વારાં ભાઇ ગુર્દાસજી

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

એક ઓંકાર, આદિમ ઉર્જા, દૈવી ઉપદેશકની કૃપાથી સાક્ષાત્કાર થયો

ਪਉੜੀ ੧

ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨਮੁਖਿ ਜਾਣੀਅਨਿ ਸਾਧ ਅਸਾਧ ਜਗਤ ਵਰਤਾਰਾ ।

જગતમાં તેમના આચરણથી, ગુરુલક્ષી, ગુરુમુખ અને મન લક્ષી મનમુખો અનુક્રમે સાધુ અને દુષ્ટો તરીકે ઓળખાય છે.

ਦੁਹ ਵਿਚਿ ਦੁਖੀ ਦੁਬਾਜਰੇ ਖਰਬੜ ਹੋਏ ਖੁਦੀ ਖੁਆਰਾ ।

આ બેમાંથી, મોંગ્રેલ્સ - દેખીતી રીતે સાધુ પરંતુ આંતરિક રીતે ચોર - હંમેશા ડગમગી સ્થિતિમાં હોય છે અને, તેમના અહંકાર માટે પીડાય છે, ભટકી જાય છે.

ਦੁਹੀਂ ਸਰਾਈਂ ਜਰਦ ਰੂ ਦਗੇ ਦੁਰਾਹੇ ਚੋਰ ਚੁਗਾਰਾ ।

આવા બેવડા ચહેરાવાળા ચોર, બદનામી કરનારા અને ઠગ બંને જગતમાં તેમના વિચલિત થવાને કારણે નિસ્તેજ રહે છે.

ਨਾ ਉਰਵਾਰੁ ਨ ਪਾਰੁ ਹੈ ਗੋਤੇ ਖਾਨਿ ਭਰਮੁ ਸਿਰਿ ਭਾਰਾ ।

તેઓ ન તો અહીં છે કે ન ત્યાં અને, ભ્રમણાઓના ભારથી દબાયેલા તેઓ વચ્ચે ડૂબતા જાય છે અને ગૂંગળામણ અનુભવે છે.

ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਿਚਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨਮੁਖਿ ਵਿਚ ਗੁਬਾਰਾ ।

મુસલમાન હોય કે હિંદુ, ગુરૂમુખોમાં મનમુખ એટલે ઘોર અંધકાર.

ਜੰਮਣੁ ਮਰਣੁ ਸਦਾ ਸਿਰਿ ਭਾਰਾ ।੧।

તેનું માથું હંમેશા તેના આત્માના સ્થળાંતર દ્વારા આવતા અને જનારાઓથી ભરેલું હોય છે.

ਪਉੜੀ ੨

ਦੁਹੁ ਮਿਲਿ ਜੰਮੇ ਦੁਇ ਜਣੇ ਦੁਹੁ ਜਣਿਆਂ ਦੁਇ ਰਾਹ ਚਲਾਏ ।

સ્ત્રી અને પુરુષ બંનેના સંગમને પરિણામે (હિન્દુ અને મુસ્લિમ) જન્મ્યા; પરંતુ બંનેએ અલગ-અલગ માર્ગો (સંપ્રદાયો) શરૂ કર્યા.

ਹਿੰਦੂ ਆਖਨਿ ਰਾਮ ਰਾਮੁ ਮੁਸਲਮਾਣਾਂ ਨਾਉ ਖੁਦਾਏ ।

હિંદુઓ રામ-રામને યાદ કરે છે અને મુસ્લિમોએ તેને ખુદા નામ આપ્યું છે.

ਹਿੰਦੂ ਪੂਰਬਿ ਸਉਹਿਆਂ ਪਛਮਿ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ਨਿਵਾਏ ।

હિંદુઓ તેમની પૂજા પૂર્વ તરફ મુખ કરીને કરે છે અને મુસ્લિમો પશ્ચિમ તરફ નમન કરે છે.

ਗੰਗ ਬਨਾਰਸਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਮਕਾ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ਮਨਾਏ ।

હિંદુઓ ગંગા અને બનારસને પૂજે છે, જ્યારે મુસ્લિમો મક્કાની ઉજવણી કરે છે.

ਵੇਦ ਕਤੇਬਾਂ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਚਾਰ ਵਰਨ ਚਾਰਿ ਮਜਹਬ ਚਲਾਏ ।

તેમની પાસે ચાર શાસ્ત્રો છે - ચાર વેદ અને ચાર કાતેબા. હિંદુઓએ ચાર વર્ણ (જાતિ) અને મુસ્લિમોએ ચાર સંપ્રદાયો (હનીફી, સફી, મલિકીસ અને હમ્બાલીસ) બનાવ્યા.

ਪੰਜ ਤਤ ਦੋਵੈ ਜਣੇ ਪਉਣੁ ਪਾਣੀ ਬੈਸੰਤਰੁ ਛਾਏ ।

પરંતુ વાસ્તવમાં, તે બધામાં સમાન હવા, પાણી અને અગ્નિ છે.

ਇਕ ਥਾਉਂ ਦੁਇ ਨਾਉਂ ਧਰਾਏ ।੨।

બંને માટે અંતિમ આશ્રય એક જ છે; માત્ર તેઓએ તેને અલગ અલગ નામ આપ્યા છે.

ਪਉੜੀ ੩

ਦੇਖਿ ਦੁਭਿਤੀ ਆਰਸੀ ਮਜਲਸ ਹਥੋ ਹਥੀ ਨਚੈ ।

બેવડા ચહેરાવાળું એટલે કે અસમાન માઇનોર એસેમ્બલીમાં હાથથી હાથ ફેરવે છે (કારણ કે કોઈને તે ગમતું નથી).

ਦੁਖੋ ਦੁਖੁ ਦੁਬਾਜਰੀ ਘਰਿ ਘਰਿ ਫਿਰੈ ਪਰਾਈ ਖਚੈ ।

એ જ રીતે બીજાના ઘરમાં તલ્લીન થયેલી વેશ્યાની જેમ બેવડી વાતો કરનાર પણ ઘરે-ઘરે ફરે છે.

ਅਗੋ ਹੋਇ ਸੁਹਾਵਣੀ ਮੁਹਿ ਡਿਠੈ ਮਾਣਸ ਚਹਮਚੈ ।

શરૂઆતમાં તે સુંદર દેખાય છે અને પુરુષો તેનો ચહેરો જોઈને ખુશ થાય છે

ਪਿਛਹੁ ਦੇਖਿ ਡਰਾਵਣੀ ਇਕੋ ਮੁਹੁ ਦੁਹੁ ਜਿਨਸਿ ਵਿਰਚੈ ।

પરંતુ પાછળથી તેણી ભયાનક હોવાનું જાણવા મળે છે કારણ કે તેણીનો એક ચહેરો બે છબીઓ ધરાવે છે.

ਖੇਹਿ ਪਾਇ ਮੁਹੁ ਮਾਂਜੀਐ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਮੈਲੁ ਭਰੈ ਰੰਗਿ ਕਚੈ ।

રાખથી સાફ કરીને પણ આવા બેવડા ચહેરાવાળા અરીસા ફરી મલિન બની જાય છે.

