વારાં ભાઇ ગુર્દાસજી

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

એક ઓંકાર, આદિમ ઉર્જા, દૈવી ઉપદેશકની કૃપાથી સાક્ષાત્કાર થયો

ਪਉੜੀ ੧

ਕੁਤਾ ਰਾਜਿ ਬਹਾਲੀਐ ਫਿਰਿ ਚਕੀ ਚਟੈ ।

જો સિંહાસન પર કૂતરો પણ બેઠો હોય તો તે લોટની ચકલી ચાટશે (ગમશે).

ਸਪੈ ਦੁਧੁ ਪੀਆਲੀਐ ਵਿਹੁ ਮੁਖਹੁ ਸਟੈ ।

જો સાપને પણ દૂધ પીવડાવવામાં આવે તો તેના મોંમાંથી ઝેર નીકળી જાય છે.

ਪਥਰੁ ਪਾਣੀ ਰਖੀਐ ਮਨਿ ਹਠੁ ਨ ਘਟੈ ।

જો પથ્થરને પાણીમાં રાખવામાં આવે તો પણ તેની કઠિનતા નરમ પડતી નથી.

ਚੋਆ ਚੰਦਨੁ ਪਰਿਹਰੈ ਖਰੁ ਖੇਹ ਪਲਟੈ ।

અત્તર અને ચંદન-સુગંધનો ત્યાગ કરીને, ગધેડો તેના શરીરને ધૂળમાં ફેરવે છે.

ਤਿਉ ਨਿੰਦਕ ਪਰ ਨਿੰਦਹੂ ਹਥਿ ਮੂਲਿ ਨ ਹਟੈ ।

તેવી જ રીતે અપશબ્દો બોલનાર (તેની આદત) ક્યારેય છોડતો નથી

ਆਪਣ ਹਥੀਂ ਆਪਣੀ ਜੜ ਆਪਿ ਉਪਟੈ ।੧।

અને પોતાના અસ્તિત્વને નષ્ટ કરવા માટે જડમૂળથી ઉખેડી નાખે છે.

ਪਉੜੀ ੨

ਕਾਉਂ ਕਪੂਰ ਨ ਚਖਈ ਦੁਰਗੰਧਿ ਸੁਖਾਵੈ ।

કાગડો ક્યારેય કપૂર ઉપાડતો નથી; તેને આસપાસ કચરો કરવો ગમે છે.

ਹਾਥੀ ਨੀਰਿ ਨ੍ਹਵਾਲੀਐ ਸਿਰਿ ਛਾਰੁ ਉਡਾਵੈ ।

પાણીમાં નહાતો હાથી પણ તેના માથા પર ધૂળ નાખે છે.

ਤੁੰਮੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਿੰਜੀਐ ਕਉੜਤੁ ਨ ਜਾਵੈ ।

કોલોસિન્થ (તુમ્મા) જો અમૃતથી સિંચાઈ કરવામાં આવે તો પણ તેની કડવાશ દૂર થતી નથી.

ਸਿਮਲੁ ਰੁਖੁ ਸਰੇਵੀਐ ਫਲੁ ਹਥਿ ਨ ਆਵੈ ।

રેશમ-કપાસના ઝાડને (પાણી અને ખાતર વગેરે સાથે) સારી રીતે પીરસવામાં આવે તો પણ તેમાંથી કોઈ ફળ મળતું નથી.

ਨਿੰਦਕੁ ਨਾਮ ਵਿਹੂਣਿਆ ਸਤਿਸੰਗ ਨ ਭਾਵੈ ।

ભગવાનના લીમડાથી વંચિત હોવાને કારણે, પવિત્ર મંડળને ગમતું નથી.

ਅੰਨ੍ਹਾ ਆਗੂ ਜੇ ਥੀਐ ਸਭੁ ਸਾਥੁ ਮੁਹਾਵੈ ।੨।

જો નેતા આંધળો હોય, તો આખી કંપની (તેમની કિંમતી ચીજો) લૂંટાઈ જશે.

ਪਉੜੀ ੩

ਲਸਣੁ ਲੁਕਾਇਆ ਨਾ ਲੁਕੈ ਬਹਿ ਖਾਜੈ ਕੂਣੈ ।

લસણની ગંધ દૂરના ખૂણામાં ખાવામાં આવે તો પણ તેને છુપાવી શકાતી નથી.

ਕਾਲਾ ਕੰਬਲੁ ਉਜਲਾ ਕਿਉਂ ਹੋਇ ਸਬੂਣੈ ।

કોઈ સાબુ ગમે તેટલો લાગુ ન કરે, તે કાળા ધાબળાને સફેદ કરી શકે છે.

ਡੇਮੂ ਖਖਰ ਜੋ ਛੁਹੈ ਦਿਸੈ ਮੁਹਿ ਸੂਣੈ ।

જે કોઈ ઝેરી ભમરીના મધપૂડાને સ્પર્શ કરશે તેનો ચહેરો સૂજી ગયેલો જોવા મળશે.

ਕਿਤੈ ਕੰਮਿ ਨ ਆਵਈ ਲਾਵਣੁ ਬਿਨੁ ਲੂਣੈ ।

મીઠા વગરની રાંધેલી શાકભાજી એકદમ નકામી છે.

ਨਿੰਦਕਿ ਨਾਮ ਵਿਸਾਰਿਆ ਗੁਰ ਗਿਆਨੁ ਵਿਹੂਣੈ ।

સાચા ગુરુના જ્ઞાન વિના, પીઠ કરનારે ભગવાનના નામની ઉપેક્ષા કરી છે.

