Vaaran Bhai Gurdas Ji

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

Unus Oankar, prima vis, per gratiam praeceptoris divini effecta

ਪਉੜੀ ੧

ਸਾਇਰ ਵਿਚਹੁ ਨਿਕਲੈ ਕਾਲਕੂਟੁ ਤੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਾਣੀ ।

Ferale venenum et nectare utrumque mare exturbavit.

ਉਤ ਖਾਧੈ ਮਰਿ ਮੁਕੀਐ ਉਤੁ ਖਾਧੈ ਹੋਇ ਅਮਰੁ ਪਰਾਣੀ ।

Sumens venenum, alter moritur, alter vero sumens, homo fit immortalis.

ਵਿਸੁ ਵਸੈ ਮੁਹਿ ਸਪ ਦੈ ਗਰੜ ਦੁਗਾਰਿ ਅਮਿਅ ਰਸ ਜਾਣੀ ।

Venenum in ore est serpentis et gemma eiectata a graculo caeruleo (comedentium viperarum) nectar vitalem esse notum est.

ਕਾਉ ਨ ਭਾਵੈ ਬੋਲਿਆ ਕੋਇਲ ਬੋਲੀ ਸਭਨਾਂ ਭਾਣੀ ।

Cantus corvi odiosus est, sed vox luscinii ab omnibus amatur.

ਬੁਰਬੋਲਾ ਨ ਸੁਖਾਵਈ ਮਿਠਬੋਲਾ ਜਗਿ ਮਿਤੁ ਵਿਡਾਣੀ ।

Malus orator non amatur sed lingua dulcis in toto orbe laudatur.

ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਸੈਸਾਰ ਵਿਚਿ ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਕਾਰ ਨਿਸਾਣੀ ।

Mali et boni in eodem mundo vivunt, sed benevolis et perversis actionibus distinguuntur.

ਗੁਣ ਅਵਗੁਣ ਗਤਿ ਆਖਿ ਵਖਾਣੀ ।੧।

Nos hic positionem meritorum et demeritorum exposui.

ਪਉੜੀ ੨

ਸੁਝਹੁ ਸੁਝਨਿ ਤਿਨਿ ਲੋਅ ਅੰਨ੍ਹੇ ਘੁਘੂ ਸੁਝੁ ਨ ਸੁਝੈ ।

Cum luce solis omnes tres mundi apparent, sed caecus et noctua solem videre non possunt.

ਚਕਵੀ ਸੂਰਜ ਹੇਤੁ ਹੈ ਕੰਤੁ ਮਿਲੈ ਵਿਰਤੰਤੁ ਸੁ ਬੁਝੈ ।

Femina rubra sheldrake solem amat, et amato occurrens narrant et audiunt fabulam amantem inter se.

ਰਾਤਿ ਅਨ੍ਹੇਰਾ ਪੰਖੀਆਂ ਚਕਵੀ ਚਿਤੁ ਅਨ੍ਹੇਰਿ ਨ ਰੁਝੈ ।

Omnibus enim avibus nox obscura est (et dormiunt) sed rubicunda mens in tenebris istis requiem non habet (animus enim semper est solius).

ਬਿੰਬ ਅੰਦਰਿ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬੁ ਦੇਖਿ ਭਰਤਾ ਜਾਣਿ ਸੁਜਾਣਿ ਸਮੁਝੈ ।

Mulier prudentem virum suum etiam in aqua umbram videndo agnoscit;

ਦੇਖਿ ਪਛਾਵਾ ਪਵੇ ਖੂਹਿ ਡੁਬਿ ਮਰੈ ਸੀਹੁ ਲੋਇਨ ਲੁਝੈ ।

sed stultus leo, videns umbram suam in puteo, insilit in eo et moritur et oculos suos increpat.

ਖੋਜੀ ਖੋਜੈ ਖੋਜੁ ਲੈ ਵਾਦੀ ਵਾਦੁ ਕਰੇਂਦੜ ਖੁਝੈ ।

Investigator detegit summam descriptionis praedictae sed seducitur disputator

ਗੋਰਸੁ ਗਾਈਂ ਹਸਤਿਨਿ ਦੁਝੈ ।੨।

Et ab elephante femina (quod revera fieri non potest).

ਪਉੜੀ ੩

ਸਾਵਣ ਵਣ ਹਰੀਆਵਲੇ ਵੁਠੇ ਸੁਕੈ ਅਕੁ ਜਵਾਹਾ ।

Mense Sayan silvae virides sed akk, agreste herbae arenosae regionis, /vale, cameli spina, arescunt.

ਚੇਤਿ ਵਣਸਪਤਿ ਮਉਲੀਐ ਅਪਤ ਕਰੀਰ ਨ ਕਰੈ ਉਸਾਹਾ ।

Mense Chaitr vegetatio floret sed kart sine frondibus (capparis silvestris) prorsus uninsspirata manet.

ਸੁਫਲ ਫਲੰਦੇ ਬਿਰਖ ਸਭ ਸਿੰਮਲੁ ਅਫਲੁ ਰਹੈ ਅਵਿਸਾਹਾ ।

Omnes arbores fructibus plenae fiunt, sed arbor bomba serica fructu carens manet.