ਧਰਮਰਾਇ ਜਮੁ ਇਕੁ ਹੈ ਧਰਮੁ ਅਧਰਮੁ ਨ ਭਰਮੁ ਪਰਚੈ ।

યમ, ધર્મનો સ્વામી એક છે; તે ધર્મ સ્વીકારે છે પણ દુષ્ટતાની ભ્રમણાથી પ્રસન્ન થતો નથી.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਇ ਮਿਲੈ ਸਚੁ ਸਚੈ ।੩।

સત્યવાદી ગુરુમુખ આખરે સત્યની પ્રાપ્તિ કરે છે.

ਪਉੜੀ ੪

ਵੁਣੈ ਜੁਲਾਹਾ ਤੰਦੁ ਗੰਢਿ ਇਕੁ ਸੂਤੁ ਕਰਿ ਤਾਣਾ ਵਾਣਾ ।

દોરાને બાંધીને, વણકર એક જ યાર્ન વડે વિશાળ તાણો અને વણી વણાટ કરે છે.

ਦਰਜੀ ਪਾੜਿ ਵਿਗਾੜਦਾ ਪਾਟਾ ਮੁਲ ਨ ਲਹੈ ਵਿਕਾਣਾ ।

દરજી આંસુ અને બગડેલું કાપડ અને ફાટેલું કાપડ વેચી શકાતું નથી.

ਕਤਰਣਿ ਕਤਰੈ ਕਤਰਣੀ ਹੋਇ ਦੁਮੂਹੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਸਾਣਾ ।

તેની ડબલ-બ્લેડવાળી કાતર કાપડને કાપી નાખે છે.

ਸੂਈ ਸੀਵੈ ਜੋੜਿ ਕੈ ਵਿਛੁੜਿਆਂ ਕਰਿ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਣਾ ।

બીજી તરફ, તેની સોયના ટાંકા અને અલગ પડેલા ટુકડા આમ ફરી એક થઈ જાય છે.

ਸਾਹਿਬੁ ਇਕੋ ਰਾਹਿ ਦੁਇ ਜਗ ਵਿਚਿ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਣਾ ।

એ ભગવાન એક છે પણ હિંદુઓ અને મુસલમાનોએ અલગ અલગ રીતે બનાવ્યા છે.

ਗੁਰਸਿਖੀ ਪਰਧਾਨੁ ਹੈ ਪੀਰ ਮੁਰੀਦੀ ਹੈ ਪਰਵਾਣਾ ।

શીખ ધર્મનો માર્ગ બંને કરતાં શ્રેષ્ઠ છે કારણ કે તે ગુરુ અને શીખ વચ્ચેના ગાઢ સંબંધને સ્વીકારે છે.

ਦੁਖੀ ਦੁਬਾਜਰਿਆਂ ਹੈਰਾਣਾ ।੪।

બેવડા મનવાળા હંમેશા મૂંઝવણમાં રહે છે અને તેથી તેઓ પીડાય છે.

ਪਉੜੀ ੫

ਜਿਉ ਚਰਖਾ ਅਠਖੰਭੀਆ ਦੁਹਿ ਲਠੀ ਦੇ ਮੰਝਿ ਮੰਝੇਰੂ ।

આઠ બોર્ડ સ્પિનિંગ વ્હીલ બે સીધી પોસ્ટ્સ વચ્ચે ફરે છે.

ਦੁਇ ਸਿਰਿ ਧਰਿ ਦੁਹੁ ਖੁੰਢ ਵਿਚਿ ਸਿਰ ਗਿਰਦਾਨ ਫਿਰੈ ਲਖ ਫੇਰੂ ।

તેના એક્સલના બંને છેડા બે પોસ્ટની વચ્ચેના છિદ્રોમાં ધકેલવામાં આવે છે અને તેની ગરદનના બળથી વ્હીલ અસંખ્ય વખત ફેરવાય છે.

ਬਾਇੜੁ ਪਾਇ ਪਲੇਟੀਐ ਮਾਲ੍ਹ ਵਟਾਇ ਪਾਇਆ ਘਟ ਘੇਰੂ ।

બે બાજુઓ ફાસ્ટનિંગ કોર્ડ દ્વારા સુરક્ષિત છે અને સ્ટ્રીંગ બેલ્ટ વ્હીલ અને સ્પિન્ડલને ઘેરી લે છે.

ਦੁਹੁ ਚਰਮਖ ਵਿਚਿ ਤ੍ਰਕੁਲਾ ਕਤਨਿ ਕੁੜੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਹੇਰੂ ।

ચામડાના બે ટુકડાઓ સ્પિન્ડલને પકડી રાખે છે જેની આસપાસ છોકરીઓ જૂથોમાં બેસીને ફરે છે.

ਤ੍ਰਿੰਞਣਿ ਬਹਿ ਉਠ ਜਾਂਦੀਆਂ ਜਿਉ ਬਿਰਖਹੁ ਉਡਿ ਜਾਨਿ ਪੰਖੇਰੂ ।

કેટલીકવાર તેઓ અચાનક કાંતવાનું બંધ કરી દેતા હતા અને પક્ષીઓ ઝાડ પરથી ઉડે છે તેમ છોડી દેતા હતા (ડબલ-માઇન્ડેડ વ્યક્તિ પણ આ છોકરીઓ અથવા પક્ષીઓ જેવી હોય છે અને અચાનક તેનું મન બદલી નાખે છે).

ਓੜਿ ਨਿਬਾਹੂ ਨਾ ਥੀਐ ਕਚਾ ਰੰਗੁ ਰੰਗਾਇਆ ਗੇਰੂ ।

ઓચર કલર જે કામચલાઉ હોય છે, તે છેલ્લી ઘડી સુધી કંપની આપતો નથી એટલે કે તે થોડા સમય પછી ઝાંખો પડી જાય છે.

ਘੁੰਮਿ ਘੁਮੰਦੀ ਛਾਉ ਘਵੇਰੂ ।੫।

બેવડા મનની વ્યક્તિ (પણ) ફરતા પડછાયા જેવી છે જે એક જગ્યાએ વળગી રહેતી નથી

ਪਉੜੀ ੬

ਸਾਹੁਰੁ ਪੀਹਰੁ ਪਲਰੈ ਹੋਇ ਨਿਲਜ ਨ ਲਜਾ ਧੋਵੈ ।

પિતા અને સસરાના બંને પરિવારોને છોડીને, નિર્લજ્જ સ્ત્રી નમ્રતાની કાળજી લેતી નથી અને તેની અનૈતિક પ્રતિષ્ઠાને ધોવા માંગતી નથી.

ਰਾਵੈ ਜਾਰੁ ਭਤਾਰੁ ਤਜਿ ਖਿੰਜੋਤਾਣਿ ਖੁਸੀ ਕਿਉ ਹੋਵੈ ।

તેના પતિનો ત્યાગ કરીને, જો તેણી તેના પ્રેમીનો સંગાથ ભોગવે છે, તો તે, વિવિધ વાસનાપૂર્ણ દિશામાં આગળ વધીને, કેવી રીતે ખુશ થઈ શકે?

