વારાં ભાઇ ગુર્દાસજી

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

એક ઓંકાર, આદિમ ઉર્જા, દૈવી ઉપદેશકની કૃપાથી સાક્ષાત્કાર થયો

ਪਉੜੀ ੧

ਸਤਿਗੁਰ ਪੁਰਖੁ ਅਗੰਮੁ ਹੈ ਨਿਰਵੈਰੁ ਨਿਰਾਲਾ ।

સાચા ગુરુ અપ્રાપ્ય, દ્વેષ વગરના અને અસાધારણ છે.

ਜਾਣਹੁ ਧਰਤੀ ਧਰਮ ਕੀ ਸਚੀ ਧਰਮਸਾਲਾ ।

ધરતીને ધર્મનું સાચું નિવાસસ્થાન ગણો.

ਜੇਹਾ ਬੀਜੈ ਸੋ ਲੁਣੈ ਫਲੁ ਕਰਮ ਸਮ੍ਹਾਲਾ ।

અહીં કર્મો ફળની સંભાળ રાખે છે એટલે કે વ્યક્તિ જે વાવે છે તે લણે છે.

ਜਿਉ ਕਰਿ ਨਿਰਮਲੁ ਆਰਸੀ ਜਗੁ ਵੇਖਣਿ ਵਾਲਾ ।

તે (ભગવાન) એવો અરીસો છે જેમાં વિશ્વ તેનો ચહેરો પ્રતિબિંબિત જોઈ શકે છે.

ਜੇਹਾ ਮੁਹੁ ਕਰਿ ਭਾਲੀਐ ਤੇਹੋ ਵੇਖਾਲਾ ।

વ્યક્તિ એ જ ચહેરો જોશે જે તે અરીસા સમક્ષ લઈ જશે.

ਸੇਵਕੁ ਦਰਗਹ ਸੁਰਖਰੂ ਵੇਮੁਖੁ ਮੁਹੁ ਕਾਲਾ ।੧।

ભગવાનના સેવકો લાલ ચહેરા અને વિજયી રહે છે જ્યારે ધર્મત્યાગીઓ તેમના ચહેરા કાળા રાખે છે.

ਪਉੜੀ ੨

ਜੋ ਗੁਰ ਗੋਪੈ ਆਪਣਾ ਕਿਉ ਸਿਝੈ ਚੇਲਾ ।

જો શિષ્ય તેના ગુરુ વિશે જાણતો નથી, તો તે કેવી રીતે મુક્ત થઈ શકે.

ਸੰਗਲੁ ਘਤਿ ਚਲਾਈਐ ਜਮ ਪੰਥਿ ਇਕੇਲਾ ।

સાંકળોથી બંધાયેલ, તે યમ, મૃત્યુના માર્ગ પર એકલા ચાલવા માટે મજબૂર છે.

ਲਹੈ ਸਜਾਈਂ ਨਰਕ ਵਿਚਿ ਉਹੁ ਖਰਾ ਦੁਹੇਲਾ ।

મૂંઝવણમાં તે ઊભો રહે છે અને નરક ભોગવે છે.

ਲਖ ਚਉਰਾਸੀਹ ਭਉਦਿਆਂ ਫਿਰਿ ਹੋਇ ਨ ਮੇਲਾ ।

તે ચોર્યાસી લાખ પ્રજાતિઓમાં સ્થળાંતર કરે છે છતાં તે પ્રભુને મળતો નથી.

ਜਨਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਹਾਰਿਆ ਜਿਉ ਜੂਏ ਖੇਲਾ ।

જુગાર રમવાની જેમ આ રમતમાં પણ તે જીવનનો અમૂલ્ય દાવ ગુમાવે છે.

ਹਥ ਮਰੋੜੈ ਸਿਰੁ ਧੁਨੈ ਉਹੁ ਲਹੈ ਨ ਵੇਲਾ ।੨।

જીવનના અંતે (જીવનના) અંતમાં તેને ધ્રુજારી અને વિલાપ થાય છે પણ ગયેલો સમય પાછો આવતો નથી.

ਪਉੜੀ ੩

ਆਪਿ ਨ ਵੰਞੈ ਸਾਹੁਰੇ ਸਿਖ ਲੋਕ ਸੁਣਾਵੈ ।

ગુરુ પ્રેરક એ છોકરી જેવો જ છે જે પોતે સાસરે નથી જતી અને બીજાને ઉપદેશ આપે છે.

ਕੰਤ ਨ ਪੁਛੈ ਵਾਤੜੀ ਸੁਹਾਗੁ ਗਣਾਵੈ ।

તેનો પતિ ક્યારેય તેની કાળજી લેતો નથી અને તેણી તેના સુખી દાંપત્ય જીવનના ગીતો ગાય છે.

ਚੂਹਾ ਖਡ ਨ ਮਾਵਈ ਲਕਿ ਛਜੁ ਵਲਾਵੈ ।

તે એવું છે કે ઉંદર પોતે છિદ્રમાં પ્રવેશી શકતો નથી પરંતુ તેની કમર સાથે વિનોવિંગ ટ્રે બાંધીને ફરે છે.