ਚੰਨਣ ਵਾਸੁ ਵਣਾਸਪਤਿ ਵਾਂਸ ਨਿਵਾਸਿ ਨ ਉਭੇ ਸਾਹਾ ।

Herba tota per lignum sandalinum fit fragrans, sed quis fermentum non attingit, et singultus et suspirans pergit.

ਸੰਖੁ ਸਮੁੰਦਹੁ ਸਖਣਾ ਦੁਖਿਆਰਾ ਰੋਵੈ ਦੇ ਧਾਹਾ ।

Etiam cum in oceano sit, concha vacua manet, et cum flatu graviter clamat.

ਬਗੁਲ ਸਮਾਧੀ ਗੰਗ ਵਿਚਿ ਝੀਗੈ ਚੁਣਿ ਚੁਣਿ ਖਾਇ ਭਿਛਾਹਾ ।

Grus usque ad ripas Gangis meditatur, sicut mendicus pisces colligit et devorat.

ਸਾਥ ਵਿਛੁੰਨੇ ਮਿਲਦਾ ਫਾਹਾ ।੩।

Separatio a bonis societas laqueos inducit singulis.

ਪਉੜੀ ੪

ਆਪਿ ਭਲਾ ਸਭੁ ਜਗੁ ਭਲਾ ਭਲਾ ਭਲਾ ਸਭਨਾ ਕਰਿ ਦੇਖੈ ।

Bonus animus omnes bonas invenit in mundo. Vir ingenuus quemque mitem videt.

ਆਪਿ ਬੁਰਾ ਸਭੁ ਜਗੁ ਬੁਰਾ ਸਭ ਕੋ ਬੁਰਾ ਬੁਰੇ ਦੇ ਲੇਖੈ ।

Si unus malus est, totus mundus illi malus est, et omnia propter se mala. Dominus Krsna adiuvisti

ਕਿਸਨੁ ਸਹਾਈ ਪਾਂਡਵਾ ਭਾਇ ਭਗਤਿ ਕਰਤੂਤਿ ਵਿਸੇਖੈ ।

Pindays, quod profusum devotionis et morum in eis sensum habebant.

ਵੈਰ ਭਾਉ ਚਿਤਿ ਕੈਰਵਾਂ ਗਣਤੀ ਗਣਨਿ ਅੰਦਰਿ ਕਾਲੇਖੈ ।

Kaurays inimicitias habebant in corde suo, et tenebrosam rerum partem semper computabant.

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਪਰਵੰਨਿਆ ਭਾਲਣ ਗਏ ਨ ਦਿਸਟਿ ਸਰੇਖੈ ।

Duo principes exierunt ad inveniendum bonum et nequam, sed diversae erant sententiae.

ਬੁਰਾਨ ਕੋਈ ਜੁਧਿਸਟਰੈ ਦੁਰਜੋਧਨ ਕੋ ਭਲਾ ਨ ਭੇਖੈ ।

Nemo malus in Yudhisthar et Duryodhan nullum hominem bonum invenit.

ਕਰਵੈ ਹੋਇ ਸੁ ਟੋਟੀ ਰੇਖੈ ।੪।

Quidquid (dulce vel amarum) ibi est in olla, notum est cum per anteriorem exeat.

ਪਉੜੀ ੫

ਸੂਰਜੁ ਘਰਿ ਅਵਤਾਰੁ ਲੈ ਧਰਮ ਵੀਚਾਰਣਿ ਜਾਇ ਬਹਿਠਾ ।

Natus in familia Solis, sedem dispensatoris ornavit justitiae.

ਮੂਰਤਿ ਇਕਾ ਨਾਉ ਦੁਇ ਧਰਮਰਾਇ ਜਮ ਦੇਖਿ ਸਰਿਠਾ ।

Unus est sed creatio duobus nominibus eum cognoscit, Dharmaraj et Yama.

ਧਰਮੀ ਡਿਠਾ ਧਰਮਰਾਇ ਪਾਪੁ ਕਮਾਇ ਪਾਪੀ ਜਮ ਡਿਠਾ ।

Vident eum pium et iustum in forma Dharmaraj, sed peccatorem impium sicut Yama.

ਪਾਪੀ ਨੋ ਪਛੜਾਇਂਦਾ ਧਰਮੀ ਨਾਲਿ ਬੁਲੇਂਦਾ ਮਿਠਾ ।

Malum etiam triturat, sed religioso dulciter loquitur.

ਵੈਰੀ ਦੇਖਨਿ ਵੈਰ ਭਾਇ ਮਿਤ੍ਰ ਭਾਇ ਕਰਿ ਦੇਖਨਿ ਇਠਾ ।

Inimicus eum inimico videt, et amici amici eum amantem agnoscunt.

ਨਰਕ ਸੁਰਗ ਵਿਚਿ ਪੁੰਨ ਪਾਪ ਵਰ ਸਰਾਪ ਜਾਣਨਿ ਅਭਰਿਠਾ ।

Peccatum et meritum, munus et maledictio, caelum et infernum cognoscuntur et cognoscuntur secundum proprias affectiones (amoris et inimicitiarum).