ਸਮਝਾਈ ਨਾ ਸਮਝਈ ਮਰਣੇ ਪਰਣੇ ਲੋਕੁ ਵਿਗੋਵੈ ।

તેણી પર કોઈ સલાહ પ્રવર્તતી નથી અને તેણીને શોક અને આનંદના તમામ સામાજિક મેળાવડામાં ધિક્કારવામાં આવે છે.

ਧਿਰਿ ਧਿਰਿ ਮਿਲਦੇ ਮੇਹਣੇ ਹੁਇ ਸਰਮਿੰਦੀ ਅੰਝੂ ਰੋਵੈ ।

તેણી પસ્તાવોમાં રડે છે કારણ કે તેણીને દરેક દરવાજે નિંદા કરવામાં આવે છે.

ਪਾਪ ਕਮਾਣੇ ਪਕੜੀਐ ਹਾਣਿ ਕਾਣਿ ਦੀਬਾਣਿ ਖੜੋਵੈ ।

તેણીના પાપો માટે, તેણીની ધરપકડ કરવામાં આવે છે અને અદાલત દ્વારા તેને સજા કરવામાં આવે છે જ્યાં તેણીએ જે સન્માન મેળવ્યું હતું તે ગુમાવે છે.

ਮਰੈ ਨ ਜੀਵੈ ਦੁਖ ਸਹੈ ਰਹੈ ਨ ਘਰਿ ਵਿਚਿ ਪਰ ਘਰ ਜੋਵੈ ।

તે દુઃખી છે કારણ કે હવે તે ન તો મૃત કે જીવિત છે; તે હજુ પણ બરબાદ થવા માટે બીજું ઘર શોધે છે કારણ કે તેને પોતાના ઘરમાં રહેવાનું પસંદ નથી.

ਦੁਬਿਧਾ ਅਉਗੁਣਹਾਰੁ ਪਰੋਵੈ ।੬।

એવી જ રીતે શંકા કે બેવડી મનોવૃત્તિ તેના માટે અવગુણોની માળા વણી લે છે.

ਪਉੜੀ ੭

ਜਿਉ ਬੇਸੀਵੈ ਥੇਹੁ ਕਰਿ ਪਛੋਤਾਵੈ ਸੁਖਿ ਨਾ ਵਸੈ ।

બીજાની ભૂમિમાં રહેવાથી પસ્તાવો થાય છે અને ખુશીઓ છીનવી લે છે;

ਚੜਿ ਚੜਿ ਲੜਦੇ ਭੂਮੀਏ ਧਾੜਾ ਪੇੜਾ ਖਸਣ ਖਸੈ ।

રોજેરોજ જમીનદારો ઝઘડો કરે છે, તૂટે છે અને છેડતી કરે છે.

ਦੁਹ ਨਾਰੀ ਦਾ ਦੂਲਹਾ ਦੁਹੁ ਮੁਣਸਾ ਦੀ ਨਾਰਿ ਵਿਣਸੈ ।

બે સ્ત્રીઓના પતિ અને બે પતિઓની પત્ની નાશ પામવા માટે બંધાયેલા છે;

ਹੁਇ ਉਜਾੜਾ ਖੇਤੀਐ ਦੁਹਿ ਹਾਕਮ ਦੁਇ ਹੁਕਮੁ ਖੁਣਸੈ ।

બે પરસ્પર વિરોધી માસ્ટરના આદેશ હેઠળ ખેડાણ વ્યર્થ જશે.

ਦੁਖ ਦੁਇ ਚਿੰਤਾ ਰਾਤਿ ਦਿਹੁ ਘਰੁ ਛਿਜੈ ਵੈਰਾਇਣੁ ਹਸੈ ।

જ્યાં દિવસ-રાત એટલે કે દરેક સમયે દુઃખ અને ચિંતા રહે છે, તે ઘર નાશ પામે છે અને પડોશની સ્ત્રીઓ હાંસી ઉડાવે છે.

ਦੁਹੁ ਖੁੰਢਾਂ ਵਿਚਿ ਰਖਿ ਸਿਰੁ ਵਸਦੀ ਵਸੈ ਨ ਨਸਦੀ ਨਸੈ ।

જો કોઈનું માથું બે પોલાણમાં ફસાઈ જાય, તો તે ન તો રહી શકે અને ન ભાગી શકે.

ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਭੁਇਅੰਗਮੁ ਡਸੈ ।੭।

તેવી જ રીતે, દ્વૈતની ભાવના એ વર્ચ્યુઅલ સાપ-ડંખ છે.

ਪਉੜੀ ੮

ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਸਪੁ ਦੁਮੂਹਾ ਬੁਰਾ ਬੁਰਿਆਈ ।

દુષ્ટ અને દુ:ખી એ વિશ્વાસઘાત કરનાર છે જે બે માથાવાળા સાપ જેવો છે જે અનિચ્છનીય પણ છે.

ਸਭਦੂੰ ਮੰਦੀ ਸਪ ਜੋਨਿ ਸਪਾਂ ਵਿਚਿ ਕੁਜਾਤਿ ਕੁਭਾਈ ।

સાપ સૌથી ખરાબ પ્રજાતિ છે અને તેમાંથી બે માથાવાળો સાપ પણ ખરાબ અને દુષ્ટ જાત છે.

ਕੋੜੀ ਹੋਆ ਗੋਪਿ ਗੁਰ ਨਿਗੁਰੇ ਤੰਤੁ ਨ ਮੰਤੁ ਸੁਖਾਈ ।

તેનો માસ્ટર અજાણ્યો રહે છે અને આ સિદ્ધાંત વિનાના જીવ પર કોઈ મંત્ર કામ કરતું નથી.

ਕੋੜੀ ਹੋਵੈ ਲੜੈ ਜਿਸ ਵਿਗੜ ਰੂਪਿ ਹੋਇ ਮਰਿ ਸਹਮਾਈ ।

તે જેને કરડે છે તે રક્તપિત્ત થાય છે. તેનો ચહેરો વિકૃત છે અને તે તેના ભયથી મૃત્યુ પામે છે.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨਮੁਖਿ ਬਾਹਰਾ ਲਾਤੋ ਲਾਵਾ ਲਾਇ ਬੁਝਾਈ ।

મનમુખ, મન લક્ષી ગુરુમુખની સલાહ સ્વીકારતો નથી અને અહી-ત્યાં ઝઘડા કરે છે.

ਤਿਸੁ ਵਿਹੁ ਵਾਤਿ ਕੁਲਾਤਿ ਮਨਿ ਅੰਦਰਿ ਗਣਤੀ ਤਾਤਿ ਪਰਾਈ ।

તેની વાણી ઝેરી છે અને તેના મનમાં ઘોર યોજનાઓ અને ઈર્ષ્યાઓ છે.

ਸਿਰ ਚਿਥੈ ਵਿਹੁ ਬਾਣਿ ਨ ਜਾਈ ।੮।

માથું કચડાય ત્યારે પણ તેની ઝેરી આદત જતી નથી.

ਪਉੜੀ ੯

ਜਿਉ ਬਹੁ ਮਿਤੀ ਵੇਸੁਆ ਛਡੈ ਖਸਮੁ ਨਿਖਸਮੀ ਹੋਈ ।

એક વેશ્યા જેમાં ઘણા પ્રેમીઓ હોય છે તે તેના પતિને છોડી દે છે અને આ રીતે તે દાવા વગરની માસ્ટરલેસ બની જાય છે.

