वारां भाई गुरदास जी

पान - 31


ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ੴ सतिगुर प्रसादि ॥

एक ओंकार, आदिम ऊर्जा, दैवी गुरूच्या कृपेने साकार झाली

ਪਉੜੀ ੧
पउड़ी १

ਸਾਇਰ ਵਿਚਹੁ ਨਿਕਲੈ ਕਾਲਕੂਟੁ ਤੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਾਣੀ ।
साइर विचहु निकलै कालकूटु तै अंम्रित वाणी ।

प्राणघातक विष आणि अमृत दोन्ही समुद्रमंथनातून बाहेर काढण्यात आले.

ਉਤ ਖਾਧੈ ਮਰਿ ਮੁਕੀਐ ਉਤੁ ਖਾਧੈ ਹੋਇ ਅਮਰੁ ਪਰਾਣੀ ।
उत खाधै मरि मुकीऐ उतु खाधै होइ अमरु पराणी ।

विष घेतल्याने एक मरण पावतो तर दुसरा (अमृत) घेतल्याने मनुष्य अमर होतो.

ਵਿਸੁ ਵਸੈ ਮੁਹਿ ਸਪ ਦੈ ਗਰੜ ਦੁਗਾਰਿ ਅਮਿਅ ਰਸ ਜਾਣੀ ।
विसु वसै मुहि सप दै गरड़ दुगारि अमिअ रस जाणी ।

विष सापाच्या तोंडात असते आणि निळ्या जयने (साप खाणारा) रत्नजडित केलेले रत्न जीवनदायी अमृत म्हणून ओळखले जाते.

ਕਾਉ ਨ ਭਾਵੈ ਬੋਲਿਆ ਕੋਇਲ ਬੋਲੀ ਸਭਨਾਂ ਭਾਣੀ ।
काउ न भावै बोलिआ कोइल बोली सभनां भाणी ।

कावळ्याचा आवाज आवडत नाही पण नाइटिंगेलचा आवाज सर्वांनाच आवडतो.

ਬੁਰਬੋਲਾ ਨ ਸੁਖਾਵਈ ਮਿਠਬੋਲਾ ਜਗਿ ਮਿਤੁ ਵਿਡਾਣੀ ।
बुरबोला न सुखावई मिठबोला जगि मितु विडाणी ।

वाईट बोलणारा आवडत नाही पण गोड बोलणाऱ्याची जगभर स्तुती केली जाते.

ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਸੈਸਾਰ ਵਿਚਿ ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਕਾਰ ਨਿਸਾਣੀ ।
बुरा भला सैसार विचि परउपकार विकार निसाणी ।

वाईट आणि चांगले लोक एकाच जगात राहतात परंतु ते त्यांच्या परोपकारी आणि विकृत कृतींच्या गुणांमुळे वेगळे आहेत.

ਗੁਣ ਅਵਗੁਣ ਗਤਿ ਆਖਿ ਵਖਾਣੀ ।੧।
गुण अवगुण गति आखि वखाणी ।१।

आम्ही येथे गुण आणि अवगुणांचे स्थान उघड केले आहे.

ਪਉੜੀ ੨
पउड़ी २

ਸੁਝਹੁ ਸੁਝਨਿ ਤਿਨਿ ਲੋਅ ਅੰਨ੍ਹੇ ਘੁਘੂ ਸੁਝੁ ਨ ਸੁਝੈ ।
सुझहु सुझनि तिनि लोअ अंन्हे घुघू सुझु न सुझै ।

सूर्याच्या प्रकाशाने तिन्ही जग दिसतात पण आंधळे आणि घुबड सूर्य पाहू शकत नाहीत.

ਚਕਵੀ ਸੂਰਜ ਹੇਤੁ ਹੈ ਕੰਤੁ ਮਿਲੈ ਵਿਰਤੰਤੁ ਸੁ ਬੁਝੈ ।
चकवी सूरज हेतु है कंतु मिलै विरतंतु सु बुझै ।

मादी रडी शेल्ड्रेकला सूर्य आवडतो आणि प्रेयसीला भेटून ते एकमेकांची प्रेमकथा सांगतात आणि ऐकतात.

ਰਾਤਿ ਅਨ੍ਹੇਰਾ ਪੰਖੀਆਂ ਚਕਵੀ ਚਿਤੁ ਅਨ੍ਹੇਰਿ ਨ ਰੁਝੈ ।
राति अन्हेरा पंखीआं चकवी चितु अन्हेरि न रुझै ।

इतर सर्व पक्ष्यांसाठी रात्र काळोखी असते (आणि ते झोपतात) परंतु रडी शेल्ड्रेकच्या मनाला त्या अंधारात विश्रांती नसते (त्याचे मन कधीही सूर्याकडे वळलेले असते).

ਬਿੰਬ ਅੰਦਰਿ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬੁ ਦੇਖਿ ਭਰਤਾ ਜਾਣਿ ਸੁਜਾਣਿ ਸਮੁਝੈ ।
बिंब अंदरि प्रतिबिंबु देखि भरता जाणि सुजाणि समुझै ।

बुद्धीमान स्त्री आपल्या पतीला पाण्यात सावली पाहूनही ओळखते.

ਦੇਖਿ ਪਛਾਵਾ ਪਵੇ ਖੂਹਿ ਡੁਬਿ ਮਰੈ ਸੀਹੁ ਲੋਇਨ ਲੁਝੈ ।
देखि पछावा पवे खूहि डुबि मरै सीहु लोइन लुझै ।

पण मूर्ख सिंह विहिरीत स्वतःची सावली पाहून विहिरीत उडी मारून मरतो आणि मग स्वतःच्या डोळ्यांना दोष देतो.

ਖੋਜੀ ਖੋਜੈ ਖੋਜੁ ਲੈ ਵਾਦੀ ਵਾਦੁ ਕਰੇਂਦੜ ਖੁਝੈ ।
खोजी खोजै खोजु लै वादी वादु करेंदड़ खुझै ।

संशोधकाला वरील वर्णनाची आयात कळते पण वाद घालणाऱ्याला दिशाभूल केली जाते

ਗੋਰਸੁ ਗਾਈਂ ਹਸਤਿਨਿ ਦੁਝੈ ।੨।
गोरसु गाईं हसतिनि दुझै ।२।

आणि मादी हत्तीकडून गाईचे दूध मिळण्याची अपेक्षा करते (जे खरं तर अशक्य आहे).

ਪਉੜੀ ੩
पउड़ी ३

ਸਾਵਣ ਵਣ ਹਰੀਆਵਲੇ ਵੁਠੇ ਸੁਕੈ ਅਕੁ ਜਵਾਹਾ ।
सावण वण हरीआवले वुठे सुकै अकु जवाहा ।

सायन महिन्यात जंगले हिरवीगार होतात पण अक्क ही वालुकामय प्रदेशातील वन्य वनस्पती आणि उंटाचा काटा कोमेजतो.

ਚੇਤਿ ਵਣਸਪਤਿ ਮਉਲੀਐ ਅਪਤ ਕਰੀਰ ਨ ਕਰੈ ਉਸਾਹਾ ।
चेति वणसपति मउलीऐ अपत करीर न करै उसाहा ।

चैत्र महिन्यात झाडे फुलतात पण पाने नसलेली कार्ट (एक जंगली केपर) पूर्णपणे निरुत्साही राहते.

ਸੁਫਲ ਫਲੰਦੇ ਬਿਰਖ ਸਭ ਸਿੰਮਲੁ ਅਫਲੁ ਰਹੈ ਅਵਿਸਾਹਾ ।
सुफल फलंदे बिरख सभ सिंमलु अफलु रहै अविसाहा ।

सर्व झाडे फळांनी भरलेली असतात पण रेशमी कापसाचे झाड फळविरहित राहते.