ਦਰਪਣਿ ਰੂਪ ਜਿਵੇਹੀ ਪਿਠਾ ।੫।

Speculum umbram secundum objectum ante.

ਪਉੜੀ ੬

(Vannu=color. Ronda=clamor. Serekhai=excellent)

ਜਿਉਂ ਕਰਿ ਨਿਰਮਲ ਆਰਸੀ ਸਭਾ ਸੁਧ ਸਭ ਕੋਈ ਦੇਖੈ ।

In speculo mundo omnes figuram rectam vident.

ਗੋਰਾ ਗੋਰੋ ਦਿਸਦਾ ਕਾਲਾ ਕਾਲੋ ਵੰਨੁ ਵਿਸੇਖੈ ।

Pulchra complexio relucet pulchra et nigra in eo specie nigra.

ਹਸਿ ਹਸਿ ਦੇਖੈ ਹਸਤ ਮੁਖ ਰੋਂਦਾ ਰੋਵਣਹਾਰੁ ਸੁ ਲੇਖੈ ।

Risus invenit vultus ridentem et flentem flentem.

ਲੇਪੁ ਨ ਲਗੈ ਆਰਸੀ ਛਿਅ ਦਰਸਨੁ ਦਿਸਨਿ ਬਹੁ ਭੇਖੈ ।

Sectatores sex philosophiarum varias figuras in ea vident, sed speculum omnibus seiunctum manet.

ਦੁਰਮਤਿ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਹੈ ਵੈਰੁ ਵਿਰੋਧੁ ਕਰੋਧੁ ਕੁਲੇਖੈ ।

Dualitatis sensus est malus intellectus, qui alio nomine inimicitiae, oppositio et irae nominatur.

ਗੁਰਮਤਿ ਨਿਰਮਲੁ ਨਿਰਮਲਾ ਸਮਦਰਸੀ ਸਮਦਰਸ ਸਰੇਖੈ ।

Pii sectatores sapientiae Guru purus et egalitarian semper manent.

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਹੁਇ ਰੂਪੁ ਨ ਰੇਖੈ ।੬।

Alioquin non est alia distinctio boni et mali.

ਪਉੜੀ ੭

ਇਕਤੁ ਸੂਰਜਿ ਆਥਵੈ ਰਾਤਿ ਅਨੇਰੀ ਚਮਕਨਿ ਤਾਰੇ ।

Filius olim in vesperis stellis micant in tenebris noctis.

ਸਾਹ ਸਵਨਿ ਘਰਿ ਆਪਣੈ ਚੋਰ ਫਿਰਨਿ ਘਰਿ ਮੁਹਣੈਹਾਰੇ ।

Divites in domibus suis dormiunt, sed fures circumeunt ad furta committenda.

ਜਾਗਨਿ ਵਿਰਲੇ ਪਾਹਰੂ ਰੂਆਇਨਿ ਹੁਸੀਆਰ ਬਿਦਾਰੇ ।

Pauci custodes pervigilant et clamantes ad alios excitandos pergunt.

ਜਾਗਿ ਜਗਾਇਨਿ ਸੁਤਿਆਂ ਸਾਹ ਫੜੰਦੇ ਚੋਰ ਚਗਾਰੇ ।

Vigiles qui vigilantes dormientes faciunt vigilantes faciunt et fures et vagabundos capiunt hoc modo.

ਜਾਗਦਿਆਂ ਘਰੁ ਰਖਿਆ ਸੁਤੇ ਘਰ ਮੁਸਨਿ ਵੇਚਾਰੇ ।

Qui vigilantes custodiunt domos suas, domus autem dormientium desolata est.

ਸਾਹ ਆਏ ਘਰਿ ਆਪਣੈ ਚੋਰ ਜਾਰਿ ਲੈ ਗਰਦਨਿ ਮਾਰੇ ।

Divites fures tradent (auctoritates) laeti domum revertuntur, sed rapti e cervicibus fures tunduntur cavi.

ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਵਰਤਨਿ ਸੈਸਾਰੇ ।੭।

Mali et meritorii utrumque agunt in hoc mundo.

ਪਉੜੀ ੮

ਮਉਲੇ ਅੰਬ ਬਸੰਤ ਰੁਤਿ ਅਉੜੀ ਅਕੁ ਸੁ ਫੁਲੀ ਭਰਿਆ ।

Verno tempore, scabies florescunt, et akk amara planta agrestis arenosa regio floribus etiam plena fit.

ਅੰਬਿ ਨ ਲਗੈ ਖਖੜੀ ਅਕਿ ਨ ਲਗੈ ਅੰਬੁ ਅਫਰਿਆ ।

Vasculum akk mango producere non potest et infructuosa akk in mango arbore crescere non potest.

ਕਾਲੀ ਕੋਇਲ ਅੰਬ ਵਣਿ ਅਕਿਤਿਡੁ ਚਿਤੁ ਮਿਤਾਲਾ ਹਰਿਆ ।

Luscinia super mango sedens nigra est, et crassator akk varius est vel viridis.