ਪੁਤੁ ਜਣੇ ਜੇ ਵੇਸੁਆ ਨਾਨਕਿ ਦਾਦਕਿ ਨਾਉਂ ਨ ਕੋਈ ।

જો તેણી એક પુત્રને જન્મ આપે છે, તો તે સંકેત સાથે માતૃ અથવા પિતૃનું નામ રાખતું નથી

ਨਰਕਿ ਸਵਾਰਿ ਸੀਗਾਰਿਆ ਰਾਗ ਰੰਗ ਛਲਿ ਛਲੈ ਛਲੋਈ ।

તે એક સુશોભિત અને સુશોભિત નરક છે જે દેખીતી વશીકરણ અને ગ્રેસને પ્રેમ કરીને લોકોને છેતરે છે.

ਘੰਡਾਹੇੜੁ ਅਹੇੜੀਆਂ ਮਾਣਸ ਮਿਰਗ ਵਿਣਾਹੁ ਸਥੋਈ ।

જેમ શિકારીની નળી હરણને આકર્ષે છે, તેમ વેશ્યાના ગીતો પુરુષોને તેમના વિનાશ તરફ આકર્ષિત કરે છે.

ਏਥੈ ਮਰੈ ਹਰਾਮ ਹੋਇ ਅਗੈ ਦਰਗਹ ਮਿਲੈ ਨ ਢੋਈ ।

અહીં આ દુનિયામાં તે દુષ્ટ મૃત્યુ પામે છે અને પછીથી તેને ભગવાનના દરબારમાં પ્રવેશ મળતો નથી.

ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਜਾਣ ਰੁਪਈਆ ਮੇਖੀ ਸੋਈ ।

તેણીની જેમ, જે એક વ્યક્તિને વળગી રહેતી નથી, બે ધર્મગુરુઓને ચાલાકીથી અનુસરનાર બેવડી વાતો કરનાર હંમેશા નાખુશ રહે છે અને નકલી રૂપિયાની જેમ કાઉન્ટર પર ખુલ્લું પડી જાય છે.

ਵਿਗੜੈ ਆਪਿ ਵਿਗਾੜੈ ਲੋਈ ।੯।

પોતાને બરબાદ કરી બીજાને બરબાદ કરે છે.

ਪਉੜੀ ੧੦

ਵਣਿ ਵਣਿ ਕਾਉਂ ਨ ਸੋਹਈ ਖਰਾ ਸਿਆਣਾ ਹੋਇ ਵਿਗੁਤਾ ।

કાગડા માટે જંગલમાંથી જંગલમાં ભટકવું એ કોઈ યોગ્યતા નથી છતાં તે પોતાને ખૂબ જ હોંશિયાર માને છે.

ਚੁਤੜਿ ਮਿਟੀ ਜਿਸੁ ਲਗੈ ਜਾਣੈ ਖਸਮ ਕੁਮ੍ਹਾਰਾਂ ਕੁਤਾ ।

નિતંબ પર માટીના ફોલ્લીઓ ધરાવતો કૂતરો તરત જ કુંભારના પાલતુ તરીકે ઓળખાય છે.

ਬਾਬਾਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਘਰਿ ਘਰਿ ਬਹਿ ਬਹਿ ਕਰਨਿ ਕੁਪੁਤਾ ।

અયોગ્ય પુત્રો સર્વત્ર પૂર્વજોના પરાક્રમ વિશે જણાવે છે (પરંતુ પોતે કંઈ કરતા નથી).

ਆਗੂ ਹੋਇ ਮੁਹਾਇਦਾ ਸਾਥੁ ਛਡਿ ਚਉਰਾਹੇ ਸੁਤਾ ।

એક નેતા જે ચોકડી પર સૂઈ જાય છે, તેના સાથીઓ (તેમની વસ્તુઓ) લૂંટી લે છે.

ਜੰਮੀ ਸਾਖ ਉਜਾੜਦਾ ਗਲਿਆਂ ਸੇਤੀ ਮੇਂਹੁ ਕੁਰੁਤਾ ।

કમોસમી વરસાદ અને કરા સારા મૂળિયા પાકને નષ્ટ કરે છે.

ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਖਟਰੁ ਬਲਦੁ ਜਿਵੈ ਹਲਿ ਜੁਤਾ ।

પીડિત ડબલ ટોકર હઠીલા પ્લેગિંગ બળદ (જેને હંમેશા ચાબુક મારવામાં આવે છે) સમાન છે.

ਡਮਿ ਡਮਿ ਸਾਨੁ ਉਜਾੜੀ ਮੁਤਾ ।੧੦।

આખરે આવા બળદને બ્રાન્ડેડ અને નિર્જન સ્થળોએ ત્યજી દેવામાં આવે છે.

ਪਉੜੀ ੧੧

ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਤਾਮੇ ਰੰਗਹੁ ਕੈਹਾਂ ਹੋਵੈ ।

દુષ્ટ ડબલ ટોકર તાંબુ છે જે કાંસા જેવો દેખાય છે.

ਬਾਹਰੁ ਦਿਸੈ ਉਜਲਾ ਅੰਦਰਿ ਮਸੁ ਨ ਧੋਪੈ ਧੋਵੈ ।

દેખીતી રીતે, બ્રોન્ઝ તેજસ્વી દેખાય છે પરંતુ સતત ધોવાથી પણ તેની આંતરિક કાળાશ સાફ થઈ શકતી નથી.

ਸੰਨੀ ਜਾਣੁ ਲੁਹਾਰ ਦੀ ਹੋਇ ਦੁਮੂਹੀਂ ਕੁਸੰਗ ਵਿਗੋਵੈ ।

લુહારનું પેઇર બે મોંવાળું હોય છે પણ ખરાબ સંગતમાં રહેવાથી તે પોતાનો નાશ કરે છે.

ਖਿਣੁ ਤਤੀ ਆਰਣਿ ਵੜੈ ਖਿਣੁ ਠੰਢੀ ਜਲੁ ਅੰਦਰਿ ਟੋਵੈ ।

તે ગરમ ભઠ્ઠીમાં જાય છે અને બીજી જ ક્ષણે તેને ઠંડા પાણીમાં નાખવામાં આવે છે.

ਤੁਮਾ ਦਿਸੇ ਸੋਹਣਾ ਚਿਤ੍ਰਮਿਤਾਲਾ ਵਿਸੁ ਵਿਲੋਵੈ ।

કોલોસિન્થ સુંદર, પાઈબલ્ડ દેખાવ આપે છે પરંતુ તેની અંદર ઝેર રહે છે.

ਸਾਉ ਨ ਕਉੜਾ ਸਹਿ ਸਕੈ ਜੀਭੈ ਛਾਲੈ ਅੰਝੂ ਰੋਵੈ ।

તેનો કડવો સ્વાદ સહન કરી શકાતો નથી; તે જીભ પર ફોલ્લા કરે છે અને આંસુ વહી જાય છે.

ਕਲੀ ਕਨੇਰ ਨ ਹਾਰਿ ਪਰੋਵੈ ।੧੧।

ઓલિએન્ડરની કળીઓમાંથી કોઈ માળા તૈયાર કરવામાં આવતી નથી (તેમની સુગંધ વિનાની હોવાને કારણે).

