सुखु न देखई जिउ छुटड़ि छउड़ी ।६।धर्मत्यागस्य परित्यक्तस्त्री इव सुखं न भवितुमर्हति।
ਪਉੜੀ ੭
पउड़ी ७
ਭੇਡੈ ਪੂਛਲਿ ਲਗਿਆਂ ਕਿਉ ਪਾਰਿ ਲੰਘੀਐ ।
भेडै पूछलि लगिआं किउ पारि लंघीऐ ।मेषपुच्छं गृहीत्वा कथं जलं पारं कर्तुं शक्यते स्म ।
ਭੂਤੈ ਕੇਰੀ ਦੋਸਤੀ ਨਿਤ ਸਹਸਾ ਜੀਐ ।
भूतै केरी दोसती नित सहसा जीऐ ।भूतेन सह मैत्री सदा शङ्कितजीवनस्य स्रोतः भवति।
ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੈ ਰੁਖੜਾ ਵੇਸਾਹੁ ਨ ਕੀਐ ।
नदी किनारै रुखड़ा वेसाहु न कीऐ ।नदीतीरे स्थितस्य वृक्षस्य श्रद्धा न भवितुमर्हति (नदी न नश्यति इति)।
ਮਿਰਤਕ ਨਾਲਿ ਵੀਆਹੀਐ ਸੋਹਾਗੁ ਨ ਥੀਐ ।
मिरतक नालि वीआहीऐ सोहागु न थीऐ ।कथं मृतेन सह विवाहिता स्त्रियाः सुहागिन इति वक्तुं शक्यते अर्थात् यस्याः पतिः जीवितः अस्ति ।
ਵਿਸੁ ਹਲਾਹਲ ਬੀਜਿ ਕੈ ਕਿਉ ਅਮਿਉ ਲਹੀਐ ।
विसु हलाहल बीजि कै किउ अमिउ लहीऐ ।विषवपनेन कथं अमृतं लभ्यते स्म।
ਬੇਮੁਖ ਸੇਤੀ ਪਿਰਹੜੀ ਜਮ ਡੰਡੁ ਸਹੀਐ ।੭।
बेमुख सेती पिरहड़ी जम डंडु सहीऐ ।७।धर्मत्यागेन सह मैत्री यमदण्डदुःखानि आनयति।
ਪਉੜੀ ੮
पउड़ी ८
ਕੋਰੜੁ ਮੋਠੁ ਨ ਰਿਝਈ ਕਰਿ ਅਗਨੀ ਜੋਸੁ ।
कोरड़ु मोठु न रिझई करि अगनी जोसु ।यदा पतङ्गः, भारतीयनाडी अग्निना उपरि पच्यते तदा केचन कणिकाः कठिनाः सन्तः अपाकिताः एव तिष्ठन्ति ।
ਸਹਸ ਫਲਹੁ ਇਕੁ ਵਿਗੜੈ ਤਰਵਰ ਕੀ ਦੋਸੁ ।
सहस फलहु इकु विगड़ै तरवर की दोसु ।अयमग्निदोषो न । सहस्राद् एकं फलं यदि दुष्टं गच्छति तर्हि न वृक्षस्य दोषः ।
ਟਿਬੈ ਨੀਰੁ ਨ ਠਾਹਰੈ ਘਣਿ ਵਰਸਿ ਗਇਓਸੁ ।
टिबै नीरु न ठाहरै घणि वरसि गइओसु ।न हि जलस्य दोषः यत् सः पर्वतस्य उपरि न अवलम्बते।
ਵਿਣੁ ਸੰਜਮਿ ਰੋਗੀ ਮਰੈ ਚਿਤਿ ਵੈਦ ਨ ਰੋਸੁ ।
विणु संजमि रोगी मरै चिति वैद न रोसु ।यदि कश्चित् रोगी म्रियते तस्य कृते निर्धारितं आहारपद्धतिं न अनुसृत्य तस्य दोषः वैद्यस्य न भवति ।
ਅਵਿਆਵਰ ਨ ਵਿਆਪਈ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਓਸੁ ।
