Vaaran Bhai Gurdas Ji

Ukuru - 32

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥

ik oankaar satigur prasaad |

Oankar mmoja, nishati kuu, aligundua kupitia neema ya mpokeaji wa kimungu

ਪਉੜੀ ੧

paurree 1

ਪਹਿਲਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਨਮੁ ਲੈ ਭੈ ਵਿਚਿ ਵਰਤੈ ਹੋਇ ਇਆਣਾ ।

pahilaa guramukh janam lai bhai vich varatai hoe eaanaa |

Akiwa amezaliwa katika ulimwengu huu, gurmukh akiwa hana hatia na mjinga anajiingiza katika hofu ya Mola.

ਗੁਰ ਸਿਖ ਲੈ ਗੁਰਸਿਖੁ ਹੋਇ ਭਾਇ ਭਗਤਿ ਵਿਚਿ ਖਰਾ ਸਿਆਣਾ ।

gur sikh lai gurasikh hoe bhaae bhagat vich kharaa siaanaa |

Kukubali mafundisho ya Guru inakuwa Sikh ya Guru na kujiendeleza katika kujitolea kwa upendo, e huongoza maisha safi na ya akili.

ਗੁਰ ਸਿਖ ਸੁਣਿ ਮੰਨੈ ਸਮਝਿ ਮਾਣਿ ਮਹਤਿ ਵਿਚਿ ਰਹੈ ਨਿਮਾਣਾ ।

gur sikh sun manai samajh maan mahat vich rahai nimaanaa |

Baada ya kusikiliza na kuelewa, e anakubali mafundisho ya Guru na hata kupata utukufu inaendelea kuwa mnyenyekevu.

ਗੁਰ ਸਿਖ ਗੁਰਸਿਖੁ ਪੂਜਦਾ ਪੈਰੀ ਪੈ ਰਹਰਾਸਿ ਲੁਭਾਣਾ ।

gur sikh gurasikh poojadaa pairee pai raharaas lubhaanaa |

Kwa mujibu wa mafundisho ya Guru, yeye huabudu e Sikhs na kugusa miguu yao na, kufuata njia yao ya wema, anakuwa mtu wa wote.

ਗੁਰ ਸਿਖ ਮਨਹੁ ਨ ਵਿਸਰੈ ਚਲਣੁ ਜਾਣਿ ਜੁਗਤਿ ਮਿਹਮਾਣਾ ।

gur sikh manahu na visarai chalan jaan jugat mihamaanaa |

Maagizo ya Guru hayasahau kamwe na Sikh na yeye amejifunza njia ya kujiona kama mgeni anayepita, hutumia maisha yake (kwa makusudi) hapa.

ਗੁਰ ਸਿਖ ਮਿਠਾ ਬੋਲਣਾ ਨਿਵਿ ਚਲਣਾ ਗੁਰਸਿਖੁ ਪਰਵਾਣਾ ।

gur sikh mitthaa bolanaa niv chalanaa gurasikh paravaanaa |

Sikh wa Guru huzungumza kwa utamu na kukubali unyenyekevu kama njia sahihi ya maisha.

ਘਾਲਿ ਖਾਇ ਗੁਰਸਿਖ ਮਿਲਿ ਖਾਣਾ ।੧।

ghaal khaae gurasikh mil khaanaa |1|

Mtu wa Gurmukh, mwenye mwelekeo wa guru anapata riziki kwa kazi ngumu na anashiriki chakula chake na Masingasinga wengine wa um.

ਪਉੜੀ ੨

paurree 2

ਦਿਸਟਿ ਦਰਸ ਲਿਵ ਸਾਵਧਾਨੁ ਸਬਦ ਸੁਰਤਿ ਚੇਤੰਨੁ ਸਿਆਣਾ ।

disatt daras liv saavadhaan sabad surat chetan siaanaa |

Maono ya gurmukh yanabakia katika hamu yake ya kumuona Bwana, na kwa sababu ya utambuzi wake wa macho wa sabad, anapata hekima.

ਨਾਮੁ ਦਾਨੁ ਇਸਨਾਨੁ ਦਿੜੁ ਮਨ ਬਚ ਕਰਮ ਕਰੈ ਮੇਲਾਣਾ ।

naam daan isanaan dirr man bach karam karai melaanaa |

Akiwa thabiti katika kutafakari juu ya mnanaa, hisani, na wudhuu, anadumisha uratibu katika akili yake, hotuba na matendo.

ਗੁਰਸਿਖ ਥੋੜਾ ਬੋਲਣਾ ਥੋੜਾ ਸਉਣਾ ਥੋੜਾ ਖਾਣਾ ।

gurasikh thorraa bolanaa thorraa saunaa thorraa khaanaa |

Sikh wa Guru huzungumza kidogo, hulala kidogo na hula kidogo.

ਪਰ ਤਨ ਪਰ ਧਨ ਪਰਹਰੈ ਪਰ ਨਿੰਦਾ ਸੁਣਿ ਮਨਿ ਸਰਮਾਣਾ ।

par tan par dhan paraharai par nindaa sun man saramaanaa |

Kukataa mwili wa mwingine (mwanamke) na mali ya wengine huepuka kusikiliza kashfa za wengine.

ਗੁਰ ਮੂਰਤਿ ਸਤਿਗੁਰ ਸਬਦੁ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਸਮਸਰਿ ਪਰਵਾਣਾ ।

gur moorat satigur sabad saadhasangat samasar paravaanaa |

Anakubali uwepo wa Guru kwa usawa katika sabad (Neno) na mkusanyiko takatifu.

ਇਕ ਮਨਿ ਇਕੁ ਅਰਾਧਣਾ ਦੁਤੀਆ ਨਾਸਤਿ ਭਾਵੈ ਭਾਣਾ ।

eik man ik araadhanaa duteea naasat bhaavai bhaanaa |

Kwa nia moja anaabudu Bwana mmoja, na bila hisia ya uwili, anafurahia mapenzi ya Bwana.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਦੈ ਤਾਣਿ ਨਿਤਾਣਾ ।੨।

guramukh hodai taan nitaanaa |2|

Licha ya uwezo wake wote, Gurmukh anajiona kuwa mpole na mnyenyekevu.