ਪਉੜੀ ੧੨

ਦੁਖੀ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਸੁਤਰ ਮੁਰਗੁ ਹੋਇ ਕੰਮ ਨ ਆਵੈ ।

બેવડી વાતો કરનાર દુષ્ટ વ્યક્તિ હંમેશા દુ:ખી હોય છે અને શાહમૃગની જેમ નકામો હોય છે.

ਉਡਣਿ ਉਡੈ ਨ ਲਦੀਐ ਪੁਰਸੁਸ ਹੋਈ ਆਪੁ ਲਖਾਵੈ ।

શાહમૃગ ન તો ઉડી શકે છે અને ન તો લાદી શકે છે, પરંતુ તે દેખીતી રીતે ઉડે છે.

ਹਸਤੀ ਦੰਦ ਵਖਾਣੀਅਨਿ ਹੋਰੁ ਦਿਖਾਲੈ ਹੋਰਤੁ ਖਾਵੈ ।

હાથી પાસે પ્રદર્શન માટે અને બીજો ખાવા માટે એક દાંત હોય છે.

ਬਕਰੀਆਂ ਨੋ ਚਾਰ ਥਣੁ ਦੁਇ ਗਲ ਵਿਚਿ ਦੁਇ ਲੇਵੈ ਲਾਵੈ ।

બકરીઓને ચાર ચાંદ હોય છે, બે તેમના ગળા પર અને બે તેમના આંચળ સાથે જોડાયેલા હોય છે.

ਇਕਨੀ ਦੁਧੁ ਸਮਾਵਦਾ ਇਕ ਠਗਾਊ ਠਗਿ ਠਗਾਵੈ ।

બાદમાં દૂધ હોય છે, જેઓ તેમની પાસેથી દૂધની અપેક્ષા રાખે છે તેઓને છેતરે છે.

ਮੋਰਾਂ ਅਖੀ ਚਾਰਿ ਚਾਰਿ ਉਇ ਦੇਖਨਿ ਓਨੀ ਦਿਸਿ ਨ ਆਵੈ ।

મોરને ચાર આંખો હોય છે જેના દ્વારા તેઓ જુએ છે પરંતુ અન્ય લોકો તેમના વિશે કશું જાણતા નથી.

ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਕੁਦਾਉ ਹਰਾਵੈ ।੧੨।

તેથી બે ગુરુઓ (ધર્મો) તરફ ધ્યાન ફેરવવું વિનાશક નિષ્ફળતા તરફ દોરી જાય છે.

ਪਉੜੀ ੧੩

ਦੰਮਲੁ ਵਜੈ ਦੁਹੁ ਧਿਰੀ ਖਾਇ ਤਮਾਚੇ ਬੰਧਨਿ ਜੜਿਆ ।

ચારે બાજુ દોરડાવાળા બે-મુખી ડ્રમને બંને બાજુથી મારવામાં આવે છે.

ਵਜਨਿ ਰਾਗ ਰਬਾਬ ਵਿਚਿ ਕੰਨ ਮਰੋੜੀ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਫੜਿਆ ।

રિબેક પર સંગીતનાં પગલાં વગાડવામાં આવે છે પરંતુ વારંવાર તેના ડટ્ટા ટ્વિસ્ટ કરવામાં આવે છે.

ਖਾਨ ਮਜੀਰੇ ਟਕਰਾਂ ਸਿਰਿ ਤਨ ਭੰਨਿ ਮਰਦੇ ਕਰਿ ਧੜਿਆ ।

કરતાલની જોડી એકબીજા પર પ્રહાર કરે છે અને તેમના માથા અને શરીરને તોડી નાખે છે.

ਖਾਲੀ ਵਜੈ ਵੰਝੁਲੀ ਦੇ ਸੂਲਾਕ ਨ ਅੰਦਰਿ ਵੜਿਆ ।

વાંસળી જ્યારે અંદરથી ખાલી હોય ત્યારે ચોક્કસ જ વાગે છે પણ જ્યારે અન્ય કોઈ વસ્તુ તેમાં પ્રવેશે છે (એટલે કે જ્યારે દ્વૈત પ્રવેશે છે) ત્યારે તેને સાફ કરવા માટે તેમાં લોખંડનો સળિયો ધકેલવામાં આવે છે (તે મુશ્કેલીમાં મુકાય છે).

ਸੁਇਨੇ ਕਲਸੁ ਸਵਾਰੀਐ ਭੰਨਾ ਘੜਾ ਨ ਜਾਈ ਘੜਿਆ ।

સોનાના વાસણનું સમારકામ કરવામાં આવ્યું છે પરંતુ તૂટેલા માટીના ઘડા ફરી બન્યા નથી.

ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਸੜਾਣੈ ਸੜਿਆ ।੧੩।

દ્વૈતમાં તલ્લીન થઈને વ્યક્તિ સદાને માટે સળગી જાય છે.

ਪਉੜੀ ੧੪

ਦੁਖੀਆ ਦੁਸਟੁ ਦੁਬਾਜਰਾ ਬਗੁਲ ਸਮਾਧਿ ਰਹੈ ਇਕ ਟੰਗਾ ।

દુષ્ટ અને દ્વિ-માર્ગી વ્યક્તિ એક પગ પર ઊભેલી ક્રેનની જેમ પીડાય છે.

ਬਜਰ ਪਾਪ ਨ ਉਤਰਨਿ ਘੁਟਿ ਘੁਟਿ ਜੀਆਂ ਖਾਇ ਵਿਚਿ ਗੰਗਾ ।

ગંગામાં ઊભા રહીને, તે જીવોને ખાવા માટે ગળું દબાવી દે છે અને તેના પાપ ક્યારેય ધોવાતા નથી.

ਤੀਰਥ ਨਾਵੈ ਤੂੰਬੜੀ ਤਰਿ ਤਰਿ ਤਨੁ ਧੋਵੈ ਕਰਿ ਨੰਗਾ ।

કોલોસિન્થ નગ્ન તરી શકે છે અને એક પછી એક તીર્થસ્થાન પર સ્નાન કરી શકે છે,

ਮਨ ਵਿਚਿ ਵਸੈ ਕਾਲਕੂਟੁ ਭਰਮੁ ਨ ਉਤਰੈ ਕਰਮੁ ਕੁਢੰਗਾ ।

પરંતુ તેની ક્રિયા એટલી કુટિલ છે કે તેના હૃદયમાં ઝેર ક્યારેય જતું નથી.

ਵਰਮੀ ਮਾਰੀ ਨਾ ਮਰੈ ਬੈਠਾ ਜਾਇ ਪਤਾਲਿ ਭੁਇਅੰਗਾ ।

સાપના કાણાંને મારવાથી તે મારતો નથી, કારણ કે તે અધવચ્ચે (સલામત) રહે છે.

ਹਸਤੀ ਨੀਰਿ ਨਵਾਲੀਐ ਨਿਕਲਿ ਖੇਹ ਉਡਾਏ ਅੰਗਾ ।

હાથી સ્નાન કર્યા પછી પાણીમાંથી બહાર આવે છે, ફરીથી તેના અંગોની આસપાસ ધૂળ ઉડાડે છે.

ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਸੁਆਓ ਨ ਚੰਗਾ ।੧੪।

દ્વૈતની ભાવના જરા પણ સારી ભાવના નથી.

ਪਉੜੀ ੧੫

ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਦੁਬਾਜਰਾ ਮਨ ਪਾਟੈ ਖਰਬਾੜੂ ਖੀਰਾ ।

દ્વિમુખીનું મન નકામું ખાટા દૂધ જેવું છે.

ਅਗਹੁ ਮਿਠਾ ਹੋਇ ਮਿਲੈ ਪਿਛਹੁ ਕਉੜਾ ਦੋਖੁ ਸਰੀਰਾ ।

તેને પીવાથી પહેલા તેનો સ્વાદ મીઠો લાગે છે પરંતુ પછી તેનો સ્વાદ કડવો હોય છે અને તે શરીરને રોગગ્રસ્ત બનાવે છે.

ਜਿਉ ਬਹੁ ਮਿਤਾ ਕਵਲ ਫੁਲੁ ਬਹੁ ਰੰਗੀ ਬੰਨ੍ਹਿ ਪਿੰਡੁ ਅਹੀਰਾ ।

ડબલ ટોકર એ કાળી મધમાખી છે જે ફૂલોની મિત્ર છે પણ મૂર્ખની જેમ તે ફૂલોને તેનું કાયમી ઘર માની લે છે.

ਹਰਿਆ ਤਿਲੁ ਬੂਆੜ ਜਿਉ ਕਲੀ ਕਨੇਰ ਦੁਰੰਗ ਨ ਧੀਰਾ ।

લીલા પરંતુ આંતરિક રીતે હેલો તલના બીજ અને ઓલિન્ડરની કળીઓ ન તો સાચી સુંદરતા અને રંગ ધરાવે છે અને ન તો કોઈ સમજદાર વ્યક્તિ તેને કોઈ કામનું ગણે છે.

ਜੇ ਸਉ ਹਥਾ ਨੜੁ ਵਧੈ ਅੰਦਰੁ ਖਾਲੀ ਵਾਜੁ ਨਫੀਰਾ ।

જો રીડ સો હાથની લંબાઇ સુધી વધે તો પણ તે અંદરથી ઘોંઘાટીયા અવાજ ઉત્પન્ન કરતી હોલો રહે છે.

ਚੰਨਣ ਵਾਸ ਨ ਬੋਹੀਅਨਿ ਖਹਿ ਖਹਿ ਵਾਂਸ ਜਲਨਿ ਬੇਪੀਰਾ ।

ચંદનનાં લાકડાંના ઝાડ સાથેના વાંસના જોડાણ છતાં તેઓ સુગંધિત થતા નથી, અને તેમના પરસ્પર ઘર્ષણથી પોતાનો નાશ કરે છે.

ਜਮ ਦਰ ਚੋਟਾ ਸਹਾ ਵਹੀਰਾ ।੧੫।

મૃત્યુના દેવતા યમના દ્વારે આવી વ્યક્તિ પોતાની લાકડીના અનેક પ્રહારો સહન કરે છે.

ਪਉੜੀ ੧੬

ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਦੁਬਾਜਰਾ ਬਧਾ ਕਰੈ ਸਲਾਮੁ ਨ ਭਾਵੈ ।

બેવડી વાત કરનાર પોતાની મજબૂરીથી બંધાયેલો સલામ કરે છે, છતાં તેની મુદ્રા ગમતી નથી.

ਢੀਂਗ ਜੁਹਾਰੀ ਢੀਂਗੁਲੀ ਗਲਿ ਬਧੇ ਓਹੁ ਸੀਸੁ ਨਿਵਾਵੈ ।

ધીતિઘાલ્ટ, ખાડામાંથી પાણી ખેંચવા અથવા લાકડાના થાંભલાથી બનેલા કૂવામાંથી પાણી ખેંચવા માટેનો કોન્ટ્રાપશન, જ્યારે પથ્થર (કાઉન્ટરવેટ તરીકે) તેની સાથે બાંધવામાં આવે ત્યારે જ નમન થાય છે.

ਗਲਿ ਬਧੈ ਜਿਉ ਨਿਕਲੈ ਖੂਹਹੁ ਪਾਣੀ ਉਪਰਿ ਆਵੈ ।

બીજી તરફ ચામડાની થેલી જ્યારે બાંધેલી હોય ત્યારે તે કૂવામાંથી પાણી બહાર લાવે છે.

ਬਧਾ ਚਟੀ ਜੋ ਭਰੈ ਨਾ ਗੁਣ ਨਾ ਉਪਕਾਰੁ ਚੜ੍ਹਾਵੈ ।

અમુક મજબૂરી હેઠળ કામ કરવું એ ન તો યોગ્યતા છે કે ન તો પરોપકાર.

ਨਿਵੈ ਕਮਾਣ ਦੁਬਾਜਰੀ ਜਿਹ ਫੜਿਦੇ ਇਕ ਸੀਸ ਸਹਾਵੈ ।

તેના પર એક તીર સાથેના બે છેડા ધનુષ્ય, જ્યારે ખેંચાય છે ત્યારે તે વળે છે, પરંતુ તરત જ છોડવામાં આવે છે, તીર કોઈના માથા પર અથડાવે છે.

ਨਿਵੈ ਅਹੇੜੀ ਮਿਰਗੁ ਦੇਖਿ ਕਰੈ ਵਿਸਾਹ ਧ੍ਰੋਹੁ ਸਰੁ ਲਾਵੈ ।

એ જ રીતે, શિકારી પણ હરણને જોઈને નમન કરે છે અને વિશ્વાસઘાતથી તેના તીરથી તેને મારી નાખે છે.

ਅਪਰਾਧੀ ਅਪਰਾਧੁ ਕਮਾਵੈ ।੧੬।

ગુનેગાર, આમ, ગુનાઓ કરતો જાય છે.

ਪਉੜੀ ੧੭

ਨਿਵੈ ਨ ਤੀਰ ਦੁਬਾਜਰਾ ਗਾਡੀ ਖੰਭ ਮੁਖੀ ਮੁਹਿ ਲਾਏ ।

તેના માથા પર છેડો અને પૂંછડી પર પીછાઓ સાથેનું ડબલ-માથાવાળું તીર વળતું નથી.

ਨਿਵੈ ਨ ਨੇਜਾ ਦੁਮੁਹਾ ਰਣ ਵਿਚਿ ਉਚਾ ਆਪੁ ਗਣਾਏ ।

બેવડા ચહેરાવાળા ભાલા પણ ક્યારેય ઝુકાવતા નથી અને યુદ્ધમાં પોતે ઘમંડી નજરે પડે છે.

ਅਸਟ ਧਾਤੁ ਦਾ ਜਬਰ ਜੰਗੁ ਨਿਵੈ ਨ ਫੁਟੈ ਕੋਟ ਢਹਾਏ ।

આઠ ધાતુઓથી બનેલી તોપ ન તો વળે છે કે ન તો ફૂટે છે પરંતુ કિલ્લાને તોડી નાખે છે.

ਨਿਵੈ ਨ ਖੰਡਾ ਸਾਰ ਦਾ ਹੋਇ ਦੁਧਾਰਾ ਖੂਨ ਕਰਾਏ ।

સ્ટીલની બેધારી તલવાર તૂટતી નથી અને બંને ધારથી મારે છે.