अविआवर न विआपई मसतकि लिखिओसु ।वन्ध्याया यदि सन्तानं नास्ति तर्हि तस्याः दैवं न तु भर्तुः दोषः ।
ਬੇਮੁਖ ਪੜ੍ਹੈ ਨ ਇਲਮ ਜਿਉਂ ਅਵਗੁਣ ਸਭਿ ਓਸੁ ।੮।
बेमुख पढ़ै न इलम जिउं अवगुण सभि ओसु ।८।तथैव यदि विकृतः पुरुषः गुरुस्य उपदेशं न स्वीकुर्वति तर्हि तस्य दोषः एव न गुरुस्य।
ਪਉੜੀ ੯
पउड़ी ९
ਅੰਨ੍ਹੈ ਚੰਦੁ ਨ ਦਿਸਈ ਜਗਿ ਜੋਤਿ ਸਬਾਈ ।
अंन्है चंदु न दिसई जगि जोति सबाई ।अन्धः चन्द्रं न पश्यति यद्यपि तस्य प्रकाशः परितः प्रकीर्णः भवति।
ਬੋਲਾ ਰਾਗੁ ਨ ਸਮਝਈ ਕਿਹੁ ਘਟਿ ਨ ਜਾਈ ।
बोला रागु न समझई किहु घटि न जाई ।सङ्गीतं न रागं नष्टं करोति यदि बधिरः तत् अवगन्तुं न शक्नोति।
ਵਾਸੁ ਨ ਆਵੈ ਗੁਣਗੁਣੈ ਪਰਮਲੁ ਮਹਿਕਾਈ ।
वासु न आवै गुणगुणै परमलु महिकाई ।बहुगन्धेऽपि गन्धशक्तिहीनः व्यक्तिः तथैव भोक्तुं न शक्नोति ।
ਗੁੰਗੈ ਜੀਭ ਨ ਉਘੜੈ ਸਭਿ ਸਬਦਿ ਸੁਹਾਈ ।
गुंगै जीभ न उघड़ै सभि सबदि सुहाई ।एकस्मिन् सर्वेषु च शब्दः निवसति, मूकः तु जिह्वाम् (तस्य उच्चारणार्थं) चालयितुं न शक्नोति।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਾਗਰੁ ਸੇਵਿ ਕੈ ਨਿਧਿ ਸਭਨਾਂ ਪਾਈ ।
सतिगुरु सागरु सेवि कै निधि सभनां पाई ।सच्चो गुरुः समुद्रः सच्चिदास्तस्मात् निधिं लभन्ते।
ਬੇਮੁਖ ਹਥਿ ਘਘੂਟਿਆਂ ਤਿਸੁ ਦੋਸੁ ਕਮਾਈ ।੯।
बेमुख हथि घघूटिआं तिसु दोसु कमाई ।९।धर्मत्यागिनः ',शंखान् प्राप्नुवन्ति केवलं यतोहि तेषां कृषिः श्रमः च दोषपूर्णः अस्ति।
ਪਉੜੀ ੧੦
पउड़ी १०
ਰਤਨ ਉਪੰਨੇ ਸਾਇਰਹੁਂ ਭੀ ਪਾਣੀ ਖਾਰਾ ।
रतन उपंने साइरहुं भी पाणी खारा ।समुद्रात् रत्नाः बहिः आगताः परन्तु तदपि तस्य जलं लवणम् अस्ति।
ਸੁਝਹੁ ਸੁਝਨਿ ਤਿਨਿ ਲੋਅ ਅਉਲੰਗੁ ਵਿਚਿ ਕਾਰਾ ।
सुझहु सुझनि तिनि लोअ अउलंगु विचि कारा ।चन्द्रप्रकाशे त्रैलोक्यं दृश्यन्ते तथापि चन्द्रे कलङ्कः वर्तते।
ਧਰਤੀ ਉਪਜੈ ਅੰਨੁ ਧਨੁ ਵਿਚਿ ਕਲਰੁ ਭਾਰਾ ।
धरती उपजै अंनु धनु विचि कलरु भारा ।पृथिवी कुक्कुटं उत्पादयति परन्तु अद्यापि क्षारभूमिः अपि अस्ति ।
ਈਸਰੁ ਤੁਸੈ ਹੋਰਨਾ ਘਰਿ ਖਪਰੁ ਛਾਰਾ ।