ਹਲਤਿ ਪਲਤਿ ਸੁਖੁ ਨਾ ਲਹੈ ਦੁਖੀਆ ਸਿਰੁ ਝੂਣੈ ।੩।

તેને અહીં કે ત્યાં સુખ મળતું નથી અને હંમેશા વિલાપ કરે છે અને પસ્તાવો કરે છે.

ਪਉੜੀ ੪

ਡਾਇਣੁ ਮਾਣਸ ਖਾਵਣੀ ਪੁਤੁ ਬੁਰਾ ਨ ਮੰਗੈ ।

ચૂડેલ માણસ ખાનાર છે પરંતુ તે પણ તેના પુત્ર માટે ખોટું વિચારતી નથી.

ਵਡਾ ਵਿਕਰਮੀ ਆਖੀਐ ਧੀ ਭੈਣਹੁ ਸੰਗੈ ।

સૌથી દ્વેષી માણસ તરીકે ઓળખાતો, તે પણ તેની પુત્રી અને બહેન સમક્ષ શરમ અનુભવે છે.

ਰਾਜੇ ਧ੍ਰੋਹੁ ਕਮਾਂਵਦੇ ਰੈਬਾਰ ਸੁਰੰਗੈ ।

રાજાઓ, એકબીજા માટે વિશ્વાસઘાત કરે છે, રાજદૂતોને કોઈ નુકસાન પહોંચાડતા નથી (અને તેઓ આરામથી જીવે છે).

ਬਜਰ ਪਾਪ ਨ ਉਤਰਨਿ ਜਾਇ ਕੀਚਨਿ ਗੰਗੈ ।

ગંગા (ધાર્મિક સ્થાનો) પર કરેલા પાપો વીજળીના અવાજ જેવા કઠણ હોય છે અને ક્યારેય ઝાંખા પડતા નથી.

ਥਰਹਰ ਕੰਬੈ ਨਰਕੁ ਜਮੁ ਸੁਣਿ ਨਿੰਦਕ ਨੰਗੈ ।

નિંદા કરનારની નગ્ન તુચ્છતા સાંભળીને નરકનો યમ પણ કંપી ઉઠે છે.

ਨਿੰਦਾ ਭਲੀ ਨ ਕਿਸੈ ਦੀ ਗੁਰ ਨਿੰਦ ਕੁਢੰਗੈ ।੪।

કોઈની પણ બદનામી કરવી ખરાબ છે પણ ગુરુની નિંદા કરવી એ સૌથી ખરાબ (જીવન માર્ગ) છે.

ਪਉੜੀ ੫

ਨਿੰਦਾ ਕਰਿ ਹਰਣਾਖਸੈ ਵੇਖਹੁ ਫਲੁ ਵਟੈ ।

હિર્ત્યક્યપુએ ભગવાન વિશે પ્રતિકૂળ વાત કરી અને જે પરિણામ મળ્યું તે સ્પષ્ટ છે કે આખરે તે માર્યો ગયો.

ਲੰਕ ਲੁਟਾਈ ਰਾਵਣੈ ਮਸਤਕਿ ਦਸ ਕਟੈ ।

રાવણે પણ આ જ કારણસર લંકા લૂંટી લીધી અને તેના દસ માથાનો વધ કર્યો.

ਕੰਸੁ ਗਇਆ ਸਣ ਲਸਕਰੈ ਸਭ ਦੈਤ ਸੰਘਟੈ ।

કંસ તેની સંપૂર્ણ સેના સાથે માર્યો ગયો અને તેના તમામ રાક્ષસો નાશ પામ્યા.

ਵੰਸੁ ਗਵਾਇਆ ਕੈਰਵਾਂ ਖੂਹਣਿ ਲਖ ਫਟੈ ।

કૌરવોએ તેમનો વંશ ગુમાવ્યો અને તેમની અસંખ્ય સેનાનો નાશ કર્યો.

ਦੰਤ ਬਕਤ੍ਰ ਸਿਸਪਾਲ ਦੇ ਦੰਦ ਹੋਏ ਖਟੈ ।

આ જ કારણસર દંતવક્ત્ર અને સિઉપલને કારમી હાર મળી.

ਨਿੰਦਾ ਕੋਇ ਨ ਸਿਝਿਓ ਇਉ ਵੇਦ ਉਘਟੈ ।

વેદ એ પણ સ્પષ્ટ કરે છે કે પીઠ મારવાથી કોઈ સફળતા શક્ય નથી

ਦੁਰਬਾਸੇ ਨੇ ਸਰਾਪ ਦੇ ਯਾਦਵ ਸਭਿ ਤਟੈ ।੫।

. (આ અપમાનને લીધે) દુર્વાસા. યાદોને શ્રાપ આપ્યો અને તે બધાને પરાજિત કર્યા.

ਪਉੜੀ ੬

ਸਭਨਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਗੁੰਦੀਅਨਿ ਗੰਜੀ ਗੁਰੜਾਵੈ ।

બધાના વાળ કપાયેલા છે પણ બાલ્ડ લેડી બબડાટ કરે છે.

ਕੰਨਿ ਤਨਉੜੇ ਕਾਮਣੀ ਬੂੜੀ ਬਰਿੜਾਵੈ ।

સુંદર સ્ત્રી કમાણી પહેરે છે પણ કાન વગરની બડબડાટ કરે છે.

ਨਥਾਂ ਨਕਿ ਨਵੇਲੀਆਂ ਨਕਟੀ ਨ ਸੁਖਾਵੈ ।

નવી પરણેલી છોકરીઓ નાકની વીંટી પહેરે છે પરંતુ નાક વગરની સ્ત્રીઓ અસ્વસ્થતા અનુભવે છે (નાકની વીંટી પહેરવા માટે સક્ષમ ન હોવાને કારણે).

