वारां भाई गुरदास जी

पान - 34


ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिगुर प्रसादि ॥

एक ओंकार, आदिम ऊर्जा, दैवी गुरूच्या कृपेने साकार झाली

ਪਉੜੀ ੧
पउड़ी १

ਸਤਿਗੁਰ ਪੁਰਖੁ ਅਗੰਮੁ ਹੈ ਨਿਰਵੈਰੁ ਨਿਰਾਲਾ ।
सतिगुर पुरखु अगंमु है निरवैरु निराला ।

खरा गुरू हा अगम्य, विद्वेष नसलेला आणि असाधारण असतो.

ਜਾਣਹੁ ਧਰਤੀ ਧਰਮ ਕੀ ਸਚੀ ਧਰਮਸਾਲਾ ।
जाणहु धरती धरम की सची धरमसाला ।

पृथ्वीला धर्माचे खरे निवासस्थान समजा.

ਜੇਹਾ ਬੀਜੈ ਸੋ ਲੁਣੈ ਫਲੁ ਕਰਮ ਸਮ੍ਹਾਲਾ ।
जेहा बीजै सो लुणै फलु करम सम्हाला ।

येथे कर्म फळांची काळजी घेतात म्हणजेच पेरलेले कापणी करतात.

ਜਿਉ ਕਰਿ ਨਿਰਮਲੁ ਆਰਸੀ ਜਗੁ ਵੇਖਣਿ ਵਾਲਾ ।
जिउ करि निरमलु आरसी जगु वेखणि वाला ।

तो (परमेश्वर) असा आरसा आहे ज्यामध्ये जगाला आपला चेहरा प्रतिबिंबित करता येतो.

ਜੇਹਾ ਮੁਹੁ ਕਰਿ ਭਾਲੀਐ ਤੇਹੋ ਵੇਖਾਲਾ ।
जेहा मुहु करि भालीऐ तेहो वेखाला ।

आरशासमोर तो जो चेहरा घेईल तोच चेहरा दिसेल.

ਸੇਵਕੁ ਦਰਗਹ ਸੁਰਖਰੂ ਵੇਮੁਖੁ ਮੁਹੁ ਕਾਲਾ ।੧।
सेवकु दरगह सुरखरू वेमुखु मुहु काला ।१।

देवाचे सेवक लाल चेहरे आणि विजयी राहतात तर धर्मत्यागी त्यांचे चेहरे काळे ठेवतात.

ਪਉੜੀ ੨
पउड़ी २

ਜੋ ਗੁਰ ਗੋਪੈ ਆਪਣਾ ਕਿਉ ਸਿਝੈ ਚੇਲਾ ।
जो गुर गोपै आपणा किउ सिझै चेला ।

जर शिष्याला आपल्या गुरूबद्दल माहिती नसेल तर तो मुक्त कसा होईल.

ਸੰਗਲੁ ਘਤਿ ਚਲਾਈਐ ਜਮ ਪੰਥਿ ਇਕੇਲਾ ।
संगलु घति चलाईऐ जम पंथि इकेला ।

साखळदंडांनी जखडून त्याला यमाच्या वाटेवर एकटेच चालावे लागते.

ਲਹੈ ਸਜਾਈਂ ਨਰਕ ਵਿਚਿ ਉਹੁ ਖਰਾ ਦੁਹੇਲਾ ।
लहै सजाईं नरक विचि उहु खरा दुहेला ।

कोंडीत तो उभा राहतो आणि नरक भोगतो.

ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਭਉਦਿਆਂ ਫਿਰਿ ਹੋਇ ਨ ਮੇਲਾ ।
लख चउरासीह भउदिआं फिरि होइ न मेला ।

तो चौरासी लाख जीवात स्थलांतर करूनही तो परमेश्वराला भेटत नाही.

ਜਨਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਹਾਰਿਆ ਜਿਉ ਜੂਏ ਖੇਲਾ ।
जनमु पदारथु हारिआ जिउ जूए खेला ।

जुगार खेळण्याप्रमाणेच या खेळातही तो जीवनाचा अमूल्य हिस्सा गमावून बसतो.

ਹਥ ਮਰੋੜੈ ਸਿਰੁ ਧੁਨੈ ਉਹੁ ਲਹੈ ਨ ਵੇਲਾ ।੨।
हथ मरोड़ै सिरु धुनै उहु लहै न वेला ।२।

(आयुष्याच्या शेवटी) त्याला हळहळ आणि विलाप होतो पण गेलेली वेळ परत येत नाही.

ਪਉੜੀ ੩
पउड़ी ३

ਆਪਿ ਨ ਵੰਞੈ ਸਾਹੁਰੇ ਸਿਖ ਲੋਕ ਸੁਣਾਵੈ ।
आपि न वंञै साहुरे सिख लोक सुणावै ।

गुरु पूर्वाश्रमीची अशी मुलगी आहे जी स्वतः सासरच्या घरी जात नाही आणि इतरांना उपदेश देते.

ਕੰਤ ਨ ਪੁਛੈ ਵਾਤੜੀ ਸੁਹਾਗੁ ਗਣਾਵੈ ।
कंत न पुछै वातड़ी सुहागु गणावै ।

तिचा नवरा कधीच तिची काळजी घेत नाही आणि ती तिच्या सुखी वैवाहिक जीवनाचे गाणे गाते.

ਚੂਹਾ ਖਡ ਨ ਮਾਵਈ ਲਕਿ ਛਜੁ ਵਲਾਵੈ ।
चूहा खड न मावई लकि छजु वलावै ।

हे असे आहे की उंदीर स्वतः छिद्रात प्रवेश करू शकत नाही परंतु कंबरेला विनोव्हिंग ट्रे बांधून फिरतो.

ਮੰਤੁ ਨ ਹੋਇ ਅਠੂਹਿਆਂ ਹਥੁ ਸਪੀਂ ਪਾਵੈ ।
मंतु न होइ अठूहिआं हथु सपीं पावै ।

शतपावलीचा मंत्रही न कळणारा माणूस सापावर हात ठेवतो.