ईसरु तुसै होरना घरि खपरु छारा ।शिवः सुखी भूत्वा परेभ्यः वरदानं ददाति किन्तु स्वगृहे केवलं भस्म भिक्षाकटोरा एव प्राप्यते।
ਜਿਉਂ ਹਣਵੰਤਿ ਕਛੋਟੜਾ ਕਿਆ ਕਰੈ ਵਿਚਾਰਾ ।
जिउं हणवंति कछोटड़ा किआ करै विचारा ।शक्तिशालिनः हनुमानः अन्येषां कृते बहु किमपि कर्तुं शक्नोति परन्तु तस्य केवलं कटिवस्त्रं धारयितुं भवति।
ਬੇਮੁਖ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਆ ਕਉਣੁ ਮੇਟਣਹਾਰਾ ।੧੦।
बेमुख मसतकि लिखिआ कउणु मेटणहारा ।१०।धर्मत्यागस्य दैववचनं कः परिहर्तुं शक्नोति।
ਪਉੜੀ ੧੧
पउड़ी ११
ਗਾਂਈ ਘਰਿ ਗੋਸਾਂਈਆਂ ਮਾਧਾਣੁ ਘੜਾਏ ।
गांई घरि गोसांईआं माधाणु घड़ाए ।गोयूथाः तत्र स्वामिगृहे सन्ति, मूर्खः स्वस्य गृहस्य कृते मथनयष्टिकाः निरन्तरं प्राप्नोति।
ਘੋੜੇ ਸੁਣਿ ਸਉਦਾਗਰਾਂ ਚਾਬਕ ਮੁਲਿ ਆਏ ।
घोड़े सुणि सउदागरां चाबक मुलि आए ।अश्वाः वणिक्भिः सह सन्ति मूर्खः च चाबुकं क्रयन् भ्रमति ।
ਦੇਖਿ ਪਰਾਏ ਭਾਜਵਾੜ ਘਰਿ ਗਾਹੁ ਘਤਾਏ ।
देखि पराए भाजवाड़ घरि गाहु घताए ।मूर्खः मर्दनक्षेत्रस्य परितः अन्येषां फलानां कटनं दृष्ट्वा एव स्वगृहे भगदड़ं जनयति ।
ਸੁਇਨਾ ਹਟਿ ਸਰਾਫ ਦੇ ਸੁਨਿਆਰ ਸਦਾਏ ।
सुइना हटि सराफ दे सुनिआर सदाए ।सुवर्णं सुवर्णव्यापारिणा सह अस्ति किन्तु मूर्खः आभूषणसज्जनार्थं स्वगृहे स्वर्णकारं आह्वयति।
ਅੰਦਰਿ ਢੋਈ ਨਾ ਲਹੈ ਬਾਹਰਿ ਬਾਫਾਏ ।
अंदरि ढोई ना लहै बाहरि बाफाए ।तस्य गृहे स्थानं नास्ति, किन्तु बहिः डींगं मारयन् गच्छति।
ਬੇਮੁਖ ਬਦਲ ਚਾਲ ਹੈ ਕੂੜੋ ਆਲਾਏ ।੧੧।
बेमुख बदल चाल है कूड़ो आलाए ।११।धर्मत्यागी द्रुतमेघ इव अस्थिरः अनृतं वदन् गच्छति।
ਪਉੜੀ ੧੨
पउड़ी १२
ਮਖਣੁ ਲਇਆ ਵਿਰੋਲਿ ਕੈ ਛਾਹਿ ਛੁਟੜਿ ਹੋਈ ।
मखणु लइआ विरोलि कै छाहि छुटड़ि होई ।घृतं मथ्य हृते सति घृतं क्षीरं (लस्सी) परित्यज्यते।
ਪੀੜ ਲਈ ਰਸੁ ਗੰਨਿਅਹੁ ਛਿਲੁ ਛੁਹੈ ਨ ਕੋਈ ।
पीड़ लई रसु गंनिअहु छिलु छुहै न कोई ।इक्षुरसः बहिः निष्कासितः चेत् कश्चन अपि बागसं स्पृशति ।
ਰੰਗੁ ਮਜੀਠਹੁ ਨਿਕਲੈ ਅਢੁ ਲਹੈ ਨ ਸੋਈ ।