ਮੰਤੁ ਨ ਹੋਇ ਅਠੂਹਿਆਂ ਹਥੁ ਸਪੀਂ ਪਾਵੈ ।

આ એવી વ્યક્તિ છે કે જે શતપદીનો મંત્ર પણ જાણતો નથી તે સાપ પર હાથ મૂકે છે.

ਸਰੁ ਸੰਨ੍ਹੈ ਆਗਾਸ ਨੋ ਫਿਰਿ ਮਥੈ ਆਵੈ ।

જે વ્યક્તિ આકાશ તરફ મુખ કરીને તીર છોડે છે તે તીર તેના પોતાના ચહેરા પર મેળવે છે.

ਦੁਹੀ ਸਰਾਈਂ ਜਰਦ ਰੂ ਬੇਮੁਖ ਪਛੁਤਾਵੈ ।੩।

ધર્મત્યાગી પીળા ચહેરાવાળો હોય છે, બંને જગતમાં ડરી જાય છે અને પસ્તાવો કરે છે.

ਪਉੜੀ ੩

ਰਤਨ ਮਣੀ ਗਲਿ ਬਾਂਦਰੈ ਕਿਹੁ ਕੀਮ ਨ ਜਾਣੈ ।

વાંદરો તેના ગળામાં બાંધેલા દાગીનાની કિંમત જાણતો નથી.

ਕੜਛੀ ਸਾਉ ਨ ਸੰਮ੍ਹਲੈ ਭੋਜਨ ਰਸੁ ਖਾਣੈ ।

ખોરાકમાં હોવા છતાં, લાડુને વાનગીઓનો સ્વાદ ખબર નથી.

ਡਡੂ ਚਿਕੜਿ ਵਾਸੁ ਹੈ ਕਵਲੈ ਨ ਸਿਞਾਣੈ ।

દેડકા હંમેશા કાદવમાં રહે છે પણ કમળને જાણતો નથી.

ਨਾਭਿ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਦੈ ਫਿਰਦਾ ਹੈਰਾਣੈ ।

તેની નાભિમાં કસ્તુરી રાખીને હરણ મૂંઝવણમાં ફરે છે.

ਗੁਜਰੁ ਗੋਰਸੁ ਵੇਚਿ ਕੈ ਖਲਿ ਸੂੜੀ ਆਣੈ ।

પશુપાલક દૂધ વેચાણ પર મૂકે છે પરંતુ ઘરે, તેલની કેક અને ભૂસી લાવે છે.

ਬੇਮੁਖ ਮੂਲਹੁ ਘੁਥਿਆ ਦੁਖ ਸਹੈ ਜਮਾਣੈ ।੪।

ધર્મત્યાગી એ મૂળભૂત રીતે ભટકી ગયેલો વ્યક્તિ છે અને તે યમ દ્વારા આપવામાં આવેલ કષ્ટોમાંથી પસાર થાય છે.

ਪਉੜੀ ੫

ਸਾਵਣਿ ਵਣਿ ਹਰੀਆਵਲੇ ਸੁਕੈ ਜਾਵਾਹਾ ।

સાવન મહિનામાં આખું જંગલ લીલુંછમ થઈ જાય છે પણ બરછટ, કાંટાદાર છોડ સુકાઈ જાય છે.

ਸਭ ਕੋ ਸਰਸਾ ਵਰਸਦੈ ਝੂਰੇ ਜੋਲਾਹਾ ।

વરસાદ દરમિયાન દરેક વ્યક્તિ આનંદ અનુભવે છે પરંતુ વણકર અંધકારમય દેખાય છે.

ਸਭਨਾ ਰਾਤਿ ਮਿਲਾਵੜਾ ਚਕਵੀ ਦੋਰਾਹਾ ।

રાત્રે બધી જોડી મળે છે પરંતુ ચકવી માટે, તે છૂટાછેડાનો સમય છે.

ਸੰਖੁ ਸਮੁੰਦਹੁ ਸਖਣਾ ਰੋਵੈ ਦੇ ਧਾਹਾ ।

શંખ સમુદ્રમાં પણ ખાલી રહે છે અને જ્યારે ફૂંકાય છે ત્યારે રડે છે.

ਰਾਹਹੁ ਉਝੜਿ ਜੋ ਪਵੈ ਮੁਸੈ ਦੇ ਫਾਹਾ ।

ભટકી ગયેલો માણસ તેના ગળામાં દોરડું બાંધીને ચોક્કસપણે લૂંટાઈ જશે.

ਤਿਉ ਜਗ ਅੰਦਰਿ ਬੇਮੁਖਾਂ ਨਿਤ ਉਭੇ ਸਾਹਾ ।੫।

તેવી જ રીતે, ધર્મત્યાગીઓ આ દુનિયામાં રડતા રહે છે.

ਪਉੜੀ ੬

ਗਿਦੜ ਦਾਖ ਨ ਅਪੜੈ ਆਖੈ ਥੂਹ ਕਉੜੀ ।

શિયાળ દ્રાક્ષ સુધી પહોંચી શકતો નથી અને તિરસ્કારપૂર્વક કહે છે કે દ્રાક્ષ ખાટી છે.