ਸਰੁ ਸੰਨ੍ਹੈ ਆਗਾਸ ਨੋ ਫਿਰਿ ਮਥੈ ਆਵੈ ।
सरु संन्है आगास नो फिरि मथै आवै ।

आकाशाकडे तोंड करून बाण सोडणाऱ्याला बाण त्याच्याच तोंडावर पडतो.

ਦੁਹੀ ਸਰਾਈਂ ਜਰਦ ਰੂ ਬੇਮੁਖ ਪਛੁਤਾਵੈ ।੩।
दुही सराईं जरद रू बेमुख पछुतावै ।३।

धर्मत्यागी पिवळ्या चेहर्याचा, दोन्ही जगांत घाबरलेला आणि पश्चात्ताप करणारा आहे.

ਪਉੜੀ ੩
पउड़ी ३

ਰਤਨ ਮਣੀ ਗਲਿ ਬਾਂਦਰੈ ਕਿਹੁ ਕੀਮ ਨ ਜਾਣੈ ।
रतन मणी गलि बांदरै किहु कीम न जाणै ।

माकडाला आपल्या गळ्यात बांधलेल्या दागिन्यांची किंमत कळत नाही.

ਕੜਛੀ ਸਾਉ ਨ ਸੰਮ੍ਹਲੈ ਭੋਜਨ ਰਸੁ ਖਾਣੈ ।
कड़छी साउ न संम्हलै भोजन रसु खाणै ।

जेवणात असूनही लाडूला पदार्थांची चव कळत नाही.

ਡਡੂ ਚਿਕੜਿ ਵਾਸੁ ਹੈ ਕਵਲੈ ਨ ਸਿਞਾਣੈ ।
डडू चिकड़ि वासु है कवलै न सिञाणै ।

बेडूक नेहमी चिखलात राहतो पण तरीही कमळ ओळखत नाही.

ਨਾਭਿ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਦੈ ਫਿਰਦਾ ਹੈਰਾਣੈ ।
नाभि कथूरी मिरग दै फिरदा हैराणै ।

नाभीत कस्तुरी घेऊन हरिण गोंधळून पळते.

ਗੁਜਰੁ ਗੋਰਸੁ ਵੇਚਿ ਕੈ ਖਲਿ ਸੂੜੀ ਆਣੈ ।
गुजरु गोरसु वेचि कै खलि सूड़ी आणै ।

पशुपालक दूध विक्रीस ठेवतात परंतु घरी, तेलाची पोळी आणि भुसा घेऊन येतात.

ਬੇਮੁਖ ਮੂਲਹੁ ਘੁਥਿਆ ਦੁਖ ਸਹੈ ਜਮਾਣੈ ।੪।
बेमुख मूलहु घुथिआ दुख सहै जमाणै ।४।

धर्मत्यागी ही मुळातच मार्गभ्रष्ट झालेली व्यक्ती असते आणि तो यमाने दिलेले दु:ख भोगतो.

ਪਉੜੀ ੫
पउड़ी ५

ਸਾਵਣਿ ਵਣਿ ਹਰੀਆਵਲੇ ਸੁਕੈ ਜਾਵਾਹਾ ।
सावणि वणि हरीआवले सुकै जावाहा ।

सावन महिन्यात संपूर्ण जंगल हिरवेगार होते पण जावळे, एक काटेरी झाड कोरडीच राहते.

ਸਭ ਕੋ ਸਰਸਾ ਵਰਸਦੈ ਝੂਰੇ ਜੋਲਾਹਾ ।
सभ को सरसा वरसदै झूरे जोलाहा ।

पावसाळ्यात प्रत्येकाला आनंद वाटतो पण विणकर उदास दिसतो.

ਸਭਨਾ ਰਾਤਿ ਮਿਲਾਵੜਾ ਚਕਵੀ ਦੋਰਾਹਾ ।
सभना राति मिलावड़ा चकवी दोराहा ।

रात्री सगळ्या जोड्या भेटतात पण चकवीसाठी, ती वियोगाची वेळ असते.

ਸੰਖੁ ਸਮੁੰਦਹੁ ਸਖਣਾ ਰੋਵੈ ਦੇ ਧਾਹਾ ।
संखु समुंदहु सखणा रोवै दे धाहा ।

शंख समुद्रातही रिकामाच राहतो आणि फुंकल्यावर रडतो.

ਰਾਹਹੁ ਉਝੜਿ ਜੋ ਪਵੈ ਮੁਸੈ ਦੇ ਫਾਹਾ ।
राहहु उझड़ि जो पवै मुसै दे फाहा ।

भरकटलेला माणूस गळ्यात दोरी टाकून नक्कीच लुटला जाईल.

ਤਿਉ ਜਗ ਅੰਦਰਿ ਬੇਮੁਖਾਂ ਨਿਤ ਉਭੇ ਸਾਹਾ ।੫।
तिउ जग अंदरि बेमुखां नित उभे साहा ।५।

त्याचप्रमाणे धर्मत्यागी लोक या जगात रडत असतात.

ਪਉੜੀ ੬
पउड़ी ६

ਗਿਦੜ ਦਾਖ ਨ ਅਪੜੈ ਆਖੈ ਥੂਹ ਕਉੜੀ ।
गिदड़ दाख न अपड़ै आखै थूह कउड़ी ।

कोल्हा द्राक्षांपर्यंत पोहोचू शकत नाही आणि द्राक्षे आंबट असल्याचे तिरस्काराने म्हणतो.

ਨਚਣੁ ਨਚਿ ਨ ਜਾਣਈ ਆਖੈ ਭੁਇ ਸਉੜੀ ।
नचणु नचि न जाणई आखै भुइ सउड़ी ।

नर्तकाला नृत्य येत नाही पण ती जागा अरुंद असल्याचे सांगतात.