ਕਜਲ ਅਖੀਂ ਹਰਣਾਖੀਆਂ ਕਾਣੀ ਕੁਰਲਾਵੈ ।

હરણની આંખોવાળી સ્ત્રીઓ કોલેરિયમમાં મૂકે છે પરંતુ એક આંખવાળી સ્ત્રીઓ રડે છે અને રડે છે.

ਸਭਨਾਂ ਚਾਲ ਸੁਹਾਵਣੀ ਲੰਗੜੀ ਲੰਗੜਾਵੈ ।

બધાની ચાલ આનંદદાયક હોય છે પણ લંગડાં.

ਗਣਤ ਗਣੈ ਗੁਰਦੇਵ ਦੀ ਤਿਸੁ ਦੁਖਿ ਵਿਹਾਵੈ ।੬।

જેઓ ગુરુની નિંદા કરે છે, તેઓ પોતાનું જીવન દુ:ખમાં વિતાવે છે.

ਪਉੜੀ ੭

ਅਪਤੁ ਕਰੀਰੁ ਨ ਮਉਲੀਐ ਦੇ ਦੋਸੁ ਬਸੰਤੈ ।

પાંદડા વિનાનું જંગલી કેપર કેરિન લીલું ઉગતું નથી પરંતુ તે વસંતઋતુને દોષ આપે છે.

ਸੰਢਿ ਸਪੁਤੀ ਨ ਥੀਐ ਕਣਤਾਵੈ ਕੰਤੈ ।

વેરાન સ્ત્રીઓ બાળકને જન્મ આપતી નથી પરંતુ તે તેના પતિને દોષ આપે છે.

ਕਲਰਿ ਖੇਤੁ ਨ ਜੰਮਈ ਘਣਹਰੁ ਵਰਸੰਤੈ ।

વાદળોનો વરસાદ ક્ષારયુક્ત ક્ષેત્રને ઉગાડી અને ઉત્પાદન કરી શકતો નથી.

ਪੰਗਾ ਪਿਛੈ ਚੰਗਿਆਂ ਅਵਗੁਣ ਗੁਣਵੰਤੈ ।

ગુણવાન લોકોને દુષ્ટ લોકોના સંગતમાં દુષ્ટતા અને શરમ આવે છે.

ਸਾਇਰੁ ਵਿਚਿ ਘੰਘੂਟਿਆਂ ਬਹੁ ਰਤਨ ਅਨੰਤੈ ।

સમુદ્રમાં છીપમાંથી પણ અનેક મોતી મળે છે, અર્થાત્ સત્કર્મનો સંગ કરવાથી શુભ ફળ મળે છે.

ਜਨਮ ਗਵਾਇ ਅਕਾਰਥਾ ਗੁਰੁ ਗਣਤ ਗਣੰਤੈ ।੭।

ગુરુની નિંદા કરવાથી આખું જીવન વ્યર્થ જાય છે.

ਪਉੜੀ ੮

ਨਾ ਤਿਸੁ ਭਾਰੇ ਪਰਬਤਾਂ ਅਸਮਾਨ ਖਹੰਦੇ ।

આકાશને સ્પર્શતા પહાડોનું પણ વજન વધારે નથી (કૃતઘ્ન વ્યક્તિ કરતાં).

ਨਾ ਤਿਸੁ ਭਾਰੇ ਕੋਟ ਗੜ੍ਹ ਘਰ ਬਾਰ ਦਿਸੰਦੇ ।

દૃશ્યમાન કિલ્લાઓ પણ એટલા વજનદાર નથી જેટલા તે (કૃતઘ્ન વ્યક્તિ) છે;

ਨਾ ਤਿਸੁ ਭਾਰੇ ਸਾਇਰਾਂ ਨਦ ਵਾਹ ਵਹੰਦੇ ।

તે મહાસાગરો જેમાં નદીઓ ભળી જશે તે પણ તેના જેટલા ભારે નથી;

ਨਾ ਤਿਸੁ ਭਾਰੇ ਤਰੁਵਰਾਂ ਫਲ ਸੁਫਲ ਫਲੰਦੇ ।

ફળોથી ભરેલા વૃક્ષો પણ તેના જેટલા ભારે નથી

ਨਾ ਤਿਸੁ ਭਾਰੇ ਜੀਅ ਜੰਤ ਅਣਗਣਤ ਫਿਰੰਦੇ ।

અને તે અસંખ્ય જીવો તેના જેટલા ભારે નથી.

ਭਾਰੇ ਭੁਈਂ ਅਕਿਰਤਘਣ ਮੰਦੀ ਹੂ ਮੰਦੇ ।੮।

વાસ્તવમાં કૃતઘ્ન વ્યક્તિ પૃથ્વી પરનો બોજ છે અને તે દુષ્ટોનો દુષ્ટ છે.

ਪਉੜੀ ੯

ਮਦ ਵਿਚਿ ਰਿਧਾ ਪਾਇ ਕੈ ਕੁਤੇ ਦਾ ਮਾਸੁ ।

વાઇનમાં રાંધેલા કૂતરાનું માંસ, તેની અપ્રિય ગંધ સાથે, માનવ ખોપરીમાં રાખવામાં આવતું હતું.

ਧਰਿਆ ਮਾਣਸ ਖੋਪਰੀ ਤਿਸੁ ਮੰਦੀ ਵਾਸੁ ।

તે લોહીના ડાઘાવાળા કપડાથી ઢંકાયેલો હતો.

ਰਤੂ ਭਰਿਆ ਕਪੜਾ ਕਰਿ ਕਜਣੁ ਤਾਸੁ ।

આમ ઢાંકીને, સફાઈ કામદાર સ્ત્રી (ચી:થાન) પોતાની વાસનાને શાંત કર્યા પછી તે વાટકો લઈને જતી હતી.