रंगु मजीठहु निकलै अढु लहै न सोई ।यदा रुबिया मुन्जिस्ता इत्यस्य द्रुतवर्णः अपहृतः भवति तदा कश्चन तस्य मूल्यं अपि न चिन्तयति।
ਵਾਸੁ ਲਈ ਫੁਲਵਾੜੀਅਹੁ ਫਿਰਿ ਮਿਲੈ ਨ ਢੋਈ ।
वासु लई फुलवाड़ीअहु फिरि मिलै न ढोई ।यदा पुष्पगन्धः क्षीणः भवति तदा तेषां न पुनः आश्रयः प्राप्यते ।
ਕਾਇਆ ਹੰਸੁ ਵਿਛੁੰਨਿਆ ਤਿਸੁ ਕੋ ਨ ਸਥੋਈ ।
काइआ हंसु विछुंनिआ तिसु को न सथोई ।आत्मनः शरीरात् वियोगे न च शरीरस्य सहचरः अवशिष्यते ।
ਬੇਮੁਖ ਸੁਕੇ ਰੁਖ ਜਿਉਂ ਵੇਖੈ ਸਭ ਲੋਈ ।੧੨।
बेमुख सुके रुख जिउं वेखै सभ लोई ।१२।धर्मत्यागी शुष्ककाष्ठवत् (यत् केवलं अग्नौ धक्कायितुं शक्यते) इति सर्वेषां कृते स्पष्टम्।
ਪਉੜੀ ੧੩
पउड़ी १३
ਜਿਉ ਕਰਿ ਖੂਹਹੁ ਨਿਕਲੈ ਗਲਿ ਬਧੇ ਪਾਣੀ ।
जिउ करि खूहहु निकलै गलि बधे पाणी ।कण्ठात् (पाशेन) कलशस्य बद्धे एव जलं कूपात् बहिः आकृष्यते ।
ਜਿਉ ਮਣਿ ਕਾਲੇ ਸਪ ਸਿਰਿ ਹਸਿ ਦੇਇ ਨ ਜਾਣੀ ।
जिउ मणि काले सप सिरि हसि देइ न जाणी ।न हर्षेण शिरसि मणिं ददाति (हत्या एव ददाति)।
ਜਾਣ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਤਨਿ ਮਰਿ ਮੁਕੈ ਆਣੀ ।
जाण कथूरी मिरग तनि मरि मुकै आणी ।मृगः अपि कस्तूरीं तस्य मृत्योः अनन्तरमेव ददाति ।
ਤੇਲ ਤਿਲਹੁ ਕਿਉ ਨਿਕਲੈ ਵਿਣੁ ਪੀੜੇ ਘਾਣੀ ।
तेल तिलहु किउ निकलै विणु पीड़े घाणी ।घनी-नगरे तिलेभ्यः तैलं निष्कासयितुं शक्यते ।
ਜਿਉ ਮੁਹੁ ਭੰਨੇ ਗਰੀ ਦੇ ਨਲੀਏਰੁ ਨਿਸਾਣੀ ।
जिउ मुहु भंने गरी दे नलीएरु निसाणी ।नारिकेलस्य गुठली तदा एव प्राप्तुं शक्यते यदा तस्य मुखं भग्नं भवति ।
ਬੇਮੁਖ ਲੋਹਾ ਸਾਧੀਐ ਵਗਦੀ ਵਾਦਾਣੀ ।੧੩।
बेमुख लोहा साधीऐ वगदी वादाणी ।१३।धर्मत्यागी तादृशं लोहं यत् मुद्गरप्रहारैः एव इष्टाकारं दातुं शक्यते।
ਪਉੜੀ ੧੪
पउड़ी १४
ਮਹੁਰਾ ਮਿਠਾ ਆਖੀਐ ਰੁਠੀ ਨੋ ਤੁਠੀ ।
महुरा मिठा आखीऐ रुठी नो तुठी ।मूर्खो विषं मधुरं क्रुद्धं सुखी इति वदेत्।
ਬੁਝਿਆ ਵਡਾ ਵਖਾਣੀਐ ਸਵਾਰੀ ਕੁਠੀ ।
बुझिआ वडा वखाणीऐ सवारी कुठी ।निष्प्रभं दीपं वृद्धं वधं च बस्तं तस्मै वेषधारी इति वदति।