ਬੋਲੈ ਅਗੈ ਗਾਵੀਐ ਭੈਰਉ ਸੋ ਗਉੜੀ ।
बोलै अगै गावीऐ भैरउ सो गउड़ी ।

मूकबधिर व्यक्तीच्या आधी भैरव किंवा गौल सारखेच गाणे.

ਹੰਸਾਂ ਨਾਲਿ ਟਟੀਹਰੀ ਕਿਉ ਪਹੁਚੈ ਦਉੜੀ ।
हंसां नालि टटीहरी किउ पहुचै दउड़ी ।

प्लोव्हर हंस बरोबर कसे उडू शकते.

ਸਾਵਣਿ ਵਣ ਹਰੀਆਵਲੇ ਅਕੁ ਜੰਮੈ ਅਉੜੀ ।
सावणि वण हरीआवले अकु जंमै अउड़ी ।

पावसाळ्यात संपूर्ण जंगल हिरवेगार होते (सिट-व्हॅन) परंतु अक्क, वालुकामय प्रदेशातील वन्य वनस्पती (कॅलोट्रॉपिस प्रोसेरा) दुष्काळाच्या काळात वाढते.

ਬੇਮੁਖ ਸੁਖੁ ਨ ਦੇਖਈ ਜਿਉ ਛੁਟੜਿ ਛਉੜੀ ।੬।
बेमुख सुखु न देखई जिउ छुटड़ि छउड़ी ।६।

धर्मत्यागी स्त्री सारखे सुख मिळवू शकत नाही.

ਪਉੜੀ ੭
पउड़ी ७

ਭੇਡੈ ਪੂਛਲਿ ਲਗਿਆਂ ਕਿਉ ਪਾਰਿ ਲੰਘੀਐ ।
भेडै पूछलि लगिआं किउ पारि लंघीऐ ।

मेंढ्याची शेपटी पकडून पाण्यात कसे जाता येईल.

ਭੂਤੈ ਕੇਰੀ ਦੋਸਤੀ ਨਿਤ ਸਹਸਾ ਜੀਐ ।
भूतै केरी दोसती नित सहसा जीऐ ।

भूताशी मैत्री नेहमीच संशयास्पद जीवनाचा स्त्रोत असते.

ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੈ ਰੁਖੜਾ ਵੇਸਾਹੁ ਨ ਕੀਐ ।
नदी किनारै रुखड़ा वेसाहु न कीऐ ।

नदीच्या काठावरील झाडाला विश्वास असू शकत नाही (नदी नष्ट होणार नाही).

ਮਿਰਤਕ ਨਾਲਿ ਵੀਆਹੀਐ ਸੋਹਾਗੁ ਨ ਥੀਐ ।
मिरतक नालि वीआहीऐ सोहागु न थीऐ ।

मृत व्यक्तीशी विवाह केलेल्या स्त्रीला सुहागीन, म्हणजे जिचा नवरा जिवंत आहे, असे कसे म्हणता येईल.

ਵਿਸੁ ਹਲਾਹਲ ਬੀਜਿ ਕੈ ਕਿਉ ਅਮਿਉ ਲਹੀਐ ।
विसु हलाहल बीजि कै किउ अमिउ लहीऐ ।

विष पेरून अमृत कसे मिळेल.

ਬੇਮੁਖ ਸੇਤੀ ਪਿਰਹੜੀ ਜਮ ਡੰਡੁ ਸਹੀਐ ।੭।
बेमुख सेती पिरहड़ी जम डंडु सहीऐ ।७।

धर्मत्यागी माणसाशी असलेल्या मैत्रीमुळे यमाच्या काठीचा त्रास होतो.

ਪਉੜੀ ੮
पउड़ी ८

ਕੋਰੜੁ ਮੋਠੁ ਨ ਰਿਝਈ ਕਰਿ ਅਗਨੀ ਜੋਸੁ ।
कोरड़ु मोठु न रिझई करि अगनी जोसु ।

जेव्हा पतंग, भारतीय कडधान्य आगीवर शिजवले जाते तेव्हा काही धान्य कठिण नसतात.

ਸਹਸ ਫਲਹੁ ਇਕੁ ਵਿਗੜੈ ਤਰਵਰ ਕੀ ਦੋਸੁ ।
सहस फलहु इकु विगड़ै तरवर की दोसु ।

हा आगीचा दोष नाही. हजारापैकी एक फळ खराब झाले तर झाडाचा दोष नाही.

ਟਿਬੈ ਨੀਰੁ ਨ ਠਾਹਰੈ ਘਣਿ ਵਰਸਿ ਗਇਓਸੁ ।
टिबै नीरु न ठाहरै घणि वरसि गइओसु ।

डोंगरावर ते विसावणार नाही हा पाण्याचा दोष नाही.

ਵਿਣੁ ਸੰਜਮਿ ਰੋਗੀ ਮਰੈ ਚਿਤਿ ਵੈਦ ਨ ਰੋਸੁ ।
विणु संजमि रोगी मरै चिति वैद न रोसु ।

जर एखाद्या आजारी व्यक्तीने सांगितलेल्या पथ्ये न पाळल्याने त्याचा मृत्यू झाला तर तो डॉक्टरांचा दोष नाही.

ਅਵਿਆਵਰ ਨ ਵਿਆਪਈ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਓਸੁ ।
अविआवर न विआपई मसतकि लिखिओसु ।

जर वांझ स्त्रीला संतती नसेल तर ती तिची नशीब आहे आणि तिच्या पतीची चूक नाही.

ਬੇਮੁਖ ਪੜ੍ਹੈ ਨ ਇਲਮ ਜਿਉਂ ਅਵਗੁਣ ਸਭਿ ਓਸੁ ।੮।
बेमुख पढ़ै न इलम जिउं अवगुण सभि ओसु ।८।

त्याचप्रमाणे जर विकृत मनुष्याने गुरूची शिकवण स्वीकारली नाही, तर ती त्याचीच चूक आहे, गुरूची नाही.