ਢਕਿ ਲੈ ਚਲੀ ਚੂਹੜੀ ਕਰਿ ਭੋਗ ਬਿਲਾਸੁ ।

(ઘૃણાસ્પદ ઢંકાયેલ સામગ્રી) વિશે પૂછવા પર

ਆਖਿ ਸੁਣਾਏ ਪੁਛਿਆ ਲਾਹੇ ਵਿਸਵਾਸੁ ।

તેણીએ એમ કહીને શંકા દૂર કરી કે તેણીએ છુપાવવા માટે માંસને ઢાંકી દીધું હતું

ਨਦਰੀ ਪਵੈ ਅਕਿਰਤਘਣੁ ਮਤੁ ਹੋਇ ਵਿਣਾਸੁ ।੯।

તે તેના પ્રદૂષણથી બચવા માટે કૃતઘ્ન વ્યક્તિની નજરથી.

ਪਉੜੀ ੧੦

ਚੋਰੁ ਗਇਆ ਘਰਿ ਸਾਹ ਦੈ ਘਰ ਅੰਦਰਿ ਵੜਿਆ ।

એક ચોર એક શ્રીમંત વ્યક્તિના ઘરમાં ઘૂસ્યો.

ਕੁਛਾ ਕੂਣੈ ਭਾਲਦਾ ਚਉਬਾਰੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ।

ચારેય ખૂણાને ધ્યાનથી જોતો તે ઉપરના રૂમમાં આવ્યો.

ਸੁਇਨਾ ਰੁਪਾ ਪੰਡ ਬੰਨ੍ਹਿ ਅਗਲਾਈ ਅੜਿਆ ।

તેણે પૈસા અને સોનું ભેગું કર્યું અને બંડલમાં બાંધ્યું; પરંતુ તેમ છતાં તેનો લોભ તેને વિલંબિત કરતો હતો.

ਲੋਭ ਲਹਰਿ ਹਲਕਾਇਆ ਲੂਣ ਹਾਂਡਾ ਫੜਿਆ ।

લોભમાં અધીરા થઈને તેણે મીઠાનું વાસણ પકડ્યું.

ਚੁਖਕੁ ਲੈ ਕੇ ਚਖਿਆ ਤਿਸੁ ਕਖੁ ਨ ਖੜਿਆ ।

તેમાંથી થોડું તેણે બહાર કાઢ્યું અને ચાખ્યું; તે દરેક વસ્તુને ત્યાં છોડીને બહાર આવ્યો.

ਲੂਣ ਹਰਾਮੀ ਗੁਨਹਗਾਰੁ ਧੜੁ ਧੰਮੜ ਧੜਿਆ ।੧੦।

તે ચોર પણ જાણતો હતો, કે કૃતઘ્ન માણસને ઢોલની જેમ (ભગવાનના દરબારમાં) મારવામાં આવે છે.

ਪਉੜੀ ੧੧

ਖਾਧੇ ਲੂਣ ਗੁਲਾਮ ਹੋਇ ਪੀਹਿ ਪਾਣੀ ਢੋਵੈ ।

(વ્યક્તિનું) મીઠું ખાધા પછી, માણસ સેવક બનીને પાણી લાવે છે અને મકાઈ પીસે છે.

ਲੂਣ ਖਾਇ ਕਰਿ ਚਾਕਰੀ ਰਣਿ ਟੁਕ ਟੁਕ ਹੋਵੈ ।

આવા વિશ્વાસુ, યુદ્ધના મેદાનમાં માસ્ટર માટે ટુકડે ટુકડે માર્યા જાય છે.

ਲੂਣ ਖਾਇ ਧੀ ਪੁਤੁ ਹੋਇ ਸਭ ਲਜਾ ਧੋਵੈ ।

વફાદાર પુત્રો અને પુત્રીઓ પરિવારની બધી શરમ ધોઈ નાખે છે.

ਲੂਣੁ ਵਣੋਟਾ ਖਾਇ ਕੈ ਹਥ ਜੋੜਿ ਖੜੋਵੈ ।

મીઠું ખાનાર નોકર હંમેશા હાથ જોડીને ઉભો રહે છે.

ਵਾਟ ਵਟਾਊ ਲੂਣੁ ਖਾਇ ਗੁਣੁ ਕੰਠਿ ਪਰੋਵੈ ।

વટેમાર્ગુ એ વ્યક્તિની પ્રશંસા કરે છે જેનું મીઠું ખાધું છે.

ਲੂਣਹਰਾਮੀ ਗੁਨਹਗਾਰ ਮਰਿ ਜਨਮੁ ਵਿਗੋਵੈ ।੧੧।

પરંતુ કૃતઘ્ન વ્યક્તિ પાપ કરે છે અને તે પોતાનું જીવન વ્યર્થ ગુમાવે છે અને મૃત્યુ પામે છે.

ਪਉੜੀ ੧੨

ਜਿਉ ਮਿਰਯਾਦਾ ਹਿੰਦੂਆਂ ਗਊ ਮਾਸੁ ਅਖਾਜੁ ।

જેમ કે હિંદુ આચારસંહિતામાં ગાયનું માંસ પ્રતિબંધિત છે;

ਮੁਸਲਮਾਣਾਂ ਸੂਅਰਹੁ ਸਉਗੰਦ ਵਿਆਜੁ ।

મુસલમાનો ડુક્કરનું માંસ અને પૈસા પરના વ્યાજ સામે પ્રતિજ્ઞા લે છે;

ਸਹੁਰਾ ਘਰਿ ਜਾਵਾਈਐ ਪਾਣੀ ਮਦਰਾਜੁ ।

સસરા માટે તો જમાઈના ઘરનું પાણી પણ શરાબની જેમ વર્જિત છે;

ਸਹਾ ਨ ਖਾਈ ਚੂਹੜਾ ਮਾਇਆ ਮੁਹਤਾਜੁ ।

સ્કેવેન્જર સસલું ખાતો નથી, જો કે તે પૈસા માટે સખત હોય છે;

ਜਿਉ ਮਿਠੈ ਮਖੀ ਮਰੈ ਤਿਸੁ ਹੋਇ ਅਕਾਜੁ ।

જેમ મરેલી માખી મીઠીનો સ્વાદ ખરાબ કરી નાખે છે અને મીઠી ઝેરી બની જાય છે તેમ નકામી બની જાય છે.