ਜਲਿਆ ਠੰਢਾ ਗਈ ਨੋ ਆਈ ਤੇ ਉਠੀ ।
जलिआ ठंढा गई नो आई ते उठी ।दहितुं सः शीतलं वदति स्म: तस्य कृते 'गतः' 'आगच्छ', तस्य कृते 'आगतः' पलायितः अर्थात् यदि किमपि नेत्रे अस्तं भवति तर्हि नेत्रं उड्डीयमानं उच्यते यदि च विधवा निवसति कस्यचित् गृहे विवाहेन तस्याः एलो इति उच्यते
ਅਹਮਕੁ ਭੋਲਾ ਆਖੀਐ ਸਭ ਗਲਿ ਅਪੁਠੀ ।
अहमकु भोला आखीऐ सभ गलि अपुठी ।मूर्खं कर्तुं सः सरलं वदिष्यति स्म, तस्य सर्वाणि वार्तानि सामान्यविरुद्धानि भविष्यन्ति।
ਉਜੜੁ ਤ੍ਰਟੀ ਬੇਮੁਖਾਂ ਤਿਸੁ ਆਖਨਿ ਵੁਠੀ ।
उजड़ु त्रटी बेमुखां तिसु आखनि वुठी ।विनाशकं प्रति मूर्खः वदेत् यत् सः सर्वं स्वमधुर इच्छया त्यजति।
ਚੋਰੈ ਸੰਦੀ ਮਾਉਂ ਜਿਉਂ ਲੁਕਿ ਰੋਵੈ ਮੁਠੀ ।੧੪।
चोरै संदी माउं जिउं लुकि रोवै मुठी ।१४।एतादृशाः जनाः कोणे निगूढं रोदनं कुर्वती चोरस्य माता इव भवन्ति (मा भूत् सा ज्ञायते पुत्रस्य ग्रहणस्य सम्भावना च वर्धते)।
ਪਉੜੀ ੧੫
पउड़ी १५
ਵੜੀਐ ਕਜਲ ਕੋਠੜੀ ਮੁਹੁ ਕਾਲਖ ਭਰੀਐ ।
वड़ीऐ कजल कोठड़ी मुहु कालख भरीऐ ।यदि कश्चित् कालिखपूर्णं कक्षं प्रविशति तर्हि तस्य मुखं कृष्णं भवति इति निश्चितम् ।
ਕਲਰਿ ਖੇਤੀ ਬੀਜੀਐ ਕਿਹੁ ਕਾਜੁ ਨ ਸਰੀਐ ।
कलरि खेती बीजीऐ किहु काजु न सरीऐ ।कषाये क्षेत्रे बीजं रोप्यते चेत् तत् निष्प्रयोजनम् ।
ਟੁਟੀ ਪੀਂਘੈ ਪੀਂਘੀਐ ਪੈ ਟੋਏ ਮਰੀਐ ।
टुटी पींघै पींघीऐ पै टोए मरीऐ ।यदि कश्चित् भग्नझूले डुलति तर्हि सः पतित्वा आत्महत्यां करिष्यति ।
ਕੰਨਾਂ ਫੜਿ ਮਨਤਾਰੂਆਂ ਕਿਉ ਦੁਤਰੁ ਤਰੀਐ ।
कंनां फड़ि मनतारूआं किउ दुतरु तरीऐ ।यदि नरः तरणं न जानाति, अन्यस्य समज्ञानस्य स्कन्धेषु अवलम्ब्य कथं गभीरां नदीं लङ्घयेत्।
ਅਗਿ ਲਾਇ ਮੰਦਰਿ ਸਵੈ ਤਿਸੁ ਨਾਲਿ ਨ ਫਰੀਐ ।
अगि लाइ मंदरि सवै तिसु नालि न फरीऐ ।स्वगृहे अग्निं प्रज्वाल्य ततः निद्रां गच्छति तेन सह मा गच्छ।
ਤਿਉਂ ਠਗ ਸੰਗਤਿ ਬੇਮੁਖਾਂ ਜੀਅ ਜੋਖਹੁ ਡਰੀਐ ।੧੫।
तिउं ठग संगति बेमुखां जीअ जोखहु डरीऐ ।१५।एतादृशः वञ्चनानां धर्मत्यागानां च समाजः यत्र मनुष्यः नित्यं स्वप्राणभयम् अनुभवति।