ਚੰਨਣ ਵਾਸੁ ਵਣਾਸਪਤਿ ਵਾਂਸ ਨਿਵਾਸਿ ਨ ਉਭੇ ਸਾਹਾ ।
चंनण वासु वणासपति वांस निवासि न उभे साहा ।

संपूर्ण वनस्पती चंदनाच्या लाकडाने सुगंधित केली जाते परंतु बांबूला त्याचा कोणताही प्रभाव पडत नाही आणि तो रडत राहतो.

ਸੰਖੁ ਸਮੁੰਦਹੁ ਸਖਣਾ ਦੁਖਿਆਰਾ ਰੋਵੈ ਦੇ ਧਾਹਾ ।
संखु समुंदहु सखणा दुखिआरा रोवै दे धाहा ।

महासागरात असतानाही शंख रिकामाच राहतो आणि फुंकल्यावर रडतो.

ਬਗੁਲ ਸਮਾਧੀ ਗੰਗ ਵਿਚਿ ਝੀਗੈ ਚੁਣਿ ਚੁਣਿ ਖਾਇ ਭਿਛਾਹਾ ।
बगुल समाधी गंग विचि झीगै चुणि चुणि खाइ भिछाहा ।

एक भिकारी जसे मासे उचलून खाऊन टाकतो तसे गंगेच्या काठावर चिंतन करताना दिसणारी क्रेन सुद्धा.

ਸਾਥ ਵਿਛੁੰਨੇ ਮਿਲਦਾ ਫਾਹਾ ।੩।
साथ विछुंने मिलदा फाहा ।३।

चांगल्या संगतीपासून वेगळे होण्यामुळे व्यक्तीला फास येतो.

ਪਉੜੀ ੪
पउड़ी ४

ਆਪਿ ਭਲਾ ਸਭੁ ਜਗੁ ਭਲਾ ਭਲਾ ਭਲਾ ਸਭਨਾ ਕਰਿ ਦੇਖੈ ।
आपि भला सभु जगु भला भला भला सभना करि देखै ।

माणसाच्या चांगल्या मनाला जगात सगळे चांगले दिसतात. सज्जन माणसाला प्रत्येकाला सज्जन समजतो.

ਆਪਿ ਬੁਰਾ ਸਭੁ ਜਗੁ ਬੁਰਾ ਸਭ ਕੋ ਬੁਰਾ ਬੁਰੇ ਦੇ ਲੇਖੈ ।
आपि बुरा सभु जगु बुरा सभ को बुरा बुरे दे लेखै ।

जर एखादी व्यक्ती स्वतः वाईट असेल तर त्याच्यासाठी सर्व जग वाईट आहे आणि त्याच्यासाठी सर्व काही वाईट आहे. भगवान कृष्णाने मदत केली

ਕਿਸਨੁ ਸਹਾਈ ਪਾਂਡਵਾ ਭਾਇ ਭਗਤਿ ਕਰਤੂਤਿ ਵਿਸੇਖੈ ।
किसनु सहाई पांडवा भाइ भगति करतूति विसेखै ।

पिंडे कारण त्यांच्यामध्ये भक्ती आणि नैतिकतेची प्रचंड भावना होती.

ਵੈਰ ਭਾਉ ਚਿਤਿ ਕੈਰਵਾਂ ਗਣਤੀ ਗਣਨਿ ਅੰਦਰਿ ਕਾਲੇਖੈ ।
वैर भाउ चिति कैरवां गणती गणनि अंदरि कालेखै ।

कौर्यांच्या अंतःकरणात शत्रुत्व होते आणि ते नेहमी गोष्टींची काळी बाजू मोजत असत.

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਪਰਵੰਨਿਆ ਭਾਲਣ ਗਏ ਨ ਦਿਸਟਿ ਸਰੇਖੈ ।
भला बुरा परवंनिआ भालण गए न दिसटि सरेखै ।

दोन राजपुत्र एक चांगला आणि एक दुष्ट व्यक्ती शोधण्यासाठी बाहेर पडले पण त्यांची मते वेगळी होती.

ਬੁਰਾਨ ਕੋਈ ਜੁਧਿਸਟਰੈ ਦੁਰਜੋਧਨ ਕੋ ਭਲਾ ਨ ਭੇਖੈ ।
बुरान कोई जुधिसटरै दुरजोधन को भला न भेखै ।

युधिष्ठरासाठी कोणीही वाईट नव्हते आणि दुर्योधनला एकही चांगला माणूस सापडला नाही.

ਕਰਵੈ ਹੋਇ ਸੁ ਟੋਟੀ ਰੇਖੈ ।੪।
करवै होइ सु टोटी रेखै ।४।

भांड्यात जे काही (गोड किंवा कडू) आहे ते थुंकीतून बाहेर पडल्यावर कळते.

ਪਉੜੀ ੫
पउड़ी ५

ਸੂਰਜੁ ਘਰਿ ਅਵਤਾਰੁ ਲੈ ਧਰਮ ਵੀਚਾਰਣਿ ਜਾਇ ਬਹਿਠਾ ।
सूरजु घरि अवतारु लै धरम वीचारणि जाइ बहिठा ।

सूर्याच्या कुळात जन्मलेल्या त्याने (धर्र्णराज) न्यायनिवाड्याचे आसन सुशोभित केले.

ਮੂਰਤਿ ਇਕਾ ਨਾਉ ਦੁਇ ਧਰਮਰਾਇ ਜਮ ਦੇਖਿ ਸਰਿਠਾ ।
मूरति इका नाउ दुइ धरमराइ जम देखि सरिठा ।

तो एक आहे पण सृष्टी त्याला धर्मराज आणि यम या दोन नावांनी ओळखते.

ਧਰਮੀ ਡਿਠਾ ਧਰਮਰਾਇ ਪਾਪੁ ਕਮਾਇ ਪਾਪੀ ਜਮ ਡਿਠਾ ।
धरमी डिठा धरमराइ पापु कमाइ पापी जम डिठा ।

लोक त्याला धर्मराजाच्या रूपात पुण्यवान आणि नीतिमान दिसतात परंतु दुष्ट पापी यमाच्या रूपात.

ਪਾਪੀ ਨੋ ਪਛੜਾਇਂਦਾ ਧਰਮੀ ਨਾਲਿ ਬੁਲੇਂਦਾ ਮਿਠਾ ।
पापी नो पछड़ाइंदा धरमी नालि बुलेंदा मिठा ।

तो दुष्टालाही मारतो पण धार्मिक माणसाशी गोड बोलतो.

ਵੈਰੀ ਦੇਖਨਿ ਵੈਰ ਭਾਇ ਮਿਤ੍ਰ ਭਾਇ ਕਰਿ ਦੇਖਨਿ ਇਠਾ ।
वैरी देखनि वैर भाइ मित्र भाइ करि देखनि इठा ।

शत्रू त्याच्याकडे शत्रुत्वाने पाहतो आणि मैत्रीपूर्ण लोक त्याला प्रेमळ म्हणून ओळखतात.

ਨਰਕ ਸੁਰਗ ਵਿਚਿ ਪੁੰਨ ਪਾਪ ਵਰ ਸਰਾਪ ਜਾਣਨਿ ਅਭਰਿਠਾ ।
नरक सुरग विचि पुंन पाप वर सराप जाणनि अभरिठा ।

पाप आणि योग्यता, वरदान आणि शाप, स्वर्ग आणि नरक हे स्वतःच्या भावनांनुसार (प्रेम आणि शत्रुत्वाच्या) ओळखले जातात आणि ओळखले जातात.