ਨਿਵੈ ਨ ਸੂਲੀ ਘੇਰਣੀ ਕਰਿ ਅਸਵਾਰ ਫਾਹੇ ਦਿਵਾਏ ।

ઘેરી વળેલો ફાંસો નમતો નથી પણ ઘણા ઘોડેસવારોને ફસાવે છે.

ਨਿਵਣਿ ਨ ਸੀਖਾਂ ਸਖਤ ਹੋਇ ਮਾਸੁ ਪਰੋਇ ਕਬਾਬੁ ਭੁਨਾਏ ।

લોખંડનો સળિયો કઠણ હોવાથી વાંકો થતો નથી પણ તેના પર દોરેલા માંસના ટુકડા શેકવામાં આવે છે.

ਜਿਉਂ ਕਰਿ ਆਰਾ ਰੁਖੁ ਤਛਾਏ ।੧੭।

તેવી જ રીતે, 'સીધી કરવત વૃક્ષોને કાપી નાખે છે.

ਪਉੜੀ ੧੮

ਅਕੁ ਧਤੂਰਾ ਝਟੁਲਾ ਨੀਵਾ ਹੋਇ ਨ ਦੁਬਿਧਾ ਖੋਈ ।

અક્ક, રેતાળ પ્રદેશનો એક ઝેરી છોડ અને કાંટાળા સફરજનની ડાળીઓ નીચી હોય છે, તેમ છતાં તેમની શંકાનો ત્યાગ કરતા નથી.

ਫੁਲਿ ਫੁਲਿ ਫੁਲੇ ਦੁਬਾਜਰੇ ਬਿਖੁ ਫਲ ਫਲਿ ਫਲਿ ਮੰਦੀ ਸੋਈ ।

વર્ણસંકર છોડ દેખીતી રીતે ખીલેલા દેખાય છે પરંતુ તેમાં ઝેરી ફૂલો અને ફળો હોય છે જે તેમને પ્રતિષ્ઠિત બનાવે છે.

ਪੀਐ ਨ ਕੋਈ ਅਕੁ ਦੁਧੁ ਪੀਤੇ ਮਰੀਐ ਦੁਧੁ ਨ ਹੋਈ ।

અક્ક-દૂધ પીવાથી માણસ મરી જાય છે. આવા સ્ત્રાવને દૂધ કેવી રીતે કહી શકાય?

ਖਖੜੀਆਂ ਵਿਚਿ ਬੁਢੀਆਂ ਫਟਿ ਫਟਿ ਛੁਟਿ ਛੁਟਿ ਉਡਨਿ ਓਈ ।

તેમના ભાગોમાંથી કપાસ જેવા ટુકડાઓ ફૂટી નીકળે છે અને ઉડે છે.

ਚਿਤਮਿਤਾਲਾ ਅਕਤਿਡੁ ਮਿਲੈ ਦੁਬਾਜਰਿਆਂ ਕਿਉ ਢੋਈ ।

અક્કોપર્સ પણ પાઈબલ્ડ છે; તેઓ પણ બેવડા વિચારવાળાની જેમ, ક્યાંય આશ્રય નથી.

ਖਾਇ ਧਤੂਰਾ ਬਰਲੀਐ ਕਖ ਚੁਣਿੰਦਾ ਵਤੈ ਲੋਈ ।

કાંટાળાં ખાતાં માણસ પાગલ થઈ જાય છે અને લોકો તેને દુનિયામાં સ્ટ્રો ભેગો કરતા જુએ છે.

ਕਉੜੀ ਰਤਕ ਜੇਲ ਪਰੋਈ ।੧੮।

રતક, નાના લાલ અને કાળા બીજ પણ માળા બનાવવા માટે વીંધવામાં આવે છે.

ਪਉੜੀ ੧੯

ਵਧੈ ਚੀਲ ਉਜਾੜ ਵਿਚਿ ਉਚੈ ਉਪਰਿ ਉਚੀ ਹੋਈ ।

પાઈન વૃક્ષ જંગલમાં ઉગે છે અને ઊંચે જાય છે.

ਗੰਢੀ ਜਲਨਿ ਮੁਸਾਹਰੇ ਪੱਤ ਅਪੱਤ ਨ ਛੁਹੁਦਾ ਕੋਈ ।

તેના ગાંઠો મશાલોમાં બળે છે અને તેના અપમાનિત પાંદડાઓને કોઈ સ્પર્શતું નથી.

ਛਾਉਂ ਨ ਬਹਨਿ ਪੰਧਾਣੂਆਂ ਪਵੈ ਪਛਾਵਾਂ ਟਿਬੀਂ ਟੋਈ ।

કોઈ પણ પસાર થનાર વ્યક્તિ તેની છાયામાં બેસતો નથી કારણ કે તેનો લાંબો પડછાયો ખરબચડી જમીન પર પડે છે.

ਫਿੰਡ ਜਿਵੈ ਫਲੁ ਫਾਟੀਅਨਿ ਘੁੰਘਰਿਆਲੇ ਰੁਲਨਿ ਪਲੋਈ ।

તેના ફળ પણ ચીંથરામાંથી બનેલા બોલની જેમ વાંકડિયા ટુકડાઓમાં ફૂટે છે અને ફરે છે.

ਕਾਠੁ ਕੁਕਾਠੁ ਨ ਸਹਿ ਸਕੈ ਪਾਣੀ ਪਵਨੁ ਨ ਧੁਪ ਨ ਲੋਈ ।

તેનું લાકડું પણ સારું નથી, કારણ કે તે પાણી, હવા, સૂર્યપ્રકાશ અને ગરમી સહન કરી શકતું નથી.

ਲਗੀ ਮੂਲਿ ਨ ਵਿਝਵੈ ਜਲਦੀ ਹਉਮੈਂ ਅਗਿ ਖੜੋਈ ।

પાઈનના જંગલમાં આગ લાગે તો તે જલદી ઓલવાઈ જતી નથી અને આગળ જતાં તે અહંકારની આગમાં બળતી જાય છે.

ਵਡਿਆਈ ਕਰਿ ਦਈ ਵਿਗੋਈ ।੧੯।

તેને મોટું કદ આપીને, ભગવાને તેને નકામું અને વિનાશ માટે જવાબદાર બનાવ્યું છે.

ਪਉੜੀ ੨੦

ਤਿਲੁ ਕਾਲਾ ਫੁਲੁ ਉਜਲਾ ਹਰਿਆ ਬੂਟਾ ਕਿਆ ਨੀਸਾਣੀ ।

તે કેટલું અદ્ભુત છે કે તલ કાળા છે તેના ફૂલ સફેદ અને છોડ લીલો છે.

ਮੁਢਹੁ ਵਢਿ ਬਣਾਈਐ ਸਿਰ ਤਲਵਾਇਆ ਮਝਿ ਬਿਬਾਣੀ ।

તેને મૂળની નજીકથી કાપીને, તેને ખેતરમાં ઢગલામાં ઊંધું મૂકવામાં આવે છે.