ਪਉੜੀ ੯
पउड़ी ९

ਅੰਨ੍ਹੈ ਚੰਦੁ ਨ ਦਿਸਈ ਜਗਿ ਜੋਤਿ ਸਬਾਈ ।
अंन्है चंदु न दिसई जगि जोति सबाई ।

चंद्राचा प्रकाश सर्वत्र पसरला तरी अंधांना तो दिसत नाही.

ਬੋਲਾ ਰਾਗੁ ਨ ਸਮਝਈ ਕਿਹੁ ਘਟਿ ਨ ਜਾਈ ।
बोला रागु न समझई किहु घटि न जाई ।

जर बधिरांना ते समजू शकत नसेल तर संगीत त्याची राग गमावत नाही.

ਵਾਸੁ ਨ ਆਵੈ ਗੁਣਗੁਣੈ ਪਰਮਲੁ ਮਹਿਕਾਈ ।
वासु न आवै गुणगुणै परमलु महिकाई ।

भरपूर सुगंध असूनही, गंधाची शक्ती नसलेली व्यक्ती त्याचा आनंद घेऊ शकत नाही.

ਗੁੰਗੈ ਜੀਭ ਨ ਉਘੜੈ ਸਭਿ ਸਬਦਿ ਸੁਹਾਈ ।
गुंगै जीभ न उघड़ै सभि सबदि सुहाई ।

हा शब्द सर्वांमध्ये राहतो, परंतु मुका आपली जीभ हलवू शकत नाही (उच्चार करण्यासाठी).

ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਾਗਰੁ ਸੇਵਿ ਕੈ ਨਿਧਿ ਸਭਨਾਂ ਪਾਈ ।
सतिगुरु सागरु सेवि कै निधि सभनां पाई ।

खरा गुरु हा महासागर आहे आणि खऱ्या सेवकांना त्यातून खजिना मिळतो.

ਬੇਮੁਖ ਹਥਿ ਘਘੂਟਿਆਂ ਤਿਸੁ ਦੋਸੁ ਕਮਾਈ ।੯।
बेमुख हथि घघूटिआं तिसु दोसु कमाई ।९।

धर्मत्यागींना 'शेल' मिळतात कारण त्यांची शेती आणि श्रम सदोष आहेत.

ਪਉੜੀ ੧੦
पउड़ी १०

ਰਤਨ ਉਪੰਨੇ ਸਾਇਰਹੁਂ ਭੀ ਪਾਣੀ ਖਾਰਾ ।
रतन उपंने साइरहुं भी पाणी खारा ।

समुद्रातून दागिने बाहेर आले आहेत पण तरीही त्याचे पाणी खारे आहे.

ਸੁਝਹੁ ਸੁਝਨਿ ਤਿਨਿ ਲੋਅ ਅਉਲੰਗੁ ਵਿਚਿ ਕਾਰਾ ।
सुझहु सुझनि तिनि लोअ अउलंगु विचि कारा ।

चंद्राच्या प्रकाशात तिन्ही जग दिसले तरी चंद्रावरील कलंक कायम आहे.

ਧਰਤੀ ਉਪਜੈ ਅੰਨੁ ਧਨੁ ਵਿਚਿ ਕਲਰੁ ਭਾਰਾ ।
धरती उपजै अंनु धनु विचि कलरु भारा ।

पृथ्वी कॉर्न तयार करते परंतु तरीही अल्कधर्मी पृथ्वी देखील आहे.

ਈਸਰੁ ਤੁਸੈ ਹੋਰਨਾ ਘਰਿ ਖਪਰੁ ਛਾਰਾ ।
ईसरु तुसै होरना घरि खपरु छारा ।

शिव, आनंदी होऊन, इतरांना वरदान देतो, परंतु त्याच्या स्वतःच्या घरी फक्त राख आणि भिक्षेची वाटी आढळते.

ਜਿਉਂ ਹਣਵੰਤਿ ਕਛੋਟੜਾ ਕਿਆ ਕਰੈ ਵਿਚਾਰਾ ।
जिउं हणवंति कछोटड़ा किआ करै विचारा ।

शक्तिशाली हनुमान इतरांसाठी खूप काही करू शकतो परंतु त्याच्याकडे फक्त एक लंगोटी आहे.

ਬੇਮੁਖ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਆ ਕਉਣੁ ਮੇਟਣਹਾਰਾ ।੧੦।
बेमुख मसतकि लिखिआ कउणु मेटणहारा ।१०।

धर्मत्यागीच्या नियतीचे शब्द कोण घालवू शकतो.

ਪਉੜੀ ੧੧
पउड़ी ११

ਗਾਂਈ ਘਰਿ ਗੋਸਾਂਈਆਂ ਮਾਧਾਣੁ ਘੜਾਏ ।
गांई घरि गोसांईआं माधाणु घड़ाए ।

गुरुच्या घरी गाईंचे गोठे आहेत, मूर्ख माणसाला स्वतःच्या घरासाठी बनवलेल्या काठ्या मिळत राहतात.

ਘੋੜੇ ਸੁਣਿ ਸਉਦਾਗਰਾਂ ਚਾਬਕ ਮੁਲਿ ਆਏ ।
घोड़े सुणि सउदागरां चाबक मुलि आए ।

घोडे व्यापाऱ्यांकडे असतात आणि मूर्ख माणूस फटके विकत घेत फिरत असतो.

ਦੇਖਿ ਪਰਾਏ ਭਾਜਵਾੜ ਘਰਿ ਗਾਹੁ ਘਤਾਏ ।
देखि पराए भाजवाड़ घरि गाहु घताए ।

मूर्ख माणूस खळ्याभोवती इतरांची कापणी पाहूनच आपल्या घरी चेंगराचेंगरी करतो.