ਤਿਉ ਧਰਮਸਾਲ ਦੀ ਝਾਕ ਹੈ ਵਿਹੁ ਖੰਡੂ ਪਾਜੁ ।੧੨।

તેવી જ રીતે ધાર્મિક સ્થાનની કમાણી પર નજર રાખવી એ સુગર કોટેડ ઝેર ખાવા જેવું છે.

ਪਉੜੀ ੧੩

ਖਰਾ ਦੁਹੇਲਾ ਜਗ ਵਿਚਿ ਜਿਸ ਅੰਦਰਿ ਝਾਕੁ ।

જેના મનમાં તૃષ્ણા હોય તે નિત્ય દુ:ખી હોય છે.

ਸੋਇਨੇ ਨੋ ਹਥੁ ਪਾਇਦਾ ਹੁਇ ਵੰਞੈ ਖਾਕੁ ।

તે સોનાને સ્પર્શે છે અને તે માટીના ગઠ્ઠામાં ફેરવાય છે.

ਇਠ ਮਿਤ ਪੁਤ ਭਾਇਰਾ ਵਿਹਰਨਿ ਸਭ ਸਾਕੁ ।

વહાલા મિત્રો, પુત્રો, ભાઈઓ અને બીજા બધા સંબંધીઓ તેનાથી નાખુશ થઈ જાય છે.

ਸੋਗੁ ਵਿਜੋਗੁ ਸਰਾਪੁ ਹੈ ਦੁਰਮਤਿ ਨਾਪਾਕੁ ।

આવા દુષ્ટ મનના માણસને સદાય મિલન અને વિચ્છેદનો શાપ મળે છે એટલે કે તે સ્થળાંતરનાં દુઃખોમાંથી પસાર થાય છે.

ਵਤੈ ਮੁਤੜਿ ਰੰਨ ਜਿਉ ਦਰਿ ਮਿਲੈ ਤਲਾਕੁ ।

તે ત્યજી દેવાયેલી સ્ત્રીની જેમ ભટકે છે અને (લોડના) દરવાજામાંથી છૂટાછેડા લઈને ઊભો છે.

ਦੁਖੁ ਭੁਖੁ ਦਾਲਿਦ ਘਣਾ ਦੋਜਕ ਅਉਤਾਕੁ ।੧੩।

તેને દુ:ખ, ભૂખ, અતિશય ગરીબી મળે છે અને (શારીરિક) મૃત્યુ પછી નરકમાં પહોંચે છે.

ਪਉੜੀ ੧੪

ਵਿਗੜੈ ਚਾਟਾ ਦੁਧ ਦਾ ਕਾਂਜੀ ਦੀ ਚੁਖੈ ।

વિનેગરના એક ટીપાથી દૂધનો સંપૂર્ણ પોટ બગડી જાય છે.

ਸਹਸ ਮਣਾ ਰੂਈ ਜਲੈ ਚਿਣਗਾਰੀ ਧੁਖੈ ।

એક તણખાથી હજારો મણ કપાસ બળી જાય છે.

ਬੂਰੁ ਵਿਣਾਹੇ ਪਾਣੀਐ ਖਉ ਲਾਖਹੁ ਰੁਖੈ ।

વોટર ગોસમર પાણીને બગાડે છે અને શેલક વૃક્ષના વિનાશનું કારણ બને છે.

ਜਿਉ ਉਦਮਾਦੀ ਅਤੀਸਾਰੁ ਖਈ ਰੋਗੁ ਮਨੁਖੈ ।

પાગલ માણસને ઝાડાથી ખાણ થાય છે અને સામાન્ય માણસને ક્ષયરોગ (ઉપયોગ) દ્વારા નાશ પામે છે.

ਜਿਉ ਜਾਲਿ ਪੰਖੇਰੂ ਫਾਸਦੇ ਚੁਗਣ ਦੀ ਭੁਖੈ ।

જેમ પક્ષીઓ બીજના લોભથી જાળમાં ફસાઈ જાય છે,

ਤਿਉ ਅਜਰੁ ਝਾਕ ਭੰਡਾਰ ਦੀ ਵਿਆਪੇ ਵੇਮੁਖੈ ।੧੪।

ધર્મત્યાગીના હૃદયમાં અસહ્ય (ધાર્મિક સ્થાનથી કમાણી)ના સંગ્રહની ઈચ્છા જળવાઈ રહે છે.

ਪਉੜੀ ੧੫

ਅਉਚਰੁ ਝਾਕ ਭੰਡਾਰ ਦੀ ਚੁਖੁ ਲਗੈ ਚਖੀ ।

સ્ટોરની સામગ્રી (શીખો માટે) માટે ઝંખવું અયોગ્ય છે.

ਹੋਇ ਦੁਕੁਧਾ ਨਿਕਲੈ ਭੋਜਨੁ ਮਿਲਿ ਮਖੀ ।

પરંતુ જેમને આવી ઈચ્છા હોય તેમણે સામગ્રી પરત કરવી પડશે, કારણ કે ખોરાક સાથે અંદર ગયેલી માખી શરીર દ્વારા ઉલટી થઈ જાય છે.