ਕਰਿ ਕਟਿ ਪਾਈ ਝੰਬੀਐ ਤੇਲੁ ਤਿਲੀਹੂੰ ਪੀੜੇ ਘਾਣੀ ।

પહેલા તેને પત્થર પર મારવામાં આવે છે અને પછી તેલના પ્રેસ દ્વારા તલને કચડી નાખવામાં આવે છે. શણ અને કપાસની બે રીત છે.

ਸਣ ਕਪਾਹ ਦੁਇ ਰਾਹ ਕਰਿ ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਕਾਰ ਵਿਡਾਣੀ ।

એક પરોપકાર કરવાની પ્રતિજ્ઞા લે છે અને બીજો દુષ્ટ વૃત્તિઓ અપનાવવામાં મહાનતા અનુભવે છે.

ਵੇਲਿ ਕਤਾਇ ਵੁਣਾਈਐ ਪੜਦਾ ਕਜਣ ਕਪੜੁ ਪ੍ਰਾਣੀ ।

કપાસમાંથી, જીનીંગ અને સ્પિનિંગ પછી, કાપડ તૈયાર કરવામાં આવે છે જે લોકોની નગ્નતાને આવરી લે છે.

ਖਲ ਕਢਾਇ ਵਟਾਇ ਸਣ ਰਸੇ ਬੰਨ੍ਹਨਿ ਮਨਿ ਸਰਮਾਣੀ ।

શણ તેની ચામડીની છાલ ઉતારે છે અને પછી તેમાંથી દોરડા બનાવવામાં આવે છે જે લોકોને બાંધવામાં કોઈ શરમ અનુભવતા નથી.

ਦੁਸਟਾਂ ਦੁਸਟਾਈ ਮਿਹਮਾਣੀ ।੨੦।

ચાકુઓની ઘોષણા મહેમાનો જેવી જ છે. તે જલ્દીથી રવાના થવાનું છે.

ਪਉੜੀ ੨੧

ਕਿਕਰ ਕੰਡੇ ਧਰੇਕ ਫਲ ਫਲੀਂ ਨ ਫਲਿਆ ਨਿਹਫਲ ਦੇਹੀ ।

બાવળ પર કાંટા ઉગે છે અને ચાઇના-બેરી પર ફૂલો અને ફળો ઉગે છે પરંતુ તે બધા નકામા છે.

ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀ ਦੁਹਾਂ ਫੁਲ ਦਾਖ ਨਾ ਗੁਛਾ ਕਪਟ ਸਨੇਹੀ ।

બંને પાસે રંગબેરંગી ફળો છે પરંતુ તેમને દ્રાક્ષના ગુચ્છ તરીકે ભૂલથી ન કહી શકાય.

ਚਿਤਮਿਤਾਲਾ ਅਰਿੰਡ ਫਲੁ ਥੋਥੀ ਥੋਹਰਿ ਆਸ ਕਿਨੇਹੀ ।

એરંડાનું ફળ પણ સુંદર અને પાઈબલ્ડ હોય છે પરંતુ વેક્યુઓસ કેક્ટસ પાસેથી શું અપેક્ષા રાખી શકાય?

ਰਤਾ ਫਲੁ ਨ ਮੁਲੁ ਅਢੁ ਨਿਹਫਲ ਸਿਮਲ ਛਾਂਵ ਜਿਵੇਹੀ ।

તેના લાલ ફળ રેશમ-કપાસના ઝાડની નકામી છાયાની જેમ નકામા છે.

ਜਿਉ ਨਲੀਏਰ ਕਠੋਰ ਫਲੁ ਮੁਹੁ ਭੰਨੇ ਦੇ ਗਰੀ ਤਿਵੇਹੀ ।

કઠણ નારિયેળ તેના મોઢાને તોડી નાખ્યા પછી જ તેની કર્નલ આપે છે. શેતૂર સફેદ અને કાળા વિવિધ પ્રકારના હોય છે અને તેનો સ્વાદ પણ અલગ હોય છે.

ਸੂਤੁ ਕਪੂਤੁ ਸੁਪੂਤੁ ਦੂਤ ਕਾਲੇ ਧਉਲੇ ਤੂਤ ਇਵੇਹੀ ।

તેવી જ રીતે, લાયક અને અયોગ્ય પુત્રો અનુક્રમે આજ્ઞાકારી અને બળવાખોર છે, એટલે કે એક સુખ આપે છે જ્યારે બીજો દુઃખ આપે છે.

ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਕੁਦਾਉ ਧਰੇਹੀ ।੨੧।

દ્વૈત એ હંમેશા જીવનની ખરાબ નીતિ છે.

ਪਉੜੀ ੨੨

ਜਿਉ ਮਣਿ ਕਾਲੇ ਸਪ ਸਿਰਿ ਹਸਿ ਹਸਿ ਰਸਿ ਰਸਿ ਦੇਇ ਨ ਜਾਣੈ ।

સાપના માથામાં રત્ન હોય છે પણ તે સ્વેચ્છાએ ઉપજ ન આપવાનું જાણે છે એટલે કે તેને મેળવવા માટે તેને મારી નાખવો પડે છે.

ਜਾਣੁ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਤਨਿ ਜੀਵਦਿਆਂ ਕਿਉਂ ਕੋਈ ਆਣੈ ।

તેવી જ રીતે હરણની કસ્તુરી જીવતી હોય ત્યારે કેવી રીતે મેળવી શકાય.

ਆਰਣਿ ਲੋਹਾ ਤਾਈਐ ਘੜੀਐ ਜਿਉ ਵਗਦੇ ਵਾਦਾਣੈ ।

ભઠ્ઠી, ફક્ત લોખંડને ગરમ કરે છે, પરંતુ ઇચ્છિત અને નિશ્ચિત આકાર ફક્ત તેને હથોડી મારવાથી જ લોખંડને આપવામાં આવે છે.

ਸੂਰਣੁ ਮਾਰਣਿ ਸਾਧੀਐ ਖਾਹਿ ਸਲਾਹਿ ਪੁਰਖ ਪਰਵਾਣੈ ।

ટ્યુબરસ રુટ રતાળુ ખાનારા માટે સ્વીકાર્ય બને છે અને તેને મસાલાથી શુદ્ધ કર્યા પછી જ તેની પ્રશંસા થાય છે.

ਪਾਨ ਸੁਪਾਰੀ ਕਥੁ ਮਿਲਿ ਚੂਨੇ ਰੰਗੁ ਸੁਰੰਗੁ ਸਿਞਾਣੈ ।

બીતાલના પાન, સોપારી, કેચુ અને ચૂનો જ્યારે એકસાથે મિશ્ર કરવામાં આવે છે ત્યારે મિશ્રણના સુંદર રંગથી ઓળખાય છે.

ਅਉਖਧੁ ਹੋਵੈ ਕਾਲਕੂਟੁ ਮਾਰਿ ਜੀਵਾਲਨਿ ਵੈਦ ਸੁਜਾਣੈ ।

ચિકિત્સકના હાથમાં ઝેર દવા બની જાય છે અને મૃતકોને જીવંત બનાવે છે.

ਮਨੁ ਪਾਰਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਵਸਿ ਆਣੈ ।੨੨।੩੩। ਤੇਤੀ ।

અસ્થિર મનને ગુરૂમુખ દ્વારા નિયંત્રિત કરી શકાય છે.