ਮਨ ਪੰਖੇਰੂ ਬਿਰਖ ਭੇਦੁ ਸੰਗ ਸੁਭਾਉ ਸੋਈ ਫਲੁ ਧਰਿਆ ।

Mens avis est, et ob diversitatem eventuum diversorum comitatuum, accipit fructum arboris quod in sedere eligit.

ਗੁਰਮਤਿ ਡਰਦਾ ਸਾਧਸੰਗਿ ਦੁਰਮਤਿ ਸੰਗਿ ਅਸਾਧ ਨ ਡਰਿਆ ।

Mens sanctae congregationis terretur et sapientiam Guru sed non timet malam societatem et intellectum malum, id est non vult ire in bonum consortium et interesse in malo consortio.

ਭਗਤਿ ਵਛਲੁ ਭੀ ਆਖੀਐ ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਣਿ ਪਤਿਤ ਉਧਰਿਆ ।

Deus dicitur amare sanctos et lapsorum liberatorem.

ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਣਾ ਸੋਈ ਤਰਿਆ ।੮।

Multos pepolos lapsos salvavit et solus transcurrit qui ab eo acceptus est.

ਪਉੜੀ ੯

ਜੇ ਕਰਿ ਉਧਰੀ ਪੂਤਨਾ ਵਿਹੁ ਪੀਆਲਣੁ ਕੰਮੁ ਨ ਚੰਗਾ ।

Si etiam Pfitana (femina daemonium) liberavit, quod non significat bonum actum veneficium.

ਗਨਿਕਾ ਉਧਰੀ ਆਖੀਐ ਪਰ ਘਰਿ ਜਾਇ ਨ ਲਈਐ ਪੰਗਾ ।

Gariika (meretrix) liberata est sed non debet intrare domum alterius et molestiam invitare.

ਬਾਲਮੀਕੁ ਨਿਸਤਾਰਿਆ ਮਾਰੈ ਵਾਟ ਨ ਹੋਇ ਨਿਸੰਗਾ ।

Cum Valmlici voti compotes, viam latrocinii capere non oportet.

ਫੰਧਕਿ ਉਧਰੈ ਆਖੀਅਨਿ ਫਾਹੀ ਪਾਇ ਨ ਫੜੀਐ ਟੰਗਾ ।

Avis quoque liberari dicitur, sed aliorum crure laqueis captare non debemus.

ਜੇ ਕਾਸਾਈ ਉਧਰਿਆ ਜੀਆ ਘਾਇ ਨ ਖਾਈਐ ਭੰਗਾ ।

Si Sadhana, carnifex (oceanum mundum) transfretavit), non nosmetipsos laedere debemus alios occidendo.

ਪਾਰਿ ਉਤਾਰੈ ਬੋਹਿਥਾ ਸੁਇਨਾ ਲੋਹੁ ਨਾਹੀ ਇਕ ਰੰਗਾ ।

Navis tam ferrum quam aurum accipit, sed formae tamen et colores non eaedem sunt.

ਇਤੁ ਭਰਵਾਸੈ ਰਹਣੁ ਕੁਢੰਗਾ ।੯।

Nam in tali spe est male vivendi genus.

ਪਉੜੀ ੧੦

ਪੈ ਖਾਜੂਰੀ ਜੀਵੀਐ ਚੜ੍ਹਿ ਖਾਜੂਰੀ ਝੜਉ ਨ ਕੋਈ ।

De palma arboris superstite non intelligitur quod ascendatur in arborem ab ea decidens.

ਉਝੜਿ ਪਇਆ ਨ ਮਾਰੀਐ ਉਝੜ ਰਾਹੁ ਨ ਚੰਗਾ ਹੋਈ ।

Etiam si quis in desertis locis et viis non occiditur, deserta loca movens non est tuta.

ਜੇ ਸਪ ਖਾਧਾ ਉਬਰੇ ਸਪੁ ਨ ਫੜੀਐ ਅੰਤਿ ਵਿਗੋਈ ।

Potest quis vivere etiam cum a lapso mordetur etiam tunc lapso submerso, damnosum erit ultimo.

ਵਹਣਿ ਵਹੰਦਾ ਨਿਕਲੈ ਵਿਣੁ ਤੁਲਹੇ ਡੁਬਿ ਮਰੈ ਭਲੋਈ ।

Flumine elui si quis ex eo solo exit, etiam tunc flumen intrandi sine ratis plus submergendi possibilitas est.

ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਣੁ ਆਖੀਐ ਵਿਰਤੀਹਾਣੁ ਜਾਣੁ ਜਾਣੋਈ ।

Homines omnium inclinationum optime sciunt Deum lapsorum esse liberatorem.

ਭਾਉ ਭਗਤਿ ਗੁਰਮਤਿ ਹੈ ਦੁਰਮਤਿ ਦਰਗਹ ਲਹੈ ਨ ਢੋਈ ।

Praeceptum Guru (Gurmat) est pia devotio et populus male intellectus in aula Domini non recipiuntur.

ਅੰਤਿ ਕਮਾਣਾ ਹੋਇ ਸਥੋਈ ।੧੦।

Facta in vita sunt solum socii in fine.