ਪਉੜੀ ੧੬
पउड़ी १६
ਬਾਮ੍ਹਣ ਗਾਂਈ ਵੰਸ ਘਾਤ ਅਪਰਾਧ ਕਰਾਰੇ ।
बाम्हण गांई वंस घात अपराध करारे ।(इदमुच्यते) ब्राह्मणगोः स्वकुलपुरुषस्य वधः घातकं पापम्।
ਮਦੁ ਪੀ ਜੂਏ ਖੇਲਦੇ ਜੋਹਨਿ ਪਰ ਨਾਰੇ ।
मदु पी जूए खेलदे जोहनि पर नारे ।मद्यपाः द्यूतं कुर्वन्ति परदारांश्च पश्यन्ति।
ਮੁਹਨਿ ਪਰਾਈ ਲਖਿਮੀ ਠਗ ਚੋਰ ਚਗਾਰੇ ।
मुहनि पराई लखिमी ठग चोर चगारे ।चोराः वञ्चकाः परधनं लुण्ठयन्ति।
ਵਿਸਾਸ ਧ੍ਰੋਹੀ ਅਕਿਰਤਘਣ ਪਾਪੀ ਹਤਿਆਰੇ ।
विसास ध्रोही अकिरतघण पापी हतिआरे ।एते सर्वे द्रोहिणः कृतघ्नाः पापिनः हन्तारः च।
ਲਖ ਕਰੋੜੀ ਜੋੜੀਅਨਿ ਅਣਗਣਤ ਅਪਾਰੇ ।
लख करोड़ी जोड़ीअनि अणगणत अपारे ।यदि तादृशाः व्यक्तिः अनन्तसङ्ख्यायां सङ्गृहीताः भवन्ति;
ਇਕਤੁ ਲੂਇ ਨ ਪੁਜਨੀ ਬੇਮੁਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ।੧੬।
इकतु लूइ न पुजनी बेमुख गुरदुआरे ।१६।ते अपि सर्वे धर्मत्यागस्य एककेशानां समाः न भवन्ति।
ਪਉੜੀ ੧੭
पउड़ी १७
ਗੰਗ ਜਮੁਨ ਗੋਦਾਵਰੀ ਕੁਲਖੇਤ ਸਿਧਾਰੇ ।
गंग जमुन गोदावरी कुलखेत सिधारे ।गङ्गा यमुना गोदावरी कुरुक्षेत्रं च यदि गच्छति।
ਮਥੁਰਾ ਮਾਇਆ ਅਯੁਧਿਆ ਕਾਸੀ ਕੇਦਾਰੇ ।
मथुरा माइआ अयुधिआ कासी केदारे ।मथुरे, मायापुरी, अयोध्या , कासी, केदारनाथ इत्येतयोः अपि भ्रमणं भवति ।
ਗਇਆ ਪਿਰਾਗ ਸਰਸੁਤੀ ਗੋਮਤੀ ਦੁਆਰੇ ।
गइआ पिराग सरसुती गोमती दुआरे ।गोमती सरस्वती प्रयागद्वारम्। गया अति उपसृतः।
ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੁ ਹੋਮ ਜਗਿ ਸਭ ਦੇਵ ਜੁਹਾਰੇ ।
जपु तपु संजमु होम जगि सभ देव जुहारे ।सर्वविधं अनुष्ठानं तपः संयमं यज्ञं होमं च सर्वेषां देवानां स्तुतिः भवति।
ਅਖੀ ਪਰਣੈ ਜੇ ਭਵੈ ਤਿਹੁ ਲੋਅ ਮਝਾਰੇ ।
अखी परणै जे भवै तिहु लोअ मझारे ।नेत्राणि पृथिव्यां स्थापयित्वा यदि त्रैलोक्यमपि आगताः।
ਮੂਲਿ ਨ ਉਤਰੈ ਹਤਿਆ ਬੇਮੁਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ।੧੭।
मूलि न उतरै हतिआ बेमुख गुरदुआरे ।१७।तदापि धर्मत्यागस्य पापं कदापि न क्षीणं भवति।