ਸੁਇਨਾ ਹਟਿ ਸਰਾਫ ਦੇ ਸੁਨਿਆਰ ਸਦਾਏ ।
सुइना हटि सराफ दे सुनिआर सदाए ।

सोने सोन्याच्या व्यापाऱ्याकडे असते पण दागिने तयार करण्यासाठी मुर्ख सोनाराला स्वतःच्या घरी बोलावतात.

ਅੰਦਰਿ ਢੋਈ ਨਾ ਲਹੈ ਬਾਹਰਿ ਬਾਫਾਏ ।
अंदरि ढोई ना लहै बाहरि बाफाए ।

त्याला घरी जागा नाही, पण बाहेर बढाई मारत फिरतो.

ਬੇਮੁਖ ਬਦਲ ਚਾਲ ਹੈ ਕੂੜੋ ਆਲਾਏ ।੧੧।
बेमुख बदल चाल है कूड़ो आलाए ।११।

धर्मत्यागी वेगवान मेघाप्रमाणे अस्थिर असतो आणि खोटे बोलत राहतो.

ਪਉੜੀ ੧੨
पउड़ी १२

ਮਖਣੁ ਲਇਆ ਵਿਰੋਲਿ ਕੈ ਛਾਹਿ ਛੁਟੜਿ ਹੋਈ ।
मखणु लइआ विरोलि कै छाहि छुटड़ि होई ।

लोणी मंथन करून काढून घेतल्यावर बटर मिल्क (लस्सी) सोडून दिले जाते.

ਪੀੜ ਲਈ ਰਸੁ ਗੰਨਿਅਹੁ ਛਿਲੁ ਛੁਹੈ ਨ ਕੋਈ ।
पीड़ लई रसु गंनिअहु छिलु छुहै न कोई ।

उसाचा रस काढला की त्या बगॅसला कुणी हात लावत नाही.

ਰੰਗੁ ਮਜੀਠਹੁ ਨਿਕਲੈ ਅਢੁ ਲਹੈ ਨ ਸੋਈ ।
रंगु मजीठहु निकलै अढु लहै न सोई ।

जेव्हा रुबिया मुंजिस्ताचा वेगवान रंग काढून घेतला जातो तेव्हा कोणी त्याची एका पैशाचीही पर्वा करत नाही.

ਵਾਸੁ ਲਈ ਫੁਲਵਾੜੀਅਹੁ ਫਿਰਿ ਮਿਲੈ ਨ ਢੋਈ ।
वासु लई फुलवाड़ीअहु फिरि मिलै न ढोई ।

फुलांचा सुगंध ओसरल्यावर त्यांना निवारा मिळत नाही.

ਕਾਇਆ ਹੰਸੁ ਵਿਛੁੰਨਿਆ ਤਿਸੁ ਕੋ ਨ ਸਥੋਈ ।
काइआ हंसु विछुंनिआ तिसु को न सथोई ।

जेव्हा आत्मा शरीरापासून वेगळा होतो तेव्हा शरीराचा कोणीही साथीदार राहत नाही.

ਬੇਮੁਖ ਸੁਕੇ ਰੁਖ ਜਿਉਂ ਵੇਖੈ ਸਭ ਲੋਈ ।੧੨।
बेमुख सुके रुख जिउं वेखै सभ लोई ।१२।

हे सर्वांसाठी स्पष्ट आहे की धर्मत्यागी कोरड्या लाकडाप्रमाणे आहे (ज्याला फक्त आगीत ढकलले जाऊ शकते).

ਪਉੜੀ ੧੩
पउड़ी १३

ਜਿਉ ਕਰਿ ਖੂਹਹੁ ਨਿਕਲੈ ਗਲਿ ਬਧੇ ਪਾਣੀ ।
जिउ करि खूहहु निकलै गलि बधे पाणी ।

घागरी (दोरीने) बांधल्यावरच विहिरीतून पाणी काढले जाते.

ਜਿਉ ਮਣਿ ਕਾਲੇ ਸਪ ਸਿਰਿ ਹਸਿ ਦੇਇ ਨ ਜਾਣੀ ।
जिउ मणि काले सप सिरि हसि देइ न जाणी ।

नाग डोक्यातील दागिना आनंदाने देत नाही (मारल्यानंतरच देतो).

ਜਾਣ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਤਨਿ ਮਰਿ ਮੁਕੈ ਆਣੀ ।
जाण कथूरी मिरग तनि मरि मुकै आणी ।

हरीणही मेल्यानंतरच कस्तुरी देते.

ਤੇਲ ਤਿਲਹੁ ਕਿਉ ਨਿਕਲੈ ਵਿਣੁ ਪੀੜੇ ਘਾਣੀ ।
तेल तिलहु किउ निकलै विणु पीड़े घाणी ।

घाणीच्या वेदनाशिवाय तिळापासून तेल काढता येते.

ਜਿਉ ਮੁਹੁ ਭੰਨੇ ਗਰੀ ਦੇ ਨਲੀਏਰੁ ਨਿਸਾਣੀ ।
जिउ मुहु भंने गरी दे नलीएरु निसाणी ।

नारळाची कणीस तोंड फोडल्यावरच मिळते.

ਬੇਮੁਖ ਲੋਹਾ ਸਾਧੀਐ ਵਗਦੀ ਵਾਦਾਣੀ ।੧੩।
बेमुख लोहा साधीऐ वगदी वादाणी ।१३।

धर्मत्यागी हे एक लोखंड आहे ज्याला फक्त हातोड्याच्या फटक्याने इच्छित आकार दिला जाऊ शकतो.

ਪਉੜੀ ੧੪
पउड़ी १४

ਮਹੁਰਾ ਮਿਠਾ ਆਖੀਐ ਰੁਠੀ ਨੋ ਤੁਠੀ ।
महुरा मिठा आखीऐ रुठी नो तुठी ।

मूर्खाला विष गोड आणि रागावलेल्याला आनंदी म्हणायचे.