ਰਾਤਿ ਸੁਖਾਲਾ ਕਿਉ ਸਵੈ ਤਿਣੁ ਅੰਦਰਿ ਅਖੀ ।

જેની આંખમાં ઘાસની પટ્ટી હોય તે શાંતિથી કેવી રીતે સૂઈ શકે.

ਕਖਾ ਦਬੀ ਅਗਿ ਜਿਉ ਓਹੁ ਰਹੈ ਨ ਰਖੀ ।

જેમ આગને સૂકા ઘાસની નીચે દબાવી શકાતી નથી, તેવી જ રીતે,

ਝਾਕ ਝਕਾਈਐ ਝਾਕਵਾਲੁ ਕਰਿ ਭਖ ਅਭਖੀ ।

ગુફા કરનારની તૃષ્ણાને કાબૂમાં રાખી શકાતી નથી અને તેના માટે અખાદ્ય ખાદ્ય બની જાય છે.

ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਉਬਰੇ ਗੁਰ ਸਿਖਾ ਲਖੀ ।੧੫।

ગુરુના શીખ લાખો છે પણ પ્રભુની કૃપા પ્રાપ્ત કરનાર જ વિશ્વ સાગર પાર કરે છે).

ਪਉੜੀ ੧੬

ਜਿਉ ਘੁਣ ਖਾਧੀ ਲਕੜੀ ਵਿਣੁ ਤਾਣਿ ਨਿਤਾਣੀ ।

તે (ધર્મત્યાગી) ઝીણા ખાધેલા લાકડાની જેમ નિર્બળ અને શક્તિહીન બની જાય છે.

ਜਾਣੁ ਡਰਾਵਾ ਖੇਤ ਵਿਚਿ ਨਿਰਜੀਤੁ ਪਰਾਣੀ ।

તે (પક્ષીઓને) ડરાવવા માટે ખેતરમાં મૂકેલા જીવન વિનાના સ્કેરક્રો જેવો છે.

ਜਿਉ ਧੂਅਰੁ ਝੜੁਵਾਲ ਦੀ ਕਿਉ ਵਰਸੈ ਪਾਣੀ ।

ધુમાડાના વાદળોમાંથી વરસાદ કેવી રીતે થઈ શકે છે.

ਜਿਉ ਥਣ ਗਲ ਵਿਚਿ ਬਕਰੀ ਦੁਹਿ ਦੁਧੁ ਨ ਆਣੀ ।

જેમ બકરીના ગળામાંનું ટીપું દૂધ આપી શકતું નથી, તેવી જ રીતે ધાર્મિક સ્થાનની ધાર્મિક કમાણી હડપ કરનાર પણ તેની તૃષ્ણામાં અહીં-તહીં ફરે છે.

ਝਾਕੇ ਅੰਦਰਿ ਝਾਕਵਾਲੁ ਤਿਸ ਕਿਆ ਨੀਸਾਣੀ ।

આવા માણસની ચોક્કસ નિશાની શું છે.

ਜਿਉ ਚਮੁ ਚਟੈ ਗਾਇ ਮਹਿ ਉਹ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਣੀ ।੧੬।

આવો માણસ એ ગાયની જેમ ભ્રમિત રહે છે જે પોતાના મૃત સંતાનને જીવતો સમજીને ચાટતી જાય છે.

ਪਉੜੀ ੧੭

ਗੁਛਾ ਹੋਇ ਧ੍ਰਿਕਾਨੂਆ ਕਿਉ ਵੁੜੀਐ ਦਾਖੈ ।

મણકાના ઝાડના ગુચ્છની સરખામણી દ્રાક્ષ સાથે કેમ કરવી જોઈએ.

ਅਕੈ ਕੇਰੀ ਖਖੜੀ ਕੋਈ ਅੰਬੁ ਨ ਆਖੈ ।

અક્ક બેરી, કેરીને કોઈ કહેતું નથી.

ਗਹਣੇ ਜਿਉ ਜਰਪੋਸ ਦੇ ਨਹੀ ਸੋਇਨਾ ਸਾਖੈ ।

ભેટના આભૂષણો સોનાના ઘરેણા જેવા હોતા નથી.

ਫਟਕ ਨ ਪੁਜਨਿ ਹੀਰਿਆ ਓਇ ਭਰੇ ਬਿਆਖੈ ।

ક્રિસ્ટલ હીરાની બરાબર નથી કારણ કે હીરા મોંઘા છે.

ਧਉਲੇ ਦਿਸਨਿ ਛਾਹਿ ਦੁਧੁ ਸਾਦਹੁ ਗੁਣ ਗਾਖੈ ।

બટર મિલ્ક અને દૂધ બંને સફેદ હોય છે પરંતુ ગુણવત્તા અને સ્વાદ અલગ હોય છે

ਤਿਉ ਸਾਧ ਅਸਾਧ ਪਰਖੀਅਨਿ ਕਰਤੂਤਿ ਸੁ ਭਾਖੈ ।੧੭।

તેવી જ રીતે, પવિત્ર અને અપવિત્ર તેમના લક્ષણો અને પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા અલગ પડે છે.

ਪਉੜੀ ੧੮

ਸਾਵੇ ਪੀਲੇ ਪਾਨ ਹਹਿ ਓਇ ਵੇਲਹੁ ਤੁਟੇ ।

ડાળીમાંથી તોડવામાં આવતા સોપારી લીલા અને પીળા રંગના હોય છે.