ਦਰਪਣਿ ਰੂਪ ਜਿਵੇਹੀ ਪਿਠਾ ।੫।
दरपणि रूप जिवेही पिठा ।५।

आरसा त्याच्या आधीच्या वस्तूनुसार सावली प्रतिबिंबित करतो.

ਪਉੜੀ ੬
पउड़ी ६

(वन्नू=रंग. रोंडा=रडत. सेरेखाई=उत्कृष्ट)

ਜਿਉਂ ਕਰਿ ਨਿਰਮਲ ਆਰਸੀ ਸਭਾ ਸੁਧ ਸਭ ਕੋਈ ਦੇਖੈ ।
जिउं करि निरमल आरसी सभा सुध सभ कोई देखै ।

स्वच्छ आरशात प्रत्येकाला त्याचा योग्य आकार दिसतो.

ਗੋਰਾ ਗੋਰੋ ਦਿਸਦਾ ਕਾਲਾ ਕਾਲੋ ਵੰਨੁ ਵਿਸੇਖੈ ।
गोरा गोरो दिसदा काला कालो वंनु विसेखै ।

गोरा रंग गोरा आणि काळ्या रंगात विशेषतः काळा दिसतो.

ਹਸਿ ਹਸਿ ਦੇਖੈ ਹਸਤ ਮੁਖ ਰੋਂਦਾ ਰੋਵਣਹਾਰੁ ਸੁ ਲੇਖੈ ।
हसि हसि देखै हसत मुख रोंदा रोवणहारु सु लेखै ।

हसणाऱ्याला त्याचा चेहरा हसताना दिसतो आणि त्यात रडतो म्हणून रडतो.

ਲੇਪੁ ਨ ਲਗੈ ਆਰਸੀ ਛਿਅ ਦਰਸਨੁ ਦਿਸਨਿ ਬਹੁ ਭੇਖੈ ।
लेपु न लगै आरसी छिअ दरसनु दिसनि बहु भेखै ।

वेगवेगळे वेष परिधान केलेले सहा तत्त्वज्ञानाचे अनुयायी त्यात दिसतात, परंतु आरसा त्या सर्वांशी अलिप्त राहतो.

ਦੁਰਮਤਿ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਹੈ ਵੈਰੁ ਵਿਰੋਧੁ ਕਰੋਧੁ ਕੁਲੇਖੈ ।
दुरमति दूजा भाउ है वैरु विरोधु करोधु कुलेखै ।

द्वैत भावना ही दुष्ट बुद्धी आहे जी शत्रुत्व, विरोध आणि क्रोध यांचे दुसरे नाव आहे.

ਗੁਰਮਤਿ ਨਿਰਮਲੁ ਨਿਰਮਲਾ ਸਮਦਰਸੀ ਸਮਦਰਸ ਸਰੇਖੈ ।
गुरमति निरमलु निरमला समदरसी समदरस सरेखै ।

गुरूंच्या बुद्धीचे धार्मिक अनुयायी नेहमीच शुद्ध आणि समतावादी राहतात.

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਹੁਇ ਰੂਪੁ ਨ ਰੇਖੈ ।੬।
भला बुरा हुइ रूपु न रेखै ।६।

अन्यथा, चांगल्या आणि वाईट व्यक्तीचा दुसरा भेद नाही.

ਪਉੜੀ ੭
पउड़ी ७

ਇਕਤੁ ਸੂਰਜਿ ਆਥਵੈ ਰਾਤਿ ਅਨੇਰੀ ਚਮਕਨਿ ਤਾਰੇ ।
इकतु सूरजि आथवै राति अनेरी चमकनि तारे ।

एकदा मुलगा संध्याकाळच्या वेळी मावळतो तेव्हा काळ्या रात्री तारे चमकतात.

ਸਾਹ ਸਵਨਿ ਘਰਿ ਆਪਣੈ ਚੋਰ ਫਿਰਨਿ ਘਰਿ ਮੁਹਣੈਹਾਰੇ ।
साह सवनि घरि आपणै चोर फिरनि घरि मुहणैहारे ।

श्रीमंत लोक आपल्या घरात झोपतात पण चोर चोरी करायला फिरतात.

ਜਾਗਨਿ ਵਿਰਲੇ ਪਾਹਰੂ ਰੂਆਇਨਿ ਹੁਸੀਆਰ ਬਿਦਾਰੇ ।
जागनि विरले पाहरू रूआइनि हुसीआर बिदारे ।

काही रक्षक जागे राहतात आणि इतरांना सावध करण्यासाठी ओरडत राहतात.

ਜਾਗਿ ਜਗਾਇਨਿ ਸੁਤਿਆਂ ਸਾਹ ਫੜੰਦੇ ਚੋਰ ਚਗਾਰੇ ।
जागि जगाइनि सुतिआं साह फड़ंदे चोर चगारे ।

हे जागृत पहारेकरी झोपलेल्या लोकांना जागे करतात आणि अशा प्रकारे ते चोर आणि भटक्यांना पकडतात.

ਜਾਗਦਿਆਂ ਘਰੁ ਰਖਿਆ ਸੁਤੇ ਘਰ ਮੁਸਨਿ ਵੇਚਾਰੇ ।
जागदिआं घरु रखिआ सुते घर मुसनि वेचारे ।

जे जागृत राहतात ते घराचे रक्षण करतात पण झोपलेल्यांचे घर लुटले जाते.

ਸਾਹ ਆਏ ਘਰਿ ਆਪਣੈ ਚੋਰ ਜਾਰਿ ਲੈ ਗਰਦਨਿ ਮਾਰੇ ।
साह आए घरि आपणै चोर जारि लै गरदनि मारे ।

चोरांना (अधिकाऱ्यांच्या हाती) देणारे श्रीमंत लोक आनंदाने घरी परततात पण त्यांच्या गळ्यातून पकडले गेल्याने चोर पोकळ मारले जातात.

ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਵਰਤਨਿ ਸੈਸਾਰੇ ।੭।
भले बुरे वरतनि सैसारे ।७।

दुष्ट आणि गुणवान दोघेही या जगात सक्रिय आहेत.

ਪਉੜੀ ੮
पउड़ी ८

ਮਉਲੇ ਅੰਬ ਬਸੰਤ ਰੁਤਿ ਅਉੜੀ ਅਕੁ ਸੁ ਫੁਲੀ ਭਰਿਆ ।
मउले अंब बसंत रुति अउड़ी अकु सु फुली भरिआ ।

वसंत ऋतूमध्ये आंब्याला मोहोर येतो आणि वालुकामय प्रदेशातील कडू वन्य वनस्पती देखील फुलांनी भरलेली असते.

ਅੰਬਿ ਨ ਲਗੈ ਖਖੜੀ ਅਕਿ ਨ ਲਗੈ ਅੰਬੁ ਅਫਰਿਆ ।
अंबि न लगै खखड़ी अकि न लगै अंबु अफरिआ ।

अक्कच्या शेंगा आंब्याचे उत्पादन करू शकत नाहीत आणि फळ नसलेले अक्क आंब्याच्या झाडावर वाढू शकत नाहीत.

ਕਾਲੀ ਕੋਇਲ ਅੰਬ ਵਣਿ ਅਕਿਤਿਡੁ ਚਿਤੁ ਮਿਤਾਲਾ ਹਰਿਆ ।
काली कोइल अंब वणि अकितिडु चितु मिताला हरिआ ।

आंब्याच्या झाडावर बसलेला कोकिळा काळ्या रंगाचा असतो आणि अक्काचा चकचकीत एक किंवा हिरवा असतो.