ਪਉੜੀ ੩

paurree 3

ਗੁਰਮੁਖਿ ਰੰਗੁ ਨ ਦਿਸਈ ਹੋਂਦੀ ਅਖੀਂ ਅੰਨ੍ਹਾ ਸੋਈ ।

guramukh rang na disee hondee akheen anhaa soee |

Asiyeweza kuona ukuu wa gurmukhs ni kipofu licha ya macho yake.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਮਝਿ ਨ ਸਕਈ ਹੋਂਦੀ ਕੰਨੀਂ ਬੋਲਾ ਹੋਈ ।

guramukh samajh na sakee hondee kaneen bolaa hoee |

Asiyeelewa wazo la gurmukh ni kiziwi licha ya masikio yake.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਬਦੁ ਨ ਗਾਵਈ ਹੋਂਦੀ ਜੀਭੈ ਗੁੰਗਾ ਗੋਈ ।

guramukh sabad na gaavee hondee jeebhai gungaa goee |

He ho haimbi tenzi za Gurmukh ni bubu ingawa ana ulimi.

ਚਰਣ ਕਵਲ ਦੀ ਵਾਸ ਵਿਣੁ ਨਕਟਾ ਹੋਂਦੇ ਨਕਿ ਅਲੋਈ ।

charan kaval dee vaas vin nakattaa honde nak aloee |

Bila harufu ya miguu ya lotus ya Guru, anastahili kuwa na pua iliyokatwa (iliyo na uso wa shaba) licha ya pua yake nzuri.

ਗੁਰਮੁਖਿ ਕਾਰ ਵਿਹੂਣਿਆਂ ਹੋਂਦੀ ਕਰੀਂ ਲੁੰਜਾ ਦੁਖ ਰੋਈ ।

guramukh kaar vihooniaan hondee kareen lunjaa dukh roee |

Mtu asiye na hisia za utumishi za Gurmukh ni kilema anayelia, mikono yake yenye afya licha ya hivyo na anaendelea kulia.

ਗੁਰਮਤਿ ਚਿਤਿ ਨ ਵਸਈ ਸੋ ਮਤਿ ਹੀਣੁ ਲਹਦਾ ਢੋਈ ।

guramat chit na vasee so mat heen lahadaa dtoee |

Mtu ambaye moyoni mwake, hekima ya Guru haijadumishwa, ni mpumbavu ambaye hapati makazi popote.

ਮੂਰਖ ਨਾਲਿ ਨ ਕੋਇ ਸਥੋਈ ।੩।

moorakh naal na koe sathoee |3|

Mjinga hana mwenza.

ਪਉੜੀ ੪

paurree 4

ਘੁਘੂ ਸੁਝੁ ਨ ਸੁਝਈ ਵਸਦੀ ਛਡਿ ਰਹੈ ਓਜਾੜੀ ।

ghughoo sujh na sujhee vasadee chhadd rahai ojaarree |

Bundi hana ufahamu wowote wa kufikiria na kuacha makazi anaishi katika sehemu zisizo na watu.

ਇਲਿ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨ ਪੜ੍ਹੈ ਚੂਹੇ ਖਾਇ ਉਡੇ ਦੇਹਾੜੀ ।

eil parrhaaee na parrhai choohe khaae udde dehaarree |

Kite haiwezi kufundishwa maandishi na kula panya huendelea kuruka siku nzima.

ਵਾਸੁ ਨ ਆਵੈ ਵਾਂਸ ਨੋ ਹਉਮੈ ਅੰਗਿ ਨ ਚੰਨਣ ਵਾੜੀ ।

vaas na aavai vaans no haumai ang na chanan vaarree |

Hata kuwa katika bustani ya kuni ya mchanga, mianzi ya egotist haipati harufu nzuri.

ਸੰਖੁ ਸਮੁੰਦਹੁ ਸਖਣਾ ਗੁਰਮਤਿ ਹੀਣਾ ਦੇਹ ਵਿਗਾੜੀ ।

sankh samundahu sakhanaa guramat heenaa deh vigaarree |

Wakati kochi inabaki tupu ingawa inaishi baharini, mtu asiye na hekima ya Guru (gurmati) anaharibu mwili wake.

ਸਿੰਮਲੁ ਬਿਰਖੁ ਨ ਸਫਲੁ ਹੋਇ ਆਪੁ ਗਣਾਏ ਵਡਾ ਅਨਾੜੀ ।

sinmal birakh na safal hoe aap ganaae vaddaa anaarree |

Mti wa hariri ya pamba hauzai matunda hata kidogo ambayo bila rangi inaweza kujivunia ukuu wake.

ਮੂਰਖੁ ਫਕੜਿ ਪਵੈ ਰਿਹਾੜੀ ।੪।

moorakh fakarr pavai rihaarree |4|

Wapumbavu pekee ndio hugombana kwa mambo yasiyo na maana.

ਪਉੜੀ ੫

paurree 5

ਅੰਨ੍ਹੇ ਅਗੈ ਆਰਸੀ ਨਾਈ ਧਰਿ ਨ ਵਧਾਈ ਪਾਵੈ ।

anhe agai aarasee naaee dhar na vadhaaee paavai |

Kinyozi akionyesha kioo kwa kipofu hatapata thawabu.

ਬੋਲੈ ਅਗੈ ਗਾਵੀਐ ਸੂਮੁ ਨ ਡੂਮੁ ਕਵਾਇ ਪੈਨ੍ਹਾਵੈ ।

bolai agai gaaveeai soom na ddoom kavaae painhaavai |

Kuimba mbele ya kiziwi ni bure na vivyo hivyo bakhili hatoi vazi kwa mwimbaji wake kama zawadi.

ਪੁਛੈ ਮਸਲਤਿ ਗੁੰਗਿਅਹੁ ਵਿਗੜੈ ਕੰਮੁ ਜਵਾਬੁ ਨ ਆਵੈ ।

puchhai masalat gungiahu vigarrai kam javaab na aavai |

Ikiwa bubu atashauriwa juu ya suala lolote, suala hilo litakuwa mbaya zaidi na hawezi kujibu.

ਫੁਲਵਾੜੀ ਵੜਿ ਗੁਣਗੁਣਾ ਮਾਲੀ ਨੋ ਨ ਇਨਾਮੁ ਦਿਵਾਵੈ ।

fulavaarree varr gunagunaa maalee no na inaam divaavai |

Ikiwa mtu asiye na hisia ya harufu huenda kwenye bustani, hawezi kupendekeza mtunza bustani kwa tuzo.