ਪਉੜੀ ੧੮
पउड़ी १८
ਕੋਟੀਂ ਸਾਦੀਂ ਕੇਤੜੇ ਜੰਗਲ ਭੂਪਾਲਾ ।
कोटीं सादीं केतड़े जंगल भूपाला ।असंख्यरुचिनिमग्नाः बहवो वनराजाः ।
ਥਲੀਂ ਵਰੋਲੇ ਕੇਤੜੇ ਪਰਬਤ ਬੇਤਾਲਾ ।
थलीं वरोले केतड़े परबत बेताला ।अनेकानि स्थानानि भंवराणि पर्वताः भूतानि च ।
ਨਦੀਆਂ ਨਾਲੇ ਕੇਤੜੇ ਸਰਵਰ ਅਸਰਾਲਾ ।
नदीआं नाले केतड़े सरवर असराला ।बहवो नद्यः, धाराः, गभीराः टङ्काः च ।
ਅੰਬਰਿ ਤਾਰੇ ਕੇਤੜੇ ਬਿਸੀਅਰੁ ਪਾਤਾਲਾ ।
अंबरि तारे केतड़े बिसीअरु पाताला ।आकाशस्य अनेकतारकाः पाताललोके च नागाः असंख्याः सन्ति।
ਭੰਭਲਭੂਸੇ ਭੁਲਿਆਂ ਭਵਜਲ ਭਰਨਾਲਾ ।
भंभलभूसे भुलिआं भवजल भरनाला ।बहवः संसारस्य चक्रव्यूहस्य भ्रमिताः भ्रमन्ति।
ਇਕਸੁ ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਹਰੇ ਸਭਿ ਆਲ ਜੰਜਾਲਾ ।੧੮।
इकसु सतिगुर बाहरे सभि आल जंजाला ।१८।एकेन सत्यगुरुं विना अन्ये सर्वे भ्रान्तिः।
ਪਉੜੀ ੧੯
पउड़ी १९(बाबू = वस्तु, पिता। धड़ = ढोल। धुखा = चिन्ता, चिन्ता, चिन्ता। बर्ने बेमुख कहते - बेमुख।)
ਬਹੁਤੀਂ ਘਰੀਂ ਪਰਾਹੁਣਾ ਜਿਉ ਰਹੰਦਾ ਭੁਖਾ ।
बहुतीं घरीं पराहुणा जिउ रहंदा भुखा ।अनेकगृहातिथिः क्षुधार्तो तिष्ठति।
ਸਾਂਝਾ ਬਬੁ ਨ ਰੋਈਐ ਚਿਤਿ ਚਿੰਤ ਨ ਚੁਖਾ ।
सांझा बबु न रोईऐ चिति चिंत न चुखा ।अनेकानाम् सामान्यपितुः हानिः अल्पाः एव रोदनं मानसिकचिन्ता च।
ਬਹਲੀ ਡੂਮੀ ਢਢਿ ਜਿਉ ਓਹੁ ਕਿਸੈ ਨ ਧੁਖਾ ।
बहली डूमी ढढि जिउ ओहु किसै न धुखा ।यदा बहवः ढोलकवादकाः ढोलकं प्रहरन्ति तदा विसंगतस्वरैः कोऽपि न प्रसन्नः भवति ।
ਵਣਿ ਵਣਿ ਕਾਉਂ ਨ ਸੋਹਈ ਕਿਉਂ ਮਾਣੈ ਸੁਖਾ ।
वणि वणि काउं न सोहई किउं माणै सुखा ।वने वनं भ्रमन् काकः कथं सुखी माननीयः |
ਜਿਉ ਬਹੁ ਮਿਤੀ ਵੇਸੁਆ ਤਨਿ ਵੇਦਨਿ ਦੁਖਾ ।
जिउ बहु मिती वेसुआ तनि वेदनि दुखा ।यथा वेश्याशरीरं बहुकानूनां पीड्यते ।
ਵਿਣੁ ਗੁਰ ਪੂਜਨਿ ਹੋਰਨਾ ਬਰਨੇ ਬੇਮੁਖਾ ।੧੯।
विणु गुर पूजनि होरना बरने बेमुखा ।१९।गुरुव्यतिरिक्तं ये पूजयन्ति तेषां धर्मत्यागे दुःखिताः भवन्ति।
ਪਉੜੀ ੨੦
पउड़ी २०