ਮਨ ਪੰਖੇਰੂ ਬਿਰਖ ਭੇਦੁ ਸੰਗ ਸੁਭਾਉ ਸੋਈ ਫਲੁ ਧਰਿਆ ।
मन पंखेरू बिरख भेदु संग सुभाउ सोई फलु धरिआ ।

मन हा एक पक्षी आहे आणि वेगवेगळ्या कंपनीच्या निकालांच्या फरकामुळे, तो ज्या झाडावर बसतो त्या झाडाचे फळ त्याला मिळते.

ਗੁਰਮਤਿ ਡਰਦਾ ਸਾਧਸੰਗਿ ਦੁਰਮਤਿ ਸੰਗਿ ਅਸਾਧ ਨ ਡਰਿਆ ।
गुरमति डरदा साधसंगि दुरमति संगि असाध न डरिआ ।

मन पवित्र मंडळी आणि गुरूंच्या बुद्धीला घाबरते पण वाईट संगतीला आणि दुष्ट बुद्धीला घाबरत नाही म्हणजे चांगल्या संगतीत जायचे नाही आणि वाईट संगतीत रस घेते.

ਭਗਤਿ ਵਛਲੁ ਭੀ ਆਖੀਐ ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਣਿ ਪਤਿਤ ਉਧਰਿਆ ।
भगति वछलु भी आखीऐ पतित उधारणि पतित उधरिआ ।

देव संतांवर प्रेम करणारा आणि पतितांचा मुक्त करणारा असे म्हटले जाते.

ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਣਾ ਸੋਈ ਤਰਿਆ ।੮।
जो तिसु भाणा सोई तरिआ ।८।

त्याने अनेक पडलेल्या लोकांचे तारण केले आहे आणि केवळ तोच त्याच्याकडून स्वीकारला जातो.

ਪਉੜੀ ੯
पउड़ी ९

ਜੇ ਕਰਿ ਉਧਰੀ ਪੂਤਨਾ ਵਿਹੁ ਪੀਆਲਣੁ ਕੰਮੁ ਨ ਚੰਗਾ ।
जे करि उधरी पूतना विहु पीआलणु कंमु न चंगा ।

जर फितना (स्त्री राक्षस) देखील मुक्त झाली तर याचा अर्थ असा नाही की एखाद्याला विष देणे चांगले आहे.

ਗਨਿਕਾ ਉਧਰੀ ਆਖੀਐ ਪਰ ਘਰਿ ਜਾਇ ਨ ਲਈਐ ਪੰਗਾ ।
गनिका उधरी आखीऐ पर घरि जाइ न लईऐ पंगा ।

गरिका (एक वेश्या) मुक्त झाली पण दुसऱ्याच्या घरात घुसून संकटाला आमंत्रण देऊ नये.

ਬਾਲਮੀਕੁ ਨਿਸਤਾਰਿਆ ਮਾਰੈ ਵਾਟ ਨ ਹੋਇ ਨਿਸੰਗਾ ।
बालमीकु निसतारिआ मारै वाट न होइ निसंगा ।

वाल्म्लीची पराकाष्टी झाली असल्याने राजमार्ग लुटण्याचा मार्ग अवलंबू नये.

ਫੰਧਕਿ ਉਧਰੈ ਆਖੀਅਨਿ ਫਾਹੀ ਪਾਇ ਨ ਫੜੀਐ ਟੰਗਾ ।
फंधकि उधरै आखीअनि फाही पाइ न फड़ीऐ टंगा ।

एक पक्षी पकडणारा देखील मुक्त झाला असे म्हणतात, परंतु आपण सापळे वापरून इतरांचे पाय पकडू नये.

ਜੇ ਕਾਸਾਈ ਉਧਰਿਆ ਜੀਆ ਘਾਇ ਨ ਖਾਈਐ ਭੰਗਾ ।
जे कासाई उधरिआ जीआ घाइ न खाईऐ भंगा ।

जर साधनेने, कसाई (जगाचा सागर) पार केला, तर आपण इतरांना मारून स्वतःचे नुकसान करू नये.

ਪਾਰਿ ਉਤਾਰੈ ਬੋਹਿਥਾ ਸੁਇਨਾ ਲੋਹੁ ਨਾਹੀ ਇਕ ਰੰਗਾ ।
पारि उतारै बोहिथा सुइना लोहु नाही इक रंगा ।

जहाज लोखंड आणि सोने दोन्ही ओलांडून जाते परंतु तरीही त्यांचे रूप आणि रंग सारखे नसतात.

ਇਤੁ ਭਰਵਾਸੈ ਰਹਣੁ ਕੁਢੰਗਾ ।੯।
इतु भरवासै रहणु कुढंगा ।९।

खरे तर अशा आशेवर जगणे ही वाईट जीवनशैली आहे.

ਪਉੜੀ ੧੦
पउड़ी १०

ਪੈ ਖਾਜੂਰੀ ਜੀਵੀਐ ਚੜ੍ਹਿ ਖਾਜੂਰੀ ਝੜਉ ਨ ਕੋਈ ।
पै खाजूरी जीवीऐ चढ़ि खाजूरी झड़उ न कोई ।

ताडाच्या झाडावरून पडण्यापासून वाचले म्हणजे झाडावरून पडण्यासाठी त्या झाडावर चढावे असे नाही.

ਉਝੜਿ ਪਇਆ ਨ ਮਾਰੀਐ ਉਝੜ ਰਾਹੁ ਨ ਚੰਗਾ ਹੋਈ ।
उझड़ि पइआ न मारीऐ उझड़ राहु न चंगा होई ।

निर्मनुष्य ठिकाणी आणि मार्गांनी मारले जात नसले तरी, निर्जन ठिकाणी फिरणे सुरक्षित नाही.

ਜੇ ਸਪ ਖਾਧਾ ਉਬਰੇ ਸਪੁ ਨ ਫੜੀਐ ਅੰਤਿ ਵਿਗੋਈ ।
जे सप खाधा उबरे सपु न फड़ीऐ अंति विगोई ।

सांके चावल्यानंतरही माणूस जिवंत राहू शकतो, तरीही सांकेला पकडणे शेवटी हानिकारकच असते.

ਵਹਣਿ ਵਹੰਦਾ ਨਿਕਲੈ ਵਿਣੁ ਤੁਲਹੇ ਡੁਬਿ ਮਰੈ ਭਲੋਈ ।
वहणि वहंदा निकलै विणु तुलहे डुबि मरै भलोई ।

नदीच्या प्रवाहाने वाहून जाणे, त्यातून कोणी एकटेच बाहेर पडले, तरीही तराफ्याशिवाय नदीत प्रवेश केल्यास बुडण्याची शक्यता अधिक असते.

ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਣੁ ਆਖੀਐ ਵਿਰਤੀਹਾਣੁ ਜਾਣੁ ਜਾਣੋਈ ।
पतित उधारणु आखीऐ विरतीहाणु जाणु जाणोई ।

सर्व प्रवृत्तीच्या लोकांना हे चांगले ठाऊक आहे की देव पतितांना मुक्त करणारा आहे.

ਭਾਉ ਭਗਤਿ ਗੁਰਮਤਿ ਹੈ ਦੁਰਮਤਿ ਦਰਗਹ ਲਹੈ ਨ ਢੋਈ ।
भाउ भगति गुरमति है दुरमति दरगह लहै न ढोई ।

गुरुची आज्ञा (गुर्मत) ही प्रेमळ भक्ती आहे आणि वाईट बुद्धी असलेल्या लोकांना परमेश्वराच्या दरबारात आश्रय मिळत नाही.