ਲੂਲੇ ਨਾਲਿ ਵਿਆਹੀਐ ਕਿਵ ਗਲਿ ਮਿਲਿ ਕਾਮਣਿ ਗਲਿ ਲਾਵੈ ।

loole naal viaaheeai kiv gal mil kaaman gal laavai |

Mwanamke aliyeolewa na kiwete angewezaje kumkumbatia.

ਸਭਨਾ ਚਾਲ ਸੁਹਾਵਣੀ ਲੰਗੜਾ ਕਰੇ ਲਖਾਉ ਲੰਗਾਵੈ ।

sabhanaa chaal suhaavanee langarraa kare lakhaau langaavai |

Ambapo wengine wote wana mwendo mzuri, vilema hata hivyo anaweza kujifanya, bila shaka wangeonekana wakichechemea.

ਲੁਕੈ ਨ ਮੂਰਖੁ ਆਪੁ ਲਖਾਵੈ ।੫।

lukai na moorakh aap lakhaavai |5|

Kwa hivyo, mjinga huwa hafichiki kamwe, na kwa hakika hujifichua.

ਪਉੜੀ ੬

paurree 6

ਪਥਰੁ ਮੂਲਿ ਨ ਭਿਜਈ ਸਉ ਵਰ੍ਹਿਆ ਜਲਿ ਅੰਦਰਿ ਵਸੈ ।

pathar mool na bhijee sau varhiaa jal andar vasai |

Hata baada ya kukaa ndani ya maji kwa miaka mia moja jiwe halingelowa kabisa.

ਪਥਰ ਖੇਤੁ ਨ ਜੰਮਈ ਚਾਰਿ ਮਹੀਨੇ ਇੰਦਰੁ ਵਰਸੈ ।

pathar khet na jamee chaar maheene indar varasai |

Mvua inaweza kunyesha kwa muda wa miezi minne mfululizo, lakini jiwe halingechipuka shambani.

ਪਥਰਿ ਚੰਨਣੁ ਰਗੜੀਏ ਚੰਨਣ ਵਾਂਗਿ ਨ ਪਥਰੁ ਘਸੈ ।

pathar chanan ragarree chanan vaang na pathar ghasai |

Kiatu cha kusaga jiwe, hakichakai kama kiatu.

ਸਿਲ ਵਟੇ ਨਿਤ ਪੀਸਦੇ ਰਸ ਕਸ ਜਾਣੇ ਵਾਸੁ ਨ ਰਸੈ ।

sil vatte nit peesade ras kas jaane vaas na rasai |

Mawe ya kusaga daima husaga nyenzo lakini kamwe usijue kuhusu ladha na sifa za vitu vilivyowekwa chini.

ਚਕੀ ਫਿਰੈ ਸਹੰਸ ਵਾਰ ਖਾਇ ਨ ਪੀਐ ਭੁਖ ਨ ਤਸੈ ।

chakee firai sahans vaar khaae na peeai bhukh na tasai |

Jiwe la kusaga huzunguka maelfu ya mara lakini halihisi njaa au kiu.

ਪਥਰ ਘੜੈ ਵਰਤਣਾ ਹੇਠਿ ਉਤੇ ਹੋਇ ਘੜਾ ਵਿਣਸੈ ।

pathar gharrai varatanaa hetth ute hoe gharraa vinasai |

Uhusiano kati ya jiwe na mtungi ni kwamba mtungi lazima uangamie ikiwa jiwe litapiga mtungi au kinyume chake.

ਮੂਰਖ ਸੁਰਤਿ ਨ ਜਸ ਅਪਜਸੈ ।੬।

moorakh surat na jas apajasai |6|

Mpumbavu haelewi tofauti kati ya umaarufu na umaarufu.

ਪਉੜੀ ੭

paurree 7

ਪਾਰਸ ਪਥਰ ਸੰਗੁ ਹੈ ਪਾਰਸ ਪਰਸਿ ਨ ਕੰਚਨੁ ਹੋਵੈ ।

paaras pathar sang hai paaras paras na kanchan hovai |

Jiwe la kawaida linaweza kugusana na jiwe la mwanafalsafa lakini halibadilishwi kuwa dhahabu.

ਹੀਰੇ ਮਾਣਕ ਪਥਰਹੁ ਪਥਰ ਕੋਇ ਨ ਹਾਰਿ ਪਰੋਵੈ ।

heere maanak patharahu pathar koe na haar parovai |

Almasi na rubi hutolewa kutoka kwa mawe lakini hayawezi kufungwa kama mkufu.

ਵਟਿ ਜਵਾਹਰੁ ਤੋਲੀਐ ਮੁਲਿ ਨ ਤੁਲਿ ਵਿਕਾਇ ਸਮੋਵੈ ।

vatt javaahar toleeai mul na tul vikaae samovai |

Vito hupimwa kwa uzani lakini mwisho hauwezi kusawazisha thamani na johari.

ਪਥਰ ਅੰਦਰਿ ਅਸਟ ਧਾਤੁ ਪਾਰਸੁ ਪਰਸਿ ਸੁਵੰਨੁ ਅਲੋਵੈ ।

pathar andar asatt dhaat paaras paras suvan alovai |

Metali nane (aloi) hubakia katikati ya mawe lakini hubadilika kuwa dhahabu kwa kuguswa na jiwe la mwanafalsafa pekee.

ਪਥਰੁ ਫਟਕ ਝਲਕਣਾ ਬਹੁ ਰੰਗੀ ਹੋਇ ਰੰਗੁ ਨ ਗੋਵੈ ।

pathar fattak jhalakanaa bahu rangee hoe rang na govai |

Jiwe la kioo hung'aa kwa rangi nyingi lakini bado linabaki kuwa jiwe tu.

ਪਥਰ ਵਾਸੁ ਨ ਸਾਉ ਹੈ ਮਨ ਕਠੋਰੁ ਹੋਇ ਆਪੁ ਵਿਗੋਵੈ ।

pathar vaas na saau hai man katthor hoe aap vigovai |

Jiwe halina harufu wala ladha; mwenye moyo mgumu anajiangamiza tu.

ਕਰਿ ਮੂਰਖਾਈ ਮੂਰਖੁ ਰੋਵੈ ।੭।

kar moorakhaaee moorakh rovai |7|

Mpumbavu anaendelea kulalamika juu ya upumbavu wake.