ਪਉੜੀ ੧੧

ਥੋਮ ਕਥੂਰੀ ਵਾਸੁ ਜਿਉਂ ਕੰਚਨੁ ਲੋਹੁ ਨਹੀਂ ਇਕ ਵੰਨਾ ।

Sicut allium et muscum aliud odor, similiter aurum et ferrum non est simile.

ਫਟਕ ਨ ਹੀਰੇ ਤੁਲਿ ਹੈ ਸਮਸਰਿ ਨੜੀ ਨ ਵੜੀਐ ਗੰਨਾ ।

Non est crystallus vitreus aequalis adamantino et similiter, saccharum et calamus concavus non idem sunt.

ਤੁਲਿ ਨ ਰਤਨਾ ਰਤਕਾਂ ਮੁਲਿ ਨ ਕਚੁ ਵਿਕਾਵੈ ਪੰਨਾ ।

Semen rubrum et nigrum non = gemma et vitrum pretio smaragdi vendere non possunt.

ਦੁਰਮਤਿ ਘੁੰਮਣਵਾਣੀਐ ਗੁਰਮਤਿ ਸੁਕ੍ਰਿਤੁ ਬੋਹਿਥੁ ਬੰਨਾ ।

Intellectus malus vorago est, sed sapientia Guru (gurmat) est navis bonorum operum quae transversantur.

ਨਿੰਦਾ ਹੋਵੈ ਬੁਰੇ ਦੀ ਜੈ ਜੈਕਾਰ ਭਲੇ ਧੰਨੁ ਧੰਨਾ ।

Malus semper damnatur, et bonus ab omnibus laudatur.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਰਗਟੁ ਜਾਣੀਐ ਮਨਮੁਖ ਸਚੁ ਰਹੈ ਪਰਛੰਨਾ ।

Per gurmukhs veritas manifestatur et sic ab omnibus cognoscitur, sed in manmukhs eadem veritas premitur et latet.

ਕੰਮਿ ਨ ਆਵੈ ਭਾਂਡਾ ਭੰਨਾ ।੧੧।

Ut olla fracta, nullius usus.

ਪਉੜੀ ੧੨

ਇਕ ਵੇਚਨਿ ਹਥੀਆਰ ਘੜਿ ਇਕ ਸਵਾਰਨਿ ਸਿਲਾ ਸੰਜੋਆ ।

Multi arma parant et vendunt, multi arma mundant.

ਰਣ ਵਿਚਿ ਘਾਉ ਬਚਾਉ ਕਰਿ ਦੁਇ ਦਲ ਨਿਤਿ ਉਠਿ ਕਰਦੇ ਢੋਆ ।

Arma in proelio vulnera et arma inferunt, ut bellatores exercitus iterum iterumque concurrant.

ਘਾਇਲੁ ਹੋਇ ਨੰਗਾਸਣਾ ਬਖਤਰ ਵਾਲਾ ਨਵਾਂ ਨਿਰੋਆ ।

Saucii vulnerantur, sed illi qui arma portaverunt bene et illibati sunt.

ਕਰਨਿ ਗੁਮਾਨੁ ਕਮਾਨਗਰ ਖਾਨਜਰਾਦੀ ਬਹੁਤੁ ਬਖੋਆ ।

Etiam arcu sapien, sagittis eget gravida ac, scelerisque sed arcu.

ਜਗ ਵਿਚਿ ਸਾਧ ਅਸਾਧ ਸੰਗੁ ਸੰਗ ਸੁਭਾਇ ਜਾਇ ਫਲੁ ਭੋਆ ।

Duo genera consociationum, una sadhi et altera malorum, ibi sunt in hoc mundo, et occurrentes diversi eventus fiunt.

ਕਰਮ ਸੁ ਧਰਮ ਅਧਰਮ ਕਰਿ ਸੁਖ ਦੁਖ ਅੰਦਰਿ ਆਇ ਪਰੋਆ ।

Et inde est, quod homo propter bonum et malum suum intentus in delectationibus vel passionibus remanet.

ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਜਸੁ ਅਪਜਸੁ ਹੋਆ ।੧੨।

Boni et mali famam et infamiam accipiunt.

ਪਉੜੀ ੧੩

ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਅਰਥ ਸੁਗਰਥੁ ਸਾਧਸੰਗਿ ਆਵੈ ।

Veritas, continentia, pietas, LEX, opes, et alia optima in sancta congregatione assequuntur.

ਕਾਮੁ ਕਰੋਧੁ ਅਸਾਧ ਸੰਗਿ ਲੋਭਿ ਮੋਹੁ ਅਹੰਕਾਰ ਮਚਾਵੈ ।

Societas cum impiis auget libidinem, iram, avaritiam, amentiam et ego.

ਦੁਕ੍ਰਿਤੁ ਸੁਕ੍ਰਿਤੁ ਕਰਮ ਕਰਿ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਹੁਇ ਨਾਉਂ ਧਰਾਵੈ ।

Respondeo dicendum quod nomen bonum vel malum meruit propter bona vel mala respective.