ਨਚਣੁ ਨਚਿ ਨ ਜਾਣਈ ਆਖੈ ਭੁਇ ਸਉੜੀ ।

નૃત્યાંગના કોઈ નૃત્ય જાણતી નથી પણ કહે છે કે જગ્યા સાંકડી છે.

ਬੋਲੈ ਅਗੈ ਗਾਵੀਐ ਭੈਰਉ ਸੋ ਗਉੜੀ ।

એક બધિર વ્યક્તિ પહેલા ભૈરવ અથવા ગૌલમાં ગાતી હોય છે.

ਹੰਸਾਂ ਨਾਲਿ ਟਟੀਹਰੀ ਕਿਉ ਪਹੁਚੈ ਦਉੜੀ ।

કેવી રીતે પ્લોવર હંસની બરાબર ઉડી શકે છે.

ਸਾਵਣਿ ਵਣ ਹਰੀਆਵਲੇ ਅਕੁ ਜੰਮੈ ਅਉੜੀ ।

આખું જંગલ વરસાદની મોસમમાં લીલુંછમ થઈ જાય છે (સિટ-વાન) પરંતુ રેતાળ પ્રદેશનો જંગલી છોડ (કેલોટ્રોપિસ પ્રોસેરા) દુષ્કાળના સમયગાળામાં ઉગે છે.

ਬੇਮੁਖ ਸੁਖੁ ਨ ਦੇਖਈ ਜਿਉ ਛੁਟੜਿ ਛਉੜੀ ।੬।

ધર્મત્યાગીને ત્યજી દેવાયેલી સ્ત્રી જેવું સુખ ન હોઈ શકે.

ਪਉੜੀ ੭

ਭੇਡੈ ਪੂਛਲਿ ਲਗਿਆਂ ਕਿਉ ਪਾਰਿ ਲੰਘੀਐ ।

ઘેટાંની પૂંછડી પકડીને કેવી રીતે પાણી પાર કરી શકાય.

ਭੂਤੈ ਕੇਰੀ ਦੋਸਤੀ ਨਿਤ ਸਹਸਾ ਜੀਐ ।

ભૂત સાથે મિત્રતા હંમેશા શંકાસ્પદ જીવનનો સ્ત્રોત છે.

ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੈ ਰੁਖੜਾ ਵੇਸਾਹੁ ਨ ਕੀਐ ।

નદી કિનારે આવેલા વૃક્ષને વિશ્વાસ ન હોઈ શકે (નદી તેનો નાશ નહીં કરે).

ਮਿਰਤਕ ਨਾਲਿ ਵੀਆਹੀਐ ਸੋਹਾਗੁ ਨ ਥੀਐ ।

મૃત વ્યક્તિ સાથે લગ્ન કરનાર સ્ત્રીને કેવી રીતે સુહાગીન કહી શકાય, એટલે કે જેનો પતિ જીવિત હોય.

ਵਿਸੁ ਹਲਾਹਲ ਬੀਜਿ ਕੈ ਕਿਉ ਅਮਿਉ ਲਹੀਐ ।

ઝેર વાવીને અમૃત કેવી રીતે મેળવી શકાય.

ਬੇਮੁਖ ਸੇਤੀ ਪਿਰਹੜੀ ਜਮ ਡੰਡੁ ਸਹੀਐ ।੭।

ધર્મત્યાગી સાથેની મિત્રતા યમની લાકડીના દુઃખો લાવે છે.

ਪਉੜੀ ੮

ਕੋਰੜੁ ਮੋਠੁ ਨ ਰਿਝਈ ਕਰਿ ਅਗਨੀ ਜੋਸੁ ।

જ્યારે શલભ, ભારતીય કઠોળને આગ પર રાંધવામાં આવે છે ત્યારે કેટલાક અનાજ કઠણ હોવાથી તે રાંધ્યા વિના રહે છે.

ਸਹਸ ਫਲਹੁ ਇਕੁ ਵਿਗੜੈ ਤਰਵਰ ਕੀ ਦੋਸੁ ।

આ આગનો દોષ નથી. હજારમાંથી એક ફળ બગડે તો એમાં વૃક્ષનો વાંક નથી.

ਟਿਬੈ ਨੀਰੁ ਨ ਠਾਹਰੈ ਘਣਿ ਵਰਸਿ ਗਇਓਸੁ ।

તે પાણીનો દોષ નથી કે તે ટેકરી પર આરામ ન કરે.

ਵਿਣੁ ਸੰਜਮਿ ਰੋਗੀ ਮਰੈ ਚਿਤਿ ਵੈਦ ਨ ਰੋਸੁ ।

જો કોઈ બીમાર વ્યક્તિ તેના માટે સૂચવવામાં આવેલી પદ્ધતિનું પાલન ન કરવાથી મૃત્યુ પામે છે, તો તે ડૉક્ટરનો દોષ નથી.

ਅਵਿਆਵਰ ਨ ਵਿਆਪਈ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਓਸੁ ।

જો વેરાન સ્ત્રીને સંતાન ન હોય તો તે તેનું નસીબ છે અને તેના પતિનો દોષ નથી.