ਬੁਝਿਆ ਵਡਾ ਵਖਾਣੀਐ ਸਵਾਰੀ ਕੁਠੀ ।
बुझिआ वडा वखाणीऐ सवारी कुठी ।

विझलेल्या दिव्याला तो म्हणतो मोठा झालेला बकरा आणि त्याला मारलेली बकरी एक घातली आहे.

ਜਲਿਆ ਠੰਢਾ ਗਈ ਨੋ ਆਈ ਤੇ ਉਠੀ ।
जलिआ ठंढा गई नो आई ते उठी ।

जाळण्यासाठी तो थंड झालेल्याला म्हणेल: त्याच्यासाठी 'गेले' म्हणजे 'ये' आणि 'ये' म्हणजे पळून गेलेला, म्हणजे डोळ्यात काही गेलं तर डोळा उगवतो आणि विधवा बसली तर. कुणाच्या घरी त्याच्याशी लग्न करून तिला इलो आहे असं म्हणतात

ਅਹਮਕੁ ਭੋਲਾ ਆਖੀਐ ਸਭ ਗਲਿ ਅਪੁਠੀ ।
अहमकु भोला आखीऐ सभ गलि अपुठी ।

मूर्खपणासाठी तो साधे बोलेल आणि त्याचे सर्व बोलणे सामान्यांच्या विरुद्ध असेल.

ਉਜੜੁ ਤ੍ਰਟੀ ਬੇਮੁਖਾਂ ਤਿਸੁ ਆਖਨਿ ਵੁਠੀ ।
उजड़ु त्रटी बेमुखां तिसु आखनि वुठी ।

उध्वस्त करणाऱ्या व्यक्तीला, मूर्ख म्हणेल की तो स्वतःच्या गोड इच्छेनुसार सर्वकाही सोडत आहे.

ਚੋਰੈ ਸੰਦੀ ਮਾਉਂ ਜਿਉਂ ਲੁਕਿ ਰੋਵੈ ਮੁਠੀ ।੧੪।
चोरै संदी माउं जिउं लुकि रोवै मुठी ।१४।

अशी माणसे चोराच्या आईसारखी असतात जी कोपऱ्यात लपून रडते (त्याचा पत्ता लागला नाही तर तिच्या मुलाला पकडण्याची शक्यता वाढते).

ਪਉੜੀ ੧੫
पउड़ी १५

ਵੜੀਐ ਕਜਲ ਕੋਠੜੀ ਮੁਹੁ ਕਾਲਖ ਭਰੀਐ ।
वड़ीऐ कजल कोठड़ी मुहु कालख भरीऐ ।

काजळीने भरलेल्या खोलीत कोणी प्रवेश केला तर त्याचा चेहरा काळवंडला जाण्याची खात्री आहे.

ਕਲਰਿ ਖੇਤੀ ਬੀਜੀਐ ਕਿਹੁ ਕਾਜੁ ਨ ਸਰੀਐ ।
कलरि खेती बीजीऐ किहु काजु न सरीऐ ।

जर क्षारीय शेतात बी पेरले तर ते निरुपयोगी होईल.

ਟੁਟੀ ਪੀਂਘੈ ਪੀਂਘੀਐ ਪੈ ਟੋਏ ਮਰੀਐ ।
टुटी पींघै पींघीऐ पै टोए मरीऐ ।

तुटलेल्या झुल्यात कोणी झुलले तर तो पडून स्वतःचा जीव घेतो.

ਕੰਨਾਂ ਫੜਿ ਮਨਤਾਰੂਆਂ ਕਿਉ ਦੁਤਰੁ ਤਰੀਐ ।
कंनां फड़ि मनतारूआं किउ दुतरु तरीऐ ।

पोहायला न जाणणारा माणूस दुसऱ्या तितक्याच अज्ञानाच्या खांद्यावर झोके घेत असेल तर तो खोल नदी कशी पार करेल?

ਅਗਿ ਲਾਇ ਮੰਦਰਿ ਸਵੈ ਤਿਸੁ ਨਾਲਿ ਨ ਫਰੀਐ ।
अगि लाइ मंदरि सवै तिसु नालि न फरीऐ ।

जो स्वतःच्या घराला आग लावतो आणि झोपतो त्याच्याबरोबर जाऊ नका.

ਤਿਉਂ ਠਗ ਸੰਗਤਿ ਬੇਮੁਖਾਂ ਜੀਅ ਜੋਖਹੁ ਡਰੀਐ ।੧੫।
तिउं ठग संगति बेमुखां जीअ जोखहु डरीऐ ।१५।

फसव्या आणि धर्मत्यागी लोकांचा असा समाज आहे ज्यात मनुष्याला आपल्या जीवाची भीती असते.

ਪਉੜੀ ੧੬
पउड़ी १६

ਬਾਮ੍ਹਣ ਗਾਂਈ ਵੰਸ ਘਾਤ ਅਪਰਾਧ ਕਰਾਰੇ ।
बाम्हण गांई वंस घात अपराध करारे ।

(असे म्हणतात की) ब्राह्मण, गाय व स्वत:च्या कुळातील पुरुष यांची हत्या हे महापाप आहे.

ਮਦੁ ਪੀ ਜੂਏ ਖੇਲਦੇ ਜੋਹਨਿ ਪਰ ਨਾਰੇ ।
मदु पी जूए खेलदे जोहनि पर नारे ।

दारुडे जुगार खेळतात आणि इतरांच्या बायकांकडे बघतात.

ਮੁਹਨਿ ਪਰਾਈ ਲਖਿਮੀ ਠਗ ਚੋਰ ਚਗਾਰੇ ।
मुहनि पराई लखिमी ठग चोर चगारे ।

चोर आणि लुटारू इतरांची संपत्ती लुटतात.