ਚਿਤਮਿਤਾਲੇ ਫੋਫਲੇ ਫਲ ਬਿਰਖਹੁੰ ਛੁਟੇ ।

પાઇ બાલ્ડ કલર મેળવવાની સોપારી ઝાડ પરથી ઉપાડવામાં આવે છે.

ਕਥ ਹੁਰੇਹੀ ਭੂਸਲੀ ਦੇ ਚਾਵਲ ਚੁਟੇ ।

કેચુ ભૂરા રંગનો અને પ્રકાશનો હોય છે અને તેમાં એક ચપટીનો ઉપયોગ થાય છે.

ਚੂਨਾ ਦਿਸੈ ਉਜਲਾ ਦਹਿ ਪਥਰੁ ਕੁਟੇ ।

ચૂનો સફેદ હોય છે અને તેને બાળી નાખવામાં આવે છે.

ਆਪੁ ਗਵਾਇ ਸਮਾਇ ਮਿਲਿ ਰੰਗੁ ਚੀਚ ਵਹੁਟੇ ।

જ્યારે તેમનો અહંકાર ગુમાવે છે (તેઓ મળે છે) ત્યારે તેઓ સમાનરૂપે લાલ રંગના બને છે.

ਤਿਉ ਚਹੁ ਵਰਨਾ ਵਿਚਿ ਸਾਧ ਹਨਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮੁਹ ਜੁਟੇ ।੧੮।

તેવી જ રીતે સંતો, જેઓ ચાર વર્ણોની લાયકાતને અપનાવે છે, તેઓ ગમ્મુખોની જેમ પરસ્પર પ્રેમમાં રહે છે, ગુરુ લક્ષી.

ਪਉੜੀ ੧੯

ਚਾਕਰ ਸਭ ਸਦਾਇਂਦੇ ਸਾਹਿਬ ਦਰਬਾਰੇ ।

બાદશાહના દરબારમાં બધા નોકર તરીકે ઓળખાય છે.

ਨਿਵਿ ਨਿਵਿ ਕਰਨਿ ਜੁਹਾਰੀਆ ਸਭ ਸੈ ਹਥੀਆਰੇ ।

સારી રીતે સજ્જ, તેઓ સૌથી નમ્રતાપૂર્વક નમન કરે છે.

ਮਜਲਸ ਬਹਿ ਬਾਫਾਇਂਦੇ ਬੋਲ ਬੋਲਨਿ ਭਾਰੇ ।

સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક મેળાવડામાં તેઓ બડાઈ અને બડાઈ કરે છે.

ਗਲੀਏ ਤੁਰੇ ਨਚਾਇਂਦੇ ਗਜਗਾਹ ਸਵਾਰੇ ।

તેઓ તેમના હાથીઓ શણગારેલા છે અને શેરીઓ અને બજારોમાં તેઓ તેમના ઘોડાઓ સાથે નાચતા ફરે છે.

ਰਣ ਵਿਚਿ ਪਇਆਂ ਜਾਣੀਅਨਿ ਜੋਧ ਭਜਣਹਾਰੇ ।

પરંતુ ફક્ત યુદ્ધના મેદાનમાં જ જાણી શકાય છે કે કોણ બહાદુર યોદ્ધા છે અને કોણ તેની રાહ પર છે.

ਤਿਉ ਸਾਂਗਿ ਸਿਞਾਪਨਿ ਸਨਮੁਖਾਂ ਬੇਮੁਖ ਹਤਿਆਰੇ ।੧੯।

ધર્મત્યાગીઓ સમાન છે, ભગવાનની નજીકના વેશમાં આવેલા હત્યારાઓ આસપાસ રહે છે, પરંતુ આખરે ઓળખાય છે.

ਪਉੜੀ ੨੦

ਜੇ ਮਾਂ ਹੋਵੈ ਜਾਰਨੀ ਕਿਉ ਪੁਤੁ ਪਤਾਰੇ ।

જો માતા વ્યભિચારી હોય તો પુત્ર શા માટે તેના વિશે ખરાબ બોલે.

ਗਾਈ ਮਾਣਕੁ ਨਿਗਲਿਆ ਪੇਟੁ ਪਾੜਿ ਨ ਮਾਰੇ ।

જો કોઈ રત્ન ગાય ગળી જાય તો તેને બહાર કાઢવા માટે કોઈ તેનું પેટ ફાડી નાખતું નથી.

ਜੇ ਪਿਰੁ ਬਹੁ ਘਰੁ ਹੰਢਣਾ ਸਤੁ ਰਖੈ ਨਾਰੇ ।

જો પતિ ઘણા ઘરોમાં આનંદ (અનૈતિક રીતે) કરે છે, તો પત્નીએ તેની પવિત્રતા જાળવવી જોઈએ.

ਅਮਰੁ ਚਲਾਵੈ ਚੰਮ ਦੇ ਚਾਕਰ ਵੇਚਾਰੇ ।

જો રાજા સરમુખત્યારશાહી સત્તાનો ઉપયોગ કરે છે, તો સેવકો તેની આગળ લાચાર છે.

ਜੇ ਮਦੁ ਪੀਤਾ ਬਾਮ੍ਹਣੀ ਲੋਇ ਲੁਝਣਿ ਸਾਰੇ ।

જો બ્રાહ્મણ સ્ત્રી નશામાં હોય, તો બધા શરમ અનુભવે છે અને તેના ચહેરા તરફ જોતા નથી.

ਜੇ ਗੁਰ ਸਾਂਗਿ ਵਰਤਦਾ ਸਿਖੁ ਸਿਦਕੁ ਨ ਹਾਰੇ ।੨੦।

જો ગુરૂ શામ કરે છે, તો શીખે તેની સહનશક્તિ છોડવી જોઈએ નહીં.