ਬੇਮੁਖ ਪੜ੍ਹੈ ਨ ਇਲਮ ਜਿਉਂ ਅਵਗੁਣ ਸਭਿ ਓਸੁ ।੮।

તેવી જ રીતે જો કોઈ વિકૃત માણસ ગુરુના ઉપદેશને સ્વીકારતો નથી, તો તે તેની પોતાની ભૂલ છે, ગુરુની નહીં.

ਪਉੜੀ ੯

ਅੰਨ੍ਹੈ ਚੰਦੁ ਨ ਦਿਸਈ ਜਗਿ ਜੋਤਿ ਸਬਾਈ ।

અંધ લોકો ચંદ્રને જોઈ શકતા નથી, જો કે તેનો પ્રકાશ ચારે તરફ ફેલાય છે.

ਬੋਲਾ ਰਾਗੁ ਨ ਸਮਝਈ ਕਿਹੁ ਘਟਿ ਨ ਜਾਈ ।

જો બહેરા તેને સમજી ન શકે તો સંગીત તેની ધૂન ગુમાવતું નથી.

ਵਾਸੁ ਨ ਆਵੈ ਗੁਣਗੁਣੈ ਪਰਮਲੁ ਮਹਿਕਾਈ ।

પુષ્કળ સુગંધ હોવા છતાં, ગંધની શક્તિ વિનાની વ્યક્તિ તેનો આનંદ માણી શકતી નથી.

ਗੁੰਗੈ ਜੀਭ ਨ ਉਘੜੈ ਸਭਿ ਸਬਦਿ ਸੁਹਾਈ ।

શબ્દ એક અને બધામાં રહે છે, પરંતુ મૂંગો તેની જીભને હલાવી શકતો નથી (તેનો ઉચ્ચાર કરવા માટે).

ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਾਗਰੁ ਸੇਵਿ ਕੈ ਨਿਧਿ ਸਭਨਾਂ ਪਾਈ ।

સાચા ગુરુ એ સાગર છે અને સાચા સેવકો એમાંથી ખજાનો મેળવે છે.

ਬੇਮੁਖ ਹਥਿ ਘਘੂਟਿਆਂ ਤਿਸੁ ਦੋਸੁ ਕਮਾਈ ।੯।

ધર્મત્યાગીઓને 'શેલ્સ મળે છે કારણ કે તેમની ખેતી અને શ્રમ ખામીયુક્ત છે.

ਪਉੜੀ ੧੦

ਰਤਨ ਉਪੰਨੇ ਸਾਇਰਹੁਂ ਭੀ ਪਾਣੀ ਖਾਰਾ ।

સમુદ્રમાંથી ઝવેરાત બહાર આવ્યા છે પરંતુ તેમ છતાં તેનું પાણી ખારું છે.

ਸੁਝਹੁ ਸੁਝਨਿ ਤਿਨਿ ਲੋਅ ਅਉਲੰਗੁ ਵਿਚਿ ਕਾਰਾ ।

ચંદ્રના પ્રકાશમાં ત્રણેય વિશ્વ દેખાય છે, છતાં ચંદ્ર પરનું કલંક યથાવત છે.

ਧਰਤੀ ਉਪਜੈ ਅੰਨੁ ਧਨੁ ਵਿਚਿ ਕਲਰੁ ਭਾਰਾ ।

પૃથ્વી મકાઈનું ઉત્પાદન કરે છે પરંતુ હજુ પણ આલ્કલાઇન પૃથ્વી પણ છે.

ਈਸਰੁ ਤੁਸੈ ਹੋਰਨਾ ਘਰਿ ਖਪਰੁ ਛਾਰਾ ।

શિવ, પ્રસન્ન થઈને, બીજાઓને વરદાન આપે છે, પરંતુ તેમના પોતાના ઘરમાં માત્ર ભસ્મ અને ભીખ માંગવાની વાટકી જોવા મળે છે.

ਜਿਉਂ ਹਣਵੰਤਿ ਕਛੋਟੜਾ ਕਿਆ ਕਰੈ ਵਿਚਾਰਾ ।

શક્તિશાળી હનુમાન અન્ય લોકો માટે ઘણું કરી શકે છે પરંતુ તેની પાસે પહેરવા માટે માત્ર એક લંગોટી છે.

ਬੇਮੁਖ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਆ ਕਉਣੁ ਮੇਟਣਹਾਰਾ ।੧੦।

ધર્મત્યાગીના ભાગ્યના શબ્દોને કોણ ભૂંસી શકે છે.

ਪਉੜੀ ੧੧

ਗਾਂਈ ਘਰਿ ਗੋਸਾਂਈਆਂ ਮਾਧਾਣੁ ਘੜਾਏ ।

ધણીના ઘરે ગાયોના ટોળા છે, મૂર્ખ માણસ પોતાના ઘર માટે બનાવેલી લાકડીઓ મેળવતો રહે છે.

ਘੋੜੇ ਸੁਣਿ ਸਉਦਾਗਰਾਂ ਚਾਬਕ ਮੁਲਿ ਆਏ ।

ઘોડાઓ વેપારીઓ પાસે છે અને મૂર્ખ માણસ ચાબુક ખરીદવા માટે ફરે છે.

