شری گرو گرنتھ صاحب جی

گرو نانک دیو جی دوارا 15 ویں سدی وچّ اچارن کیتی بانی، جپجی ساہب پرماتما دی سبھ توں ڈونگھی ویاکھیا ہے۔ اک سرب ویاپی بانی جو مول منتر نال شرو ہندی ہے۔ اس وچ 38 پؤڑیاں اتے 1 شلوک ہن، اہ پرماتما نوں سبھ توں شدھّ روپ وچ بیان کردی ہے۔

سو درُ رہراس ساہب (شام دا پاٹھ) دا ہسا ہے۔ پاٹھ دا ہر بھاگ ربّ دے اکّ وکھرے پہلو بارے وچار وٹاندرے کردا ہے اتے آخرکار، کسے پدارتھک ہالتاں دے باوجود، برہم دا شکرانا کرن دا اکّ سدھارن تریکا ہے۔

سو پرکھُ رہراس ساہب (شام دا پاٹھ) دا ہسا ہے۔ پاٹھ دا ہر بھاگ ربّ دے اکّ وکھرے پہلو بارے وچار وٹاندرے کردا ہے اتے آخرکار، کسے پدارتھک ہالتاں دے باوجود، برہم دا شکرانا کرن دا اکّ سدھارن تریکا ہے۔

اہ شبد سمیں اتے ستھان دے پار سچائی تے زور دندا ہے اتے برہم نال ایکتا نوں ویکھن وچ ساڈی سہائتا کردا ہے۔

اس راگ دا ادھار مکھّ دھارا بھارتی شاستری سنگیت دیاں پرمپراواں ہن۔ سری راگ گمبھیر اتے چنتنشیل ہے اتے اک اجہا ماہول پیدا کردا ہے۔ سنن والے (من) نوں سندیش دی سچائی توں جانو کرایا جاندا ہے اتے اس ‘سکھیا’ نال نمرتا اتے ‘پراپت’ گیان دوواں نال بھوکھّ دا ساہمنا کرن دی تاکت دتی جاندی ہے۔

راگ ماجھ نوں پنجویں سکھّ گرو (شری گرو ارجن دیو جی) دوارا رچنا کیتی۔ اہ راگ گرو گرنتھ ساہب وچّ کرم انوسار دوسرا راگ ہے۔ اس راگ دے سرلیکھ ہیٹھ 183 رچناواں سری گرو گرنتھ ساہب جی دے پنا 94 توں پنا 150 تکّ، راگ ماجھ وچّ درز ہن۔ اس نوں گاؤن دا سماں شام 3 وجے توں شام 6 وجے تکّ (چوتھا پہر) ہے۔

راگُ گؤڑی سنن والے نوں اکّ ادیش پراپتی دی سخت کوشش کرن لئی اتشاہت کردا ہے۔ ہالانکِ، راگ دوارا دتا اتشاہ ہؤمے نوں ودھن نہیں دندا۔ اہ، اس لئی، اکّ ماہول پیدا کردا ہے جتھے سنن والے نوں اتشاہت کیتا جاندا ہے، پر پھر وی ہنکاری اتے سوے-مہتوپورن بنن توں روک دندا ہے۔

راگ آسا سمپورن سراں والا پنجاب دا پرسدھّ لوک راگ ہے۔ اہ بلاول تھاٹ دا راگ ہے جس وچّ مدھم (ما) وادی اتے شڑج (سا) سنوادی ہے۔ آروہی وچّ گندھار اتے نشادھ سور ورجت ہن۔ اس کرکے اس دی جاتی اؤڑو-سمپورن ہی منی جاندی ہے بھاو آروہی کرم وچ سپتک دے پنج سور تے اوروہی کرم وچ ستّ سور پریوگ کیتے جاندے ہن۔ اس راگ دے گائن دا سماں سویر اتے شام دا سندھی پرکاش دا سماں ہے۔

راگ گوجری پرانا اتے بھگتی شبج جاں بھجن گاؤن لئی ورتیا جاندا ہے۔ راگُ گوجری گرو گرنتھ ساہب جی وچّ کرم انوسار پنجواں راگ ہے۔ اس راگ دے سرلیکھ ہیٹھ چار گرو ساہبان اتے پنج بھگتاں دیاں کلّ 194 رچناواں سری گرو گرنتھ ساہب جی وچّ درز ہن۔

دیوگندھاری سنتشٹی دی بھاونا دسدی ہے جو کسے دی پراپتی کرن نال آؤندی ہے۔ اسدے گائن دا سماں چار گھڑی دن چڑھے، بھاو دن دے دوجے پہر دا ہے۔

راگُ بہاگڑا اتّ سوگ والا راگ ہے جوکِ سچّ نوں جاناں تے سہن کرن دی اتسہنا دندا ہے۔

وڈہنس راگ کھماچ-ٹھاٹچ دا راگ ہے۔ اس دے گاؤن دا سماں دپہر سمیں جاں رات دا دوجا پہر منیا جاندا ہے۔ اہ ٹھیٹھ پنجابی سنگیت تے ادھارت ہے۔

راگ سورٹھِ پرانا اتے بھگتی شبد جاں بھجن گاؤن لئی ورتیا جاندا ہے۔ اس نوں نام سمرن لئی اتم منیا جاندا ہے۔