ਪਉੜੀ ੮

paurree 8

ਜਿਉਂ ਮਣਿ ਕਾਲੇ ਸਪ ਸਿਰਿ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੈ ਵਿਸੂ ਭਰਿਆ ।

jiaun man kaale sap sir saar na jaanai visoo bhariaa |

Akiwa na kito kichwani na bila kujua, nyoka anabakia kujazwa na sumu.

ਜਾਣੁ ਕਥੂਰੀ ਮਿਰਗ ਤਨਿ ਝਾੜਾਂ ਸਿੰਙਦਾ ਫਿਰੈ ਅਫਰਿਆ ।

jaan kathooree mirag tan jhaarraan singadaa firai afariaa |

Inajulikana kuwa miski inabaki kwenye mwili wa kulungu, lakini inaendelea kunusa kwa kasi vichakani.

ਜਿਉਂ ਕਰਿ ਮੋਤੀ ਸਿਪ ਵਿਚਿ ਮਰਮੁ ਨ ਜਾਣੈ ਅੰਦਰਿ ਧਰਿਆ ।

jiaun kar motee sip vich maram na jaanai andar dhariaa |

Lulu hukaa kwenye ganda lakini ganda halijui fumbo.

ਜਿਉਂ ਗਾਈਂ ਥਣਿ ਚਿਚੁੜੀ ਦੁਧੁ ਨ ਪੀਐ ਲੋਹੂ ਜਰਿਆ ।

jiaun gaaeen than chichurree dudh na peeai lohoo jariaa |

Kupe aliyeshikana na chuchu za ng'ombe, hachukui maziwa yake bali ananyonya damu tu.

ਬਗਲਾ ਤਰਣਿ ਨ ਸਿਖਿਓ ਤੀਰਥਿ ਨ੍ਹਾਇ ਨ ਪਥਰੁ ਤਰਿਆ ।

bagalaa taran na sikhio teerath nhaae na pathar tariaa |

Kuishi majini korongo hajifunzi kamwe kuogelea na jiwe, licha ya udhu wake katika vituo mbalimbali vya Hija hawezi kuogelea na kuvuka.

ਨਾਲਿ ਸਿਆਣੇ ਭਲੀ ਭਿਖ ਮੂਰਖ ਰਾਜਹੁ ਕਾਜੁ ਨ ਸਰਿਆ ।

naal siaane bhalee bhikh moorakh raajahu kaaj na sariaa |

Ndiyo maana kuomba pamoja na watu wenye hekima ni bora zaidi kuliko kutawala ufalme pamoja na Hoots.

ਮੇਖੀ ਹੋਇ ਵਿਗਾੜੈ ਖਰਿਆ ।੮।

mekhee hoe vigaarrai khariaa |8|

Kwa sababu yeye mwenyewe ni bandia, pia atamharibu aliye safi.

ਪਉੜੀ ੯

paurree 9

ਕਟਣੁ ਚਟਣੁ ਕੁਤਿਆਂ ਕੁਤੈ ਹਲਕ ਤੈ ਮਨੁ ਸੂਗਾਵੈ ।

kattan chattan kutiaan kutai halak tai man soogaavai |

Mbwa, anauma na kulamba tu lakini akipatwa na wazimu, akili ya mtu huwa na hofu nayo.

ਠੰਢਾ ਤਤਾ ਕੋਇਲਾ ਕਾਲਾ ਕਰਿ ਕੈ ਹਥੁ ਜਲਾਵੈ ।

tthandtaa tataa koeilaa kaalaa kar kai hath jalaavai |

Makaa ya mawe yawe ya baridi au moto hufanya mkono kuwa mweusi au kuuchoma.

ਜਿਉ ਚਕਚੂੰਧਰ ਸਪ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕੋੜ੍ਹੀ ਕਰਿ ਦਿਖਲਾਵੈ ।

jiau chakachoondhar sap dee anhaa korrhee kar dikhalaavai |

Mole aliyekamatwa na nyoka humfanya kuwa kipofu au mwenye ukoma.

ਜਾਣੁ ਰਸਉਲੀ ਦੇਹ ਵਿਚਿ ਵਢੀ ਪੀੜ ਰਖੀ ਸਰਮਾਵੈ ।

jaan rsaulee deh vich vadtee peerr rakhee saramaavai |

Uvimbe mwilini unapofanyiwa upasuaji hutoa maumivu na iwapo hautaguswa ni sababu ya aibu.

ਵੰਸਿ ਕਪੂਤੁ ਕੁਲਛਣਾ ਛਡੈ ਬਣੈ ਨ ਵਿਚਿ ਸਮਾਵੈ ।

vans kapoot kulachhanaa chhaddai banai na vich samaavai |

Mwana mwovu hawezi kukataliwa wala hawezi kuzoea familia.

ਮੂਰਖ ਹੇਤੁ ਨ ਲਾਈਐ ਪਰਹਰਿ ਵੈਰੁ ਅਲਿਪਤੁ ਵਲਾਵੈ ।

moorakh het na laaeeai parahar vair alipat valaavai |

Kwa hivyo, mjinga hatakiwi kupendwa na wakati uadui kwake unapaswa kuepukwa, kujitenga kwake kunapaswa kudumishwa.

ਦੁਹੀਂ ਪਵਾੜੀਂ ਦੁਖਿ ਵਿਹਾਵੈ ।੯।

duheen pavaarreen dukh vihaavai |9|

Vinginevyo, kwa njia zote mbili, mateso yanalazimika kutokea.