ਗੋਰਸੁ ਗਾਈਂ ਖਾਇ ਖੜੁ ਇਕੁ ਇਕੁ ਜਣਦੀ ਵਗੁ ਵਧਾਵੈ ।

Herba edens et oilcakes, vacca lac dat et vitulos gignit armentum.

ਦੁਧਿ ਪੀਤੈ ਵਿਹੁ ਦੇਇ ਸਪ ਜਣਿ ਜਣਿ ਬਹਲੇ ਬਚੇ ਖਾਵੈ ।

Lacte bibens, serpens venenum vomit, suamque sobolem devorat.

ਸੰਗ ਸੁਭਾਉ ਅਸਾਧ ਸਾਧੁ ਪਾਪੁ ਪੁੰਨੁ ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਫਲੁ ਪਾਵੈ ।

Societas cum sadhus et malis varie peccatum et meirit, dolores et voluptates producit.

ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਕਾਰੁ ਕਮਾਵੈ ।੧੩।

Saturitas, benevolentiam vel propensionem malam inculcat.

ਪਉੜੀ ੧੪

ਚੰਨਣੁ ਬਿਰਖੁ ਸੁਬਾਸੁ ਦੇ ਚੰਨਣੁ ਕਰਦਾ ਬਿਰਖ ਸਬਾਏ ।

odorem faciens omnibus arboribus, lignum sandalinum facit odoratum;

ਖਹਦੇ ਵਾਂਸਹੁਂ ਅਗਿ ਧੁਖਿ ਆਪਿ ਜਲੈ ਪਰਵਾਰੁ ਜਲਾਏ ।

Attritu bamboorum (econtra) ipsum bamboum crematur et totam familiam (bamboos) comburit.

ਮੁਲਹ ਜਿਵੈ ਪੰਖੇਰੂਆ ਫਾਸੈ ਆਪਿ ਕੁਟੰਬ ਫਹਾਏ ।

Coturnix non solum deprehenditur, sed etiam totam familiam inlaqueat.

ਅਸਟ ਧਾਤੁ ਹੁਇ ਪਰਬਤਹੁ ਪਾਰਸੁ ਕਰਿ ਕੰਚਨੁ ਦਿਖਲਾਏ ।

Octo metalla in montibus inventa lapide philosophi in aurum convertuntur.

ਗਣਿਕਾ ਵਾੜੈ ਜਾਇ ਕੈ ਹੋਵਨਿ ਰੋਗੀ ਪਾਪ ਕਮਾਏ ।

Populus ad meretrices promeruit peccata praeter morbos contagiosos.

ਦੁਖੀਏ ਆਵਨਿ ਵੈਦ ਘਰ ਦਾਰੂ ਦੇ ਦੇ ਰੋਗੁ ਮਿਟਾਏ ।

egritudine laborantes veniunt ad medicum, et ille dat medicinam sanat.

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਦੁਇ ਸੰਗ ਸੁਭਾਏ ।੧੪।

Propter naturam societatis servandae aliquis fit bonus vel malus.

ਪਉੜੀ ੧੫

ਭਲਾ ਸੁਭਾਉ ਮਜੀਠ ਦਾ ਸਹੈ ਅਵਟਣੁ ਰੰਗੁ ਚੜ੍ਹਾਏ ।

Lenis est natura insaniae; calorem fert, sed alios colore rapido tinguit.

ਗੰਨਾ ਕੋਲੂ ਪੀੜੀਐ ਟਟਰਿ ਪਇਆ ਮਿਠਾਸੁ ਵਧਾਏ ।

Saccharum primum in comprimendo contusum, deinde in lebete ignem impositum, ubi nitro cocti amplius dulcedo eius iniciatur.

ਤੁੰਮੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਿੰਜੀਐ ਕਉੜਤਣ ਦੀ ਬਾਣਿ ਨ ਜਾਏ ।

Colocynthius etiam si nectare irrigatur, amaritudinem non fundit.

ਅਵਗੁਣ ਕੀਤੇ ਗੁਣ ਕਰੈ ਭਲਾ ਨ ਅਵਗਣੁ ਚਿਤਿ ਵਸਾਏ ।

Nobilis in corde suo demerita non adoptat, Et malefactori bona facit.

ਗੁਣੁ ਕੀਤੇ ਅਉਗੁਣੁ ਕਰੈ ਬੁਰਾ ਨ ਮੰਨ ਅੰਦਰਿ ਗੁਣ ਪਾਏ ।

Sed male operans non accipit virutues in corde suo, et facit malum benevolis.

ਜੋ ਬੀਜੈ ਸੋਈ ਫਲੁ ਖਾਏ ।੧੫।

Unus metit quod seminat.

ਪਉੜੀ ੧੬

ਪਾਣੀ ਪਥਰੁ ਲੀਕ ਜਿਉਂ ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਪਰਕਿਰਤਿ ਸੁਭਾਏ ।

Sicut patet in aqua et lapide, res secundum suam naturam sunt bona vel mala.