ਦੇਖਿ ਪਰਾਏ ਭਾਜਵਾੜ ਘਰਿ ਗਾਹੁ ਘਤਾਏ ।

મૂર્ખ વ્યક્તિ ખળીની આસપાસ બીજાની લણણી જોઈને જ પોતાના ઘરમાં નાસભાગ મચાવે છે.

ਸੁਇਨਾ ਹਟਿ ਸਰਾਫ ਦੇ ਸੁਨਿਆਰ ਸਦਾਏ ।

સોનું સોનાના વેપારી પાસે છે પણ મૂર્ખ ઘરેણાં તૈયાર કરવા માટે સુવર્ણકારને પોતાના ઘરે બોલાવે છે.

ਅੰਦਰਿ ਢੋਈ ਨਾ ਲਹੈ ਬਾਹਰਿ ਬਾਫਾਏ ।

તેને ઘરમાં કોઈ સ્થાન નથી, પણ બહાર બડાઈ મારતા જાય છે.

ਬੇਮੁਖ ਬਦਲ ਚਾਲ ਹੈ ਕੂੜੋ ਆਲਾਏ ।੧੧।

ધર્મત્યાગી ઝડપી વાદળની જેમ અસ્થિર છે અને જૂઠું બોલતો જાય છે.

ਪਉੜੀ ੧੨

ਮਖਣੁ ਲਇਆ ਵਿਰੋਲਿ ਕੈ ਛਾਹਿ ਛੁਟੜਿ ਹੋਈ ।

જ્યારે માખણને મંથન કરીને લઈ લેવામાં આવે છે, ત્યારે માખણનું દૂધ (લસ્સી) છોડી દેવામાં આવે છે.

ਪੀੜ ਲਈ ਰਸੁ ਗੰਨਿਅਹੁ ਛਿਲੁ ਛੁਹੈ ਨ ਕੋਈ ।

જ્યારે શેરડીનો રસ કાઢવામાં આવે છે, ત્યારે બગાસને કોઈ સ્પર્શતું નથી.

ਰੰਗੁ ਮਜੀਠਹੁ ਨਿਕਲੈ ਅਢੁ ਲਹੈ ਨ ਸੋਈ ।

જ્યારે રૂબિયા મુંજીસ્તાનો ઝડપી રંગ છીનવાઈ જાય છે ત્યારે કોઈ તેની એક પૈસાની પણ પરવા કરતું નથી.

ਵਾਸੁ ਲਈ ਫੁਲਵਾੜੀਅਹੁ ਫਿਰਿ ਮਿਲੈ ਨ ਢੋਈ ।

જ્યારે ફૂલોની સુગંધ ઓસરી જાય છે, ત્યારે તેમને વધુ આશ્રય મળતો નથી.

ਕਾਇਆ ਹੰਸੁ ਵਿਛੁੰਨਿਆ ਤਿਸੁ ਕੋ ਨ ਸਥੋਈ ।

જ્યારે આત્મા શરીરથી અલગ થઈ જાય છે, ત્યારે શરીરનો કોઈ સાથી રહેતો નથી.

ਬੇਮੁਖ ਸੁਕੇ ਰੁਖ ਜਿਉਂ ਵੇਖੈ ਸਭ ਲੋਈ ।੧੨।

તે દરેકને સ્પષ્ટ છે કે ધર્મત્યાગી સૂકા લાકડા જેવું છે (જેને ફક્ત આગમાં ધકેલી શકાય છે).

ਪਉੜੀ ੧੩

ਜਿਉ ਕਰਿ ਖੂਹਹੁ ਨਿਕਲੈ ਗਲਿ ਬਧੇ ਪਾਣੀ ।

જ્યારે ઘડાને ગળામાંથી (દોરડા વડે) બાંધવામાં આવે ત્યારે જ કૂવામાંથી પાણી ખેંચાય છે.

ਜਿਉ ਮਣਿ ਕਾਲੇ ਸਪ ਸਿਰਿ ਹਸਿ ਦੇਇ ਨ ਜਾਣੀ ।

કોબ્રા રાજીખુશીથી માથામાંનો રત્ન નથી આપતો (તે માર્યા પછી જ આપે છે).

ਜਾਣ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਤਨਿ ਮਰਿ ਮੁਕੈ ਆਣੀ ।

હરણ પણ તેના મૃત્યુ પછી જ કસ્તુરી આપે છે.

ਤੇਲ ਤਿਲਹੁ ਕਿਉ ਨਿਕਲੈ ਵਿਣੁ ਪੀੜੇ ਘਾਣੀ ।

ઘનીમાં દુખાવો વગર તલમાંથી તેલ કાઢી શકાય છે.

ਜਿਉ ਮੁਹੁ ਭੰਨੇ ਗਰੀ ਦੇ ਨਲੀਏਰੁ ਨਿਸਾਣੀ ।

નાળિયેરની દાળ ત્યારે જ મળે જ્યારે તેનું મોં ફાટી જાય.

ਬੇਮੁਖ ਲੋਹਾ ਸਾਧੀਐ ਵਗਦੀ ਵਾਦਾਣੀ ।੧੩।

ધર્મત્યાગી એક એવું લોખંડ છે જેને હથોડાના ફટકાથી જ ઇચ્છિત આકાર આપી શકાય છે.