ਵਾਇ ਸੁਣਾਏ ਛਾਣਨੀ ਤਿਸੁ ਉਠ ਉਠਾਲੇ ।
वाइ सुणाए छाणनी तिसु उठ उठाले ।सेवस्य शब्देन वृथा उष्ट्रस्य उत्थानम्।
ਤਾੜੀ ਮਾਰਿ ਡਰਾਇੰਦਾ ਮੈਂਗਲ ਮਤਵਾਲੇ ।
ताड़ी मारि डराइंदा मैंगल मतवाले ।हस्तताडनाभिः गजस्य भीषणं यथा व्यर्थम्
ਬਾਸਕਿ ਨਾਗੈ ਸਾਮ੍ਹਣਾ ਜਿਉਂ ਦੀਵਾ ਬਾਲੇ ।
बासकि नागै साम्हणा जिउं दीवा बाले ।यथा वासुकी कोबरा पुरतः दीपदाहः (पलायिष्यतीति आशायाम्)।
ਸੀਹੁੰ ਸਰਜੈ ਸਹਾ ਜਿਉਂ ਅਖੀਂ ਵੇਖਾਲੇ ।
सीहुं सरजै सहा जिउं अखीं वेखाले ।यदि नेत्रेषु पश्यन् शशः सिंहं भयभीतं कर्तुम् इच्छति (न किमपि न अपितु मृत्युकामना एव)।
ਸਾਇਰ ਲਹਰਿ ਨ ਪੁਜਨੀ ਪਾਣੀ ਪਰਨਾਲੇ ।
साइर लहरि न पुजनी पाणी परनाले ।लघुजलनालिकानां नलिकां समुद्रस्य समं न भवितुम् अर्हति ।
ਅਣਹੋਂਦਾ ਆਪੁ ਗਣਾਇਂਦੇ ਬੇਮੁਖ ਬੇਤਾਲੇ ।੨੦।
अणहोंदा आपु गणाइंदे बेमुख बेताले ।२०।भूत इव धर्मत्यागी न किमपि सन् अहङ्कारं व्यञ्जयन् गच्छति।
ਪਉੜੀ ੨੧
पउड़ी २१
ਨਾਰਿ ਭਤਾਰਹੁ ਬਾਹਰੀ ਸੁਖਿ ਸੇਜ ਨ ਚੜੀਐ ।
नारि भतारहु बाहरी सुखि सेज न चड़ीऐ ।पतिं विना नारी शयनाभोगान् न भोक्तुं शक्नोति ।
ਪੁਤੁ ਨ ਮੰਨੈ ਮਾਪਿਆਂ ਕਮਜਾਤੀਂ ਵੜੀਐ ।
पुतु न मंनै मापिआं कमजातीं वड़ीऐ ।यदि पुत्रः मातापितरौ अवज्ञां करोति तर्हि सः हरामी इति स्मृतः ।
ਵਣਜਾਰਾ ਸਾਹਹੁੰ ਫਿਰੈ ਵੇਸਾਹੁ ਨ ਜੜੀਐ ।
वणजारा साहहुं फिरै वेसाहु न जड़ीऐ ।यदि कश्चन वणिक् स्वस्य बैंकरस्य कृते दत्तं वचनं न पालयति तर्हि तस्य विश्वासः नष्टः भवति ।
ਸਾਹਿਬੁ ਸਉਹੈਂ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰੁ ਨ ਫੜੀਐ ।
साहिबु सउहैं आपणे हथिआरु न फड़ीऐ ।स्वामिनः विरुद्धं बाहून् मा गृहाण।
ਕੂੜੁ ਨ ਪਹੁੰਚੈ ਸਚ ਨੋ ਸਉ ਘਾੜਤ ਘੜੀਐ ।
कूड़ु न पहुंचै सच नो सउ घाड़त घड़ीऐ ।असत्यं कदापि सत्यं प्राप्तुं न शक्नोति यद्यपि शतानि बहानानि।
ਮੁੰਦ੍ਰਾਂ ਕੰਨਿ ਜਿਨਾੜੀਆਂ ਤਿਨ ਨਾਲਿ ਨ ਅੜੀਐ ।੨੧।੩੪। ਚਉਤੀਹ ।
मुंद्रां कंनि जिनाड़ीआं तिन नालि न अड़ीऐ ।२१।३४। चउतीह ।कुण्डलधारिणां पुरतः हठं न कर्तव्यम् (अत्यन्तकठोरत्वात्) ।