راگُ دھناسری اتر بھارتی راگ ہے۔ اہ پورنتا اتے بیپرواہی نوں پیدا کردا ہے۔

جیتسری کسے توں بغیر جین دے یوگ نا ہون دی دلی بھاونا درشاندا ہے۔ اسدا موڈ نربھرتا دیاں بھاوناواں اتے اس وئکتی دے نال آؤن لئی ستاؤن والے ابھیاساں دی بیمسال بھاونا نال رجھیا ہویا ہے۔

راگُ ٹوڈی وچ دوویں سیانپ انتے نمرتا جھلکدی ہے۔

بیراڑی کسے کمّ وچ سدھار لیاؤن اتے جاری رکھن دی بھاونا نوں اتیجت کردی ہے، جو پہلاں ہی پورا ہو چکا ہے۔ اہ بیمسال وشواس ہے کِ جو پراپت کیتا گیا ہے اہ سہیہ اتے سکاراتمک ہے، جس نال بھکھّ اتے اگلے پڑاء 'تے اگے ودھن دی اچھا پیدا ہندی ہے۔ ہالانکِ پراپتی 'تے اتھاہ وشواس ہے، پراپتی وچ کوئی ہنکار جاں وئرتھ نہیں ہے۔

تلنگ پربھاوت کرن دی پوری کوشش کرن دی بھاونا نال بھرپور ہے، پر جس بھاونا دی کیتی گئی اس دی کدر نہیں کیتی گئی

راگُ سوہی اجہی شردھا دا پرگٹاوا ہے کِ سنن والا اتِ نیڑتا اتے انادِ پیار دیاں بھاوناواں دا انبھو کردا ہے۔سنن والے نوں اس پیار نال نہایا جاندا ہے اتے سچمچّ پتا لگّ جاندا ہے کِ اس دا پیار کرن دا کی ارتھ ہے۔

بلاول بہت خشی دیاں بھاوناواں دسدا ہے جو اکّ ٹیچا پراپت کرن جاں اکّ ادیش پراپت کرن توں پراپت ہندے ہن۔

گونڈ جتّ دا پرگٹاوا ہے، ہالانکِ، اہ بھاوناواں سنتلت ہن اتے پرپیکھ وچّ اہ سنشچت کردیاں ہن کِ نمرتا دا اکّ پہلو وی ہے.

رامکلی دیاں بھاوناواں انھاں بدھی مان ادھیاپک ورگیاں ہندیاں ہن جو آپنے ودیارتھی نوں انشاست کردیاں ہن۔

ناٹ نارائن وچ جلدبازی اتے بیچینی دیاں بھاوناواں ہندیاں ہن، ہالانکِ اسدے نال ہی ستھرتا اتے نینترن ہندا ہے۔

راگُ مالی گؤڑا اک ماہر دا وشواس دسدی ہے، جسدا گیان انھاں دے نزریئے اتے کمّ دوواں وچ سوے-سپشٹ ہندا ہے۔

مارو نوں روائتی تور تے جنگ دی تیاری وچّ جنگ دے میدان وچّ گایا جاندا سی۔

تکھاری من نوں سرجن ہار دی مہانتا نوں اجاگر کرن لئی آتما دی مزبوت لالسا نوں درساؤندی ہے۔

کیدارا پرگٹ کردا ہے اتے من نوں روہ دے اسل چرتر اتے سبھاء توں جانو کرواؤندا ہے۔

بھیرؤ آتما دی آستھا اتے سرجن ہار پرتی دلی شردھا دا پرتیک ہے۔

بسنت موسم دے بدلدے اتے بسنت دے نویں ہون دا سنکیت دندا ہے۔

سارنگس دا کردار سہاونا ہے اتے سوارتھی سوارتھ اتے نکاراتمک سبھاء نوں من بجھاؤن دی سمرتھا رکھدا ہے۔

ملار روہ توں بھاوناواں دا سنچار ہے، جو من نوں اہ درساؤندا ہے کِ کویں ٹھنڈا اتے تازگی بندا ہے۔

کانڑا اک شخسیئت دے کابو پاؤن دیاں بھاوناواں نوں بلاؤندا ہے، جو کِ انی پربھاوشالی ہے کِ اسدے پاتر بارے سوچنا بند کرنا مشکل ہے۔

کالیئن دا زبردست، پر لچکدار سبھاء ہے۔ اہ کسے وی چیز دی اچھا اتے اس نوں پراپت کرن دا سنکلپ دندا ہے، جو وی سمبھو ہو سکے۔

پربھاتی وچ پرگٹ کیتیاں بھاوناواں بہت ہی شردھا نال ہندیاں ہن؛ اتھے اک اتِ آتم وشواس اتے پیار ہے جو اس نوں سمرپت ہے۔

جیجاونتی خشہالی اتے پراپتی دی سنتشٹی دی بھاونا زاہر کردی ہے، ہالانکِ، اہ اکو سمیں ہارن دے اداس نوں درساؤندی ہے۔

سہسکرتی بھاشا وچ بھجن

گاتھا بھاشا وچ بھجن

دہرایا سبک

چار بلاریاں دی بانی

بھگت کبیر جی دی بانی

شیخ فرید جی دی بانی

واہگرو دی استتِ

گرو نانک دیو جی دی سفت

گرو انگد دیو جی دی استتِ

گرو امرداس جی دی استتِ

گرو رامداس جی دی استتِ

سری گرو ارجن دیو جی دی استتِ

واراں توں الاوا سلوک

گرو تیغ بہادر جی دی بانی

سماپتی دی موہر

سنگیت دی اکّ ستر