ਵਿਸਾਸ ਧ੍ਰੋਹੀ ਅਕਿਰਤਘਣ ਪਾਪੀ ਹਤਿਆਰੇ ।
विसास ध्रोही अकिरतघण पापी हतिआरे ।

हे सर्व विश्वासघातकी, कृतघ्न, पापी आणि मारेकरी आहेत.

ਲਖ ਕਰੋੜੀ ਜੋੜੀਅਨਿ ਅਣਗਣਤ ਅਪਾਰੇ ।
लख करोड़ी जोड़ीअनि अणगणत अपारे ।

अशा व्यक्ती अनंत संख्येने जमल्यास;

ਇਕਤੁ ਲੂਇ ਨ ਪੁਜਨੀ ਬੇਮੁਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ।੧੬।
इकतु लूइ न पुजनी बेमुख गुरदुआरे ।१६।

ते सर्व धर्मत्यागी माणसाच्या केसाच्या एक केसाएवढेही नसतात.

ਪਉੜੀ ੧੭
पउड़ी १७

ਗੰਗ ਜਮੁਨ ਗੋਦਾਵਰੀ ਕੁਲਖੇਤ ਸਿਧਾਰੇ ।
गंग जमुन गोदावरी कुलखेत सिधारे ।

गंगा, यमुना, गोदावरी आणि कुरुक्षेत्रावर गेले तर.

ਮਥੁਰਾ ਮਾਇਆ ਅਯੁਧਿਆ ਕਾਸੀ ਕੇਦਾਰੇ ।
मथुरा माइआ अयुधिआ कासी केदारे ।

मथुरे, मायापुरी, अयोध्या, काशी, केदारनाथलाही भेट दिली जाते.

ਗਇਆ ਪਿਰਾਗ ਸਰਸੁਤੀ ਗੋਮਤੀ ਦੁਆਰੇ ।
गइआ पिराग सरसुती गोमती दुआरे ।

गोमती, सरस्वती, प्रयागचे द्वार. गया खूप जवळ आला आहे.

ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੁ ਹੋਮ ਜਗਿ ਸਭ ਦੇਵ ਜੁਹਾਰੇ ।
जपु तपु संजमु होम जगि सभ देव जुहारे ।

सर्व प्रकारची तपस्या, तपश्चर्या, अखंड, यज्ञ, होम हे सर्व आचरणात आणले जातात आणि सर्व देवतांची स्तुती केली जाते.

ਅਖੀ ਪਰਣੈ ਜੇ ਭਵੈ ਤਿਹੁ ਲੋਅ ਮਝਾਰੇ ।
अखी परणै जे भवै तिहु लोअ मझारे ।

तिन्ही जगाला भेट दिली तर पृथ्वीवर टाकणारे डोळे.

ਮੂਲਿ ਨ ਉਤਰੈ ਹਤਿਆ ਬੇਮੁਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ।੧੭।
मूलि न उतरै हतिआ बेमुख गुरदुआरे ।१७।

तरीही धर्मत्यागाचे पाप कधीच मावळत नाही.

ਪਉੜੀ ੧੮
पउड़ी १८

ਕੋਟੀਂ ਸਾਦੀਂ ਕੇਤੜੇ ਜੰਗਲ ਭੂਪਾਲਾ ।
कोटीं सादीं केतड़े जंगल भूपाला ।

अनेकजण असंख्य अभिरुचीत तल्लीन आहेत आणि अनेक जण जंगलांचे राजे आहेत.

ਥਲੀਂ ਵਰੋਲੇ ਕੇਤੜੇ ਪਰਬਤ ਬੇਤਾਲਾ ।
थलीं वरोले केतड़े परबत बेताला ।

अनेक ठिकाणे, वावटळी, पर्वत आणि भुते.

ਨਦੀਆਂ ਨਾਲੇ ਕੇਤੜੇ ਸਰਵਰ ਅਸਰਾਲਾ ।
नदीआं नाले केतड़े सरवर असराला ।

अनेक नद्या, नाले आणि खोल टाकी आहेत.

ਅੰਬਰਿ ਤਾਰੇ ਕੇਤੜੇ ਬਿਸੀਅਰੁ ਪਾਤਾਲਾ ।
अंबरि तारे केतड़े बिसीअरु पाताला ।

आकाशात अनेक तारे आहेत आणि पार्श्वभूमीत असंख्य नाग आहेत.

ਭੰਭਲਭੂਸੇ ਭੁਲਿਆਂ ਭਵਜਲ ਭਰਨਾਲਾ ।
भंभलभूसे भुलिआं भवजल भरनाला ।

अनेकजण जगाच्या चक्रव्यूहात गोंधळून भटकत आहेत.

ਇਕਸੁ ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਹਰੇ ਸਭਿ ਆਲ ਜੰਜਾਲਾ ।੧੮।
इकसु सतिगुर बाहरे सभि आल जंजाला ।१८।

एका खऱ्या गुरूशिवाय इतर सर्व गोंधळ आहेत.

ਪਉੜੀ ੧੯
पउड़ी १९

(बाबू = गोष्ट, वडील. धड = ढोल. धुखा = चिंता, चिंता, चिंता. बर्णे म्हणतात बेमुखा - बेमुखा.)

ਬਹੁਤੀਂ ਘਰੀਂ ਪਰਾਹੁਣਾ ਜਿਉ ਰਹੰਦਾ ਭੁਖਾ ।
बहुतीं घरीं पराहुणा जिउ रहंदा भुखा ।

अनेक घरातील पाहुणे उपाशी राहतात.

ਸਾਂਝਾ ਬਬੁ ਨ ਰੋਈਐ ਚਿਤਿ ਚਿੰਤ ਨ ਚੁਖਾ ।
सांझा बबु न रोईऐ चिति चिंत न चुखा ।

अनेकांचे सामान्य वडील गेल्यावर रडणे आणि मानसिक चिंता कमी आहे.