ਪਉੜੀ ੧੦

paurree 10

ਜਿਉ ਹਾਥੀ ਦਾ ਨ੍ਹਾਵਣਾ ਬਾਹਰਿ ਨਿਕਲਿ ਖੇਹ ਉਡਾਵੈ ।

jiau haathee daa nhaavanaa baahar nikal kheh uddaavai |

Tembo anapoosha mwili wake na kutoka ndani ya maji, hutupa matope juu yake;

ਜਿਉ ਊਠੈ ਦਾ ਖਾਵਣਾ ਪਰਹਰਿ ਕਣਕ ਜਵਾਹਾਂ ਖਾਵੈ ।

jiau aootthai daa khaavanaa parahar kanak javaahaan khaavai |

Kama ngamia anayeepuka ngano anakula aina ndogo ya mahindi inayoitwa java-s;

ਕਮਲੇ ਦਾ ਕਛੋਟੜਾ ਕਦੇ ਲਕ ਕਦੇ ਸੀਸਿ ਵਲਾਵੈ ।

kamale daa kachhottarraa kade lak kade sees valaavai |

Kitambaa cha kiuno cha mwendawazimu wakati mwingine huvaliwa naye kiunoni na wakati mwingine kichwani;

ਜਿਉਂ ਕਰਿ ਟੁੰਡੇ ਹਥੜਾ ਸੋ ਚੁਤੀਂ ਸੋ ਵਾਤਿ ਵਤਾਵੈ ।

jiaun kar ttundde hatharraa so chuteen so vaat vataavai |

Mkono wa kilema wakati fulani huenda kwenye matako yake na huohuo wakati mwingine mdomoni wakati wa kupiga miayo;

ਸੰਨ੍ਹੀ ਜਾਣੁ ਲੁਹਾਰ ਦੀ ਖਿਣੁ ਜਲਿ ਵਿਚਿ ਖਿਨ ਅਗਨਿ ਸਮਾਵੈ ।

sanhee jaan luhaar dee khin jal vich khin agan samaavai |

Pincers za mhunzi wakati mwingine huwekwa kwenye moto na wakati unaofuata kwenye maji;

ਮਖੀ ਬਾਣੁ ਕੁਬਾਣੁ ਹੈ ਲੈ ਦੁਰਗੰਧ ਸੁਗੰਧ ਨ ਭਾਵੈ ।

makhee baan kubaan hai lai duragandh sugandh na bhaavai |

Uovu ni asili ya nzi, inapendelea harufu mbaya kuliko harufu;

ਮੂਰਖ ਦਾ ਕਿਹੁ ਹਥਿ ਨ ਆਵੈ ।੧੦।

moorakh daa kihu hath na aavai |10|

Vivyo hivyo, mjinga hapati chochote.

ਪਉੜੀ ੧੧

paurree 11

Mpumbavu anajitia mtegoni na ni mwongo

ਤੋਤਾ ਨਲੀ ਨ ਛਡਈ ਆਪਣ ਹਥੀਂ ਫਾਥਾ ਚੀਕੈ ।

totaa nalee na chhaddee aapan hatheen faathaa cheekai |

Kasuku haachii fimbo na kushikwa ndani yake analia na kuomboleza.

ਬਾਂਦਰੁ ਮੁਠਿ ਨ ਛਡਈ ਘਰਿ ਘਰਿ ਨਚੈ ਝੀਕਣੁ ਝੀਕੈ ।

baandar mutth na chhaddee ghar ghar nachai jheekan jheekai |

Tumbili pia haachi kiganja cha mahindi (kwenye mtungi) na anateseka kucheza na kusaga meno kutoka mlango hadi mlango.

ਗਦਹੁ ਅੜੀ ਨ ਛਡਈ ਚੀਘੀ ਪਉਦੀ ਹੀਕਣਿ ਹੀਕੈ ।

gadahu arree na chhaddee cheeghee paudee heekan heekai |

Punda pia akipigwa, anapiga teke na kupiga kelele kwa nguvu lakini haachi ukaidi wake.

ਕੁਤੇ ਚਕੀ ਚਟਣੀ ਪੂਛ ਨ ਸਿਧੀ ਧ੍ਰੀਕਣਿ ਧ੍ਰੀਕੈ ।

kute chakee chattanee poochh na sidhee dhreekan dhreekai |

Mbwa haachi kulamba kinu cha unga na mkia wake ingawa umevutwa, haugeuki sawa.

ਕਰਨਿ ਕੁਫਕੜ ਮੂਰਖਾਂ ਸਪ ਗਏ ਫੜਿ ਫਾਟਨਿ ਲੀਕੈ ।

karan kufakarr moorakhaan sap ge farr faattan leekai |

Wapumbavu hujisifu kipumbavu na kupiga njia wakati nyoka amekwenda zake.

ਪਗ ਲਹਾਇ ਗਣਾਇ ਸਰੀਕੈ ।੧੧।

pag lahaae ganaae sareekai |11|

Hata wakifedheheshwa na vilemba vyao vilivyovuliwa vichwani mwao, wanajiona bora kuliko dhamana zao.

ਪਉੜੀ ੧੨

paurree 12

ਅੰਨ੍ਹਾ ਆਖੇ ਲੜਿ ਮਰੈ ਖੁਸੀ ਹੋਵੈ ਸੁਣਿ ਨਾਉ ਸੁਜਾਖਾ ।

anhaa aakhe larr marai khusee hovai sun naau sujaakhaa |

Kipofu kipofu hupigana hadi mwisho ikiwa anaitwa kipofu (kiakili) na anahisi kubembelezwa akiitwa mwenye macho (mwenye busara).

ਭੋਲਾ ਆਖੇ ਭਲਾ ਮੰਨਿ ਅਹਮਕੁ ਜਾਣਿ ਅਜਾਣਿ ਨ ਭਾਖਾ ।

bholaa aakhe bhalaa man ahamak jaan ajaan na bhaakhaa |

Kumwita mwenye akili nyepesi humfanya ajisikie vizuri lakini asingezungumza na mtu anayemwambia kuwa yeye ni mtu mjinga.

ਧੋਰੀ ਆਖੈ ਹਸਿ ਦੇ ਬਲਦ ਵਖਾਣਿ ਕਰੈ ਮਨਿ ਮਾਖਾ ।

dhoree aakhai has de balad vakhaan karai man maakhaa |

Anatabasamu kwa kuitwa mbeba mzigo (wa wote) lakini anahisi hasira anapoambiwa kuwa yeye ni ng'ombe tu.

ਕਾਉਂ ਸਿਆਣਪ ਜਾਣਦਾ ਵਿਸਟਾ ਖਾਇ ਨ ਭਾਖ ਸੁਭਾਖਾ ।

kaaun siaanap jaanadaa visattaa khaae na bhaakh subhaakhaa |

Kunguru anajua ustadi mwingi lakini huwika kwa hasira na kula kinyesi.

ਨਾਉ ਸੁਰੀਤ ਕੁਰੀਤ ਦਾ ਮੁਸਕ ਬਿਲਾਈ ਗਾਂਡੀ ਸਾਖਾ ।

naau sureet kureet daa musak bilaaee gaanddee saakhaa |

Kwa mila mbaya, mjinga hurejelea tabia njema na huita kinyesi cha paka, harufu nzuri.