ਪਉੜੀ ੨੧

ਧਰਤੀ ਉਪਰਿ ਕੋਟ ਗੜ ਭੁਇਚਾਲ ਕਮੰਦੇ ।

ધરતીકંપ દરમિયાન પૃથ્વી પરના લાખો કિલ્લાઓ હચમચી જાય છે અને ક્ષીણ થઈ જાય છે

ਝਖੜਿ ਆਏ ਤਰੁਵਰਾ ਸਰਬਤ ਹਲੰਦੇ ।

તોફાન દરમિયાન, બધા વૃક્ષો ઓસીલેટ થાય છે.

ਡਵਿ ਲਗੈ ਉਜਾੜਿ ਵਿਚਿ ਸਭ ਘਾਹ ਜਲੰਦੇ ।

આગ દરમિયાન, જંગલોમાં તમામ પ્રકારના ઘાસ બળી જાય છે.

ਹੜ ਆਏ ਕਿਨਿ ਥੰਮੀਅਨਿ ਦਰੀਆਉ ਵਹੰਦੇ ।

જે વહેતી નદીમાં પૂરને અવરોધી શકે છે.

ਅੰਬਰਿ ਪਾਟੇ ਥਿਗਲੀ ਕੂੜਿਆਰ ਕਰੰਦੇ ।

કપડા જેવા ફાટેલા આકાશને સીવવાનું અઘરું અને મૂર્ખામીભર્યું કામ ગપ્પાં મારવામાં પારંગત જ કરી શકે.

ਸਾਂਗੈ ਅੰਦਰਿ ਸਾਬਤੇ ਸੇ ਵਿਰਲੇ ਬੰਦੇ ।੨੧।

દુર્લભ એવા લોકો છે કે જેઓ શેમ દરમિયાન સંપૂર્ણ રીતે શાંત રહે છે.

ਪਉੜੀ ੨੨

ਜੇ ਮਾਉ ਪੁਤੈ ਵਿਸੁ ਦੇ ਤਿਸ ਤੇ ਕਿਸੁ ਪਿਆਰਾ ।

જો માતા પુત્રને ઝેર આપે તો તે પુત્ર વધુ કોને વહાલો હોઈ શકે?

ਜੇ ਘਰੁ ਭੰਨੈ ਪਾਹਰੂ ਕਉਣੁ ਰਖਣਹਾਰਾ ।

જો ચોકીદાર ઘરનું તાળું તોડી નાખે, તો બીજો કોણ રક્ષક હોઈ શકે.

ਬੇੜਾ ਡੋਬੈ ਪਾਤਣੀ ਕਿਉ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰਾ ।

જો હોડીવાળા હોડીને ડૂબી દે છે, તો કોઈ કેવી રીતે પાર કરી શકે.

ਆਗੂ ਲੈ ਉਝੜਿ ਪਵੈ ਕਿਸੁ ਕਰੈ ਪੁਕਾਰਾ ।

જો નેતા જ લોકોને ભટકી જાય તો બીજા કોને મદદ માટે બોલાવી શકાય.

ਜੇ ਕਰਿ ਖੇਤੈ ਖਾਇ ਵਾੜਿ ਕੋ ਲਹੈ ਨ ਸਾਰਾ ।

અને જો રક્ષણાત્મક વાડ પાક ખાવાનું શરૂ કરે તો ખેતરોની સંભાળ કોણ લેશે.

ਜੇ ਗੁਰ ਭਰਮਾਏ ਸਾਂਗੁ ਕਰਿ ਕਿਆ ਸਿਖੁ ਵਿਚਾਰਾ ।੨੨।

તેવી જ રીતે, જો ગુરુ કોઈ શીખને શામ દ્વારા ભ્રમિત કરે છે, તો એક ગરીબ શીખ શું કરી શકે છે.

ਪਉੜੀ ੨੩

ਜਲ ਵਿਚਿ ਕਾਗਦ ਲੂਣ ਜਿਉ ਘਿਅ ਚੋਪੜਿ ਪਾਏ ।

કાગળ પર માખણ અને મીઠું લગાવીને તેને પાણીમાં નાખી શકાય છે (તેને ઓગળવામાં વધુ સમય લાગશે).

ਦੀਵੇ ਵਟੀ ਤੇਲੁ ਦੇ ਸਭ ਰਾਤਿ ਜਲਾਏ ।

તેલની મદદથી દીવાની વાટ આખી રાત સળગતી રહે છે.

ਵਾਇ ਮੰਡਲ ਜਿਉ ਡੋਰ ਫੜਿ ਗੁਡੀ ਓਡਾਏ ।

દોરાને પકડીને પતંગને આકાશમાં ઉડાવી શકાતો હતો.

ਮੁਹ ਵਿਚਿ ਗਰੜ ਦੁਗਾਰੁ ਪਾਇ ਜਿਉ ਸਪੁ ਲੜਾਏ ।

મોઢામાં જડીબુટ્ટી રાખવાથી સર્પ કરડી શકે છે.

ਰਾਜਾ ਫਿਰੈ ਫਕੀਰੁ ਹੋਇ ਸੁਣਿ ਦੁਖਿ ਮਿਟਾਏ ।

જો રાજા ફકીરના વેશમાં બહાર જાય તો તે લોકોની વેદના સાંભળીને તેને દૂર કરી શકે છે.

ਸਾਂਗੈ ਅੰਦਰਿ ਸਾਬਤਾ ਜਿਸੁ ਗੁਰੂ ਸਹਾਏ ।੨੩।੩੫। ਪੈਂਤੀਹ ।

આવા પરાક્રમમાં તે જ પરીક્ષા પાસ કરે છે જેને ગુરુ દ્વારા મદદ મળે છે.