ਅੰਤਿ ਕਮਾਣਾ ਹੋਇ ਸਥੋਈ ।੧੦।
अंति कमाणा होइ सथोई ।१०।

जीवनात केलेली कर्मेच शेवटी सोबती असतात.

ਪਉੜੀ ੧੧
पउड़ी ११

ਥੋਮ ਕਥੂਰੀ ਵਾਸੁ ਜਿਉਂ ਕੰਚਨੁ ਲੋਹੁ ਨਹੀਂ ਇਕ ਵੰਨਾ ।
थोम कथूरी वासु जिउं कंचनु लोहु नहीं इक वंना ।

लसूण आणि कस्तुरीचा वास जसा वेगळा असतो तसाच सोने आणि लोखंडही सारखे नसतात.

ਫਟਕ ਨ ਹੀਰੇ ਤੁਲਿ ਹੈ ਸਮਸਰਿ ਨੜੀ ਨ ਵੜੀਐ ਗੰਨਾ ।
फटक न हीरे तुलि है समसरि नड़ी न वड़ीऐ गंना ।

काचेचा स्फटिक हिरा सारखा नसतो आणि त्याचप्रमाणे ऊस आणि पोकळ रीड सारखे नसतात.

ਤੁਲਿ ਨ ਰਤਨਾ ਰਤਕਾਂ ਮੁਲਿ ਨ ਕਚੁ ਵਿਕਾਵੈ ਪੰਨਾ ।
तुलि न रतना रतकां मुलि न कचु विकावै पंना ।

लाल आणि काळे बियाणे (राटा) दागिन्याइतके नाही आणि काच पाचूच्या किमतीत विकू शकत नाही.

ਦੁਰਮਤਿ ਘੁੰਮਣਵਾਣੀਐ ਗੁਰਮਤਿ ਸੁਕ੍ਰਿਤੁ ਬੋਹਿਥੁ ਬੰਨਾ ।
दुरमति घुंमणवाणीऐ गुरमति सुक्रितु बोहिथु बंना ।

दुष्ट बुद्धी ही एक वावटळ आहे पण गुरूची बुद्धी (गुर्मत) हे सत्कर्मांचे जहाज आहे जे ओलांडून जाते.

ਨਿੰਦਾ ਹੋਵੈ ਬੁਰੇ ਦੀ ਜੈ ਜੈਕਾਰ ਭਲੇ ਧੰਨੁ ਧੰਨਾ ।
निंदा होवै बुरे दी जै जैकार भले धंनु धंना ।

वाईट माणसाची नेहमीच निंदा केली जाते आणि चांगल्या माणसाची सर्वांकडून प्रशंसा होते.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਰਗਟੁ ਜਾਣੀਐ ਮਨਮੁਖ ਸਚੁ ਰਹੈ ਪਰਛੰਨਾ ।
गुरमुखि परगटु जाणीऐ मनमुख सचु रहै परछंना ।

गुरुमुखांच्या माध्यमातून सत्य प्रकट होते आणि त्यामुळे सर्वांनाच कळते, पण मनमुखांमध्ये तेच सत्य दाबून लपवले जाते.

ਕੰਮਿ ਨ ਆਵੈ ਭਾਂਡਾ ਭੰਨਾ ।੧੧।
कंमि न आवै भांडा भंना ।११।

तुटलेल्या भांड्याप्रमाणे त्याचा काही उपयोग नाही.

ਪਉੜੀ ੧੨
पउड़ी १२

ਇਕ ਵੇਚਨਿ ਹਥੀਆਰ ਘੜਿ ਇਕ ਸਵਾਰਨਿ ਸਿਲਾ ਸੰਜੋਆ ।
इक वेचनि हथीआर घड़ि इक सवारनि सिला संजोआ ।

बरेच लोक शस्त्रे तयार करतात आणि विकतात आणि बरेच लोक शस्त्रे साफ करतात.

ਰਣ ਵਿਚਿ ਘਾਉ ਬਚਾਉ ਕਰਿ ਦੁਇ ਦਲ ਨਿਤਿ ਉਠਿ ਕਰਦੇ ਢੋਆ ।
रण विचि घाउ बचाउ करि दुइ दल निति उठि करदे ढोआ ।

युद्धात शस्त्रे जखमा करतात आणि शस्त्रास्त्रे संरक्षण करतात कारण दोन्ही सैन्याचे योद्धे वेळोवेळी भिडतात.

ਘਾਇਲੁ ਹੋਇ ਨੰਗਾਸਣਾ ਬਖਤਰ ਵਾਲਾ ਨਵਾਂ ਨਿਰੋਆ ।
घाइलु होइ नंगासणा बखतर वाला नवां निरोआ ।

जे उघडे पडले नाहीत ते जखमी आहेत पण ज्यांनी चिलखत परिधान केले आहे ते चांगले आणि अखंड राहतात.

ਕਰਨਿ ਗੁਮਾਨੁ ਕਮਾਨਗਰ ਖਾਨਜਰਾਦੀ ਬਹੁਤੁ ਬਖੋਆ ।
करनि गुमानु कमानगर खानजरादी बहुतु बखोआ ।

धनुष्य निर्मात्यांना देखील त्यांच्या विशेष धनुष्यांचा अभिमान वाटतो.

ਜਗ ਵਿਚਿ ਸਾਧ ਅਸਾਧ ਸੰਗੁ ਸੰਗ ਸੁਭਾਇ ਜਾਇ ਫਲੁ ਭੋਆ ।
जग विचि साध असाध संगु संग सुभाइ जाइ फलु भोआ ।

या जगात दोन प्रकारच्या संगती असतात, एक साधूचा आणि दुसरा दुष्टांचा आणि त्यांच्या भेटीमुळे वेगवेगळे परिणाम होतात.

ਕਰਮ ਸੁ ਧਰਮ ਅਧਰਮ ਕਰਿ ਸੁਖ ਦੁਖ ਅੰਦਰਿ ਆਇ ਪਰੋਆ ।
करम सु धरम अधरम करि सुख दुख अंदरि आइ परोआ ।

म्हणूनच, व्यक्ती त्याच्या चांगल्या-वाईट आचरणामुळे त्याच्या सुख-दु:खात लीन राहते.

ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਜਸੁ ਅਪਜਸੁ ਹੋਆ ।੧੨।
भले बुरे जसु अपजसु होआ ।१२।

चांगल्या आणि वाईटाला अनुक्रमे प्रसिद्धी आणि बदनामी मिळते.

ਪਉੜੀ ੧੩
पउड़ी १३

ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਅਰਥ ਸੁਗਰਥੁ ਸਾਧਸੰਗਿ ਆਵੈ ।
सतु संतोखु दइआ धरमु अरथ सुगरथु साधसंगि आवै ।

सत्य, समाधान, करुणा, धर्म, संपत्ती आणि इतर सर्वोत्तम गोष्टी पवित्र मंडळीत प्राप्त होतात.

ਕਾਮੁ ਕਰੋਧੁ ਅਸਾਧ ਸੰਗਿ ਲੋਭਿ ਮੋਹੁ ਅਹੰਕਾਰ ਮਚਾਵੈ ।
कामु करोधु असाध संगि लोभि मोहु अहंकार मचावै ।

दुष्टांच्या संगतीने वासना, क्रोध, लोभ, मोह आणि अहंकार वाढतो.

ਦੁਕ੍ਰਿਤੁ ਸੁਕ੍ਰਿਤੁ ਕਰਮ ਕਰਿ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਹੁਇ ਨਾਉਂ ਧਰਾਵੈ ।
दुक्रितु सुक्रितु करम करि बुरा भला हुइ नाउं धरावै ।

चांगले किंवा वाईट नाव अनुक्रमे चांगल्या किंवा वाईट कर्मांमुळे कमावले जाते.