ਹੇਠਿ ਖੜਾ ਥੂ ਥੂ ਕਰੈ ਗਿਦੜ ਹਥਿ ਨ ਆਵੈ ਦਾਖਾ ।

hetth kharraa thoo thoo karai gidarr hath na aavai daakhaa |

Kama vile mbwa-mwitu asiyeweza kufikia na kula zabibu kwenye mti, anavyotemea mate, ndivyo hali ya mpumbavu.

ਬੋਲ ਵਿਗਾੜੁ ਮੂਰਖੁ ਭੇਡਾਖਾ ।੧੨।

bol vigaarr moorakh bheddaakhaa |12|

Mtu mpumbavu ni mfuasi kipofu kama kondoo na mazungumzo yake ya kipumbavu yanaharibu uhusiano wake na kila mtu.

ਪਉੜੀ ੧੩

paurree 13

ਰੁਖਾਂ ਵਿਚਿ ਕੁਰੁਖੁ ਹੈ ਅਰੰਡੁ ਅਵਾਈ ਆਪੁ ਗਣਾਏ ।

rukhaan vich kurukh hai arandd avaaee aap ganaae |

Mbaya zaidi kati ya miti ni mti wa castor ambao hujifanya kuonekana.

ਪਿਦਾ ਜਿਉ ਪੰਖੇਰੂਆਂ ਬਹਿ ਬਹਿ ਡਾਲੀ ਬਹੁਤੁ ਬਫਾਏ ।

pidaa jiau pankherooaan beh beh ddaalee bahut bafaae |

Pidd jiu, mdogo sana kati ya ndege huenda kwa kuruka kutoka tawi moja hadi jingine na anahisi umechangiwa sana.

ਭੇਡ ਭਿਵਿੰਗਾ ਮੁਹੁ ਕਰੈ ਤਰਣਾਪੈ ਦਿਹਿ ਚਾਰਿ ਵਲਾਏ ।

bhedd bhivingaa muhu karai taranaapai dihi chaar valaae |

Kondoo, pia, wakati wake mfupi ... vijana hulia kwa sauti kubwa (kwa kiburi).

ਮੁਹੁ ਅਖੀ ਨਕੁ ਕਨ ਜਿਉਂ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਵਿਚਿ ਗਾਂਡਿ ਸਦਾਏ ।

muhu akhee nak kan jiaun indreean vich gaandd sadaae |

Mkundu pia anajisikia fahari kuitwa moja ya viungo kama vile jicho, sikio, pua na mdomo.

ਮੀਆ ਘਰਹੁ ਨਿਕਾਲੀਐ ਤਰਕਸੁ ਦਰਵਾਜੇ ਟੰਗਵਾਏ ।

meea gharahu nikaaleeai tarakas daravaaje ttangavaae |

Mume hata anapofukuzwa nyumbani na mke ananing'iniza podo lake mlangoni (kuonyesha uanaume wake).

ਮੂਰਖ ਅੰਦਰਿ ਮਾਣਸਾਂ ਵਿਣੁ ਗੁਣ ਗਰਬੁ ਕਰੈ ਆਖਾਏ ।

moorakh andar maanasaan vin gun garab karai aakhaae |

Vile vile miongoni mwa wanadamu, mjinga asiye na fadhila zote hujisikia fahari juu yake mwenyewe na hujaribu kuendelea kutambulikana.

ਮਜਲਸ ਬੈਠਾ ਆਪੁ ਲਖਾਏ ।੧੩।

majalas baitthaa aap lakhaae |13|

Katika mkusanyiko, anajiangalia yeye mwenyewe tu (na sio hekima ya wengine).

ਪਉੜੀ ੧੪

paurree 14

ਮੂਰਖ ਤਿਸ ਨੋ ਆਖੀਐ ਬੋਲੁ ਨ ਸਮਝੈ ਬੋਲਿ ਨ ਜਾਣੈ ।

moorakh tis no aakheeai bol na samajhai bol na jaanai |

mpumbavu ni yule ambaye haelewi jambo mkononi wala kusema vizuri.

ਹੋਰੋ ਕਿਹੁ ਕਰਿ ਪੁਛੀਐ ਹੋਰੋ ਕਿਹੁ ਕਰਿ ਆਖਿ ਵਖਾਣੈ ।

horo kihu kar puchheeai horo kihu kar aakh vakhaanai |

Anaulizwa kitu kingine na anajibu kabisa juu ya kitu tofauti.

ਸਿਖ ਦੇਇ ਸਮਝਾਈਐ ਅਰਥੁ ਅਨਰਥੁ ਮਨੈ ਵਿਚਿ ਆਣੈ ।

sikh dee samajhaaeeai arath anarath manai vich aanai |

Anaposhauriwa, anaifasiri vibaya na kuleta kutoka akilini mwake maana iliyo kinyume.

ਵਡਾ ਅਸਮਝੁ ਨ ਸਮਝਈ ਸੁਰਤਿ ਵਿਹੂਣਾ ਹੋਇ ਹੈਰਾਣੈ ।

vaddaa asamajh na samajhee surat vihoonaa hoe hairaanai |

Ni mjinga mkubwa asiyeelewa na akiwa hana fahamu huwa anashangaa na kuchanganyikiwa.

ਗੁਰਮਤਿ ਚਿਤਿ ਨ ਆਣਈ ਦੁਰਮਤਿ ਮਿਤ੍ਰੁ ਸਤ੍ਰੁ ਪਰਵਾਣੈ ।

guramat chit na aanee duramat mitru satru paravaanai |

Hajawahi kuthamini moyoni mwake hekima ya Gum na kwa sababu ya akili yake mbaya humchukulia rafiki yake kama adui.

ਅਗਨੀ ਸਪਹੁਂ ਵਰਜੀਐ ਗੁਣ ਵਿਚਿ ਅਵਗੁਣ ਕਰੈ ਧਿਙਾਣੈ ।

aganee sapahun varajeeai gun vich avagun karai dhingaanai |

Hekima ya kutokwenda karibu na nyoka na moto anaichukua vinginevyo na kwa nguvu anageuza wema kuwa uovu.