ਪਉੜੀ ੧੪

ਮਹੁਰਾ ਮਿਠਾ ਆਖੀਐ ਰੁਠੀ ਨੋ ਤੁਠੀ ।

મૂર્ખ ઝેરને મધુર કહેશે અને ક્રોધિત વ્યક્તિને સુખી.

ਬੁਝਿਆ ਵਡਾ ਵਖਾਣੀਐ ਸਵਾਰੀ ਕੁਠੀ ।

ઓલવાઈ ગયેલા દીવાને તે કહે છે કે મોટો થયેલો અને માર્યો ગયેલો બકરી તેને પહેરાવવામાં આવ્યો છે.

ਜਲਿਆ ਠੰਢਾ ਗਈ ਨੋ ਆਈ ਤੇ ਉਠੀ ।

બાળવા માટે તે ઠંડુ પડેલું કહેશે: તેના માટે 'ગયું' એ 'આવ' છે અને 'આવવું' તે ભાગી ગયેલું છે એટલે કે આંખમાં કશુંક ચડી જાય તો આંખ ઉછળતી કહેવાય અને વિધવા સ્થિર થાય તો. તેની સાથે લગ્ન કરીને કોઈના ઘરમાં તેને ઈલો હોવાનું કહેવાય છે

ਅਹਮਕੁ ਭੋਲਾ ਆਖੀਐ ਸਭ ਗਲਿ ਅਪੁਠੀ ।

મૂર્ખ માટે તે સરળ કહેશે, અને તેની બધી વાતો સામાન્યથી વિરુદ્ધ હશે.

ਉਜੜੁ ਤ੍ਰਟੀ ਬੇਮੁਖਾਂ ਤਿਸੁ ਆਖਨਿ ਵੁਠੀ ।

વિનાશ કરનારને, મૂર્ખ કહેશે કે તે પોતાની મીઠી ઇચ્છાનું બધું છોડી રહ્યો છે.

ਚੋਰੈ ਸੰਦੀ ਮਾਉਂ ਜਿਉਂ ਲੁਕਿ ਰੋਵੈ ਮੁਠੀ ।੧੪।

આવા લોકો ચોરની માતા જેવા હોય છે જે એક ખૂણામાં છુપાઈને રડે છે (રહે છે કે તે શોધી ન જાય અને તેના પુત્રને પકડવાની શક્યતા વધી જાય).

ਪਉੜੀ ੧੫

ਵੜੀਐ ਕਜਲ ਕੋਠੜੀ ਮੁਹੁ ਕਾਲਖ ਭਰੀਐ ।

જો કોઈ વ્યક્તિ કાટમાળથી ભરેલા ઓરડામાં પ્રવેશ કરે છે તો તેનો ચહેરો કાળો થઈ જશે.

ਕਲਰਿ ਖੇਤੀ ਬੀਜੀਐ ਕਿਹੁ ਕਾਜੁ ਨ ਸਰੀਐ ।

જો બીજ આલ્કલાઇન ક્ષેત્રમાં વાવવામાં આવે, તો તે નકામું જશે.

ਟੁਟੀ ਪੀਂਘੈ ਪੀਂਘੀਐ ਪੈ ਟੋਏ ਮਰੀਐ ।

જો કોઈ તૂટેલા ઝુલામાં ઝૂલે છે, તો તે પડી જશે અને આત્મહત્યા કરશે.

ਕੰਨਾਂ ਫੜਿ ਮਨਤਾਰੂਆਂ ਕਿਉ ਦੁਤਰੁ ਤਰੀਐ ।

જે માણસને તરવું નથી આવડતું, તે બીજા સમાન અજ્ઞાનીના ખભા પર ટેકવે છે, તો તે ઊંડી નદી કેવી રીતે પાર કરશે?

ਅਗਿ ਲਾਇ ਮੰਦਰਿ ਸਵੈ ਤਿਸੁ ਨਾਲਿ ਨ ਫਰੀਐ ।

જે પોતાના ઘરમાં આગ લગાડે છે અને પછી સૂઈ જાય છે તેની સાથે ન ફરો.

ਤਿਉਂ ਠਗ ਸੰਗਤਿ ਬੇਮੁਖਾਂ ਜੀਅ ਜੋਖਹੁ ਡਰੀਐ ।੧੫।

આ છે દગાબાજ અને ધર્મત્યાગીઓનો સમાજ જેમાં માણસ પોતાના જીવથી ડરતો હોય છે.

ਪਉੜੀ ੧੬

ਬਾਮ੍ਹਣ ਗਾਂਈ ਵੰਸ ਘਾਤ ਅਪਰਾਧ ਕਰਾਰੇ ।

(કહેવાય છે કે) બ્રાહ્મણ, ગાય અને પોતાના પરિવારના માણસની હત્યા એ ઘોર પાપ છે.

ਮਦੁ ਪੀ ਜੂਏ ਖੇਲਦੇ ਜੋਹਨਿ ਪਰ ਨਾਰੇ ।

શરાબી જુગાર રમે છે અને બીજાની પત્નીઓ તરફ જુએ છે.