ਵੈਰ ਨ ਟਿਕਦਾ ਭਲੇ ਚਿਤਿ ਹੇਤੁ ਨ ਟਿਕੈ ਬੁਰੈ ਮਨਿ ਆਏ ।

Cor nobile nullas inimicitias gerit, nec in malo corde amor permanet.

ਭਲਾ ਨ ਹੇਤੁ ਵਿਸਾਰਦਾ ਬੁਰਾ ਨ ਵੈਰੁ ਮਨਹੁ ਵਿਸਰਾਏ ।

Nobilis numquam obliviscitur boni sibi factos, mali vero mali inimicitias non obliviscitur.

ਆਸ ਨ ਪੁਜੈ ਦੁਹਾਂ ਦੀ ਦੁਰਮਤਿ ਗੁਰਮਤਿ ਅੰਤਿ ਲਖਾਏ ।

Ambo in fine desideria sua irrita sunt, quia mali adhuc vult malum committere, et nobilis benevolentiam effundere cupit.

ਭਲਿਅਹੁਂ ਬੁਰਾ ਨ ਹੋਵਈ ਬੁਰਿਅਹੁਂ ਭਲਾ ਨ ਭਲਾ ਮਨਾਏ ।

Nobilis non potest facere malum, sed nobilis in malo nobilitatem non debet exspectare.

ਵਿਰਤੀਹਾਣੁ ਵਖਾਣਿਆ ਸਈ ਸਿਆਣੀ ਸਿਖ ਸੁਣਾਏ ।

Haec est essentia centenum hominum sapientiam, ideoque circa anapaestum cogitationes explicavi.

ਪਰਉਪਕਾਰੁ ਵਿਕਾਰੁ ਕਮਾਏ ।੧੬।

Benevolentia in forma mali rependitur.

ਪਉੜੀ ੧੭

ਵਿਰਤੀਹਾਣੁ ਵਖਾਣਿਆ ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਦੀ ਸੁਣੀ ਕਹਾਣੀ ।

Ratione habita narrationum auscultatorum, praesentem rerum statum descripsi.

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਦੁਇ ਚਲੇ ਰਾਹਿ ਉਸ ਥੈ ਤੋਸਾ ਉਸ ਥੈ ਪਾਣੀ ।

Malus et nobilis vir iter fecit. Nobilis ille panem habebat, et malignus erat aqua.

ਤੋਸਾ ਅਗੈ ਰਖਿਆ ਭਲੇ ਭਲਾਈ ਅੰਦਰਿ ਆਣੀ ।

Homo nobilis, bonus panibus ad comedendum panem.

ਬੁਰਾ ਬੁਰਾਈ ਕਰਿ ਗਇਆ ਹਥੀਂ ਕਢਿ ਨ ਦਿਤੋ ਪਾਣੀ ।

Iniquitates suas faciebat malignitas (et comedit panem suum) tut non obtulit ei aquam.

ਭਲਾ ਭਲਾਈਅਹੁਂ ਸਿਝਿਆ ਬੁਰੇ ਬੁਰਾਈਅਹੁਂ ਵੈਣਿ ਵਿਹਾਣੀ ।

Nobilis fructus nobilitatis suae obtinuit (et liberavit obtinuit), sed malus homo hanc noctem vitae habuit flendo et eiulando.

ਸਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਨਿਆਉ ਸਚੁ ਜੀਆਂ ਦਾ ਜਾਣੋਈ ਜਾਣੀ ।

Quod Dominus omniciente sit vera, et justitia Ipsius etiam vera est.

ਕੁਦਰਤਿ ਕਾਦਰ ਨੋ ਕੁਰਬਾਣੀ ।੧੭।

Sacrifico creatori et creaturae (quia diversae sunt naturae eiusdem Domini filii).

ਪਉੜੀ ੧੮

ਭਲਾ ਬੁਰਾ ਸੈਸਾਰ ਵਿਚਿ ਜੋ ਆਇਆ ਤਿਸੁ ਸਰਪਰ ਮਰਣਾ ।

Mali et nobiles in hoc seculo sunt, et quicumque huc venit, una die moritur.

ਰਾਵਣ ਤੈ ਰਾਮਚੰਦ ਵਾਂਗਿ ਮਹਾਂ ਬਲੀ ਲੜਿ ਕਾਰਣੁ ਕਰਣਾ ।

Fortes viri sicut Ravan et Ram etiam causa et factores bellorum facti sunt.

ਜਰੁ ਜਰਵਾਣਾ ਵਸਿ ਕਰਿ ਅੰਤਿ ਅਧਰਮ ਰਾਵਣਿ ਮਨ ਧਰਣਾ ।

Aetatem potentem regens, id est tempus vincens, Ravan malum in corde suo adoptavit (et furatus est Sita).

ਰਾਮਚੰਦੁ ਨਿਰਮਲੁ ਪੁਰਖੁ ਧਰਮਹੁਂ ਸਾਇਰ ਪਥਰ ਤਰਣਾ ।

Ram persona erat immaculata et ob sensum LEX (responsibility), etiam lapides in oceano natabant.