ਮੂਤੈ ਰੋਵੈ ਮਾ ਨ ਸਿਞਾਣੈ ।੧੪।

mootai rovai maa na siyaanai |14|

Anafanya kama mtoto mchanga ambaye hamtambui mama yake na anaendelea kulia na kukojoa.

ਪਉੜੀ ੧੫

paurree 15

ਰਾਹੁ ਛਡਿ ਉਝੜਿ ਪਵੈ ਆਗੂ ਨੋ ਭੁਲਾ ਕਰਿ ਜਾਣੈ ।

raahu chhadd ujharr pavai aagoo no bhulaa kar jaanai |

Anayeacha njia hufuata upotevu usio na njia na humwona kiongozi wake amepotea, ni mpumbavu.

ਬੇੜੇ ਵਿਚਿ ਬਹਾਲੀਐ ਕੁਦਿ ਪਵੈ ਵਿਚਿ ਵਹਣ ਧਿਙਾਣੈ ।

berre vich bahaaleeai kud pavai vich vahan dhingaanai |

Akiwa ameketi kwenye mashua anaruka kwa msukumo kwenye mkondo.

ਸੁਘੜਾਂ ਵਿਚਿ ਬਹਿਠਿਆਂ ਬੋਲਿ ਵਿਗਾੜਿ ਉਘਾੜਿ ਵਖਾਣੈ ।

sugharraan vich bahitthiaan bol vigaarr ughaarr vakhaanai |

Akiwa ameketi miongoni mwa waheshimiwa yeye, kwa sababu ya mazungumzo yake mabaya anasimama wazi.

ਸੁਘੜਾਂ ਮੂਰਖ ਜਾਣਦਾ ਆਪਿ ਸੁਘੜੁ ਹੋਇ ਵਿਰਤੀਹਾਣੈ ।

sugharraan moorakh jaanadaa aap sugharr hoe virateehaanai |

Mwenye hekima humwona kuwa mjinga na huficha mwenendo wake mwenyewe kama mwerevu.

ਦਿਹ ਨੋ ਰਾਤਿ ਵਖਾਣਦਾ ਚਾਮਚੜਿਕ ਜਿਵੇਂ ਟਾਨਾਣੈ ।

dih no raat vakhaanadaa chaamacharrik jiven ttaanaanai |

Kama , popo na mdudu mwanga anaelezea mchana kama usiku.

ਗੁਰਮਤਿ ਮੂਰਖੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਣੈ ।੧੫।

guramat moorakh chit na aanai |15|

Hekima ya Gum kamwe haikai moyoni mwa mtu mpumbavu.

ਪਉੜੀ ੧੬

paurree 16

ਵੈਦਿ ਚੰਗੇਰੀ ਊਠਣੀ ਲੈ ਸਿਲ ਵਟਾ ਕਚਰਾ ਭੰਨਾ ।

vaid changeree aootthanee lai sil vattaa kacharaa bhanaa |

Tabibu ili kumponya ngamia jike, wa tikitimaji lililokwama kwenye koo lake, aliliponda tikitimaji kwenye koo lake kwa kugonga upande wa shingo kwa mchi na chokaa chake.

ਸੇਵਕਿ ਸਿਖੀ ਵੈਦਗੀ ਮਾਰੀ ਬੁਢੀ ਰੋਵਨਿ ਰੰਨਾ ।

sevak sikhee vaidagee maaree budtee rovan ranaa |

Mtumishi wake (aliyekuwa akitazama) alifikiri kwamba alikuwa ameijua sanaa hiyo na kumuua mwanamke mzee mgonjwa kwa utaratibu huo huo, na kusababisha maombolezo ya jumla miongoni mwa wanawake.

ਪਕੜਿ ਚਲਾਇਆ ਰਾਵਲੈ ਪਉਦੀ ਉਘੜਿ ਗਏ ਸੁ ਕੰਨਾ ।

pakarr chalaaeaa raavalai paudee ugharr ge su kanaa |

Watu wakamkamata yule mganga wa kujifanya na kumleta mbele ya mfalme ambaye aliamuru apigwe viboko kabisa, na akapata fahamu.

ਪੁਛੈ ਆਖਿ ਵਖਾਣਿਉਨੁ ਉਘੜਿ ਗਇਆ ਪਾਜੁ ਪਰਛੰਨਾ ।

puchhai aakh vakhaaniaun ugharr geaa paaj parachhanaa |

Alipoulizwa alikiri mazingira yote na ulegevu wake uliwekwa wazi.

ਪਾਰਖੂਆ ਚੁਣਿ ਕਢਿਆ ਜਿਉ ਕਚਕੜਾ ਨ ਰਲੈ ਰਤੰਨਾ ।

paarakhooaa chun kadtiaa jiau kachakarraa na ralai ratanaa |

Wenye hekima walimtupa nje kwani kipande cha glasi hakiwezi kuwa na vito.

ਮੂਰਖੁ ਅਕਲੀ ਬਾਹਰਾ ਵਾਂਸਹੁ ਮੂਲਿ ਨ ਹੋਵੀ ਗੰਨਾ ।

moorakh akalee baaharaa vaansahu mool na hovee ganaa |

Mpumbavu hana akili kama mianzi kamwe haiwezi kuwa sawa na miwa.

ਮਾਣਸ ਦੇਹੀ ਪਸੂ ਉਪੰਨਾ ।੧੬।

maanas dehee pasoo upanaa |16|

Yeye kwa kweli, ni mnyama aliyezaliwa katika umbo la mwanadamu.

ਪਉੜੀ ੧੭

paurree 17

ਮਹਾਦੇਵ ਦੀ ਸੇਵ ਕਰਿ ਵਰੁ ਪਾਇਆ ਸਾਹੈ ਦੇ ਪੁਤੈ ।

mahaadev dee sev kar var paaeaa saahai de putai |

Mwana wa benki alimtumikia Mahadev na akapata faida (ya kupata utajiri).

ਦਰਬੁ ਸਰੂਪ ਸਰੇਵੜੈ ਆਏ ਵੜੇ ਘਰਿ ਅੰਦਰਿ ਉਤੈ ।

darab saroop sarevarrai aae varre ghar andar utai |

Utajiri ulikuja nyumbani kwake katika kivuli cha sadhus ya mapokeo ya kisarufi.