ਬਹਲੀ ਡੂਮੀ ਢਢਿ ਜਿਉ ਓਹੁ ਕਿਸੈ ਨ ਧੁਖਾ ।
बहली डूमी ढढि जिउ ओहु किसै न धुखा ।

जेव्हा अनेक ढोलकी वाजवणारे ढोल वाजवतात, तेव्हा त्या बेताल आवाजाने कोणीही खूश होत नाही.

ਵਣਿ ਵਣਿ ਕਾਉਂ ਨ ਸੋਹਈ ਕਿਉਂ ਮਾਣੈ ਸੁਖਾ ।
वणि वणि काउं न सोहई किउं माणै सुखा ।

जंगलातून जंगलात फिरणारा कावळा आनंदी आणि सन्माननीय कसा असेल?

ਜਿਉ ਬਹੁ ਮਿਤੀ ਵੇਸੁਆ ਤਨਿ ਵੇਦਨਿ ਦੁਖਾ ।
जिउ बहु मिती वेसुआ तनि वेदनि दुखा ।

वेश्येचे शरीर जसे अनेक प्रियकरांना भोगावे लागते,

ਵਿਣੁ ਗੁਰ ਪੂਜਨਿ ਹੋਰਨਾ ਬਰਨੇ ਬੇਮੁਖਾ ।੧੯।
विणु गुर पूजनि होरना बरने बेमुखा ।१९।

जे गुरू सोडून इतरांची पूजा करतात ते त्यांच्या धर्मत्यागात दुःखी असतात.

ਪਉੜੀ ੨੦
पउड़ी २०

ਵਾਇ ਸੁਣਾਏ ਛਾਣਨੀ ਤਿਸੁ ਉਠ ਉਠਾਲੇ ।
वाइ सुणाए छाणनी तिसु उठ उठाले ।

सीवच्या आवाजाने उंट उठणे व्यर्थ आहे.

ਤਾੜੀ ਮਾਰਿ ਡਰਾਇੰਦਾ ਮੈਂਗਲ ਮਤਵਾਲੇ ।
ताड़ी मारि डराइंदा मैंगल मतवाले ।

टाळ्या वाजवून हत्तीला घाबरवणे हे व्यर्थ आहे

ਬਾਸਕਿ ਨਾਗੈ ਸਾਮ੍ਹਣਾ ਜਿਉਂ ਦੀਵਾ ਬਾਲੇ ।
बासकि नागै साम्हणा जिउं दीवा बाले ।

वासुकी कोब्रासमोर दिवा जळत आहे (तो पळून जाईल या आशेने).

ਸੀਹੁੰ ਸਰਜੈ ਸਹਾ ਜਿਉਂ ਅਖੀਂ ਵੇਖਾਲੇ ।
सीहुं सरजै सहा जिउं अखीं वेखाले ।

जर ससा डोळ्यात डोकावून सिंहाला घाबरवू इच्छित असेल (ती मृत्यूची इच्छा आहे).

ਸਾਇਰ ਲਹਰਿ ਨ ਪੁਜਨੀ ਪਾਣੀ ਪਰਨਾਲੇ ।
साइर लहरि न पुजनी पाणी परनाले ।

लहान जलवाहिनी पाईप्स समुद्राच्या समान असू शकत नाहीत.

ਅਣਹੋਂਦਾ ਆਪੁ ਗਣਾਇਂਦੇ ਬੇਮੁਖ ਬੇਤਾਲੇ ।੨੦।
अणहोंदा आपु गणाइंदे बेमुख बेताले ।२०।

भूतांप्रमाणे धर्मत्यागी काहीही नसून आपला अहंकार व्यक्त करत जातो.

ਪਉੜੀ ੨੧
पउड़ी २१

ਨਾਰਿ ਭਤਾਰਹੁ ਬਾਹਰੀ ਸੁਖਿ ਸੇਜ ਨ ਚੜੀਐ ।
नारि भतारहु बाहरी सुखि सेज न चड़ीऐ ।

पतीशिवाय स्त्री अंथरुणाचा आनंद घेऊ शकत नाही.

ਪੁਤੁ ਨ ਮੰਨੈ ਮਾਪਿਆਂ ਕਮਜਾਤੀਂ ਵੜੀਐ ।
पुतु न मंनै मापिआं कमजातीं वड़ीऐ ।

जर मुलाने आईवडिलांची आज्ञा मोडली तर त्याला हरामी समजले जाते.

ਵਣਜਾਰਾ ਸਾਹਹੁੰ ਫਿਰੈ ਵੇਸਾਹੁ ਨ ਜੜੀਐ ।
वणजारा साहहुं फिरै वेसाहु न जड़ीऐ ।

जर व्यापारी आपल्या बँकरला दिलेला शब्द पाळला नाही तर तो त्याचा विश्वास गमावतो.

ਸਾਹਿਬੁ ਸਉਹੈਂ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰੁ ਨ ਫੜੀਐ ।
साहिबु सउहैं आपणे हथिआरु न फड़ीऐ ।

तुमच्या धन्याविरुद्ध शस्त्र घेऊ नका.

ਕੂੜੁ ਨ ਪਹੁੰਚੈ ਸਚ ਨੋ ਸਉ ਘਾੜਤ ਘੜੀਐ ।
कूड़ु न पहुंचै सच नो सउ घाड़त घड़ीऐ ।

खोटे कधीच सत्यापर्यंत पोहोचू शकत नाही, शंभर सबबी सांगितली तरी.

ਮੁੰਦ੍ਰਾਂ ਕੰਨਿ ਜਿਨਾੜੀਆਂ ਤਿਨ ਨਾਲਿ ਨ ਅੜੀਐ ।੨੧।੩੪। ਚਉਤੀਹ ।
मुंद्रां कंनि जिनाड़ीआं तिन नालि न अड़ीऐ ।२१।३४। चउतीह ।

कानातले घालणाऱ्या लोकांसमोर हट्टीपणाने वागू नये (कारण ते सर्वात कठोर असतात).