ਮੁਹਨਿ ਪਰਾਈ ਲਖਿਮੀ ਠਗ ਚੋਰ ਚਗਾਰੇ ।

ચોર અને લૂંટારાઓ બીજાની સંપત્તિ લૂંટે છે.

ਵਿਸਾਸ ਧ੍ਰੋਹੀ ਅਕਿਰਤਘਣ ਪਾਪੀ ਹਤਿਆਰੇ ।

આ બધા વિશ્વાસઘાતી, કૃતઘ્ન, પાપી અને હત્યારા છે.

ਲਖ ਕਰੋੜੀ ਜੋੜੀਅਨਿ ਅਣਗਣਤ ਅਪਾਰੇ ।

જો આવી વ્યક્તિઓ અનંત સંખ્યામાં એકત્ર થાય;

ਇਕਤੁ ਲੂਇ ਨ ਪੁਜਨੀ ਬੇਮੁਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ।੧੬।

તેઓ બધા ધર્મત્યાગીના એક વાળ જેટલા પણ નથી.

ਪਉੜੀ ੧੭

ਗੰਗ ਜਮੁਨ ਗੋਦਾਵਰੀ ਕੁਲਖੇਤ ਸਿਧਾਰੇ ।

જો કોઈ ગંગા, યમુના, ગોદાવરી અને કુરુક્ષેત્ર જાય.

ਮਥੁਰਾ ਮਾਇਆ ਅਯੁਧਿਆ ਕਾਸੀ ਕੇਦਾਰੇ ।

માથુરે, માયાપુરી, અયોધ્યા, કાસી, કેદારનાથની પણ મુલાકાત લીધી છે.

ਗਇਆ ਪਿਰਾਗ ਸਰਸੁਤੀ ਗੋਮਤੀ ਦੁਆਰੇ ।

ગોમતી, સરસ્વતી, પ્રયાગનો દરવાજો. ગયા ખૂબ નજીક છે.

ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੁ ਹੋਮ ਜਗਿ ਸਭ ਦੇਵ ਜੁਹਾਰੇ ।

તમામ પ્રકારના ઋણ, તપ, ખંડ, યજ્ઞ, હોમ આચરવામાં આવે છે અને તમામ દેવતાઓની સ્તુતિ કરવામાં આવે છે.

ਅਖੀ ਪਰਣੈ ਜੇ ਭਵੈ ਤਿਹੁ ਲੋਅ ਮਝਾਰੇ ।

પૃથ્વી પર મૂકતી આંખો જો ત્રણેય જગતની મુલાકાત લેવામાં આવે તો.

ਮੂਲਿ ਨ ਉਤਰੈ ਹਤਿਆ ਬੇਮੁਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ।੧੭।

તોપણ ધર્મત્યાગનું પાપ ક્યારેય ઓછું થતું નથી.

ਪਉੜੀ ੧੮

ਕੋਟੀਂ ਸਾਦੀਂ ਕੇਤੜੇ ਜੰਗਲ ਭੂਪਾਲਾ ।

ઘણા અસંખ્ય સ્વાદમાં મગ્ન છે, અને ઘણા જંગલોના રાજા છે.

ਥਲੀਂ ਵਰੋਲੇ ਕੇਤੜੇ ਪਰਬਤ ਬੇਤਾਲਾ ।

ઘણી જગ્યાઓ, વાવંટોળ, પર્વતો અને ભૂત છે.

ਨਦੀਆਂ ਨਾਲੇ ਕੇਤੜੇ ਸਰਵਰ ਅਸਰਾਲਾ ।

ઘણી નદીઓ, નાળાઓ અને ઊંડા તળાવો છે.

ਅੰਬਰਿ ਤਾਰੇ ਕੇਤੜੇ ਬਿਸੀਅਰੁ ਪਾਤਾਲਾ ।

આકાશમાં ઘણા તારા છે અને પાછલા વિશ્વમાં અસંખ્ય સર્પો છે.

ਭੰਭਲਭੂਸੇ ਭੁਲਿਆਂ ਭਵਜਲ ਭਰਨਾਲਾ ।

ઘણા લોકો વિશ્વના ભુલભુલામણીમાં ભટકતા હોય છે.

ਇਕਸੁ ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਹਰੇ ਸਭਿ ਆਲ ਜੰਜਾਲਾ ।੧੮।

એક સાચા ગુરુ વિના બાકી બધી મૂંઝવણો છે.

ਪਉੜੀ ੧੯

(બાબુ = વસ્તુ, પિતા. ધડ = ઢોલ. ધુળા = ચિંતા, ચિંતા, ચિંતા. બર્ન કહે છે બેમુખા - બેમુખા.)

ਬਹੁਤੀਂ ਘਰੀਂ ਪਰਾਹੁਣਾ ਜਿਉ ਰਹੰਦਾ ਭੁਖਾ ।

ઘણા ઘરોના મહેમાન ભૂખ્યા રહે છે.

ਸਾਂਝਾ ਬਬੁ ਨ ਰੋਈਐ ਚਿਤਿ ਚਿੰਤ ਨ ਚੁਖਾ ।

ઘણાના સામાન્ય પિતાની ખોટ પર, રડવું અને માનસિક ચિંતાઓ ઓછી છે.