ਗੋਰਸੁ ਗਾਈਂ ਖਾਇ ਖੜੁ ਇਕੁ ਇਕੁ ਜਣਦੀ ਵਗੁ ਵਧਾਵੈ ।
गोरसु गाईं खाइ खड़ु इकु इकु जणदी वगु वधावै ।

गवत आणि तेलकट खाल्ल्याने गाय दूध देते आणि वासरांना जन्म दिल्याने कळप वाढतो.

ਦੁਧਿ ਪੀਤੈ ਵਿਹੁ ਦੇਇ ਸਪ ਜਣਿ ਜਣਿ ਬਹਲੇ ਬਚੇ ਖਾਵੈ ।
दुधि पीतै विहु देइ सप जणि जणि बहले बचे खावै ।

दूध पिऊन, साप विष उलट्या करतो आणि स्वतःच्या संततीला खातो.

ਸੰਗ ਸੁਭਾਉ ਅਸਾਧ ਸਾਧੁ ਪਾਪੁ ਪੁੰਨੁ ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਫਲੁ ਪਾਵੈ ।
संग सुभाउ असाध साधु पापु पुंनु दुखु सुखु फलु पावै ।

साधू आणि दुष्टांच्या संगतीतून पाप आणि मेरिट, दु:ख आणि सुख उत्पन्न होतात.

ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਕਾਰੁ ਕਮਾਵੈ ।੧੩।
परउपकार विकारु कमावै ।१३।

भरणे, परोपकार किंवा वाईट प्रवृत्ती वाढवते.

ਪਉੜੀ ੧੪
पउड़ी १४

ਚੰਨਣੁ ਬਿਰਖੁ ਸੁਬਾਸੁ ਦੇ ਚੰਨਣੁ ਕਰਦਾ ਬਿਰਖ ਸਬਾਏ ।
चंनणु बिरखु सुबासु दे चंनणु करदा बिरख सबाए ।

सर्व झाडांना सुगंध देणारे, चंदनाचे झाड त्यांना सुगंधित करते.

ਖਹਦੇ ਵਾਂਸਹੁਂ ਅਗਿ ਧੁਖਿ ਆਪਿ ਜਲੈ ਪਰਵਾਰੁ ਜਲਾਏ ।
खहदे वांसहुं अगि धुखि आपि जलै परवारु जलाए ।

बांबूच्या घर्षणाने (दुसरीकडे) बांबूच जळून जातो आणि संपूर्ण कुटुंब (बांबूचे) जाळून टाकतो.

ਮੁਲਹ ਜਿਵੈ ਪੰਖੇਰੂਆ ਫਾਸੈ ਆਪਿ ਕੁਟੰਬ ਫਹਾਏ ।
मुलह जिवै पंखेरूआ फासै आपि कुटंब फहाए ।

दुमडणारा लहान पक्षी फक्त पकडला जात नाही तर संपूर्ण कुटुंबाला पाशात टाकतो.

ਅਸਟ ਧਾਤੁ ਹੁਇ ਪਰਬਤਹੁ ਪਾਰਸੁ ਕਰਿ ਕੰਚਨੁ ਦਿਖਲਾਏ ।
असट धातु हुइ परबतहु पारसु करि कंचनु दिखलाए ।

पर्वतांमध्ये सापडलेल्या आठ धातूंचे तत्त्वज्ञानाच्या दगडाने सोन्यात रूपांतर होते.

ਗਣਿਕਾ ਵਾੜੈ ਜਾਇ ਕੈ ਹੋਵਨਿ ਰੋਗੀ ਪਾਪ ਕਮਾਏ ।
गणिका वाड़ै जाइ कै होवनि रोगी पाप कमाए ।

वेश्यांकडे जाणारे लोक सांसर्गिक रोगांबरोबरच पापही कमावतात.

ਦੁਖੀਏ ਆਵਨਿ ਵੈਦ ਘਰ ਦਾਰੂ ਦੇ ਦੇ ਰੋਗੁ ਮਿਟਾਏ ।
दुखीए आवनि वैद घर दारू दे दे रोगु मिटाए ।

रोगग्रस्त वैद्यांकडे येतात आणि तो औषध देऊन बरा होतो.

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਦੁਇ ਸੰਗ ਸੁਭਾਏ ।੧੪।
भला बुरा दुइ संग सुभाए ।१४।

ठेवलेल्या कंपनीच्या स्वभावामुळे माणूस चांगला किंवा वाईट बनतो.

ਪਉੜੀ ੧੫
पउड़ी १५

ਭਲਾ ਸੁਭਾਉ ਮਜੀਠ ਦਾ ਸਹੈ ਅਵਟਣੁ ਰੰਗੁ ਚੜ੍ਹਾਏ ।
भला सुभाउ मजीठ दा सहै अवटणु रंगु चढ़ाए ।

मॅडरचा स्वभाव कोमल असतो; ते उष्णता सहन करते परंतु इतरांना वेगवान रंगात रंगवते.

ਗੰਨਾ ਕੋਲੂ ਪੀੜੀਐ ਟਟਰਿ ਪਇਆ ਮਿਠਾਸੁ ਵਧਾਏ ।
गंना कोलू पीड़ीऐ टटरि पइआ मिठासु वधाए ।

ऊस प्रथम क्रशरमध्ये ठेचला जातो आणि नंतर कढईत आग लावला जातो आणि त्यात बेकिंग सोडा घातल्यास त्याचा गोडवा आणखी वाढतो.

ਤੁੰਮੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਿੰਜੀਐ ਕਉੜਤਣ ਦੀ ਬਾਣਿ ਨ ਜਾਏ ।
तुंमे अंम्रितु सिंजीऐ कउड़तण दी बाणि न जाए ।

कोलोसिंथ जरी अमृताने सिंचन केले तरी त्याचा कडूपणा कमी होत नाही.

ਅਵਗੁਣ ਕੀਤੇ ਗੁਣ ਕਰੈ ਭਲਾ ਨ ਅਵਗਣੁ ਚਿਤਿ ਵਸਾਏ ।
अवगुण कीते गुण करै भला न अवगणु चिति वसाए ।

श्रेष्ठ मनुष्य आपल्या अंतःकरणात अवगुण अंगीकारत नाही आणि वाईट करणाऱ्याचे भले करतो.

ਗੁਣੁ ਕੀਤੇ ਅਉਗੁਣੁ ਕਰੈ ਬੁਰਾ ਨ ਮੰਨ ਅੰਦਰਿ ਗੁਣ ਪਾਏ ।
गुणु कीते अउगुणु करै बुरा न मंन अंदरि गुण पाए ।

पण दुष्ट कर्ता आपल्या अंतःकरणात सद्गुण अंगीकारत नाही आणि परोपकारी लोकांचे वाईट करतो.

ਜੋ ਬੀਜੈ ਸੋਈ ਫਲੁ ਖਾਏ ।੧੫।
जो बीजै सोई फलु खाए ।१५।

जो पेरतो तेच कापतो.

ਪਉੜੀ ੧੬
पउड़ी १६

ਪਾਣੀ ਪਥਰੁ ਲੀਕ ਜਿਉਂ ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਪਰਕਿਰਤਿ ਸੁਭਾਏ ।
पाणी पथरु लीक जिउं भला बुरा परकिरति सुभाए ।

पाणी आणि दगडाप्रमाणेच गोष्टी त्यांच्या स्वभावानुसार चांगल्या किंवा वाईट असतात.