ਬੁਰਿਆਈਅਹੁਂ ਰਾਵਣੁ ਗਇਆ ਕਾਲਾ ਟਿਕਾ ਪਰ ਤ੍ਰਿਅ ਹਰਣਾ ।

Ravan ob nequitiam cum nota uxoris alienae furandi abiit.

ਰਾਮਾਇਣੁ ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਅਟਲੁ ਸੇ ਉਧਰੇ ਜੋ ਆਏ ਸਰਣਾ ।

Ramayan (fabula de Ram) semper firma est (in mente hominum) et quisquis latebra petit (in ea) transit (orbem oceanum).

ਜਸ ਅਪਜਸ ਵਿਚਿ ਨਿਡਰ ਡਰਣਾ ।੧੮।

LEX homines permanentes gloriam merentur in mundo et illi qui mala suscipiunt casus infamiam accipiunt.

ਪਉੜੀ ੧੯

ਸੋਇਨ ਲੰਕਾ ਵਡਾ ਗੜੁ ਖਾਰ ਸਮੁੰਦ ਜਿਵੇਹੀ ਖਾਈ ।

Castrum magnum erat Lanka Aureum, et oceanus circumcirca sicut fossa vasta;

ਲਖ ਪੁਤੁ ਪੋਤੇ ਸਵਾ ਲਖੁ ਕੁੰਭਕਰਣੁ ਮਹਿਰਾਵਣੁ ਭਾਈ ।

Ravan habuit unum lacum filios, unum et quartam lacum filios et fratres sicut Kumbhkaran et Mahiravari.

ਪਵਣੁ ਬੁਹਾਰੀ ਦੇਇ ਨਿਤਿ ਇੰਦ੍ਰ ਭਰੈ ਪਾਣੀ ਵਰ੍ਹਿਆਈ ।

Aer palatia cludebat, Sed Indr per imbres aquam illi portabat.

ਬੈਸੰਤਰੁ ਰਾਸੋਈਆ ਸੂਰਜੁ ਚੰਦੁ ਚਰਾਗ ਦੀਪਾਈ ।

Ignis eius cocus et sol et luna turibula eius.

ਬਹੁ ਖੂਹਣਿ ਚਤੁਰੰਗ ਦਲ ਦੇਸ ਨ ਵੇਸ ਨ ਕੀਮਤਿ ਪਾਈ ।

Ingens exercitus equorum, elephantorum, curruum et peditum multos khuhants complectens (akeauhauts, one aksauhani is known as mixtum vis of 21870 elephantorum, 21870 currus, 65610 equitum et 109350 peditum) talis fuit cuius potentia et magnificentia esse non potest.

ਮਹਾਦੇਵ ਦੀ ਸੇਵ ਕਰਿ ਦੇਵ ਦਾਨਵ ਰਹਂਦੇ ਸਰਣਾਈ ।

Qui servierat Mahadev (Siva) et ob hoc omnes dii et daemones sub eius tegmine erant.

ਅਪਜਸੁ ਲੈ ਦੁਰਮਤਿ ਬੁਰਿਆਈ ।੧੯।

Sed malus intellectus et actus promeruit infamiam.

ਪਉੜੀ ੨੦

ਰਾਮਚੰਦੁ ਕਾਰਣ ਕਰਣ ਕਾਰਣ ਵਸਿ ਹੋਆ ਦੇਹਿਧਾਰੀ ।

Ob aliquam causam, Domine, omnium causarum formam Ramchandr assumpsit.

ਮੰਨਿ ਮਤੇਈ ਆਗਿਆ ਲੈ ਵਣਵਾਸੁ ਵਡਾਈ ਚਾਰੀ ।

Accepto iussa novercae matris, in exilium ivit et meruit magnificentiam.

ਪਰਸਰਾਮੁ ਦਾ ਬਲੁ ਹਰੈ ਦੀਨ ਦਇਆਲੁ ਗਰਬ ਪਰਹਾਰੀ ।

Misericors pauperum et decimator superborum ram delevit potestatem et superbiam Pars'u ram.

ਸੀਤਾ ਲਖਮਣ ਸੇਵ ਕਰਿ ਜਤੀ ਸਤੀ ਸੇਵਾ ਹਿਤਕਾਰੀ ।

Mone serviens, Laksaman yati factus est, passionum omnium domitor et Sedes etiam cum omnibus satie virtutibus, Ram funditus dedita manserunt et ei servierunt.

ਰਾਮਾਇਣੁ ਵਰਤਾਇਆ ਰਾਮ ਰਾਜੁ ਕਰਿ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਉਧਾਰੀ ।

Ramayan longe lateque diffudit ut fabulae Ram-Rajy, honestum regnum, constituebant.

ਮਰਣੁ ਮੁਣਸਾ ਸਚੁ ਹੈ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਮਿਲਿ ਪੈਜ ਸਵਾਰੀ ।

Libero- ram totum mundum habuit. Mors illis est veritas quae, ad sanctam Congregationem pervenerunt, suum vitae officium expleverunt.

ਭਲਿਆਈ ਸਤਿਗੁਰ ਮਤਿ ਸਾਰੀ ।੨੦।੩੧। ਇਕਤੀਹ ।

Benevolentia est perfecta doctrina Guru.