ਬਹਲੀ ਡੂਮੀ ਢਢਿ ਜਿਉ ਓਹੁ ਕਿਸੈ ਨ ਧੁਖਾ ।

જ્યારે ઘણા ડ્રમર્સ ડ્રમ વગાડે છે, ત્યારે અસંતુલિત અવાજોથી કોઈ ખુશ થતું નથી.

ਵਣਿ ਵਣਿ ਕਾਉਂ ਨ ਸੋਹਈ ਕਿਉਂ ਮਾਣੈ ਸੁਖਾ ।

જંગલમાંથી જંગલમાં ભટકતો કાગડો કેવી રીતે સુખી અને માનનીય હોઈ શકે?

ਜਿਉ ਬਹੁ ਮਿਤੀ ਵੇਸੁਆ ਤਨਿ ਵੇਦਨਿ ਦੁਖਾ ।

જેમ એક વેશ્યાનું શરીર ઘણા પ્રેમીઓ હોવાને લીધે પીડાય છે,

ਵਿਣੁ ਗੁਰ ਪੂਜਨਿ ਹੋਰਨਾ ਬਰਨੇ ਬੇਮੁਖਾ ।੧੯।

જેઓ ગુરુ સિવાય બીજાની પૂજા કરે છે તેઓ તેમના ધર્મત્યાગમાં નાખુશ છે.

ਪਉੜੀ ੨੦

ਵਾਇ ਸੁਣਾਏ ਛਾਣਨੀ ਤਿਸੁ ਉਠ ਉਠਾਲੇ ।

સીવના અવાજથી ઊંટને ઉભો કરવો વ્યર્થ છે.

ਤਾੜੀ ਮਾਰਿ ਡਰਾਇੰਦਾ ਮੈਂਗਲ ਮਤਵਾਲੇ ।

હાથીની તાળીઓ વડે હાથીને ડરાવવો એ વ્યર્થ છે

ਬਾਸਕਿ ਨਾਗੈ ਸਾਮ੍ਹਣਾ ਜਿਉਂ ਦੀਵਾ ਬਾਲੇ ।

વાસુકી કોબ્રા સમક્ષ દીવો સળગાવવાની જેમ (તે ભાગી જશે એવી આશામાં).

ਸੀਹੁੰ ਸਰਜੈ ਸਹਾ ਜਿਉਂ ਅਖੀਂ ਵੇਖਾਲੇ ।

જો સસલું આંખોમાં જોઈને સિંહને ડરાવવા માંગે છે (તે મૃત્યુની ઈચ્છા સિવાય બીજું કંઈ નથી).

ਸਾਇਰ ਲਹਰਿ ਨ ਪੁਜਨੀ ਪਾਣੀ ਪਰਨਾਲੇ ।

નાની પાણીની નળીઓ સમુદ્રની સમાન ન હોઈ શકે.

ਅਣਹੋਂਦਾ ਆਪੁ ਗਣਾਇਂਦੇ ਬੇਮੁਖ ਬੇਤਾਲੇ ।੨੦।

ભૂતની જેમ ધર્મત્યાગી કશું જ ન હોવાથી પોતાનો અહંકાર વ્યક્ત કરતો જાય છે.

ਪਉੜੀ ੨੧

ਨਾਰਿ ਭਤਾਰਹੁ ਬਾਹਰੀ ਸੁਖਿ ਸੇਜ ਨ ਚੜੀਐ ।

પતિ વિના સ્ત્રી પથારીનો આનંદ માણી શકતી નથી.

ਪੁਤੁ ਨ ਮੰਨੈ ਮਾਪਿਆਂ ਕਮਜਾਤੀਂ ਵੜੀਐ ।

જો પુત્ર માતા-પિતાની અનાદર કરે છે, તો તેને બસ્ટર્ડ ગણવામાં આવે છે.

ਵਣਜਾਰਾ ਸਾਹਹੁੰ ਫਿਰੈ ਵੇਸਾਹੁ ਨ ਜੜੀਐ ।

જો કોઈ વેપારી તેના બેંકરને આપેલી વાત પાળતો નથી, તો તે પોતાનો વિશ્વાસ ગુમાવે છે.

ਸਾਹਿਬੁ ਸਉਹੈਂ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰੁ ਨ ਫੜੀਐ ।

તમારા માસ્ટર સામે હથિયાર ન લો.

ਕੂੜੁ ਨ ਪਹੁੰਚੈ ਸਚ ਨੋ ਸਉ ਘਾੜਤ ਘੜੀਐ ।

સો બહાના કરવા છતાં અસત્ય ક્યારેય સત્ય સુધી પહોંચી શકતું નથી.

ਮੁੰਦ੍ਰਾਂ ਕੰਨਿ ਜਿਨਾੜੀਆਂ ਤਿਨ ਨਾਲਿ ਨ ਅੜੀਐ ।੨੧।੩੪। ਚਉਤੀਹ ।

કાનની બુટ્ટી પહેરનારા લોકો સમક્ષ વ્યક્તિએ હઠીલા વર્તન ન કરવું જોઈએ (કારણ કે તેઓ સૌથી વધુ કઠોર હોય છે).