ਵੈਰ ਨ ਟਿਕਦਾ ਭਲੇ ਚਿਤਿ ਹੇਤੁ ਨ ਟਿਕੈ ਬੁਰੈ ਮਨਿ ਆਏ ।
वैर न टिकदा भले चिति हेतु न टिकै बुरै मनि आए ।

उदात्त हृदयाला शत्रुत्व नसते आणि दुष्ट अंतःकरणात प्रेम राहत नाही.

ਭਲਾ ਨ ਹੇਤੁ ਵਿਸਾਰਦਾ ਬੁਰਾ ਨ ਵੈਰੁ ਮਨਹੁ ਵਿਸਰਾਏ ।
भला न हेतु विसारदा बुरा न वैरु मनहु विसराए ।

श्रेष्ठ व्यक्ती आपल्याशी केलेले चांगले कधीच विसरत नाही तर वाईट कर्ता शत्रुत्व विसरत नाही.

ਆਸ ਨ ਪੁਜੈ ਦੁਹਾਂ ਦੀ ਦੁਰਮਤਿ ਗੁਰਮਤਿ ਅੰਤਿ ਲਖਾਏ ।
आस न पुजै दुहां दी दुरमति गुरमति अंति लखाए ।

दोघांनीही शेवटी त्यांची इच्छा पूर्ण केली नाही कारण दुष्टाला अजूनही वाईट करायचे आहे आणि श्रेष्ठाला परोपकाराचा प्रसार करायचा आहे.

ਭਲਿਅਹੁਂ ਬੁਰਾ ਨ ਹੋਵਈ ਬੁਰਿਅਹੁਂ ਭਲਾ ਨ ਭਲਾ ਮਨਾਏ ।
भलिअहुं बुरा न होवई बुरिअहुं भला न भला मनाए ।

थोर व्यक्ती वाईट करू शकत नाही परंतु थोर व्यक्तीने दुष्ट व्यक्तीकडून कुलीनतेची अपेक्षा करू नये.

ਵਿਰਤੀਹਾਣੁ ਵਖਾਣਿਆ ਸਈ ਸਿਆਣੀ ਸਿਖ ਸੁਣਾਏ ।
विरतीहाणु वखाणिआ सई सिआणी सिख सुणाए ।

हे शेकडो लोकांच्या बुद्धीचे सार आहे आणि त्यानुसार मी आजूबाजूला प्रचलित असलेले विचार स्पष्ट केले आहेत.

ਪਰਉਪਕਾਰੁ ਵਿਕਾਰੁ ਕਮਾਏ ।੧੬।
परउपकारु विकारु कमाए ।१६।

परोपकाराची परतफेड (कधीकधी) वाईटाच्या रूपाने होऊ शकते.

ਪਉੜੀ ੧੭
पउड़ी १७

ਵਿਰਤੀਹਾਣੁ ਵਖਾਣਿਆ ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਦੀ ਸੁਣੀ ਕਹਾਣੀ ।
विरतीहाणु वखाणिआ भले बुरे दी सुणी कहाणी ।

ऐकलेल्या कथांच्या आधारे मी सद्यस्थितीचे वर्णन केले आहे.

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਦੁਇ ਚਲੇ ਰਾਹਿ ਉਸ ਥੈ ਤੋਸਾ ਉਸ ਥੈ ਪਾਣੀ ।
भला बुरा दुइ चले राहि उस थै तोसा उस थै पाणी ।

एक वाईट आणि थोर माणूस प्रवासाला निघाला. थोर माणसाकडे भाकर होती आणि दुष्टाकडे पाणी होते.

ਤੋਸਾ ਅਗੈ ਰਖਿਆ ਭਲੇ ਭਲਾਈ ਅੰਦਰਿ ਆਣੀ ।
तोसा अगै रखिआ भले भलाई अंदरि आणी ।

उदार स्वभावाचा असल्याने, भल्याभल्यांनी खायला भाकरी घातली.

ਬੁਰਾ ਬੁਰਾਈ ਕਰਿ ਗਇਆ ਹਥੀਂ ਕਢਿ ਨ ਦਿਤੋ ਪਾਣੀ ।
बुरा बुराई करि गइआ हथीं कढि न दितो पाणी ।

दुष्ट मनाने त्याचे दुष्कृत्य केले (आणि त्याची भाकर खाल्ली) तुतने त्याला पाणी दिले नाही.

ਭਲਾ ਭਲਾਈਅਹੁਂ ਸਿਝਿਆ ਬੁਰੇ ਬੁਰਾਈਅਹੁਂ ਵੈਣਿ ਵਿਹਾਣੀ ।
भला भलाईअहुं सिझिआ बुरे बुराईअहुं वैणि विहाणी ।

श्रेष्ठाला त्याच्या कुलीनतेचे फळ मिळाले (आणि मुक्ती मिळाली) पण दुष्ट माणसाला आयुष्याची ही रात्र रडत-रडत काढावी लागली.

ਸਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਨਿਆਉ ਸਚੁ ਜੀਆਂ ਦਾ ਜਾਣੋਈ ਜਾਣੀ ।
सचा साहिबु निआउ सचु जीआं दा जाणोई जाणी ।

तो सर्वशक्तिमान परमेश्वर सत्य आहे आणि त्याचा न्यायही सत्य आहे.

ਕੁਦਰਤਿ ਕਾਦਰ ਨੋ ਕੁਰਬਾਣੀ ।੧੭।
कुदरति कादर नो कुरबाणी ।१७।

मी निर्मात्याला आणि त्याच्या सृष्टीला बलिदान देतो (कारण एकाच परमेश्वराच्या दोन मुलांचे स्वभाव भिन्न आहेत).

ਪਉੜੀ ੧੮
पउड़ी १८

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਸੈਸਾਰ ਵਿਚਿ ਜੋ ਆਇਆ ਤਿਸੁ ਸਰਪਰ ਮਰਣਾ ।
भला बुरा सैसार विचि जो आइआ तिसु सरपर मरणा ।

वाईट आणि श्रेष्ठ या जगात अस्तित्वात आहेत आणि जो कोणी येथे आला त्याला एक दिवस मरावे लागेल.

ਰਾਵਣ ਤੈ ਰਾਮਚੰਦ ਵਾਂਗਿ ਮਹਾਂ ਬਲੀ ਲੜਿ ਕਾਰਣੁ ਕਰਣਾ ।
रावण तै रामचंद वांगि महां बली लड़ि कारणु करणा ।

रावण आणि राम सारखे शूर व्यक्ती देखील युद्धाचे कारण आणि कर्ता बनले.

ਜਰੁ ਜਰਵਾਣਾ ਵਸਿ ਕਰਿ ਅੰਤਿ ਅਧਰਮ ਰਾਵਣਿ ਮਨ ਧਰਣਾ ।
जरु जरवाणा वसि करि अंति अधरम रावणि मन धरणा ।

पराक्रमी युगावर नियंत्रण ठेवून, म्हणजे काळावर विजय मिळवून, रावणाने आपल्या अंतःकरणात दुष्टपणाचा अवलंब केला (आणि सीता चोरली).

ਰਾਮਚੰਦੁ ਨਿਰਮਲੁ ਪੁਰਖੁ ਧਰਮਹੁਂ ਸਾਇਰ ਪਥਰ ਤਰਣਾ ।
रामचंदु निरमलु पुरखु धरमहुं साइर पथर तरणा ।

राम हा एक निष्कलंक माणूस होता आणि त्याच्या धर्माच्या (जबाबदारीच्या) भावनेमुळे समुद्रात दगडही तरंगत होते.