ਜਿਉ ਹਥਿਆਰੀ ਮਾਰੀਅਨਿ ਤਿਉ ਤਿਉ ਦਰਬ ਹੋਇ ਧੜਧੁਤੈ ।

jiau hathiaaree maareean tiau tiau darab hoe dharradhutai |

Walipokuwa wakipigwa, lundo la pesa liliibuka pale nyumbani kwake.

ਬੁਤੀ ਕਰਦੇ ਡਿਠਿਓਨੁ ਨਾਈ ਚੈਨੁ ਨ ਬੈਠੇ ਸੁਤੈ ।

butee karade dditthion naaee chain na baitthe sutai |

Kinyozi mmoja aliyekuwa anafanya kazi ndani ya nyumba hiyo pia aliona tukio hili na akapata utulivu akapoteza usingizi.

ਮਾਰੇ ਆਣਿ ਸਰੇਵੜੇ ਸੁਣਿ ਦੀਬਾਣਿ ਮਸਾਣਿ ਅਛੁਤੈ ।

maare aan sarevarre sun deebaan masaan achhutai |

Alipata fursa aliua sadhus wote na suala la wahasiriwa wasio na hatia lilifika kortini.

ਮਥੈ ਵਾਲਿ ਪਛਾੜਿਆ ਵਾਲ ਛਡਾਇਅਨਿ ਕਿਸ ਦੈ ਬੁਤੈ ।

mathai vaal pachhaarriaa vaal chhaddaaeian kis dai butai |

Kukamata kushikilia kutoka kwa nywele zake alipigwa. Sasa atatoa kwa nguvu gani akiokolewa kutoka kwenye clutch hiyo.

ਮੂਰਖੁ ਬੀਜੈ ਬੀਉ ਕੁਰੁਤੈ ।੧੭।

moorakh beejai beeo kurutai |17|

Mpumbavu hupanda mbegu bila msimu (na kupata hasara).

ਪਉੜੀ ੧੮

paurree 18

ਗੋਸਟਿ ਗਾਂਗੇ ਤੇਲੀਐ ਪੰਡਿਤ ਨਾਲਿ ਹੋਵੈ ਜਗੁ ਦੇਖੈ ।

gosatt gaange teleeai panddit naal hovai jag dekhai |

Majadiliano kati ya Gangu, mafuta na pandit yalikuwa yakishuhudiwa na watu wote.

ਖੜੀ ਕਰੈ ਇਕ ਅੰਗੁਲੀ ਗਾਂਗਾ ਦੁਇ ਵੇਖਾਲੈ ਰੇਖੈ ।

kharree karai ik angulee gaangaa due vekhaalai rekhai |

Kuonyesha kidole kimoja kwa Genge/ pandit ilionyesha kuwa Bwana ni mmoja. Lakini Gangu alifikiri kwamba alitaka kung'oa jicho lake moja (Ganges) na hivyo alionyesha vidole viwili kuashiria kwamba atayatoa macho yake yote (ya panditi).

ਫੇਰਿ ਉਚਾਇ ਪੰਜਾਂਗੁਲਾ ਗਾਂਗਾ ਮੁਠਿ ਹਲਾਇ ਅਲੇਖੈ ।

fer uchaae panjaangulaa gaangaa mutth halaae alekhai |

Lakini pandit alifikiri kwamba Gangu anadokeza katika vipimo viwili vya Bwana - nirgun (zaidi ya fadhila zote) na sagun, (pamoja na fadhila zote).

ਪੈਰੀਂ ਪੈ ਉਠਿ ਚਲਿਆ ਪੰਡਿਤੁ ਹਾਰਿ ਭੁਲਾਵੈ ਭੇਖੈ ।

paireen pai utth chaliaa panddit haar bhulaavai bhekhai |

Pandit sasa aliinua vidole vitano kuonyesha kwamba maumbo yake mawili yanatokana na vipengele hivyo vitano, lakini, akizingatia kwamba pandit hiyo inaonyesha kwamba kwa vidole vitano angekuna uso wa Gangu,

ਨਿਰਗੁਣੁ ਸਰਗੁਣੁ ਅੰਗ ਦੁਇ ਪਰਮੇਸਰੁ ਪੰਜਿ ਮਿਲਨਿ ਸਰੇਖੈ ।

niragun saragun ang due paramesar panj milan sarekhai |

Magenge yalipiga ngumi kuonyesha kwamba angemuua kwa mpigo wa ngumi yake. Sasa pandit alihisi kwamba alikuwa akifahamishwa kwamba umoja wa vipengele vitano ndio ulikuwa sababu ya uumbaji.

ਅਖੀਂ ਦੋਵੈਂ ਭੰਨਸਾਂ ਮੁਕੀ ਲਾਇ ਹਲਾਇ ਨਿਮੇਖੈ ।

akheen dovain bhanasaan mukee laae halaae nimekhai |

Kwa makosa, pandit alikubali kushindwa kwake na akaanguka kwenye miguu ya mpinzani wake na kuondoka mahali hapo. Kwa kweli yule mjinga alimaanisha kwamba angetoa macho yake na kushambulia kwa ngumi kali lakini hii ilitafsiriwa tofauti na pandit.

ਮੂਰਖ ਪੰਡਿਤੁ ਸੁਰਤਿ ਵਿਸੇਖੈ ।੧੮।

moorakh panddit surat visekhai |18|

Hivyo kwa sababu ya mawazo yake maalum hata pandit pia alithibitishwa kuwa mjinga.

ਪਉੜੀ ੧੯

paurree 19

ਠੰਢੇ ਖੂਹਹੁੰ ਨ੍ਹਾਇ ਕੈ ਪਗ ਵਿਸਾਰਿ ਆਇਆ ਸਿਰਿ ਨੰਗੈ ।

tthandte khoohahun nhaae kai pag visaar aaeaa sir nangai |

Baada ya kuoga kwenye kisima, mtu alisahau kilemba chake na kurudi nyumbani bila kichwa.

ਘਰ ਵਿਚਿ ਰੰਨਾਂ ਕਮਲੀਆਂ ਧੁਸੀ ਲੀਤੀ ਦੇਖਿ ਕੁਢੰਗੈ ।

ghar vich ranaan kamaleean dhusee leetee dekh kudtangai |

Kuona mwenendo wake usiofaa (wa kuwa kichwa wazi) wanawake wapumbavu walianza kulia na kuomboleza (Kuona bwana wa nyumba asiye na kilemba walidhani kifo cha mtu fulani katika familia).