ਬੁਰਿਆਈਅਹੁਂ ਰਾਵਣੁ ਗਇਆ ਕਾਲਾ ਟਿਕਾ ਪਰ ਤ੍ਰਿਅ ਹਰਣਾ ।
बुरिआईअहुं रावणु गइआ काला टिका पर त्रिअ हरणा ।

दुष्टपणामुळे रावण दुसऱ्याची बायको चोरल्याचा कलंक घेऊन निघून गेला (मारला गेला).

ਰਾਮਾਇਣੁ ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਅਟਲੁ ਸੇ ਉਧਰੇ ਜੋ ਆਏ ਸਰਣਾ ।
रामाइणु जुगि जुगि अटलु से उधरे जो आए सरणा ।

रामायण (रामाची कथा) सदैव (लोकांच्या मनात) दृढ असते आणि जो कोणी (त्यात) आश्रय घेतो तो (संसार समुद्र) पार करतो.

ਜਸ ਅਪਜਸ ਵਿਚਿ ਨਿਡਰ ਡਰਣਾ ।੧੮।
जस अपजस विचि निडर डरणा ।१८।

धर्माचे पालन करणारे लोक जगात वैभव प्राप्त करतात आणि जे दुष्कृत्ये करतात त्यांना बदनामी मिळते.

ਪਉੜੀ ੧੯
पउड़ी १९

ਸੋਇਨ ਲੰਕਾ ਵਡਾ ਗੜੁ ਖਾਰ ਸਮੁੰਦ ਜਿਵੇਹੀ ਖਾਈ ।
सोइन लंका वडा गड़ु खार समुंद जिवेही खाई ।

सुवर्ण लंका हा एक भव्य किल्ला होता आणि त्याच्या सभोवतालचा महासागर एका विशाल खंदकासारखा होता.

ਲਖ ਪੁਤੁ ਪੋਤੇ ਸਵਾ ਲਖੁ ਕੁੰਭਕਰਣੁ ਮਹਿਰਾਵਣੁ ਭਾਈ ।
लख पुतु पोते सवा लखु कुंभकरणु महिरावणु भाई ।

रावणाला एक लाख पुत्र, सव्वा लाख नातू आणि कुंभकरण आणि महिरावरी असे भाऊ होते.

ਪਵਣੁ ਬੁਹਾਰੀ ਦੇਇ ਨਿਤਿ ਇੰਦ੍ਰ ਭਰੈ ਪਾਣੀ ਵਰ੍ਹਿਆਈ ।
पवणु बुहारी देइ निति इंद्र भरै पाणी वर्हिआई ।

वायू त्याच्या महालांना झाडू देत असे तर इंद्र पावसाने त्याच्यासाठी पाणी वाहून नेत असे.

ਬੈਸੰਤਰੁ ਰਾਸੋਈਆ ਸੂਰਜੁ ਚੰਦੁ ਚਰਾਗ ਦੀਪਾਈ ।
बैसंतरु रासोईआ सूरजु चंदु चराग दीपाई ।

अग्नी त्याचा स्वयंपाकी होता आणि सूर्य व चंद्र त्याचे दिवे पेटवणारे होते.

ਬਹੁ ਖੂਹਣਿ ਚਤੁਰੰਗ ਦਲ ਦੇਸ ਨ ਵੇਸ ਨ ਕੀਮਤਿ ਪਾਈ ।
बहु खूहणि चतुरंग दल देस न वेस न कीमति पाई ।

त्याचे घोडे, हत्ती, रथ आणि पायदळ यांचे प्रचंड सैन्य ज्यामध्ये अनेक खुहंट होते (एक अकौहौट, एक अक्सौहनी हे 21870 हत्ती, 21870 रथ, 65610 घोडे आणि 109350 पायदळांचे मिश्र सैन्य म्हणून ओळखले जाते) अशी त्यांची शक्ती आणि भव्यता असू शकत नाही.

ਮਹਾਦੇਵ ਦੀ ਸੇਵ ਕਰਿ ਦੇਵ ਦਾਨਵ ਰਹਂਦੇ ਸਰਣਾਈ ।
महादेव दी सेव करि देव दानव रहंदे सरणाई ।

त्याने (रावण) महादेवाची (शिव) सेवा केली होती आणि त्यामुळे सर्व देव आणि दानव त्याच्या आश्रयाला होते.

ਅਪਜਸੁ ਲੈ ਦੁਰਮਤਿ ਬੁਰਿਆਈ ।੧੯।
अपजसु लै दुरमति बुरिआई ।१९।

पण दुष्ट बुद्धी आणि कृतीने त्यांची बदनामी झाली.

ਪਉੜੀ ੨੦
पउड़ी २०

ਰਾਮਚੰਦੁ ਕਾਰਣ ਕਰਣ ਕਾਰਣ ਵਸਿ ਹੋਆ ਦੇਹਿਧਾਰੀ ।
रामचंदु कारण करण कारण वसि होआ देहिधारी ।

काही कारणास्तव, सर्व कारणांच्या कारणाने भगवान रामचंद्राचे रूप धारण केले.

ਮੰਨਿ ਮਤੇਈ ਆਗਿਆ ਲੈ ਵਣਵਾਸੁ ਵਡਾਈ ਚਾਰੀ ।
मंनि मतेई आगिआ लै वणवासु वडाई चारी ।

आपल्या सावत्र आईची आज्ञा स्वीकारून तो वनवासात गेला आणि महानता मिळवली.

ਪਰਸਰਾਮੁ ਦਾ ਬਲੁ ਹਰੈ ਦੀਨ ਦਇਆਲੁ ਗਰਬ ਪਰਹਾਰੀ ।
परसरामु दा बलु हरै दीन दइआलु गरब परहारी ।

गरिबांसाठी दयाळू आणि गर्विष्ठांचा नाश करणाऱ्या रामाने परसू रामाची शक्ती आणि अभिमान नष्ट केला.

ਸੀਤਾ ਲਖਮਣ ਸੇਵ ਕਰਿ ਜਤੀ ਸਤੀ ਸੇਵਾ ਹਿਤਕਾਰੀ ।
सीता लखमण सेव करि जती सती सेवा हितकारी ।

चेतावणी देऊन, लक्ष्मण यती झाला, सर्व वासनांचा वश झाला आणि सतीच्या सर्व गुणांसह बसला, पूर्णपणे रामभक्त राहिला आणि त्याची सेवा केली.

ਰਾਮਾਇਣੁ ਵਰਤਾਇਆ ਰਾਮ ਰਾਜੁ ਕਰਿ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਉਧਾਰੀ ।
रामाइणु वरताइआ राम राजु करि स्रिसटि उधारी ।

राम-राज या सद्गुरु राज्याची स्थापना करणारी कथा म्हणून रामायण दूरवर पसरले.

ਮਰਣੁ ਮੁਣਸਾ ਸਚੁ ਹੈ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਮਿਲਿ ਪੈਜ ਸਵਾਰੀ ।
मरणु मुणसा सचु है साधसंगति मिलि पैज सवारी ।

रामाने सर्व जगाला मुक्त केले होते. त्यांच्यासाठी मृत्यू हे एक सत्य आहे, ज्यांनी पवित्र मंडळीत येऊन, जीवनाशी असलेली आपली वचनबद्धता पूर्ण केली आहे.

ਭਲਿਆਈ ਸਤਿਗੁਰ ਮਤਿ ਸਾਰੀ ।੨੦।੩੧। ਇਕਤੀਹ ।
भलिआई सतिगुर मति सारी ।२०।३१। इकतीह ।

परोपकार ही गुरूंची परिपूर्ण शिकवण आहे.